بازده ریسک صفر چیست؟

صفر تا صد «صندوق در صندوق» در بازار سرمایه

بازار سرمایه یکی از بازارهای مهم هر اقتصادی میباشد. یکی از دلایل اهمیت این بازار در اقتصاد وجود انواع ابزارهای مالی میباشد. ابزارهای مالی در بازار سرمایه به سرمایه گذاران کمک میکند که بتوانند با توجه به نوع ریسک و بازده مورد انتظار خود بهترین سرمایه گذاری را انتخاب کنند. صندوق سرمایه گذاری یکی از این ابزارهای مهم میباشد. در بازار سرمایه تا به الان صندوق های سرمایه گذاری سهامی، ثابت، مختلط و کالایی ایجاد شده است. اما در یک سال گذشته شاهد ایجاد ابزارهای پیشرفته در بازار بودیم. صندوق های اهرمی ، خصوصی و صندوق در صندوق ابزارهای جدید بازار سرمایه میباشند که امروز قرار است در مورد صفر تا صد صندوق در صندوق در بازار سرمایه صحبت کنیم.

صندوق در صندوق چیست؟

صندوق در صندوق یا فراصندوق که در کتب مالی به آن Fund Of Funds ( FOF ) می گویند، یک صندوق سرمایه گذاری تلفیقی است که در انواع دیگر صندوق ها سرمایه گذاری می کند. به عبارت دیگر، پرتفوی آن شامل پرتفوی های مختلف سایر صندوق ها است. این صندوق ها جایگزین هر گونه سرمایه گذاری مستقیم در اوراق قرضه، سهام و سایر انواع اوراق بهادار می شوند. مدیریت این صندوق ها باید تلاش کند که بهترین صندوق های بازار را شناسایی کند و در آنها سرمایه گذاری کند .

این مقاله را حتما مطالعه کنید: سرمایه گذاری مستقیم و غیرمستقیم چیست؟

صندوق در صندوق ها چگونه کار میکند؟

انواع مختلفی از صندوق در صندوق ها ( FOF ) وجود دارد که هر نوع بر اساس یک طرح سرمایه گذاری متفاوت عمل می کنند. یک FOF ممکن است به عنوان یک صندوق سرمایه گذاری مشترک ، یک صندوق تامینی، یک صندوق سهام خصوصی یا یک تراست سرمایه گذاری ساختار یابد. FOF ممکن است محدود باشد، به این معنی که فقط در پرتفوی های مدیریت شده توسط یک شرکت سرمایه گذاری سرمایه گذاری می کند. از طرف دیگر، FOF می تواند بدون محدودیت باشد و به آن اجازه می دهد در وجوه خارجی تحت کنترل سایر مدیران شرکت های دیگر سرمایه گذاری کند.

انواع صندوق در صندوق

همانطور که در بخش قبلی توضیح دادیم صندوق در صندوق ها یا فراصندوق ها میتوانند با توجه امیدنامه ای که منتشر میکنند نوع صندوق های که قرار است در آن سرمایه گذاری کنند را مشخص کنند. هر چند صندوق میتواند صندوق خاصی را مشخص نکند و در تمام صندوق ها توانایی سرمایه گذاری را دارد. در کل صندوق در صندوق ها در دنیا به 5 نوع تقسیم بندی میشوند:

• – mutual fund FOF یا فرا صندوق های سرمایه گذاری مشترک
• – hedge fund FOF یا فرا صندوق های سرمایه گذاری پوشش ریسک
• – private equity FOF یا فراصندوق های سرمایه گذاری خصوصی
• – investment trust FOF یا فراصندوق های امانت داری سرمایه گذاری
• – VC FOF یا فراصندوق های سرمایه گذاری خطر پذیر

نحوه سرمایه گذاری صندوق در صندوق ها در بازار سرمایه

با توجه به امید نامه منتشر شده در سایت سازمان بورس برای صندوق در صندوق ها، این صندوق ها میتوانند با توجه به جدول پایین در صندوق های مختلف سرمایه گذاری کنند.

این مقاله را حتما مطالعه کنید: اساسنامه و امید نامه صندوق های سرمایه گذاری چیست؟

مزایای صندوق در صندوق :

مهمترین مزیت فراصندوق ها، خدمات حرفه ای و تحلیل مضاعف است. با توجه به اینکه فراصندوق ها از گردآوری سرمایه و تخصیص منابع درصندوق های خرد تشکیل شده، بنابراین امکان استفاده از مزایای یک مجموع سرمایه گذاری بزرگ برای دارندگان آن فراهم می شود (به عنوان مثال در دنیا صندوق های پوشش ریسک حداقل سرمایه میلیون دلاری نیاز دارند).

مزیت بعدی این است که به دلیل حجم بالای سرمایه فراصندوق ها هزینه هایی از قبیل تحلیل، بررسی، ارزش گذاری، خرید و فروش و سایر هزینه ها دربین سرمایه گذاران سرشکن و برای سرمایه گذار صرفه جویی زیادی به همراه خواهد داشت. مدیران صندوق های سرمایه گذاری برای تشکیل سبد سرمایه گذاری مناسب، اقدام به تحلیل اوارق بهادار می کنند. در حالی که مدیران فراصندوق علاوه بر تحیل واحدهای سرمایه گذاری، اقدام به تحلیل سبد صندوق های سرمایه گذاری می کنند. لذا با توجه به اینکه در فراصندوق ها یک لایه اضافی تحلیل اعمال میشود به نظر می رسد که از اطمینان بیشتری برخوردار هستند.

