درک مفهوم سود ناخالص

جریان نقدینگی چیست؟ (همراه با نمونه‌ای از گزارش جریان نقدینگی)

جریان نقدینگی یکی از بخش‌های مهم در سرپا نگه داشتن هر کسب‌وکاری است. حسابداران و سایر کارشناسان اقتصادی باید نظارت دقیقی بر گردش پول داشته‌باشند تا منافع شرکت حفظ شود. یادگیری درمورد جریان نقدینگی به شما کمک خواهد کرد تا درک بهتری از عملکرد کسب‌وکار داشته‌باشید. در این مطلب، توضیح خواهیم داد که جریان نقدینگی چیست، انواع مختلف آن را شرح می‌دهیم و مثالی از گزارش جریان نقدینگی ارائه می‌کنیم.

جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.

جریان نقدینگی چیست؟

جریان نقدینگی به معنای وارد کردن یا خارج کردن پول به کسب‌وکار است. سازمان‌ها از جریان نقدینگی برای تحلیل موقعیت مالی خود و آمادگی برای آینده استفاده می‌کنند؛ به طور کل، می‌توان گفت که نوعی برقراری تعادل است.

سپرده‌ای دارید یا پولی به حساب شما واریز شده‌است، همچنین برداشت‌هایی از حساب داشته‌اید یا پولی از حسابتان خارج شده‌است. برای افراد و شرکت‌ها جریان نقدینگی مثبت به این معناست که درک مفهوم سود ناخالص بدون این‌که نیازی به برداشت اضافه از حساب خود داشته‌باشند، برای پوشش هزینه‌ها یا پرداخت وام‌ها پول کافی دارند.

چرا جریان نقدینگی مهم است؟

جریان نقدینگی نه‌تنها شرکت را سرپا نگاه می‌دارد، بلکه کمک می‌کند که سازمان برای هزینه‌ها و تغییرات موقعیت‌های اقتصادی آماده باشد. گزارش جریان نقدینگی در تصمیم‌گیری فعالیت‌های آینده، مانند خرید کسب‌وکار دیگر، استخدام کارمند یا مزایای اضافی برای شرکت، به سازمان کمک می‌کند.

انواع جریان نقدینگی

جریان نقدینگی بخشی از گزارش مالی شرکت است.

در ادامه، انواع جریان نقدینگی مشاهده‌شده در گزارش مالی را خواهیم دید:

• ارزش فعلی خالص: ارزش یک کسب‌وکار با استفاده از تنزیل جریان نقدی (discounted cash flow).
• نقدینگی فعلی: برای تعیین وضعیت شرکت در پرداخت تعهدات مالی خود است.
• جریان نقدینگیدر هر سهام: درک مفهوم سود ناخالص درآمد شما پس از کسر مالیات، تقسیم بر سهام موجود می‌شود.
• نرخ تبدیل پول نقد: این مورد فاصله زمانی پرداخت هزینه‌ی اقلام توسط شرکت و دریافت آن از مشتری را مشخص می‌کند.
• جریان نقدینگیفعالیت‌های اجرایی: هزینه‌ی به‌دست‌آمده از فعالیت‌های اصلی شرکت است و شامل درآمد سرمایه‌گذاری نمی‌شود.
• کسری بودجه: مقداری را مشخص می‌کند که شرکت برای جبران کسری نیاز دارد.
• پرداخت سود سهام: نوعی از جریان نقدینگی که برای پرداخت سود سهام به سرمایه‌داران استفاده می‌شود.
• هزینه‌های سرمایه‌گذاری: گردش مالی موردنیاز برای سرمایه‌گذاری مجدد روی کسب‌وکار خود را مشخص می‌کند.
• جریان نقدینگیمستقل سرمایه‌داری: تفاوت گردش مالی فعالیت‌های اجرایی و هزینه‌های سرمایه‌گذاری است.
• جریان نقدینگی مستقل شرکت: این پارامتر فرض می‌کند شرکت هیچ وامی ندارد و برای ارزش‌گذاری شرکت استفاده می‌شود.
• تغییرات نقدینگی خالص: تفاوت گردش مالی در یک دوره‌ی حسابداری و دوره‌ی دیگر را تعیین می‌کند.

