بازار ابزارهای مشتقه

تخلیه هیجانات بازار ارز به کمک ابزارهای مشتقه

با وجود اینکه راه‌اندازی بورس ارز از سال‌ها قبل در اقتصاد ایران مطرح شده و آذر سال ۱۳۹۴نیز شورای عالی بورس راه‌اندازی بازار آتی ارز را به تصویب رسانده است، اما همچنان عملیاتی شدن این بازار به منظور پوشش ریسک نوسانات قیمت در کش و قوس قرار دارد و در این بین خبرها حاکی از آن است که به زودی بورس آتی ارز در ترکیه راه‌اندازی می شود.

به گزارش ایسنا، شرایط بی ثباتی در معاملات حوزه مالی و تجارت ارزی یکی از نتایج نوسانات بهای ارز در کشور محسوب می‌شود که محل انتقاد بسیاری از فعالان حوزه اقتصادی کشور بوده و نگرانی های زیادی را از بابت مبادلات ارزی به ویژه برای سرمایه‌گذاران به همراه دارد. افزون بر اینکه، نکته حائز اهمیت پیرامون نوسانات ارز رانتی است که به دلیل نبود شفافیت در بازار معاملات نقدی این کالا وجود دارد.

در این میان طی هفته های اخیر با شدت گرفتن نوسانات ارزی، بازهم موضوع قدیمی راه اندازی بورس ارز یا به عبارت بهتر ایجاد قراردادهای آتی ارز به منظور پوشش ریسک نوسانات بر سر زبان ها افتاده است؛ این در حالی است که بازار شفاف همواره در مقابل رانت ایستاده و طبیعی به نظر می رسد که با ورود معاملات ارزی به بازار سرمایه، این بخش از اقتصاد کشور می تواند از شفافیت لازم برخوردار شده و کشف قیمت واقعی مبنای واقعی به خود بگیرد. زیرا بازارهای مالی با کارکردهایی همچون کشف قیمت، افزایش بازار ابزارهای مشتقه نقدشوندگی و کاهش هزینه‌ معاملات از مجرای تسهیل فرآیند انعقاد قراردادهای مالی، به ارتقای بهره ‌وری سرمایه در سطح اقتصاد خرد و افزایش تولید ناخالص داخلی در سطح کلان اقتصادی کمک می‌کنند.

همچنین بازار سرمایه امکانی فراهم می کند تا عرضه و تقاضا، در محلی متمرکز و مدیریت پذیر صورت گیرد که این اتفاق به ثبات بازار انواع دارایی و کالاهای مختلف کمک شایانی خواهد کرد. آنچنان که در بسیاری از کشورها بازارهای مالی نقش اصلی را در کنترل نرخ ارز ایفا می‌کنند و یکی از مهم ترین ابزارهای بازار مالی در این رابطه، راه اندازی معاملات آتی ارز است. ابزاری که ضمن کشف قیمت به فعالان حوزه اقتصادی، قابلیت پیش بینی پذیری را نیز به همراه داشته و می‌تواند ریسک تولیدکنندگان صادراتی و واردکنندگان انواع کالا را پوشش دهد.

ضمن اینکه به کمک این ابزار مالی می‌توان به تقاضای غیر واقعی ارز که بیشتر با هدف سرمایه گذاری و کسب سود از محل نوسان قیمت ها ایجاد می شود، پاسخ داد.

این در حالی است که در شرایط فعلی این تقاضا در قالب معاملات فردایی در بازار نقدی ارز که قالبی سفته بازانه دارد، بروز می کند و ضمن اینکه از استانداردهای قانونی لازم برخوردار نبوده و قدرت مدیریت و پوشش ریسک را ندارد، خود عاملی است برای ایجاد التهاب در روند قیمت ها.

حال آنکه به نظر می رسد که اگر معاملات فردایی در مکانیزیم بازار شفاف آتی ارز انجام گیرد، خود به خود بخش قابل توجهی از معاملات ارزی شفاف خواهند شد. بنابراین، طبیعی است که اگر معاملات ارزی وارد بازار سرمایه شود از شفافیت برخوردار می شود و می توان نظارت لازم در این زمینه را انجام داد. اما در حال حاضر مشخص نیست چه حجمی از معاملات در بازار نقدی انجام می شود و به سادگی نیز رانت در این بازار رخ می دهد.

باور دیگر کشورها هم بهره گیری از امکانات و ظرفیت های موجود در بازار سرمایه و استفاده از ابزارهایی همچون معاملات آتی ارز است؛ بطوریکه بخشی از معاملات بازار جهانی ارز در بورس های سازمان یافته مانند بورس کالای شیکاگو انجام می شود که این معاملات، سطح نقدشوندگی بازار جهانی را افزایش می دهند.

در این رابطه، اولین تجربه راه اندازی معاملات آتی ارز به بورس کالای شیکاگو بر می گردد که قراردادهای آتی ارز را با معاملات مربوط به هفت نوع ارز آغاز کرد. سپس کشورهای در حال توسعه نیز برای کاهش نوسانات بازار ارز و کنترل آسان تر ریسک واسطه گری مالی در سطح بین المللی به ایجاد چنین بازاری در اقتصادهای در حال رشد خود پرداختند.

این گزارش حاکی است، در سال ۱۹۷۲ میلادی بورس بازرگانی شیکاگو برای اولین بار در دنیا، معاملاتی آتی ارز را به ‌عنوان ابزاری برای پوشش ریسک ناشی از نوسان قیمت ارز راه اندازی کرد؛ در حال حاضر در این بورس معاملات آتی ارز بر روی تعداد زیادی از نسبت های ارزی قابل معامله است که مهمترین و پررونق ترین آن‌ها عبارتند از یورو به دلار آمریکا، دلار استرالیا به دلار آمریکا، دلار کانادا به دلار آمریکا، فرانک سوئیس به دلار آمریکا، پوند بریتانیا به دلار آمریکا، ین ژاپن به دلار آمریکا، پزو مکزیک به دلار آمریکا، دلار نیوزیلند به دلار آمریکا و روبل روسیه به دلار آمریکا.

ترکیه هم بورس ارز راه اندازی می کند

آخرین خبرها نیز حاکی از آن است که بانک مرکزی ترکیه در نظر دارد به منظور مدیریت بازار ارز و کاهش ریسک سرمایه گذاران، بورس آتی ارز راه اندازی کند. تصمیمی که با هدف جلوگیری از اثرگذاری نوسانات بازار ارز بر فعالیت های تولیدی گرفته شده است. در این بورس سرمایه گذاران می توانند برای زمانی معین در آینده ارز را با قیمت مشخص شده خریداری کنند و از ریسک ناشی از نوسان احتمالی قیمت ارز تا آن زمان در امان بمانند.