در کل اگر بخواهیم مزیت های این صندوق ها را بیان کنیم میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• معاف مالیاتی
• اداره آسان
• مدیریت حرفه ای صندوق
• ورود به تمام صندوق ها

این مقاله را حتما مطالعه کنید: آیا صندوق های سرمایه گذاری مطمئن هستند؟

ریسک های صندوق در صندوق ها:

با توجه به اینکه ماهیت ایجاد صندوق های سرمایه گذاری کاهش ریسک سرمایه گذاری است، قاعدتا این نوع صندوق هم در کاهش ریسک سرمایه گذاری کمک میکند اما با توجه به روند بازار و عرضه تقاضا این صندوق میتواند یک سری ریسک ها داشته باشد:

• ریسک کاهش ارزش دارایی صندوق ها
• ریسک کاهش ارزش بازاری واحدهای سرمایه گذاری صندوق
• ریسک نکول اوراق بهادار
• ریسک نوسان بازده بدون ریسک
• ریسک نقدشوندگی

یکی از نکته های بسیار مهم در این نوع صندوق ها این است که کارمزدهای ایجاد شده در صندوق در صندوق ها غالبا مضاعف میباشد و دلیل این امر این است که یکبار کارمزد در صندوق ها محاسبه شده و خرید صندوق برای ایجاد یک صندوق دیگر کارمزد جداگانه ای دارد. هر چند این امر در مقابل مزیت های زیادی که این نوع صندوق ها دارد کامل قابل چشم پوشی است.

نحوه سرمایه گذاری در صندوق در صندوق ها:

نحوه سرمایه گذاری در فراصندوق ها مانند نحوه سرمایه گذاری در دیگر صندوق‌هاست. این نوع از صندوق‌ها هم در دو مدل قابل معامله (ETF) و غیرقابل معامله (مبتنی بر صدور و ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری) فعالیت می‌کنند. این دو مدل تفاوت‌هایی با هم دارند که انتخاب هر کدام بستگی به سلیقه سرمایه‌گذار دارد و بر اساس عملکرد مدیر آن، فراصندوق مطلوب را انتخاب کند.

آموزش بورس قسمت هجدهم – ریسک و بازده در بورس

مفهوم ریسک بازده جزء اصول اولیه و لاینفک کلیه تصمیم های سرمایه گذاری می باشد. هر تصمیمی که شما برای سرمایه خود می گیرید، بایستی بین ریسک و بازده نوعی تعادل ایجاد کند. ریسک و بازده مورد انتظار با یکدیگر رابطه مستقیم دارند. هر چه ریسک ورقه بهادار افزایش یابد، بازده مورد انتظار سرمایه گذار نیز افزایش خواهد یافت.

مثال 1: اگر شما به سود و بهره حساب های بانکی اکتفا نکنید و مثلا دارایی خود را به جای سپرده کردن در بانک، در سهام بورس سرمایه گذاری کنید، در واقع ریسک بیشتری انجام داده اید و البته به این دلیل بوده که انتظار بازده بالاتری نیز داشته اید. هر چند که ممکن است بازده به دست آمده (واقعی) از سرمایه گذاری در سهام شرکت های بورس کمتر از حالتی باشد که پول خدو را در بانک سپرده کرده اید و لزوما قبول ریسک بیشتر به معنای کسب بازده واقعی بالاتر نیست.

مثال 2: شما در یک مسابقه تلویزیونی شرکت کرده اید و 5 میلیون ریال برنده شده اید، مجری مسابقه به شما پیشنهاد می دهد که دو راه دارید یا همین 5 میلیون ریال را دریافت می کنید و از ادامه مسابقه منصرف شوید و یا اینکه در مرحله بعد بین دو گزینه یکی را انتخاب کنید. یکی از این دو گزینه مبلغ 20 میلیون ریال و دیگری تنها یک دسته گل است. احتمال انتخاب این دو گزینه در این حالت، 50 درصد است. شما کدام پیشنهاد را انتخاب می کنید؟ این مثال ساده بیانگر آن است که هر چه شما بازده بالاتری را انتظار داشته باشید، باید ریسک بالاتری را متحمل شوید.

در کل، در صورتی که دارایی خود را در حساب بانکی بگذارید، شما کمترین میزان ریسک را متحمل شده اید و هر چه به سمت خرید سهام شرکت های بورسی و همچنین معاملات آتی پیش بروید، بر میزان ریسک شما افزوده خواهد شد، و در واقع انتظار کسب بازده بالاتری نیز دارید.

مفهوم بازده

به دست آوردن منفعت از سرمایه گذاری را بازده می گویند در واقع بازده همان پاداش سرمایه گذاری است. اگر سهام یکی از شرکت های بورس را خریداری نمایید، از دو طریق کسب منفعت می کنید:

1) افزایش قیمت سهام در طول مدتی که سهام را نگهداری نموده اید که به آن بازده قیمتی سهام یا اصطلاحا سود سرمایه گویند و از رابطه زیر بدست می آید:

قیمت سهم در اول دوره – قیمت سهم در آخر دوره

قیمت سهم در اول دوره

2) دریافت سود نقدی که بعد از برگزاری مجمع عمومی سالیانه محقق می شود و به آن بازده نقدی گفته می شود که از رابطه زیر بدست می آید:

سود تقسیمی هر سهم

قیمت سهم در اول دوره

2. مفهوم ریسک

ریسک در حالت کلی به این معنی است که نتیجه تحقق یافته با نتیجه مورد انتظار یکسان نباشد. عامل ذاتی ریسک، نوسان و عدم قطعیت است. یعنی هر چه نوسان و عدم قطعیت بیشتر باشد، ریسک نیز بیشتر می باشد، در حوزه سرمایه گذاری، ریسک یعنی امکان اینکه بازده واقعی از بازده مورد انتظار متفاوت باشد.