نمونه‌ای از گزارش جریان نقدینگی

در زیر نمونه‌ای از گزارش جریان نقدینگی و همچنین چگونگی استفاده از آن برای گزارش مالی کلی را بیان کرده‌ایم:

شرح	هزینه (دلار)
جریان نقدی حاصل از فعالیت‌ها	۷۰۰
فروش	۱۰۰۰
مالیات	(۳۰۰)
جمع کل
جریان نقدی حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها	(۲۰۰)
سرمایه‌‌ی خریداری‌شده	(۲۰۰)
جریان نقدینگی کارهای مالی	۱۵۰۰
وام (خروجی)	(۵۰۰)
وام (ورودی)	(۲۰۰۰)
کل	۲۰۰۰

در ادامه، توضیحات اضافیِ مربوط به گزارش جریان نقدینگی که در ۳ بخش خلاصه می‌شود را آوردیم:

۱. توضیحات گزارش جریان نقدینگی: فعالیت‌های اجرایی

این نوع فعالیت‌ها هسته‌ی اصلی فعالیت‌های کسب‌وکار هستند؛ برای مثال، اگر شما محصولی را می‌فروشید، تولید، فروش و تحویل محصول به عنوان فعالیت‌های اجرایی در نظر گرفته می‌شوند؛ همچنین، شامل پرداخت مشتری، خرید اقلام، حساب‌های پرداختی و صورت‌پرداخت شرکت نیز می‌شود. سایر موارد شامل استهلاک تجهیزات یا دارایی‌های مشهود دیگر، استهلاک دارایی‌های نامشهود و مالیات معوقه هستند.

۲. توضیحات گزارش جریان نقدینگی: فعالیت‌های سرمایه‌گذاری

این نوع از جریان نقدینگی شامل خرید و فروش سرمایه‌هایی مانند زمین، ساختمان، تجهیزات یا اوراق بهادار قابل‌فروش است؛ همچنین، می‌تواند مواردی مانند وام به تأمین‌کنندگان یا دریافتی از مشتریان و پرداختی ادغام‌شده‌ها یا تملکات را نیز شامل شود.

۳. توضیحات گزارش جریان نقدینگی: فعالیت‌های مالی

شامل وجه نقد سرمایه‌گذاران و وجه نقد سهام‌داران به صورت سود سهام است؛ همچنین، می‌تواند فعالیت‌هایی مانند فروش یا خرید مجدد سهام شرکت را شامل شود که بر بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام بلندمدت یک سازمان تأثیر بگذارد.

سؤالات متداول درمورد جریان نقدینگی

بعضی از سؤالاتی که به طور مکرر بیان می‌شوند:

• تفاوت بین جریان نقدینگی و درآمد خالص چیست؟
• فرمول تبدیل سود به جریان نقدینگی چیست؟
• چه راه‌هایی برای حفظ جریان نقدینگی وجود دارند؟
• آیا لازم است بدانم جریان نقدینگی آینده‌ام چقدر است؟
• جریان نقدینگی مثبت و منفی چیست؟
• مثالی از نمونه‌های معادل نقدی بزنید.

تفاوت بین جریان نقدینگی و درآمد خالص چیست؟

درآمد خالص، کسر هزینه‌های یک دوره‌‌ی حسابداری از درآمد ناخالص است. جریان نقدینگی به تفاوت بین موجودی نقدی از این بازه تا بازه‌ی بعدی اشاره دارد.

فرمول تبدیل سود به جریان نقدینگی چیست؟

سود خالص +‌ استهلاک - حساب‌های دریافتی - افزایش موجودی کالا + حساب‌های دریافتی - کاهش وام‌های بانکی/ مالی = نقدینگی خالص

چه راه‌هایی برای حفظ جریان نقدینگی وجود دارند؟

این موارد بهترین نکاتی هستند که برای حفظ نقدینگی وجود دارند:

• بیش‌تر از آن‌چه خرج کرده‌اید، محصول یا سرویس بفروشید.
• اطمینان حاصل کنید که تعادل را برقرار کرده‌اید.
• راه‌هایی را برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها از طریق خرده‌فروشی، فروش تجهیزات منسوخ و دیگر دارایی‌ها پیدا کنید تا بتوانید ذخیره کنید.

آیا لازم است بدانم جریان نقدینگی آینده‌ام چقدر است؟

دانستن جریان نقدینگی آینده‌تان به شما کمک می‌کند که از سودمندی کسب‌وکار خود اطمینان حاصل کنید. با تعیین هزینه‌ها و درآمدهای آتی می‌توانید بفهمید که فعالیت‌های آینده‌تان چقدر ماندگار هستند یا برای افراط نکردن چه هزینه‌هایی را باید بپردازید.