بر مبنای تجربه راه‌اندازی بورس ارز در دیگر کشورها و با توجه به شرایط اقتصادی کشورمان، بسیاری از کارشناسان و اقتصاددانان معتقدند راه اندازی معاملات آتی ارز برای اقتصاد ایران نیز امری ضروری به نظر می رسد و برای تولیدکنندگان، واردکنندگان مواد اولیه و صادرکنندگان مزایای زیادی دارد و اهمیت آن در زمان نوسان نرخ ارز نمایان می شود. بطوریکه زمانی که عنصر نااطمینانی از بازار حذف شود، طبیعتا فعالیت های اقتصادی و سرمایه گذاری، در روندی رو به رشد قرار می گیرد.

در مجموع، مسلم به نظر می رسد که بازار آتی ارز بهترین مکان برای اعمال سیاست های کنترلی بازار ارز باشد و بانک مرکزی به عنوان یک بازیگر بزرگ و بازارگردان می تواند در بازار آتی ارز حاضر شده و براساس مکانیسم های بازار، سیاست های خود را در این بازار پیاده کند.

در همین ارتباط، یک کارشناس بازار سرمایه پیرامون لزوم راه اندازی معاملات آتی ارز در کشور اظهار کرد: اهمیت راه اندازی این معاملات از آن جهت است که طبق برخی از صحبت‌ها و گمانه زنی ها، نوسان نرخ ها و پوشش ندادن ریسک نوسانات نرخ ارز به عنوان یکی از سرعت گیرهای حضور سرمایه گذاران خارجی در ایران معرفی شده است.

نیما کرامت افزود: در صورت ایجاد بورس ارز با رویکرد معاملات آتی می توان به این بی نظمی ها سروسامان بخشید تا جایی که سیگنال های مخرب در بازاری مدون به اهرمی برای مدیریت بازار، شفافیت قیمت ها و افزایش سطح اعتماد تبدیل خواهند شد.

وی نکته مهم در بازارهای مشتقه را امکان تخلیه هیجانات ناشی از نوسان قیمت ها و حتی دورنمای نوسان نرخ به شمار آورد و گفت: حداقل خروجی این رویکرد معاملاتی این است که دارایی واقعی مورد معامله قرار نگرفته و تا زمان سررسید، نیازی نیست که اصل دارایی (ارز و یا سکه) مورد تحویل فیزیکی قرار بازار ابزارهای مشتقه بازار ابزارهای مشتقه بگیرد؛ این ویژگی به ظاهر ساده موجب شده تا در بازارهای جهانی برای هر دارایی پایه بعضا تا دهها معامله مشتقه صورت بگیرد، بدون آنکه به آن دارایی به صورت فیزیکی نیازی داشته باشیم.

کرامت در خصوص وجود زیرساخت‌های لازم اظهار کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد هم اکنون ملزومات اجرای بورس ارز در بورس کالا فراهم شده و البته زیرساخت ها و نرم افزارهای اجرای آن نیز در دسترس است و حتی نرم افزار آموزش معاملات ارز نیز آماده شده تا در زمان راه اندازی این بورس در اختیار معامله گران قرار گیرد.

این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: این وضعیت یعنی ایجاد ساز و کار معاملاتی در بورس ارز می تواند به ابزار قدرتمندی برای واقعی شدن نرخ ارز، کاهش دستکاری بازار ابزارهای مشتقه های مدیریتی در نرخ و همچنین ورود بخش خصوصی و شرکت های صادرکننده به این بازار منجر شود زیرا خودنمایی بیشتر طرف عرضه، می تواند منافع بخش خصوصی را بیش از پیش برآورده ساخته و فضا را برای بازارسازی های قیمتی محدود سازد.

بازار مشتقه ارزی همچنان در انتظار تصمیم نهایی

هر از گاهی ولی‌الله سیف رییس کل بانک مرکزی در سخنان خود به یکسان‌سازی نرخ ارز و راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی اشاره می‌کند. این‌بار نیز سیف با حضور در برنامه تلویزیونی «نگاه یک» از شبکه اول سیما تریبونی پیدا و اظهار کرد که یکسان‌سازی نرخ ارز در اوایل دولت دوازدهم اتفاق می‌افتد.

گروه بورس| امیرحسین مرادی فخر|

هر از گاهی ولی‌الله سیف رییس کل بانک مرکزی در سخنان خود به یکسان‌سازی نرخ ارز و راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی اشاره می‌کند. این‌بار نیز سیف با حضور در برنامه تلویزیونی «نگاه یک» از شبکه اول سیما تریبونی پیدا و اظهار کرد که یکسان‌سازی نرخ ارز در اوایل دولت دوازدهم اتفاق می‌افتد. هر چند این مقام مسوول در بانک مرکزی پیش از این‌بارها به یکسان‌سازی نرخ ارز وعده داده بود. یک جست‌وجوی ساده در اینترنت درباره پیشینه صحبت‌های سیف درباره تک‌نرخی شدن نرخ ارز این تیترها را به ما نشان خواهد داد: ارز در سال93 تک نرخی می‌شود (10 آبان 92 / منبع: ایسنا)، یکسان‌سازی نرخ ارز تا نیمه دوم سال 93 انجام می‌شود (11 آذر 92/ منبع: اقتصاد آنلاین)، فعلا یکسان‌سازی نرخ ارز در دست کار نیست (4 آذر 93 در حاشیه همایش بانکداری و استانداری در وزارت کشور/ منبع: فرارو)، سیف: یکسان‌سازی نرخ ارز در اوایل سال 95 (25 مهر 94/ منبع: باشگاه خبرنگاران جوان)، یکسان‌سازی نرخ ارز تا پایان سال جاری (10 آذر 95/ منبع: دنیای اقتصاد)؛ و این تنها بخشی از اظهارات سیف درباره این موضوع است.

به گزارش تعادل، شرکت بورس کالا از سال 94 آمادگی خود برای راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی را برای ساماندهی مبادلات ارزی اعلام کرده بود اما بانک مرکزی پس از مطرح شدن این پیشنهاد و جدی شدن موضوع، پیش شرط راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی در بورس کالا را تک نرخی شدن نرخ ارز عنوان کرد. در این میان ولی‌الله سیف چندی پیش نیز عنوان کرده بود که در نخستین فرصت می‌توان بازار مشتقه ارزی را راه‌اندازی کرد.