مثلا چون بازده سرمایه گذاری در سهام عادی بطور دقیق قابل پیش بینی نیست (به دلیل تغییر قیمت خود سهم یا تغییر سود تقسیمی)، سرمایه گذاری در سهام عادی همراه با ریسک است اما چون با سپرده کردن پول در حساب بانکی اصل و بهره آن حتما دریافت خواهد شد، سرمایه گذاری در آن همراه با ریسک نیست. هر چند انتظار بازده بیشتری نیز از سرمایه گذاری در سهام دارید.

3. انواع ریسک

ریسک در حالت کلی به دو قسمت ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک تقسیم می شود: در صورتی که دلیل و عامل بوجود آمدن ریسک ناشی از عوامل کلان حاکم بر بازار باشد و از عهده و توان مدیران شرکت و عوامل درونی شرکت خارج باشد، به آن ریسک سیستماتیک گویند.

مثلا تغییر در نرخ ارز خارج از اراده و کنترل مدیران شرکت ها به صورت فردی می باشد. تغییر پذیری نرخ ارز یا ریسک هایی از بازده ریسک صفر چیست؟ این قبیل قابل کنترل نمی باشند. هر چه توان با یکسری از ابزارهای مالی خاص، در مقابل این نوع ریسک ها خود را پوشش داد.

ریسک غیر سیستماتیک، به ریسکی گفته می شود که ناشی از عوامل کلان حاکم بر این ابزار نیست و به ساختار یک شرکت یا بنگاه اقتصادی مربوط می شود. این ریسک را می توان کنترل کرد و همچنین کاهش داد. برای مثال می توان با بهبود ساختار سرمایه شرکت، ریسک مالی آن شرکت را کاهش داد.

در ادامه به توضیح ریسک هایی خواهیم پرداخت که بیشترین تاثیر را بر تصمیم شما به عنوان سهامدار بورس دارد:

1-3. ریسک بازار

اگر در نتیجه عوامل کلی مانند جنگ، رکود و رونق اقتصادی، تغییرات اقتصادی و … تغییری در بازده مورد انتظار سهامداران بوجود آید، به آن ریسک بازار می گویند. این ریسک قابل کنترل نبوده و می تواند تاثیرات زیادی بر قیمت سهام شرکت های بورسی داشته باشد. اخبار مربوط به مذاکرات هسته ای ایران، انتخابات ریاست جمهوری، جنگ های منطقه و … همگی جزء ریسک های بازار بوده و به صورت مستقیم بر روی نرخ بازده سهامداران تاثیرگذار می باشد.

2-3. ریسک نرخ ارز

نرخ ارز، ارزش برابری یک واحد پول خارجی به پول داخلی است. یعنی مثلا اگر 1000 دلار دارایی داشته باشید و قصد فروش آن را داشته باشید، به ازای فروش آن چه مبلغی به ریال یا تومان دریافت خواهید کرد. هر چه این نوسان بیشتر باشد، ریسک نرخ ارز نیز بیشتر خواهد بود.

بسیاری از شرکت ها که در بورس فعالیت می کنند وارد کننده یا صادر کننده بوده و تغییرات نرخ ارز می تواند روی میزان هزینه ها، تولید، فروش و سود آنها، به شدت تاثیرگذار باشد. وقتی نرخ ارز شروع به افزایش می کند شرکت هایی که وارد کننده هستند باید مواد اولیه مورد نیاز خود را با قیمت بالاتری خریداری کنند، در نتیجه حاشیه سود آن ها کم خواهد شد.

بر عکس شرکت هایی که به صادرات می پردازند، می توانند از این موقعیت استفاده کرده و کالا یا خدماتشان را با قیمت بالاتری بفروشند و به این طریق حاشیه سود خود را افزایش بدهند. برای مثال چند سال پیش که قیمت دلار به یکباره افزایش چشمگیری پیدا کرد، قیمت تعدادی از سهام بورس از جمله صنایع پالایشگاهی که با دلار رابطه مستقیم داشتند، شروع به افزایش کردند و قیمت برخی از سهام این گروه حتی به میزان 10 برابر نیز افزایش یافت.

. ریسک تجاری

این ریسک با عوامل خاص و منحصر به فرد یک صنعت یا شرکت خاص مرتبط می باشد. به عنوان مثال، تغییر قیمت جهانی نفت بر روی قیمت سهام شرکت های صنعت خودرو تاثیرگذار نیست اما اثر مستقیمی بر روی قیمت سهام شرکت های پالایشگاهی خواهد داشت.

اگر قیمت نفت کاهش پیدا کند، قیمت محصولات این شرکت ها نیز کاهش پیدا می کند و باعث کاهش سود آوری و در نتیجه کاهش ارزش سهام این شرکت ها می شود. در نتیجه این وظیفه سهامدار است که در ابتدای خرید سهام شرکت، به عوامل مهم خاص صنعتی که شرکت در آن قرار دارد، توجه نماید و تغییرات و نوسانات احتمالی این عوامل را در محاسبات خویش لحاظ کند.

4-3. ریسک نرخ بهره

به تغییرات و نوساناتی که در میزان نرخ بهره در اقتصاد پیش می آید، ریسک نرخ بهره می گویند. این ریسک بیشتر در خصوص اوراق بهادار با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت مطرح است. در کشور ما، ریسک نرخ بهره در واقع همان تغییر در نرخ بهره بانکی می باشد.