تحلیل‌گران مالی از این ۴ گام برای تحلیل جریان نقدینگی استفاده می‌کنند:

۱. فرضیاتی را مانند افزایش قیمت برای کسب‌وکارها و همچنین فروشندگان و تأمین‌کنندگان محاسبه می‌کنند. آن‌ها فروش‌های آینده، چرخه‌های فروش، افزایش پرداختی و دیگر هزینه‌های عمومی را نیز پیش‌بینی می‌کنند.

۲. فروش‌های آینده را با نگاهی به فروش سال‌های گذشته و ترند پیش‌بینی‌شده در صنعت تعیین می‌کنند.

۳. هزینه‌های آتی شامل پرداختی‌ها، هزینه‌ی انجام کسب‌وکار و سرمایه‌گذاری‌های مالی را مشخص می‌کنند.

۴. اطلاعات را تحلیل می‌کنند تا متوجه شوند که کجا به کاهش هزینه یا سرمایه‌گذاری‌های جدید نیاز دارند تا از رشد کسب‌وکار خود مطمئن شوند.

جریان نقدینگی مثبت و منفی چیست؟

جریان نقدینگی مثبت به معنای این است که کسب‌وکار برای ادامه‌ی انجام فعالیت و پرداخت وام‌ها پول کافی دارد. جریان نقدینگی منفی به معنی این است که شما بیش از فروش خرج می‌کنید و حتی ممکن است برای پرداخت وام خود نیاز داشته‌‌باشید که قرض کنید.

مثالی از معادل نقد بزنید

معادل‌ِ نقد سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدتی هستند که نقدینگی بالایی دارند و از زمان خرید سررسید سه‌ماهه یا کم‌تر دارند. برخی از این نمونه‌ها شامل سند خزانه‌ی کوتاه‌مدت ایالات متحده، حساب‌ سپرده‌های سودآور، اوراق تجاری یا اوراق قرضه کوتاه‌مدت دولت است.

در این مطلب سعی کردیم تا مفهوم جریان نقدینگی را به‌خوبی توضیح دهیم و زوایای مختلف آن را بررسی کنیم. لطفا شما هم اگر پیشنهادی برای تکمیل این مطلب دارید با ما به‌اشتراک بگذارید.

کاربرد نرم افزار حسابداری پیمانکاری، ساختمانی و پروژه ای سپیدار

حسابداری پیمانکاری چه نقشی می‌تواند در شرکت‌های پیمانکاری ایفا کند؟ چه وظایفی برای شخصی که تحت عنوان حسابدار پیمانکاری شناخته می‌شود تعریف شده است؟ برای درک آشنایی بیشتر با این موضوع باید چه مفاهیمی را بشناسیم؟ جهت یافتن پاسخ این پرسش‌ها، درک مفهوم سود ناخالص تا پایان نوشتار با گروه نرم افزاری ویراتیم شرکت سپید حساب ویرا همراه باشید.

تعریف مفهومی حسابدار پیمانکاری چیست؟

حسابداری پیمانکاری بر اساس قرارداد بین کارفرما و پیمانکار صورت می‌پذیرد و شیوه محاسبه امور مالی را نیز تعیین خواهد کرد. در این قرارداد کلیه اقدامات پیمانکاری طبق یک بازه زمانی از پیش تعیین شده و هزینه قابل تخمین، پیش بینی می‌شوند.

یک حسابدار پیمانکاری باید بتواند همه هزینه‌های مستقیم، غیرمستقیم و بی ارتباط به پروژه را طبقه بندی کرده و در بازه‌های زمانی مشخص گزارش بدهد.

در انواع پروژه‌های پیمانکاری، بیمه‌های مختلفی رایج هستند. بر همین اساس اطلاع از مراحل تشکیل پرونده بیمه پیمانکاری در دسته وظایف حسابدار پیمانکاری قرار می‌گیرد. در مجموع یک این نوع حسابدار هم باید پاسخگوی نیاز پیمانکار باشد و هم جوابگوی انتظارات کارفرما. در نهایت نیز هر عملیات حسابدارپیمانکاری باید یک گزارش کامل از مخارج همراه با سود و زیان اجرای پروژه را در اختیار طرفین قرار بدهد.

مفهوم EPS و DPS در بورس به چه معناست؟

اگر جزء فعالان بازار سرمایه هستید، محتمل واژه های EPS و DPS برای تان آشناست. افرادی که در بازار سرمایه فعالیت دارند باید اصطلاحات و مفاهیم این بازار را به خوبی بشناسند تا بتوانند درمعاملات و تصمیم گیری های خود به خوبی از این مفاهیم بهره گیرند. در ادامه به این دو مفهوم مهم یعنی EPS و DPS می پردازیم.