رییس کل بانک مرکزی بار دیگر، شنبه شب در برنامه «نگاه یک» از شبکه اول سیما نسبت به تک‌نرخی شدن نرخ ارز اظهارنظر کرد. او با بیان اینکه بعد از برجام روابط زیادی برقرار شد اما به میزان مورد انتظار نرسید، گفت: بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده یکسان‌سازی نرخ ارز اوایل دولت دوزادهم عملیاتی خواهد شد. سیف اظهار کرد: فکر می‌کردیم بعد از برجام ارتباطات بانکی در شرایط مطلوبی قرار بگیرد و بتوانیم یکسان‌سازی نرخ ارز را عملیاتی کنیم اما چون روابط بین‌المللی ناکافی است، اجرای این برنامه به تاخیر افتاد؛ البته روابط زیادی به نسبت قبل از برجام برقرار شد اما به میزان مورد انتظار نرسید.

ارز تک نرخی با ثبات اقتصادی

به این ترتیب سیف عملیاتی نشدن وعده‌هایش را به باز نشدن فضای اقتصادی در پس از برجام نسبت داد. اما آنچه در اینجا اهمیت دارد، موافقت بانک مرکزی با ایجاد بازار مشتقه ارزی برای پوشش نوسانات نرخ ارز است. به اعتقاد کارشناسان وجود ارز چند نرخی مفاسد اقتصادی بسیاری را طی سال‌های گذشته سبب‌ساز شده و زمینه دستیابی به رانت را برای عده‌یی فراهم کرده است. نرخ برابری ارز به عنوان متغیری تاثیرگذار در اقتصاد ملی از اهمیت درخور توجهی برخوردار است و نوسانات نرخ ارز از منابع مهم ریسک به ویژه برای فعالیت‌های بین‌المللی اقتصادی محسوب می‌شود. در این میان ابزارهای مشتقه ارز یکی از مهم‌ترین و متداول‌ترین ابزارهای مالی قابل معامله در بورس‌های کشورهای پیشرفته و در حال توسعه دنیا به شمار می‌روند. کارکرد بازار ابزارهای مشتقه اصلی این ابزارها در بازارهای مالی، پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز است زیرا ریسک نوسان نرخ ارز تاثیرات قابل ملاحظه‌یی بر کسب‌وکار بنگاه‌های تجاری و پرتفوی‌ سرمایه‌گذاران بین‌المللی دارد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که اکثر کشورها از معاملات ابزار مشتق ارز در بورس‌های اوراق بهادار خود بهره می‌برند. در این میان می‌توان به آفریقای جنوبی (بورس ژوهانسبورگ)، ایالات متحده امریکا (بورس بین قاره‌ای، بورس شیکاگو، و بورس نیویورک)، ترکیه (بورس استانبول)، سنگاپور (بورس سنگاپور) و هند (بورس ملی هند، بورس متروپولیتن) اشاره کرد.

تعدد عرضه‌کنندگان ارز ضروری است

اما نخستین پیش شرط راه‌اندازی معاملات مشتقه ارز یا همان بازار آتی ارز وجود عرضه‌کننده در این بازار است. بزرگ‌ترین عرضه‌کننده ارز در حال حاضر بانک مرکزی است که به اعتقاد کارشناسان همین موضوع یکی از سنگ‌های جلوی پای بازار مشتقه به شمار می‌رود. در همین ارتباط یک کارشناس ارشد بازارهای مالی با اشاره به اینکه بازارهای آتی و استفاده از ابزارهای مشتقه برای کالاهایی قابل شکل‌گیری هستند که فضای رقابتی در آن وجود داشته باشد به تعادل گفت: بر این اساس برای کالاهایی که از سمت عرضه‌کننده دارای انحصار است قابلیت شکل‌گیری بازار آتی وجود ندارد چرا که وقتی یک عرضه‌کننده برای یک کالا داشته باشیم خواهد توانست با افزایش و کاهش حجم عرضه در بازار تاثیرگذاری کند و به عبارتی فرمان بازار را در دستان خود بگیرد. داوود معدلت‌فر با بیان اینکه تا زمانی که ورود و خروج ارز به حالت عادی برنگردد و فقط بانک مرکزی عنان ارز را در اختیار داشته باشد نمی‌توان انتظار راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی را داشت، تاکید کرد: بنابراین ایجاد بازار آتی ارز می‌تواند به ضرر دولت و بانک‌مرکزی تمام شود چرا که جذابیت بازار مشتقه خاصیت اهرمی داشتن آن است و این موضوع در شرایطی که دولت در محدودیت باشد سبب خارج شدن کنترل بازار از دست دولت خواهد شد. وی ادامه داد: برای اثبات این حرف رجوع به گذشته و نگاهی به بازار آتی سکه در سال 91 می‌تواند راهگشا باشد؛ در آن زمان و با بالا رفتن قیمت سکه و رشد یک‌باره نرخ دلار شاهد تاثیر گرفتن بازار نقدی سکه از بازار آتی بودیم به‌طوری که در نهایت بازار آتی سکه برای چند روز تعطیل شد و از سوی دیگر دولت اقدام به ‌پیش‌فروش سکه از طریق بانک‌ها کرد. این‌گونه اقدامات دولت به دلیل وجود انحصار از سمت عرضه‌کننده است و این در حالی است که اگر این انحصار وجود نداشت شاهد چنین اتفاق‌هایی نیز نبودیم. او اضافه کرد: بر این اساس شاید یکی از دلایلی که بانک مرکزی با ایجاد این بازار موافقت نمی‌کند همین موضوع باشد.

به گفته معدلت‌فر تنوع تعداد عرضه‌کنندگان ارز در بازار آتی در نظر گرفته شده برای آن می‌تواند به پویایی معاملات منجر شود. وی ادامه داد: حساسیت روی ارز بسیار بالاست چراکه با رشد قیمت آن به دلیل تقاضاهای سفته‌بازانه ممکن است قیمت دلار افزایش پیدا کند و شاید دولت به علت جلوگیری از ایجاد التهاب در این بازار نسبت به راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی تعلل می‌کند. او با بیان اینکه بحث تک‌نرخی کردن نرخ ارز به عنوان یکی از پیش‌شرط‌های راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی مطرح شده است، تصریح کرد: به اعتقاد من شاید در شرایط فعلی بتوان نسبت به تک نرخی کردن نرخ ارز اقدام کرد اما برای چنین اقدامی باید شرایط را در زمان بحران نیز در نظر گرفت و به همین دلیل فکر نمی‌کنم که مجموعه تصمیم‌گیر در این‌باره به زودی تصمیم بگیرد.