مثال: فرض کنید در حال حاضر نرخ بهره سپرده های بانکی بلند مدت 20 درصد می باشد. همچنین اوراق مشارکت 5 ساله مربوط به یک طرح خاص با سود 22 درصد نیز از طریق بانک ها پذیره نویسی شده و یا در بازار بورس قابل خرید می باشند.

آقای احمدی سهامدار مثال ما که این موقعیت را می بیند، دارایی خود را در اوراق مشارکت 5 ساله سرمایه گذاری می کند چون نرخ بهره این اوراق 2 درصد بیشتر از سپرده های بانکی می باشد. با انجام این کار آقای احمدی نوسان نرخ بهره را قبول می کند، چون در ادامه ممکن است در نتیجه عواملی همچون تغییر رئیس جمهور، نرخ بهره سپرده های بانکی افزایش یابد و مثلا به 25 درصد برسد و در نتیجه تقاضا و قیمت اوراق مشارکت کاهش خواهد یافت. برعکس این حالت نیز ممکن است اتفاق بیفتد. با کاهش نرخ بهره سپرده های بانکی، تقاضا برا اوراق مشارکت افزایش یافته و در نتیجه قیمت این اوراق افزایش خواهد یافت.

از طرق دیگر افزایش نرخ بهره یا همان نرخ بهره بانکی، باعث افزایش نرخ وام دهی یا نرخ تسهیلات بانک ها نیز می شود و در نتیجه هزینه تامین مالی شرکت های بورسی بیشتر می شود. با افزایش هزینه تامین مالی، سود شرکت ها کاهش یافته که تاثیر مستقیمی بر قیمت سهام آنها در بورس دارد.

5-3. ریسک تورمی

افزایش سطح عمومی قیمت ها در اقتصاد را تورم می گویند. معنی ریسک تورمی این است که همزمان با افزایش تورم در کشور، قدرت خرید افراد کاهش می یابد.

مثال: آقای احمدی دارای پر تفویی از سهام متنوع موجود در بورس می باشد. ارزش حال حاضر این پرتقوی در حال حاضر 300 میلیون ریال می باشد. یعنی اگر ایشان تمام سهام موجود در پر تقوی خود را امروز به فروش برساند، دارای مبلغ 300 میلیون ریال وجه نقد خواهد بود. آقای احمدی با این مبلغ می تواند خودرویی به همنی مبلغ را در بازار خریداری نماید.

با فرض اینکه آقای احمدی اقدام به فروش سهام بازده ریسک صفر چیست؟ خویش نکند و تورم کشور نیز در طی روزهای آتی افزایش یابد، قیمت خودرو مورد نظر نیز افزایش یافته و مثلا به قیمت 350 میلیون ریال می رسد. بعد از چند ماه و با فرض اینکه قیمت سهام تغییر چندانی نکرده باشند، آقای احمدی با مبلغ حاصل از فروش سهام دیگر قادر به خرید خودرو مورد نظر نخواهد بود و بایستی مبلغی اضافه نیز خارج از فروش سهام برای این موضوع اختصاص دهد. به چنین نوسانی در برابری قیمت دارایی های مختلف، ریسک تورمی می گویند.

6-3. ریسک مالی

این ریسک در نتیجه استفاده از بدهی در ساختار سرمایه بوجود می آید. یعنی هر چه شرکت وام و تسهیلات بیشتری اخذ کند، میزان این رسیک افزایش می یابد. بسیاری از شرکت ها جهت پیشبرد فعالیت ها و افزایش سرمایه گذاری و کسب سود، از بانک های مختلف تسهیلات و اعتبار دریافت می کنند. این شرکت ها ممکن است در آینده منابع نقدی کافی برای بازپرداخت و پوشش این وام ها نداشته باشند.

در نتیجه افرادی که سهامدار این شرکت ها می باشند ممکن استت با چنین خطری مواجه شده و دارایی خود را از دست بدهند. از آنجایی که در صورت ورشکستگی شرکت، طلبکاران آن شرکت قبل از سهامداران بدهی خود را دریافت خواهند کرد، سهامداران شرکت بایستی ریسک چنین سرمایه گذاریی را در نظر داشته باشند.

برای اندازه گیری ریسک مالی از چندین نسبت استفاده می شود. برای مثال با اندازه گیری نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام که از تقسیم کل بدهی های شرکت به حقوق صاحبان سهام بدست می آید می توان پی برد که یک شرکت برای تامین مالی دارایی هایش چه درصدی از حقوق صاحبان سهام و بدهی استفاده می کند. اگر شرکت از مقدار زیادی وام استفاده کرده باشد، نسبت مذکور افزایش می یابد که همان افزایش ریسک مالی شرکت می باشد و این ریسک متوجه سهامداران شرکت خواهد شد.

با افزایش استفاده از وام، شرکت بایستی هزینه بیشتری تحت عنوان هزینه بهره پرداخت نماید و از طرف دیگر به علت استفاده از چنین بدهی ای به صورت بالقوه شرکت بایستی درآمد بیشتری در آینده کسب کند.

4. انواع سرمایه گذاران از نظر قبول ریسک

افراد از لحاظ قبول ریسک به سه دسته تقسیم می شوند:

1) افراد ریسک پذیر: این افراد در قبال انتظار کسب بازده کمی، ریسک زیادی را قبول می کنند. برای این افراد لذت کسب ثروت اضافی بیشتر از رنج تحمل ریسک مربوط به آن می باشد. این نوع افراد بیشتر به دنبال خرید سهام شرکت های بورسی و مخصوصا شرکت های کوچک می روند.