تعریف و مفهوم EPS

EPS مخفف عبارت Earning per Share به معنی درآمد به ازای هر سهم در طول یک سال است. شرکت‌ها در پایان هر سال مالی، درآمد کل خود را به‌ صورت سود خالص، پس از کسر مالیات و مخارج محاسبه می‌کنند. اگر درآمد کل را بر تعداد کل سهام شرکت تقسیم کنیم، سود به ازای هر سهم یا EPS شرکت به دست می‌آید. به‌ بیان ساده‌تر‌، EPS یک شرکت میزان سودی است که شرکت به ازای هر یک سهم به دست می‌آورد. EPS یکی از موضوعات بسیار مهمی است که به‌ صورت مستقیم و غیرمستقیم بر قیمت سهام شرکت‌ها در بازار بورس تأثیر می‌گذارد.

برای درک بهتر این پادکست درک مفهوم سود ناخالص رو گوش کنید:

برای مثال فرض کنید درآمد خالص یک شرکت در انتهای سال مالی و پس از کسر مالیات و مخارج برابر با 100.000.000 میلیون تومان باشد. حال فرض کنید که اگر تعداد کل سهام این شرکت برابر با 1.000.000 میلیون سهم باشد، از تقسیم 100.000.000 بر 1.000.000 عدد 100 بدست می آید که بدین معناست EPS تحقق یافته ی این سهم برای سال مالی گذشته برابر با 100 تومان به ازای هر سهم است.

تعریف و مفهوم DPS

DPS مخفف عبارت Dividend per Share به معنی سود تقسیمی بین سهامداران به ازای هر سهم است. معمولا شرکت‌ها EPS را به‌ صورت کامل بین سهامداران تقسیم نمی‌کنند و بخشی از آن را برای سرمایه گذاری‌های آتی شرکت نزد خود نگه می‌دارند. مدیران و سهامداران شرکت در پایان سال مالی و در جلسه مجمع عمومی عادی سالیانه ی شرکت، تصمیم می‌گیرند که چه میزان از EPS به سهامداران تعلق بگیرد.

برخی از شرکت‌ها ممکن است درصد زیادی از EPS را به‌عنوان DPS بین سهامداران تقسیم کنند و برخی دیگر ممکن است درصد بیشتری از EPS را به سود انباشته و دیگر بخش‌های شرکت اختصاص دهند. بنابراین مقدار DPS معمولا از EPS کمتر است. همچنین در بعضی مواقع که به ‌ندرت اتفاق می‌افتد، شرکت تصمیم می‌گیرد علاوه بر سود ساخته ‌شده در سال جاری به ازای هر سهم، بخشی از سود انباشته شده طی سالیان گذشته را نیز بین سهامداران تقسیم کند که در این حالت مقدار DPS از EPS بیشتر خواهد شد.

میزان، زمان و روش پرداخت سود تقسیمی یا سود نقدی به سیاست‌های هر شرکت بستگی دارد. شرکت‌‌ها بر اساس قانون ۸ ماه فرصت دارند تا سود نقدی را بین سهامداران تقسیم کنند. هر شخصی که در زمان برگزاری مجمع عمومی عادی درک مفهوم سود ناخالص سالیانه، سهامدار شرکت باشد، می‌تواند DPS اعلامی شرکت را بر اساس میزان دارایی خود دریافت کند. همچنین به این نکته ی مهم هم توجه داشته باشید که پس از تقسیم سود نقدی و بازگشایی سهم، به میزان سود نقدی هر سهم، از قیمت سهم کاسته می‌شود.

نمیدونی حجم مبنا چیه؟! » حجم مبنا چیست؟

نتیجه گیری

خب در این مطلب، در رابطه با EPS و DPS سهام شرکت ها مطالبی آموختیم و به طور مختصر و مفید دانستیم که EPS و DPS چیستند و چه تفاوتی درک مفهوم سود ناخالص با هم دارند. پس، زین پس در معاملات و خرید و فروش های خود به این دو فاکتور مهم هم توجه داشته باشید اما به تنهایی با اتکا به این دو فاکتور معامله نکنید. همواره موفق و پرسود باشید.

سوالات متداول در رابطه با EPS و DPS سهام شرکت ها

EPS به معنی درآمد یا سود به ازای هر سهم در طول یک سال مالی شرکت است.