معدلت‌فر با بیان اینکه برای تنوع بخشیدن به سمت عرضه‌کننده باید صادرکنندگان ارز خود را در بازار آتی ارز عرضه کنند، خاطرنشان کرد: این موضوع به مزیت این کار برای آنها بستگی دارد و در حال حاضر نمی‌توان با قطعیت گفت که در صورت راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی صادرکنندگان، ارز خود را در این بازار عرضه خواهند کرد. درواقع آنچه بیشتر به ذهن متبادر می‌شود این است که در صورت ایجاد بازار مشتقه ارزی بزرگ‌ترین عرضه‌کننده بانک مرکزی خواهد بود.

ارکان تصمیم‌گیر باید به تعامل برسند

در همین ارتباط مدیر توسعه بازار مشتقه بورس کالا در گفت‌وگو با تعادل درباره مزایای راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی در بورس کالا گفت: پیشنهاد ایجاد بازار مشتقه ارزی در بورس کالا برای پوشش نوسانات نرخ ارز برای فعالان این بازار مطرح شده و نخستین اولویت ما در این زمینه پاسخ به این بخش از نیاز فعالان اقتصادی است. علیرضا ناصرپور با بیان اینکه واردکنندگان، صادرکنندگان، تولیدکنندگان و همچنین سرمایه‌گذاران خارجی نیاز به پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز دارند، تاکید کرد: این افراد برای رفع این نیاز به یک بستر مطمئن نیاز دارند و در کشورهای مختلف از کشورهای توسعه یافته مانند امریکا، انگلستان، فرانسه، آلمان و ژاپن گرفته تا کشورهای در حال توسعه مانند ترکیه، مالزی و آرژانتین برای پوشش این ریسک از انواع ابزارهای مشتقه مانند قراردادهای آتی، آپشن و فوروارد استفاده می‌کنند.

ناصرپور با تاکید بر اینکه راه‌اندازی بازار مشتقات ارزی در بورس کالا نیاز به همفکری و همکاری تمام نهادهای مرتبط با این موضوع دارد، تصریح کرد: بر این اساس نهادهایی همچون بانک مرکزی، وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان بورس اوراق بهادار و همچنین بورس کالا به عنوان بستر انجام معاملات باید با همفکری در این زمینه به یک تعامل دست پیدا کنند. وی با اشاره به اهمیت موافقت بانک مرکزی با تشکیل بازار آتی ارز در بورس کالا، اظهار کرد: با توجه به نقش مهم بانک مرکزی در کنترل سیاست‌های پولی و بانکی کشور، نظر این رکن اقتصاد کشور در این زمینه بسیار مهم است و با توجه به این موضوع تاکنون ضرورت فراهم شدن شرایطی برای ایجاد بازار مشتقه ارزی از سوی مقامات این بانک مطرح شده است. او در این باره توضیح داد: بانک مرکزی به عنوان متولی نرخ ارز در کشور دغدغه‌هایی همچون به ثبات رسیدن شرایط اقتصاد کشور و تک نرخی شدن نرخ ارز را به عنوان پیش‌شرط‌هایی برای راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی مطرح کرده است و بر این اساس تا رسیدن به شرایط مطلوب برای راه‌اندازی این بازار باید صبر کرد.

این مقام مسوول در بورس کالا با تاکید بر اینکه بازار سرمایه امکانات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری برای راه‌اندازی بازار آتی ارز را از مدت‌ها پیش در اختیار دارد، عنوان کرد: درواقع در نخستین فرصت که هماهنگی‌های لازم در این زمینه انجام شود و نهادهای مرتبط به یک تفاهم در این زمینه دست پیدا کنند شاهد راه‌اندازی بازار مشتقات ارزی در بورس کالا خواهیم بود.

ناصرپور در پاسخ به صحبت‌هایی که درباره انحصار عرضه‌کننده بازار ابزارهای مشتقه در بازار ارز مطرح می‌شود، گفت: این صحبت چندان دقیق نیست چرا که در حال حاضر علاوه بر بانک مرکزی، شرکت‌های پتروشیمی و صنعتی و معدنی که محصولات خود را صادر می‌کنند ارزهای خود را در بازار آزاد عرضه می‌کنند و بطور حتم از راه‌اندازی بازار مشتقات ارزی در بورس کالا استقبال خواهند کرد چرا که بورس کالا یک بستر مطمئن و شفاف را در اختیار آنها خواهد گذاشت. وی ادامه داد: از سوی دیگر و در سمت تقاضا نیز بسیاری از واردکنندگان برای پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز به‌طور قطع از راه‌اندازی بازار مشتقات ارزی استقبال خواهند کرد، همچنین در این میان عده‌یی با تقاضاهای سفته‌بازانه وارد این بازار خواهند شد، همان‌طور که در حال حاضر در بازار نقدی دلار شاهد حضور آنها هستیم اما این‌بار معاملات به جای خیابان در بستری شفاف انجام خواهد شد.

بازارهای مشتقه و رشد اقتصادی

حامد سلطانی نژاد؛ مدیرعامل بورس کالای ایران / هدف از این مقاله بررسی تأثیر بازارهای مشتقه بر رشد اقتصادی در ۶ اقتصاد عمده جهان (اتحادیه اروپا، ایالات‌متحده، ژاپن، چین، هند و برزیل) در دوره ۲۰۱۴-۲۰۰۲ است. برای انجام این کار، داده‌های پانل پویا با روش GMM (گشتاورهای تعمیم‌یافته) تخمین زده می‌شود. طبق یافته‌های این مطالعه، در این کشورها بازار مشتقات تأثیر مثبتی بر رشد اقتصادی داشته است. این مقاله چند راهکار برای ترویج استفاده از بازارهای مشتقه برای کمک به رشد اقتصادی پیشنهاد می‌کند که چکیده آن را می‌خوانید.

معرفی

رابطه بین بخش مالی و رشد اقتصادی یک موضوع حائز اهمیت است که در طیف گسترده‌ای از مقالات پژوهشی، نظری و تجربی، موردبررسی قرارگرفته است. بسیاری از این مقالات بر تأثیربخش مالی بر رشد اقتصادی تمرکز دارند. مطالعات پیشگامی که نقش بخش مالی را در پویایی اقتصاد برجسته می‌کنند عبارت‌اند از؛ ویکسل (۱۹۳۴)، شومپیتر (۱۹۵۴) و گلدسمیت (۱۹۶۹) که دریافتند سیستم مالی به‌عنوان موتور حرکتی فعالیت اقتصادی عمل می‌کند.