2) افراد ریسک گریز: برای افراد ریسک گریز، انتظار کسب بازده بیشتر بایستی در حدی زیاد باشد که ریسک مربوط به آن را قبول کنند. برای این افراد لذت کسب ثروت اضافی کمتر از رنج تحمل ریسک مربوط به آن می باشد. وقتی دو نوع سرمایه گذاری با سود پیش بینی شده مشابه (ولی ریسک های متفاوت) وجود داشته باشد، فرد ریسک گریز موردی را ترجیح خواهد داد که ریسک کمتری دارد.

در واقع یک سرمایه گذار ریسک گریز، از ریسک بدش می آید و به همین دلیل به دنبال سرمایه گذاری های مطمئن نظیر اوراق مشارکت، صندوق های سرمایه گذاری و یا سپرده گذاری در بانک می رود. هر چند امکان سرمایه گذاری این افرراد در بازار سهام نیز وجود دارد. ولی احتمالا آنها در سهامی سرمایه گذاری خواهند کرد که بازده بلند مدت و مطمئن تری داشته باشند.

3) افراد بی تفاوت به ریسک: این افراد بازده متناسب با ریسک را می پذیرند. برای این افراد لذت کسب ثروت اضافی برابر با رنج تحمل ریسک مربوط به آن می باشد.

برای همه سرمایه گذاران ریسک پذیر، ریسک گریز یا خنثی امکان سرمایه گذاری و فعالیت در بورس وجود دارد. اما بایستی سرمایه گذاران میزان ریسک پذیری خود را بدانند و متناسب با آن اقدام به خرید و فروش سهام کنند.

مثال: آقای احمدی عضو یک سایت ارائه دهنده سیگنال سهام بورس می باشد. سایت مورد نظر سیگنالی مبنی بر خرید یک سهم بورسی را منتشر نموده است. سود مورد انتظار این خرید 25 درصد و میزان ریسک آن بر اساس محاسبات 10 درصد می باشد. از آن جایی که آقای احمدی قرد ریسک پذیری می باشد، به این سیگنال پاسخ مثبت داده و این سهم را خریداری می کند.

دوست آقای احمدی که او نیز عضو این سایت بوده و فرد ریسک گریزی می باشد، حاضر به خرید این سهم نیست چرا که از نظر او میزان بازده خرید این سهم نسبت به ریسک آن مناسب نیست. او در صورتی حاضر به خرید این سهم می شد که مثلا بازده مور انتظار آن 35 درصد می بود.

بازده ریسک صفر چیست؟

پیدا کردن بهترین و کم ریسک‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری برای همه سرمایه‌گذاران یکی از اولویت‌های اساسی است. یکی از امن‌ترین و

پیدا کردن بهترین و کم ریسک‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری برای همه سرمایه‌گذاران یکی از اولویت‌های اساسی است. یکی از امن‌ترین و کم ریسک‌ترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری در بازار بورس، سرمایه گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت است. اما صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت چیست؟ چه مزایایی دارد و چگونه می‌توان در آن سرمایه‌گذاری کرد؟ در ادامه این مطلب از «کارگزاری حافظ» با ما همراه باشید تا با جزئیات این روش سرمایه‌گذاری کم ریسک بیشتر آشنا شوید.

صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت چیست؟

درآمد ثابت به آن نوع از سرمایه‌گذاری اشاره دارد که در آن به سرمایه‌گذاران سود ثابت پرداخت می‌شود. صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت با این هدف ایجاد شدند که افراد بتوانند به صورت ماهانه درآمد ثابت داشته باشند. این صندوق‌ها ابزاری مناسب برای سرمایه گذاری خرد هستند چون توسط تحلیلگران و مدیران صندوق مدیریت می‌شوند، ریسک کنترل‌شده‌ای دارند یا صفر دارند.

این روش سرمایه‌گذاری بسیار شبیه به کارکرد دریافت ودیعه سود سپرده بانکی است یعنی وقتی شخصی پول خود را در یک بانک سپرده‌گذاری می‌کند، از نظر فنی پول را به بانک قرض داده تا در ازای آن بانک به او سود بدهد. در صندوق درآمد ثابت شخص سرمایه‌گذار، سودی بدون ریسک در مقابل سرمایه‌گذاریش دریافت می‌کند.

صندوق با درآمد ثابت برای سرمایه‌گذارانی که می‌خواهند مدتی در سرمایه‌گذاری خود ثبات ایجاد کنند و یا به دنبال آن هستند که سرمایه‌گذاری بدون ریسک داشته باشند و دوره سرمایه‌گذاری آنها یک یا دو سال یا بیشتر باشد، ابزاری مفید تلقی می‌شود.

صندوق‌های با درآمد ثابت نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که بر سرمایه‌گذاری در موارد مختلف متمرکز هستند و معمولا کف بازده سالانه آنها بین ۱۹ تا ۲۰ درصد به صورت میانگین است.

علاوه بر این، صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت یکی از صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک برای سرمایه‌گذاران دارای سبد سرمایه گذاری است زیرا آنها با این صندوق‌ها می‌توانند به کاهش خطر پرتفوی سرمایه‌گذاری خود کمک کنند و همچنین می‌توانند در شرایطی که به پول نقد نیاز دارند هم به راحتی سرمایه خود را از صندوق خارج کنند چون اکثر صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت در صورت درخواست ابطال واحد صندوق در طی دو روز کاری مبلغ را به سرمایه‌گذار پرداخت می‌کنند.