آن مقدار از EPS است که طبق صلاح دید مدیران شرکت بین سهامدارانی که در طول مجمع سهامدار شرکت بودند تقسیم میشود.

DPS در واقع جزئی از EPS است که اغلب از آن کمتر است. گاهی هم به ندرت اتفاق می افتد که مقدار DPS از EPS بیشتر می شود.

سود عملیاتی و غیر عملیاتی شرکت ها چیست؟

سود عملیاتی و غیر عملیاتی به صورت دقیق به چه معناست؟ در این مقاله از سری مقالات آموزشی سایت کد بورسی قصد داریم به تشریح سود عملیاتی و غیر عملیاتی در بازار سرمایه بپردازیم، امیدواریم که این مطلب هم به مانند دیگر مطالب این سایت مورد قبول و پسند شما عزیزان واقع بشه و بتونید ازش کلی در جهت افزایش سودآوری خودتون کمک بگیرید. پس با ما در ادامه این مقاله همراه باشید.

سود عملیاتی و غیر عملیاتی

در ابتدای مقاله و در خصوص با انواع سود ها باید بیان داشت که سود و زیان یکی از حائز اهمیت ترین مواردی محسوب می شود که سهامداران در فعالیت‌ های اقتصادی خود می بایست آن را مد نظر خود داشته باشند. در همین راستا آشنایی با مفاهیم متنوع سود و انواع آن بسیار مهم می باشد. این که سود عملیاتی و سود غیر عملیاتی چه مفهومی را شامل می شوند، از جمله مواردی به حساب می آید که سهامداران به منظور تصمیم‌ گیری به صورت صحیح در حوزه سرمایه‌ گذاری می بایست درباره آن به‌ صورت دقیق آگاه باشند.

سود عملیاتی

در ابتدای این بخش باید به این موضوع اشاره داشت که در واقع سود عملیاتی نشانگر امکان سود دهی عملیاتی یک واحد تجاری خواهد بود. در حقیقت سود عملیاتی بیانگر باقیمانده‌ سود پس از ارزیابی همه هزینه‌ های عملیاتی مرتبط با واحد تجاری می باشد. در کنار موضوع بهای تمام‌ شده‌ کالای فروش رفته، هزینه‌ های اداری، عمومی و هزینه‌ هایی مثل اجاره و بیمه، جا به جایی و کرایه در ارزیابی سود عملیاتی مد نظر قرار خواهد گرفت. در واقع همه هزینه‌ هایی که به منظور نگهداری فعالیت واحد تجاری ضروری به حساب می آیند، می بایست در ارزیابی سود عملیاتی مد نظر قرار گرفته شود.در ادامه باید گفت که با این وجود سود عملیاتی نیز مثل سود ناخالص در برگیرنده مواردی مانند؛ بهره‌ های پرداختی برای بدهی‌ ها، درآمد ناشی از سرمایه‌ گذاری‌ ها و مالیات نخواهد شد. جالب است بدانید که سود عملیاتی قابلیت سود دهی عملیاتی یک واحد تجاری را معین خواهد کرد. این مسئله را در خاطر داشته باشید که همه درآمد هایی که شرکت‌ ها به وسیله انجام عملیات اصلی خود به دست می آورند، درآمد های عملیاتی شرکت به شمار می رود. همین طور تمامی هزینه‌ هایی که در پروسه این درآمد های عملیاتی به وجود آید، جزو هزینه‌ های عملیاتی شرکت به حساب می آیند.

نکته ای که ذکر آن در این بخش از مقاله ضروری است این می باشد که اختلاف میان درآمد های عملیاتی و هزینه‌ های درک مفهوم سود ناخالص عملیاتی را سود عملیاتی نام گذاری می کنند، در حقیقت اگر شرکتی از محل فعالیت‌ های غیر مرتبط با موضوع خود سودی به دست بیاید، در علم اقتصاد آن سود را سود غیر عملیاتی نام می گذارند.

به منظور درک بهتر مواردی که خدمت شما عنوان شد برای شما یک مثال می آوریم؛ در حقیقت می توان این طور مثال زد که درآمد بدست آمده از محل فروش اتومبیل برای یک شرکت خودرو سازی نوعی درآمد عملیاتی محسوب می گردد، ولی درآمد حاصل از فروش زمین یا ساختمان به شرکت خودرو سازی تعلقی نخواهد داشت و برای این شرکت نوعی درآمد عملیاتی به حساب نخواهد آمد و در نتیجه آن را درآمد غیر عملیاتی نام گذاری می شوند.