از سوی دیگر، لوین (۱۹۹۱) اشاره می‌کند که بازارهای سهام، سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت را تسهیل کرده و به کاهش ریسک کمک می‌کنند و به‌طور هم‌زمان نقدینگی را برای سرمایه‌گذاران و تأمین مالی و سرمایه را برای شرکت‌ها فراهم می‌آورند و درنتیجه، بازارهای سهام به رشد اقتصادی کمک می‌کنند. علاوه بر این، لوین و زرووس (۱۹۹۸) تأکید می‌کنند که تعداد قابل‌توجهی از مطالعات تجربی از وجود رابطه بین بازارهای سرمایه و رشد اقتصادی در درازمدت پشتیبانی می‌کند.

بازارهای مشتقه در دهه‌های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته‌اند. در دسامبر ۲۰۰۸ حجم معاملات قراردادهای مشتقه در سراسر جهان تقریباً ۵۹۲ تریلیون دلار بود که بسیار بالاتر از تولید ناخالص داخلی ایالات‌متحده بزرگ‌ترین اقتصاد جهان در سال ۲۰۰۷ معادل ۸/ ۱۳ تریلیون دلاربود.

بر اساس اطلاعات ارائه‌شده از سوی بانک تسویه‌حساب‌های بین‌المللی (BIS)، در سال ۲۰۰۳، حدود ۹۲ درصد از ۵۰۰ شرکت بزرگ جهان از ابزارهای مشتقه برای مدیریت ریسک به‌ویژه روش ریسک نرخ بهره استفاده کردند. بازارهای مشتقه، نه‌تنها یک بازار عظیم به شمار می‌رود، بلکه به‌طور چشمگیری در حال رشد است به‌طوری‌که بر اساس آمارها در دوره ۲۰۱۴۱۹۹۸ قراردادهای مشتقه بیش از هفت برابر افزایش‌یافته است. نویسندگانی نظیر سیل (۱۹۹۷)بازار ابزارهای مشتقه ، بلوچ و آریا (۲۰۰۷)، ساندارام و داس (۲۰۱۱)، ساندارام (۲۰۱۳)، سیپکو (۲۰۱۱)، رابا و همکاران (۲۰۱۴) نقش بازارهای مشتقه را در افزایش رشد اقتصادی تحلیل کرده‌اند.

اکثر این مطالعات رابطه مثبتی بین توسعه بازارهای مشتقه و رشد اقتصادی پیداکرده‌اند؛ بااین‌حال، تحلیل جهانی در رابطه با چنین رابطه‌ای هنوز انجام‌نشده است. این مقاله پژوهشی، بررسی تأثیر بازارهای مشتقه بر رشد اقتصادی در ۶ اقتصاد عمده جهان (اتحادیه اروپا، ایالات‌متحده، ژاپن، چین، هند و برزیل) را بررسی می‌کند.

به‌طور مشخص، تأثیر متغیرهایی نظیر حجم بازارهای مشتقه بر دلار آمریکا و حجم بازارهای مشتقه به‌عنوان سهمی از تولید ناخالص داخلی بر رشد اقتصادی در طول دوره ۲۰۱۴-۲۰۰۲ ارزیابی می‌شود. ما از مدل داده‌های پانل پویا با اطلاعات دریافتی از بانک جهانی و انجمن صنایع آینده (FIA) برای تولید شواهد تجربی درباره رابطه بین بازارهای مشتقه و رشد اقتصادی استفاده می‌کنیم. درنهایت، بر اساس نتایج مدل اقتصادسنجی، توصیه‌های متعددی در مورداستفاده از بازار مشتقات برای تحریک رشد اقتصادی ارائه می‌دهیم.

بازارهای مشتقه و رشد اقتصادی

ابزارها و قراردادهای مشتقه رشد چشمگیری در بازارهای بورسی و سازمان‌یافته و همچنین در بازارهای خارج از بورس یا سازمان‌یافته داشته‌اند. این ابزارها از طریق مکانیزم به اشتراک‌گذاری ریسک، فرصت‌های سرمایه‌گذاری با بازده بالقوه بالاتر ازآنچه در بازار اوراق قرضه و سهام وجود دارد، ارائه می‌دهند. محصولات مشتقه ابزارهای مالی هستند که قیمت آن به سایر متغیرهای اساسی مانند قیمت سهام و شاخص‌ها، نرخ بهره، نرخ ارز، قیمت کالاها و… بستگی دارد؛ یعنی ابزارهای مشتقه، ابزارهای مالی مرتبط با دارایی پایه هستند و ابزار مفیدی برای پوشش ریسک نوسانات قیمت در محیط‌های ناپایدار به شمار می‌آیند.

به‌طورکلی، آن‌ها شرایط زیر را برآورده می‌کنند:

• ارزش آن‌ها بر اساس ارزش زمانی پول است که در بخش خاصی از قرارداد بیان‌نشده است
• آن‌ها نیازمند سرمایه اولیه خالص کم (به‌طور قابل‌توجهی کمتر از سرمایه‌گذاری موردنیاز برای خرید دارایی‌های اساسی) و گاهی اوقات حتی هیچ سرمایه‌گذاری هستند
• آن‌ها در یک تاریخ آینده تسویه می‌شوند

اثرات و پیامدهای بازارهای مشتقه در یک اقتصاد می‌تواند به‌طور گسترده‌ای متفاوت باشد. بسیاری از محققان در زمینه مکانیزم‌های به اشتراک‌گذاری ریسک تمرکز می‌کنند و ابزارهایی را برای شرکت‌ها به‌منظور مقابله با شرایط اقتضایی و احتمالی و همچنین دستیابی به اطلاعات بهتر در بازارهای مالی فراهم می‌آورند. البته برخی از محققان نیز بر مضرات مرتبط با بازارهای مشتقه و نقش آن‌ها در جذب واسطه‌ها تمرکز می‌کنند.