سرمایه‌گذاران این صندوق‌ها از روز اولی که عضو صندوق می‌شوند سودشان محاسبه می‌شود و می‌توانند به جای دریافت سود نقدی خود مجددا سود دریافتی‌شان را در صندوق سرمایه‌گذاری کنند و به این ترتیب از اثر سود مرکب استفاده کنند.

اصل دیگری که سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها را امن کرده و ریسک آن را کاهش داده این است که این صندوق‌ها معمولا سرمایه خود را در گزینه‌های مختلفی که برای سرمایه‌گذرای وجود دارد سرمایه‌گذاری می‌کنند یعنی مثلا بین ۷۰ تا ۹۵ درصد از سرمایه خود را در سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت، اوراق بهادار و غیره سرمایه‌گذاری می‌کنند و باقی موارد را که معمولا درصد کمی است در بازار سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند.

انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری

صندوق‌های سرمایه‌گذاری را می‌توان از بازده ریسک صفر چیست؟ نظر محل سرمایه‌گذاری به ۴ صندوق تقسیم کرد:

• صندوق‌های سرمایه گذاری درآمد ثابت
• صندوق سرمایه‌گذار جسورانه

از نظر نحوه معامله هم می‌توان صندوق‌ها را به دو صورت صدور ابطال (صندوق‌های غیرقابل معامله) و صندوق‌های قابل معامله در بورس ارواق بهادار (صندوق‌های قابل معامله) تقسیم کرد.

انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت

صندوق‌های سرمایه‌ گذاری با درآمد ثابت هم شامل ۴ نوع صندوق است که در پیش‌بینی سود و تقسیم سود با هم تفاوت دارند. بنابراین صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت شامل:

1. صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت با پیش‌بینی سود و با تقسیم سود
2. صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت بدون پیش‌بینی سود و بدون تقسیم سود
3. صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت با پیش‌بینی سود و بدون تقسیم سود
4. صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثاب بدون پیش‌بینی سود و بدون تقسیم سود

اما این نکته قابل بیان است که در حال حاضر در ایران دو نوع صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت داریم یکی صندوق با پیش‌بینی سود و تقسیم سود و یک سری صندوق دیگر با پیش‌بینی سود بدون تقسیم سود وجود دارد.

مزایای صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت

بسته به اهداف مالی سرمایه‌گذار، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت می‌تواند مزایای بالقوه و زیادی از جمله موارد زیر را برای سرمایه‌گذاران داشته باشند:

حفظ سرمایه

حفظ سرمایه همان محافظت از ارزش مطلق سرمایه‌ است. از آنجا که درآمد ثابت به طور معمول ریسک کمتری دارد، این دارایی‌ها می‌توانند گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذارانی باشند که زمان کمتری برای جبران ضرر و زیان دارند.

درآمدزایی

سرمایه گذاری با درآمد ثابت می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا یک منبع درآمد ثابت ایجاد کنند. در این نوع سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاران در فواصل منظم، سود مشخصی دریافت می‌کنند.

چگونه می‌توان در صندوق‌های درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کرد؟

برای سرمایه گذاری در صندوق درآمد ثابت می‌توانید بدون داشتن کد بورسی خود به عضویت یکی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآیید و با کمک آنها از مزایای سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت بهره ببرید.

به عبارتی برای این کار سرمایه‌گذار باید مدارک مدنظر صندوق را که معمولا شامل شناسنامه، شماره حساب و کارت ملی است را به همراه مبلغی که مدنظرش است، آماده کرده و با تکمیل فرم‌های مورد نیاز به فعالیت در این صندوق‌ها بپردازند و گواهی واحدهای سرمایه گذاری را دریافت کنند.

علاقه‌مندان همچنین می‌توانند در صورت داشتن کد بورسی با خرید واحد صندوق­‌های سرمایه گذاری قابل معامله با درآمد ثابت (ETF) سرمایه‌گذاری کنند.

برای سرمایه گذاری با درآمد ثابت در کدام صندوق‌ها می‌توان سرمایه‌گذاری کرد؟

لیست صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعال و مورد تایید همگی در سایت مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران وجود دارد. در حال حاضر حدود ۸۸ صندوق به سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت مشغول هستند. بنابراین کلیه علاقه‌مندان به سرمایه گذاری با درآمد ثابت می‌توانند در هر یک از این صندوق فعال عضو شوند و از خدمات آنها برای سهولت سرمایه‌گذاری خود استفاده کنند.

نکاتی که باید قبل از سرمایه گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت بدانید

۱- بررسی کنید که بازده حاصل از صندوق سرمایه گذاری چقدر است

آنچه سرمایه‌گذاران می‌توانند از طریق سرمایه‌گذاری به دست آورند، سود دریافتی طبق سهام مشخص شده و سود حاصل از سود سرمایه است. بنابراین قبل از سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثاب حتما بازده حاصل از آن صندوق را بررسی کنید.

۲- امیدنامه صندوق سرمایه گذاری را بررسی کنید

امیدنامه صندوق‌های سرمایه گذاری درآمد ثابت همان سندی هستند که جزئیات فعالیت یک صندوق را دارند. در امیدنامه هر صندوق کلیه موارد از جمله مهم‌ترین ریسک‌های سرمایه‌گذاری، هزینه‌هایی که سرمایه‌گذار باید پرداخت کند، نرخ گردش پرتفوی و استراژی صندوق برای سرمایه گذاری وجوه سرمایه گذاری مشخص می‌شود.