سود غیر عملیاتی

در خصوص با بخش دوم این مقاله که مربوط به سود غیر عملیاتی می شود باید این طور عنوان کرد که در واقع سود غیر عملیاتی از فعالیت‌ های غیر مرتبط با موضوع اصلی شرکت ناشی می شود. در حقیقت اغلب سود غیر عملیاتی مرتبط با سود حاصل از فروش دارایی‌ های غیر منقول، سود حاصله از سرمایه‌ گذاری‌ ها و سهام، سود حاصله از اوراق مشارکت و مواردی از این دست خواهد بود، که این امکان وجود خواهد داشت که قسمتی از آن غیر مستمر در نظر گرفته شده باشد. شایان ذکر است که در ارزیابی سود غیر عملیاتی و غیر مستمر حاصله از فروش دارایی‌ های غیر منقول، کافی است تا درآمد حالصه از فروش دارایی یاد شده را از بهای تمام شده تاریخی آن کم نماییم تا سود غیر عملیاتی آن به سادگی به دست آید.

برای مثال چنانچه در سال‌ های اخیر زمینی به بهای تمام شده ۴ میلیارد تومان خریداری و در دفاتر شرکت بهای تمام شده تاریخی آن به همین عدد ۴ میلیارد تومان نیز درج شده باشد و اندکی بعد زمین ذکر شده به وسیله شرکت با مبلغ بالغ بر ۱۰ میلیارد تومان به‌ فروش رسد، اختلاف ۶ میلیارد تومانی همان سود غیر عملیاتی ناشی از فروش زمین به حساب خواهد آمد که در صورت‌ درک مفهوم سود ناخالص های مالی سود و زیان در سر فصل درآمد‌ های غیر عملیاتی و متفرقه ثبت می گردد. امیدوارم که از این مقاله مختصر و مفید و جذاب که با دانستنی ها و موارد های آموزشی بسیار مناسبی همراه بود، نهایت استفاده رو برده باشید. شما عزیزان همچنین میتوانید از مطالب زیر نیز استفاده نمایید.

نرخ تنزیل چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

نرخ تنزیل (Discount rate) می‌توان به زبان ساده به این صورت که مقدار نرخ تنزیل درواقع میزان افتی است که ارزش یک سرمایه در طول زمان نسبت به ارزش امروز آن تجربه می‌کند، تعریف کرد. در این مقاله از اکو ساختمان در ابتدا به تعریف نرخ تنزیل پرداخته‌ایم و در ادامه درباره متغیرهای آن و پارامترهای مؤثر بر آن صحبت شده است.

تنزیل چیست؟

تنزیل در حقیقت روشی است که برای تخمین زدن ارزش فعلی جریان وجوه نقدی که در دوره‌های زمانی مشخصی در آینده قابل دریافت و دسترسی هستند، استفاده می‌شود. پایه تئوری و منطق این روش بر این حقیقت استوار است که «هر یک ریال امروز، بیشتر از یک ریال فردا ارزش دارد.»

دلایل مختلفی که ازاین‌بین می‌توان به وجود تورم، استهلاک دارایی، قانون‌گذاری‌های جدید، هزینه نگهداری پول و دیگر موارد ازاین‌دست اشاره کرد؛ بر حق بودن این ادعا کامل واضح به نظر می‌رسد. از سوی دیگر می‌توان این‌طور توضیح داد که تنزیل راهی برای به‌روز کردن ارزش پولی است که در آینده می‌توانیم آن را به دست آوریم.

نرخ تنزیل چیست؟

حالا که با مفهوم تنزیل آشنا شدیم، در ادامه به نرخ تنزیل که موضوع اصلی این مقاله است و همینطور مشخصه‌ای است که در مطالعات امکان سنجی و طرح‌های توجیهی به آن توجه می‌شود، پرداخته می‌شود.

با توجه به این که هزینه‌های مربوط به هر پروژه در طول سال‌های مختلفی انجام می‌شود و همچنین درآمدهای مربوط به آن سرمایه گذاری هم در طول سال‌های مختلف تحقق یافته و به دست می‌آید. نتیجه می‌شود که خواسته یا ناخواسته، اختلاف زمانی میان هزینه‌ها و درآمدها به وجود می‌آید. در واقع همین اختلاف زمانی است که نهایتاً باعث می‌شود، ارزش واقعی هر واحد پول برای انجام هزینه‌ها و یا درآمد به دست آمده در هر دو سال مختلف با هم در ارزش، اختلاف داشته باشد.