درهرصورت، بازارهای مشتقه در دهه‌های گذشته رشد چشمگیری داشته‌اند، اگرچه سود حاصل از بازارهای مشتقه می‌تواند بسیار بزرگ‌تر باشد. البته، ابزارهای مشتقه ممکن است در دستیابی به تخصیص کارآمد ریسک در کل اقتصاد نیز کمک کنند. آن‌ها همچنین در ایجاد بازار برای ارائه فرصت‌های جدید برای سرمایه‌گذاران مفید هستند. علاوه بر این، مشتقات اطلاعات را به بازارهای مالی ارائه می‌دهند و بنابراین نقش مهمی در کاهش نوسانات آینده در بازارهای مالی جهانی ایفا می‌کنند.

درنهایت، بازار مشتقات به شرکت‌کنندگان کمک می‌کند تا انتظارات مربوط به قیمت دارایی‌های پایه را به‌منظور مدیریت ریسک ناشی از تغییرات قیمت شکل دهند و درنتیجه درروند تصمیم‌گیری‌های آینده تسهیل ایجاد کنند. تعدادی از نویسندگان دیگر، باوجود مزایای بالقوه که ابزارهای مشتقه می‌توانند به شرکت‌ها، سرمایه‌گذاران و کل اقتصاد ارائه دهند، روی زیان‌های مربوط به بازارهای مشتقه تمرکز می‌کنند. ابزارهای مشتقه، ازجمله قراردادهای آپشن، پیمان‌های آتی، قراردادهای آتی و سوآپ می‌توانند برای شرکت‌ها و همچنین سرمایه‌گذاران دولتی و خصوصی فرصت‌هایی را فراهم آورند که ممکن است در غیر این صورت در دسترس نباشند.بازار ابزارهای مشتقه

مشتقات به تخصیص ریسک بین سرمایه‌گذاران و بنگاه‌ها کمک می‌کنند و می‌توانند هزینه‌های تنوع‌بخشی به پورتفولیو را کاهش دهند. علاوه بر این، قیمت ابزارهای مشتقه ممکن است اطلاعاتی را برای معامله‌گران آشکار کند که می‌تواند به ایجاد بازارهای مالی پایدارتر کمک کند. درنهایت، بلوچ و آریا (۲۰۰۷) رابطه‌ای را بین بازارهای مشتقه و رشد اقتصادی پیدا کردند که نشان می‌دهد اگر نقدینگی کافی در بازار نقدی پایه وجود داشته باشد، می‌توان معامله ابزارهای مشتقه را حفظ کرد و این ابزارها از طریق انتقال ریسک می‌توانند نقش مهمی را در رشد اقتصادی ایفا کنند.

سیپکو (۲۰۱۱) ارتباط بین توسعه بازار مشتقات و اقتصاد واقعی را بررسی می‌کند. او تأکید می‌کند که حجم معاملات بازار مشتقات در دهه‌های اخیر به‌طور قابل‌توجهی افزایش‌یافته و این افزایش به‌طور بااهمیتی بازارهای مالی جهانی را تحت تأثیر قرارداده است. نویسنده همچنین رشد کلی تولید ناخالص داخلی اسمی و واقعی را با بازار مشتقات جهانی و به‌ویژه بازار فرابورسی (OTC) مقایسه می‌کند.

به‌طور خلاصه، بازارهای مشتقه در دهه‌های اخیر به‌طور چشمگیری رشد کرده‌اند و به معامله‌گران کمک کرده‌اند تا ریسک‌هایی را علیه رویدادهای غیرمنتظره و توزیع ریسک بین شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران را پوشش دهند. آن‌ها اطلاعات کامل‌تری در بازار ارائه می‌دهند که قدرت تصمیم‌گیری شرکت‌ها را افزایش می‌دهد. تأثیرات منفی کوتاه‌مدت آن‌ها در مقایسه با تأثیرات مثبتی که در طولانی‌مدت دارند، قابل قیاس نیست. انتظاراتی که بازارهای مشتقات برآورده می‌کنند، همراه با مدیریت ریسک مناسب، ممکن است به ثبات در آینده کمک کند تا شرکت‌ها بتوانند با اقدامات به‌موقع برای بازار ابزارهای مشتقه سرمایه‌گذاری در آینده در تمام بخش‌ها گسترش یابند و به رشد اقتصادی درازمدت کمک کند.

تجزیه‌وتحلیل نتایج تجربی

هدف این مطالعه، ایجاد یک مدل داده‌های پانل پویا است که به ما این امکان را می‌دهد تا رابطه بین بازارهای مشتقه و رشد تولید ناخالص داخلی سرانه را در یک نمونه از ۶ اقتصاد عمده جهان بررسی کنیم. در این مطالعه سال‌های ۲۰۱۴-۲۰۰۲ مورد تجزیه‌وتحلیل قرارگرفته است که مجموعاً ۷۸ مشاهدات، ۶ گروه و ۱۳ سال را ارائه می‌دهد.

در این مطالعه مدل تفاوت GMM برای توضیح تأثیر بازارهای مشتقه بر رشد اقتصادی انتخاب‌شده است. برآوردهای این مدل نشان می‌دهد که بازار مشتقه با تولید ناخالص داخلی رابطه مثبت دارد. برآوردهای GMM نشان می‌دهد که افزایش یک درصد از حجم معاملات بازارهای مشتقه، در تولید ناخالص داخلی سرانه در کشورهایی که اهداف این مطالعه در طول سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۴ بود، ۱۷/ ۰ درصد تأثیر می‌گذارد؛ بر اساس این تحقیق تأثیر بازار مشتقه در اقتصاد واقعاً مهم است. این امر می‌تواند به این دلیل باشد که بازارهای مشتقه ممکن است به شکل‌گیری انتظارات قیمت دارایی‌ها در آینده کمک کند. این انتظارات با مدیریت ریسک مناسب می‌تواند از طریق اقدامات پیش‌بینی‌شده برای سرمایه‌گذاری‌های آینده به ثبات و گسترش شرکت‌ها در آینده کمک کند که این خود تأثیر مثبتی بر فعالیت اقتصادی در بلندمدت دارد.

نتیجه‌گیری

شواهد تجربی ارائه‌شده در این تحقیق نشان می‌دهد که بازارهای مشتقه ممکن است تأثیرات عمده‌ای بر رشد اقتصادی داشته باشند. تلاش‌های بیشتر برای توسعه بازارهای مشتقه، به تقویت فعالیت اقتصادی کمک می‌کند، بنابراین رفاه جامعه را بهبود می‌بخشد.