سرمایه گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت برای چه کسانی مناسب است؟

سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت برای سرمایه‌گذارانی مناسب است که ریسک زیادی نمی‌خواهند و انتظار بازده بالایی هم ندارند.

علاوه بر این صندوق با درآمد ثاب برای کسانی که فرصت خرید و فروش اوراق بهادار را ندارند هم مناسب است با این وجود، سرمایه‌گذاران نباید از بررسی و مطالعه اطلاعات صندوق‌های سرمایه گذاری مشترکی که به سرمایه‌گذاری در آنها علاقه‌مند هستند غافل شوند.

چرا باید در صندوق‌های درآمد ثابت سرمایه گذاری کرد؟

دریافت سود روزشمار

از جمله اصلی‌ترین مزیت‌های این صندوق‌ها این است که سرمایه گذاران در این صندوق‌ها، سود روزشمار دریافت می‌کنند.

بازده متوسط بالاتر از بانک‌ها

سرمایه‌گذاران در این روش سرمایه‌گذاری میشه بازده‌ای بالاتر از بانک‌ها دریافت می‌کنند زیرا سرمایه در این روش در چندین بخش سرمایه‌گذاری می‌شود و تنها بخش محدودی از سرمایه که اکنون حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد است برای خرید سهام در نظر گرفته می‌شود.

انعطاف پذیری این صندوق‌ها

صندوق های درآمد ثابت این گزینه را برای شما فراهم می‌کنند که سرمایه‌های خود را در صندوق‌های مختلف تغییر دهید. به عنوان مثال به سرمایه‌گذار این امکان داده می‌شود که مبلغ یکجا را در یک طرح صندوق، مثلا صندوق نقدینگی سرمایه‌گذاری کند و یک مقدار ثابت را با یک فرکانس ثابت به صندوق‌های دیگر انتقال دهد.

به این ترتیب سرمایه‌گذار می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری در سهام را در یک بازه زمانی گسترش دهد تا اینکه کل مبلغ را در یک زمان سرمایه‌گذاری کند. این در حالی است سایر گزینه‌های سرمایه‌گذاری، مانند سپرده‌های ثابت این نوع انعطاف‌پذیری را برای سرمایه‌گذاران فراهم نمی‌کنند.

درآمد بالقوه پایدار

با وجود صندوق‌های درآمد ثابت می‌توان نسبت به دریافت سود ثابت همیشه امیدوار بود و همچنین در صورت کاهش نرخ بهره، امکان افزایش قیمت را هم داشته باشند. صندوق‌های با درآمد ثابت معمولا ریسک کمتری نسبت به دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارند.

نقدینگی بسیار سریع

صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت فاقد دوره قفل هستند. بنابراین سرمایه‌گذار این امکان را دارد که در هر روز کاری پول خود را از صندوق خارج کند و در صورت وجوه نقدینگی، یک شبه و در مدت زمان بسیار کوتاه، بازخریدها براساس روز T + 1 اعتبار می‌گیرند. از طرف دیگر سپرده‌های ثابت دارای یک دوره قفل مشخص هستند.

صندوق‌های سرمایه گذاری ممکن است در بلندمدت بازده بالاتری داشته باشند اما می‌توانند بسیار بی‌ثبات نیز باشند زیرا بازده این صندوق‌ها مستقیما به عملکرد بازار سهام مرتبط است. در واقع با اطمینان می‌توان گفت با سرمایه‌گذاری پورتفولیوی خود در صندوق‌های سرمایه گذاری ثابت می‌توانید نمونه سرمایه‌گذاری خود را متنوع کرده و ریسک کلی خود را کاهش دهید.

هزینه ابطال و زمان واریز پول در صندوق با درآمد ثابت چقدر است؟

برای سرمایه‌گذاری در صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت معمولا هزینه‌های ثابتی در نظر گرفته می‌شود که این هزینه‌ها همان کارمزد صدور و ابطال هستند. اما برخی از صندوق‌ها از جمله صندوق بانک ایران زمین این هزینه را دریافت نمی‌کنند که این یکی از بهترین مزیت‌های این صندوق است.

تفاوت سپرده گذاری در بانک و صندوق درآمد ثابت

اکثر افراد جامعه فکر می‌کنند سپرده‌گذاری در بانک بهترین روش سرمایه‌گذاری و کسب سود است، در حالی که صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت هم یکی از روش‌های خوب برای کسب سود و سرمایه‌گذاری است.

صندوق درآمد ثابت نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که بر سرمایه‌گذاری در موارد مختلف متمرکز است و معمولا کف بازده سالانه آنها بین ۱۹ تا ۲۰ درصد به صورت میانگین است.

این در حالی است که سود سپرده گذاری در بانک‌ها نسبت به این صندوق‌ها کم بازده‌تر است. به عنوان مثال سود سپرده‌های کوتاه مدت بانکی ۱۰ درصد و سپرده‌های بلندمدت حداکثر ۱۶ درصد است که مطابق قوانین اگر مبلغ سرمایه‌گذاری شده زودتر از موعد مقرر برداشت شود، سود به صورت کوتاه مدت محاسبه می‌شود.

نکته مهم در سرمایه‌گذاری در صندوق درآمد ثابت این است که سرمایه‌گذاران این صندوق‌ها از روز اولی که عضو صندوق می‌شوند سودشان محاسبه می‌شود و حتی می‌توانند به جای دریافت سود نقدی خود، سود دریافتی‌شان را هم مجددا در صندوق سرمایه‌گذاری کنند و به این ترتیب از اثر سود مرکب استفاده کنند؛ این در حالی است که در بانک، امکان استفاده از اثر مرکب هم وجود ندارد.