درصورتی‌که یک سال خاص به عنوان سال مبنا در نظر گرفته شود، نرخ تنزیل یا به عبارت دیگر حداقل نرخ بازدهی مورد انتظار (MARR) در واقع همان نرخی است که با استفاده از آن می‌توانیم ارزش واقعی هزینه‌هایی که در سال‌های مختلف انجام شده‌اند و یا درآمدهایی که در سال‌های مختلف به دست آمده‌اند را در آن سالی که به عنوان سال مبنا تعریف کرده‌ایم، محاسبه کنیم.

با توجه به توضیحات بالا می‌توان نرخ تنزیل را به‌صورت نرخی که افراد، شرکت‌ها و یا بخش عمومی مایل‌اند تا هزینه‌ها و منافع موجود را با هزینه‌ها، در آینده معاوضه کنند تعریف کرد. این موضوع ریشه در ماهیت تنزیل دارد که به هزینه فرصت سرمایه و قابلیت آن در انجام سرمایه‌گذاری و کسب سود بازمی‌گردد.

درواقع تنزیل فرایندی مالی است که مبنای تحلیل بین زمانی در حوزه‌های مالی و اقتصادی قرار می‌گیرد. بدین صورت که با تبدیل مقادیر ریالی هزینه‌ها و عایدی‌ها در مقاطع زمانی مختلف به ارزش حال و یا بالعکس، این مقادیر را با یکدیگر مقایسه می‌کند.

نرخ تنزیل در بازار مسکن را می‌توان اینگونه تفسیر کرد. فردی را در نظر بگیرید که با رونق گرفتن بازار مسکن مقداری از سرمایه خود را از بازار بورس و سپرده‌های بانکی به بازار مسکن منتقل می‌کند. نرخ تنزیل در این سرمایه گذاری با رشد قیمت مسکن در سال‌های آینده، ثابت ماندن نرخ‌های بهره بانکی، با رکود مواجه شدن بازار بورس و استهلاک مسکن و کاهش ارزش پول رایج می‌توان بسیار کمتر از زمانی باشد که فرد سرمایه خود را در بانک یا در بازار بورس سرمایه گذاری کرده بود. نرخ تنزیل در این سرمایه گذاری کاهش پیدا می‌کند و به اصطلاح سرمایه گذاری اقتصادی به نظر می‌رسد.

نرخ تنزیل بر اساس منطق نرم افزاری

نرخ تنزیل (Discounting Rate) یا همان هزینه سرمایه (Cost of Capital)، برای آورده هر سرمایه گذار (Equity Capital) در هر پروژه و طرحی به طور اختصاصی و به تناسب سطح ریسک آن پروژه تعیین می‌شود. به این شکل که هر چقدر سطح ریسک مربوط به یک پروژه یا طرح بیشتر باشد، نرخ تنزیل که در واقع نشانگر حداقل سطح بازدهی مورد انتظار است، به همان نسبت افزایش پیدا می‌کند.

جدول نرخ تنزیل

در جدول زیر ارزش ۱۰۰۰ ریال طی سال‌های متفاوت با نرخ تنزیل جداگانه آمده است. در این جدول، نوسان نرخ تنزیل در کنار نوسان دوره زمانی که موجب تغییر ارزش حال محاسبه شده، دیده می‌شود. در جدول نرخ تنزیل اهمیت درک مفهوم سود ناخالص دو عنصر زمان و نرخ را در فرایند تنزیل خاطرنشان می‌کند؛ به این صورت که نتیجه تنزیل از این دو عنصر تبعیت می‌کند، لذا هرگونه لغزش در تعیین نرخ تنزیل از سوی محقق و تحلیلگر می‌تواند در نتیجه گزارش‌ها و تحلیل‌های مرتبط بر آن تأثیرگذار باشد.

فرمول نرخ تنزیل

پایه و اساس تجزیه و تحلیل‌های مالی درک مفهوم این جمله است که هر رقم پیش بینی نشده برای جریانات نقدی در سال‌های آینده برابر یک سرمایه گذاری با نرخ سود سالانه در زمان حال است. در تجزیه و تحلیل‌های مالی برای حذف عامل زمان در محاسبات، ارزش جریانات نقدی که در سال‌های آینده کسب می‌شود با استفاده از ضریب تنزیل (i+1) به ارزش روز تبدیل می‌شود.