این مقاله پژوهشی از تحلیل گرافیکی و آماری برای نشان دادن رابطه مثبت بین افزایش حجم بازار مشتقات و واقعی و تولید ناخالص داخلی سرانه در ۶ اقتصاد بزرگ جهان استفاده می‌کند. برآوردهای استاتیک و پویا از تجزیه‌وتحلیل داده‌های پانل اهمیت تأثیر حجم بازار مشتقات روی رشد اقتصادی را نشان می‌دهد. تأثیر حجم بازارهای مشتقه در رابطه با رشد تولید ناخالص داخلی در برخی از اقتصادهای بزرگ جهان، مورد تحلیل قرار گرفت.

شواهد تجربی ارائه‌شده، فرضیه اصلی را مورد تأیید قرارداد به‌طوری‌که افزایش حجم بازارهای مشتقه تأثیر مثبتی بر رشد اقتصادی در دوره ۲۰۱۴-۲۰۰۲ داشته است. با توجه به این تحقیق، توصیه می‌شود که تصمیم‌گیرندگان سیاست‌های اقتصادی باید ابزار و انگیزه‌هایی را برای تشویق بازارهای مشتقه بازار ابزارهای مشتقه و افزایش رشد اقتصادی ارائه کنند تا به توسعه اقتصادی و بهبود رفاه کمک کنند.

توسعه بازارهای مشتقه باید یک هدف کلیدی برای سیاست‌گذاران و تصمیم گیران برای ترویج رشد اقتصادی و رفاه باشد، بنابراین اجرای کلیه اقدامات قانونی لازم برای از بین بردن معاملات غیر شفاف با محصولاتی از مشتقات خاص لازم است تا اقتصاد جهانی را به مسیر پایدار رشد اقتصادی قوی و متعادل تبدیل کند. درنهایت، یک سؤال در زمینه مشابه ایجاد می‌شود؛ آیا بازارهای مشتقه رشد اقتصادی را پیش‌بینی می‌کنند؟

راه پرداخت بهترین منبع شما برای دانستن هر چیزی درزمینه فناوری‌های مالی (فین‌تک) است. راه پرداخت به شما کمک می‌کند در جریان رویدادها و روندهای فین‌تک ایران و جهان قرار بگیرید. شما در راه پرداخت می‌توانید آخرین خبرها و تحلیل‌های نویسندگان و تحلیلگران ایرانی و خارجی را مطالعه کنید.

افزایش قابلیت پیش بینی بازار با کمک ابزارهای مشتقه بورس کالا

رئیس هیات مدیره شرکت مشاور سرمایه گذاری آرمان آتی معتقد است با توسعه یافتن ابزارهای مشتقه نظیر فوروارد و فیوچرز در بورس کالا در کنار ایجاد مکانیزم های تشکیل ابزارهای نوین مالی نظیر صندوق های سرمایه گذاری و اوراق بدهی می توان به قابلیت پیش بینی پذیر کردن بازارها کمک کرد.

به گزارش گروه اقتصادی ایسکانیوز؛ به نقل از سنا، علی اسلامی بیدگلی به قابلیت پیش بینی پذیر کردن بازارها به کمک ابزارهای مالی اشاره کرد و گفت: برای پیش بینی پذیر شدن بازارها به برخی ابزارهای تکمیلی نیاز است تا بتوان از این طریق نوسانات بازار را محدود تر کرد و تاثیر پذیری ریسک های سیستماتیک را کاهش داد.

او با بیان اینکه ابزارها و نهادهای مالی می توانند به بهبود پیش بینی پذیر کردن بازارها کمک کنند، افزود: به عنوان مثال استفاده از انواع مختلف ابزار مشتقه، می تواند قابلیت پیش بینی پذیری بازارها را افزایش داده و میزان نوسانات را کاهش دهد، علاوه بر این حضور برخی نهادها مانند بازارگردان ها می تواند کمک کند تا این قابلیت به میزان قابل توجهی افزایش یابد.

اسلامی بیدگلی افزود: در حال حاضر مشخص شدن متغیرهایی که تاثیر قابل توجهی روی قیمت محصولات دارند نیز یکی از موضوعاتی است که باید مورد توجه قرار بگیرد؛ به عنوان مثال نوسانات ارزی روی قیمت محصولات تاثیر گذار است لذا تعیین نرخ ارز و اعلام سیاست های یکسان سازی نرخ ارز می تواند قابلیت پیش بینی پذیری بازار را افزایش دهد.

این کارشناس بازار سرمایه به عوامل درونی و بیرونی برای بهبود این قابلیت در بازارها اشاره و تصریح کرد: در حال حاضر متغیرهای بیرونی تاثیرات قابل توجهی روی نوسانات قیمت کالا و متعاقبا ابزارهای مشتقه دارند، این در حالی است که برنامه ریزی بلندمدت می تواند به افزایش قابلیت پیش بینی پذیر کردن بازار کمک کند.

اسلامی بیدگلی با ذکر مثالی ادامه داد: عوامل بیرونی موثر در تغییر قیمت مواد اولیه، یکی از متغیرهایی است که باعث افزایش نوسانات شده و قابلیت پیش بینی را با مشکل مواجه می کند به طوری که در سالهای گذشته انتشار شایعاتی همچون افزایش قیمت گاز، برق و سایر هزینه های تولید و یا حذف تعرفه مواجه بودیم که باعث افزایش نوسانات شده و قابلیت پیش بینی پذیر کردن بازار را با مشکل مواجه می کرد.

او با تأکید بر این نکته که به سیاستی برای کاهش نوسانات بازار و افزایش قابلیت پیش بینی نوسانات آتی نیاز است تا بتوان برنامه ریزی بلندمدتی در این زمینه داشت، داد: این موضوع شامل مقررات مالیات، گمرک، تعرفه ها، سیاست های صادرات و واردات، تعیین قیمت مواد اولیه، تعیین سیاست های قیمت گذاری، تعیین استراتژی های شورای رقابت برای کالاهایی که در محیط رقابتی بوده و یا دارای انحصار هستند می شود و هر چقدر این برنامه ها بلندمدت تر بوده و تغییرات کمتری داشته باشد، می تواند کمک کند تا قابلیت پیش بینی پذیر کردن بازارها افزایش پیدا کند.

رئیس هیات مدیره شرکت مشاور سرمایه گذاری آرمان آتی به عوامل درونی اشاره کرد و افزود: ابزارهای مشتقه ابزاری است که می تواند به پیش بینی پذیر شدن بازارها کمک کند؛ لذا توسعه ابزارهای مشتقه و تنوع محصولات مختلف در بورس کالا به عنوان یکی از پیش نیازهایی است که در جهت افزایش قدرت پیش بینی پذیر کردن بازار به کار گرفته می شود.