معمولاً نرخ تنزیل در یک طرح سرمایه گذاری که برای محاسبه ارزش فعلی هزینه‌ها و درآمدهای پیش بینی نشده برای سال‌های آتی طرح مورد استفاده قرار می‌گیرد، معادل حداکثر نرخ سود بدون ریسک (نرخ سود سپرده بلند مدت بانکی و یا اوراق مشارکت) به اضافه چند درصد برای پوشش ریسک سرمایه گذاری است.

نرخ تنزیل که از آن می‌توان به عنوان یک استاندارد شاخص مالی نام برد، تابعی از زمان، مکان و صنعت مورد بررسی است و در شرایط مختلف با در نظر گرفتن مجموع موارد تأثیر گذار بر آن تعیین و در محاسبات از فرمول زیر محاسبه می‌شود.

نرخ تنزیل در ایران

نرخ تنزیل در طرح‌های سرمایه گذاری در ایران با استفاده از فرمولی که در بالا به آن اشاره شده برآورد می‌شود.

(Rf) در این فرمول برابر نرخ سود اوراق مشارکت ارزی و همینطور تسهیلات صندوق توسعه ملی در بخش انرژی است که برابر ۸ درصد است.

(RPm) با توجه به معادله چهار این مؤلفه نرخ بازدهی اوراق بهادار در بازار بورس تهران است که طی آمار مربوط به ۵ سال گذشته ۲۴ درصد بوده است.

برای به دست آوردن نرخ تنزیل در محاسبات دلاری رقـم ۲۴ درصـد را پـس از کسـر تـورم داخلـی (طبـق اعـلام بانـک مرکـزی میـانگین نـرخ تـورم ایـران طـی ۵ سـال گذشـته ۲۰ درصـد بـوده اسـت) و اضـافه نمـودن نـرخ تـورم امریکـا (بـه دلار ۲) (درصد طی ۵ سال گذشته ۸ از) درصد نرخ بهره بـدون ریسـک کـم می‌کنیم. بـا انجـام ایـن محاسـبه میـزان حاشـیه سـود بازار معادل منفی ۲ درصد خواهد بود.

(RPi) به دلیل عـدم وجـود اطلاعـات شـفاف در خصـوص میـزان بـازدهی سـرمایه گـذاری در بخـش بالادسـتی نفـت و گـاز در ایـران، حساسـیت سـنجی ایـن متغیـر بـا اعمـال دامنـه تغییرات مثبت و منفی ۳ درصد انجـام گرفتـه اسـت. بـا تقریبـی معـادل ۳ درصـد بالاتر و پایین‌تر از بازدهی بازار درک مفهوم سود ناخالص در نظر گرفته شده است.

(RP) بـا در نظـر گـرفتن ارقـام رتبـه بنـدی ریسـک اعتبـاری کشـورها و مقایسـه کشـورهایی بـا اقتصـاد مشـابه ایـران رقم (CRP) برای ایران، معادل ۷ درصد برآورد می‌گردد. (i) بــا توجــه بــه ارقــام فــوق بــا در نظــر گــرفتن (RP) معــادل ۳ درصــد، رقــم نــرخ طبــق معادلــه (۳) تنزیــل برابــر اســت.

بــدیهی اســت در صــورت لحــاظ رقــم (RPi) رقم تنزیل به ترتیب معادل ۱۳ و ۱۰ درصد خواهد بود.

تفاوت نرخ تنزیل با نرخ بهره

نرخ تنزیل در بازار سرمایه بسیار حائز اهمیت است زیرا به وسیله آن می‌توان ارزش آتی شرکت‌ها را بر اساس وجوه نقد آن در آینده تخمین زد. نرخ بهره با ریسک به دست آمدن جریان وجوه نقد آتی رابطه مستقیم دارد یعنی هرچه ریسک به دست آمدن وجوه نقد آتی بیشتر باشد نرخ تنزیل نیز بزرگ‌تر است.

سخن آخر

بــا در نظــر گــرفتن شــرایط کنــونی بــه لحــاظ نــرخ بهــره ارزی، نــرخ تــورم داخلــی، نــرخ بــازدهی بــازار و ریســک اعتبــاری ایــران، نــرخ تنزیــل جهــت محاســبه ارزش فعلــی خــالص طرح‌های سرمایه‌ای، در محــدوده ۱۰ تــا ۱۶ درصــد بــرآورد می‌شود. بــدیهی اســت در صــورت تغییــر شــرایط بــه لحــاظ اقتصــادی، سیاســی و … کــه منجــر بــه تغییــر در هــر یــک از اجــزای محاســبه نــرخ تنزیــل در فرمــول بالا گــردد، رقــم نــرخ تنزیــل تغییر خواهد نمود.