به گفته اسلامی بیدگلی، توسعه ابزارهای مشتقه در بورس کالا، افزایش تعداد محصولات و ابزارها، افزایش تعداد فعالین و بهبود دستورالعمل ها و آیین نامه ها به افزایش و بهبود قابلیت پیش بینی پذیر کردن بازارها کمک می کند.

او خاطرنشان کرد: یکی از ابزارهای اصلی در بورس های کالایی ابزارهای مشتقه نظیر فوروارد و فیوچرز است که در کنار ایجاد مکانیزم های تشکیل ابزارهای نوین مالی نظیر صندوق های سرمایه گذاری و اوراق بدهی مختلف به قابلیت پیش بینی پذیر کردن بازار کمک می کند.

اسلامی ادامه داد: بنابراین طبیعتا ایجاد صندوق های کالایی، انتشار انواع اوراق بدهی نظیر اوراق سلف و صکوک و اوراق دیگری که قابلیت تعریف در بازار دارند، مانند اوراق مبتنی بر دارایی یا بدهی از ابزارهایی هستند که می توانند به بهبود امکان قابل پیش بینی بودن بازار کمک کنند.

اوراق اختیار معامله، جذاب‌ترین ابزار مشتقه

معاون سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: توسعه ابزارهای بازار بدهی شامل اوراق اجاره، مرابحه، سفارش ساخت، اسناد خزانه اسلامی، اوراق رهنی، سلف موازی استاندارد سبب ارتقا و رشد بازار بدهی شد.

به گزارش خبرنگار مهر، حسین امیری در مراسم رونمایی از معاملات «اختیار معامله» گفت: توسعه ابزارهای بازار بدهی شامل اوراق اجاره، مرابحه، سفارش ساخت، اسناد خزانه اسلامی، اوراق رهنی، سلف موازی استاندارد در طی چند سال گذشته سبب ارتقا و رشد بازار بدهی شد و امروز شاهد گسترش این بازار با تنوع مناسبی از ابزارها هستیم .

معاون نظارت بر بورس ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار در مراسم رونمایی از معاملات اختیار معامله در بازار سرمایه گفت: با تنوع اوراق اختیار معامله، سرمایه گذاران می توانند با ترکیب این اوراق، استراتژی های معاملاتی جذابی را در پیش گیرند. بر اساس پیش بینی های خود از آینده موقعیت های مختلفی بر ابزارهای گوناگون بگیرند و حالات پیچیده ای برای عایدات خود تعیین کنند و این تنها بخش کوچکی از دنیای بزرگی است که ما امروز به آن پا نهاده‌ایم .

وی تصریح کرد: نظام اقتصادی کشور به دو بخش واقعی و مالی تقسیم می‌شود و بر اساس این تقسیم بندی کلی بازار سرمایه یکی از اجزای اصلی سیستم مالی اقتصاد محسوب می‌شود؛ این در شرایطی است که کارکرد این بازار مانند تمامی بازارهای دیگر، فراهم کردن بستر و زیرساخت مناسب جهت تلاقی و تعادل عرضه و تقاضاست. بدین جهت و به منظور پاسخگویی به نیازهای گوناگون فعالان در بازار سرمایه نیاز به ابزارهای مالی متنوع و با کارکردهای مختلف وجود دارد .

امیری افزود: نوع خاصی از ابزارها که قابلیت کاربرد و عملیاتی شدن در تمامی بازارهای مالی را دارد، انواع ابزارهای مالی مشتقه است که به صورت گسترده در بازارهای جهانی مورد استفاده قرار گرفته و بر مبنای نوع دارایی تقسیم بندی شده که شامل ابزارهای مشتقه بر پایه ارزهای خارجی، ابزارهای مشتقه بر پایه نرخ سود (بهره)، ابزارهای مشتقه بر پایه کالا و ابزارهای مشتقه بر پایه سهام است.

به گفته این مقام مسوول، اوراق اختیار معامله، یکی از مهم ترین و البته جذاب ترین این ابزارها است؛ به نحوی که این اوراق به عنوان یکی از مهم ترین اوراق مشتقه است. این در حالی است که اوراق اختیار معامله به عنوان یکی از ابزارهای مالی مشتقه، با توجه به خواص خود نه تنها یکی از ابزارهای مورد علاقه پژوهشگران حوزه مالی بوده است (تا حدی که رابطه ای برای قیمت گذاری آن شایسته کسب جایره نوبل اقتصاد شده است)، بلکه در میان فعالان عرصه عمل در بازارها نیز یکی از مهم ترین اوراق مشتقه محسوب می شود. زیرا با خاصیت دوگانه خود یعنی ترکیب اختیار از یکسو و تعهد از سوی دیگر، برخلاف ابزارهایی چون قراردادهای آتی خواستاران بیشتری را مجذوب خود می کند .

وی عنوان کرد: با توجه به اهمیت این ابزار، تلاش گسترده ای برای راه اندازی معاملات اوراق اختیار معامله آغاز شد. تلاشی که نتیجه آن را امروز می بینیم و شاهد آغاز معاملات اوراق اختیار معامله در بازار سرمایه ایران هستیم. بازاری که با گذر ۵۰ سال از عمر آن، جای خالی چنین ابزاری در آن احساس می شد .

به گفته این عضو هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، با راه اندازی معاملات این اوراق، نه تنها یکی از نیازهای اصلی فعالین این بازار برطرف شده است که گواه آن انجام بیش از دو هزار معامله تنها در نخستین روز معاملات این ابزار در بورس کالا است، بلکه یکی از مشکلات اساسی سرمایه گذاران خارجی نیز پاسخ داده شده است .

وی ادامه داد: اکنون سرمایه گذاران ما می توانند با استفاده از این ابزار اقدام به پوشش ریسک های ناخواسته کنند. همچنین می توانند با اخذ موقعیت در این ابزار اقدام به سرمایه گذاری و کسب بازدهی کنند .

معاون نظارت بر بورس ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار، این گام را آغازی بر معاملات اوراق اختیار خواند و تاکید کرد: آنچه امروز شاهد آن هستیم تنها آغاز راه بلندی است که در پیش داریم. اکنون تنها معاملات اوراق اختیار معامله را شاهدیم. این امر، موضوعی کوتاه مدت است و در آینده ای بسیار نزدیک معاملات اختیار فروش نیز آغاز می شود .

وی افزود: امروز تنها اوراق اختیار معامله اروپایی را داریم ولی در آینده ای نه چندان دور اوراق امریکایی و انواع دیگر اوراق را خواهیم داشت.