مزایای صندوق درآمد ثابت به سپرده‌گذاری در بانک:

• بازدهی بیشتر صندوق درآمد ثابت
• نقد بازده ریسک صفر چیست؟ شوندگی سریع
• تقسیم سود در صندوق درآمد ثابت
• امکان استفاده از واحدها به عنوان وثیقه دریافت تسهیلات بانکی
• امکان دریافت گواهی تمکن مالی
• یکی از مزایای مهم صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت این است که به توسعه زیرساخت‌های عمرانی کشور هم کمک می‌کند.

آشنایی با صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت بانک ایران زمین

صندوق سرمایه گذاری بانک ایران زمین، یکی از صندوق‌های فعال در سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت است. این صندوق در راستای ارائه خدمات جذاب برای سرمایه‌گذاران خودش حداقل ۲۰ درصد سود روزشمار به علاوه پاداش وفاداری در نظر گرفته بازده ریسک صفر چیست؟ است و سود سرمایه‌گذاران را به صورت ماهانه و در اولین روز کاری هر ماه به آنها پرداخت می‌کند.

از آنجایی که بیش از ۷۰ درصد از دارایی‌های این صندوق در سپرده‌های بانکی و اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری شده‌اند، امکان نقدشوندگی سریع و بالایی دارند و نرخ شکست در برداشت‌های زودتر از سررسید هم برای سرمایه‌گذاران در این صندوق اعمال نمی‌شود.

علاقه‌مندان به ثبت نام در صندوق سرمایه گذاری بانک ایران زمین می‌توانند به لینک زیر مراجعه کنند:

نتیجه‌گیری

صندوق‌های درآمد ثابت صندوق‌هایی هستند که هدفشان پرداخت سود به سرمایه‌گذاران در فواصل منظم است. این شیوه سرمایه‌گذاری بیشتر برای افرادی که از ریسک گریزانند، به دنبال یک منبع درآمد ثابت هستند و تنها به حفظ افزایش سرمایه خود فکر می‌کنند مناسب است. بنابراین می‌توان این گزینه را به همه افرادی که به دنبال سود بدون ریسک با کمترین کارمزد هستند پیشنهاد داد.

ریسک چیست و چطور محاسبه می‌شود؟

ریسک چیست؟ و چه تعریف از آن در ذهن دارید؟ تفسیر ریسک به چه معناست؟ اگر در مرحله آموزش بورس هستید بهتر است این مقاله را مطالعه کنید. بسیاری از مردم درک درستی از این کمله در بازار سرمایه، بازارهای مالی و بطور کل در زندگی ندارند. این حرف را با اطمینان می‌گویم. منظورم چیست!

اگر به شما بگویم دمای هوای امروز 62 درجه فارنهایت است، چه حسی پیدا می‌کنید؟ آیا روز گرمی است؟ آیا روز سردی است؟

آیا هوای 17 درجه سانتیگراد، درک خوبی از شرایط آب و هوا به در شما نمی دهد؟

ما سانتیگراد را بهتر می‌فهمیم تا فارنهایت را. به همین ترتیب مردم بازدهی را بهتر می‌فهمند تا ریسک را. چرا؟ الان می‌گویم.

ریسک چیست؟

بسیاری از مردم ریسک را معادل واژه خطر می‌گیرند. اما این دو واژه با هم تفاوتی بنیادین دارند. برای همین فعالان بازار، Risk را ترجمه نمی‌کنند و همین کلمه را عینا به زبان فارسی وارد کرده‌اند.

خطر چیست؟ خطر احتمال رخداد پدیده‌ای است که یک سوی آن خسران است و سوی دیگرش سلامت. مثلا شیر خطرناک است. یا شما را می‌خورد یا نه.

اما این کلمه از یک وجه زیان و یک وجه سود تشکیل می‌شود. سرمایه‌گذاری ریسک دارد. یا ضرر می‌کنید یا به سود خوبی می‌رسید.

این که وارد قفس شیر بشوید، ریسک‌پذیری نیست. خطرپذیری است. اما اگر شیر در قفس خوابیده و یک تکه الماس کنار دستش افتاده است، این که برای برداشتن الماس وارد قفس شیر بشوید، Risk است.

بازی با دم شیر، یا به مرگ منتهی می‌شود یا به هیچ. اما برداشتن الماس از کنار دست شیر یا به مرگ منتهی می‌شود یا به ثروت.

خطر غیرعقلانی است، ریسک مدیریت‌شده کاملا منطقی و عقلانی.

تعریف رسمی ریسک

تعریف رسمی ریسک (Risk) سرمایه‌گذاری را این‌طور ارائه می‌دهیم: «احتمال اختلاف بازدهی واقعی یک سرمایه‌گذاری نسبت به بازدهی مورد انتظار سرمایه‌گذار.»

این حرف یعنی چی؟ یعنی اگر با انتظار سود 20 درصد وارد یک بازار شوید، اما سود 18 یا 22 درصد بگیرید، به اندازه همین دامنه نوسان، ریسک کرده‌اید.

مثلا فرض کنید سرمایه‌گذاری مورد نظر شما در سه سال متوالی بازدهی‌های 18، 20 و 22 درصد داشته است. برای محاسبه بازدهی میانگین، کافی است اعداد 0.18، 0.2 و 0.22 را با هم جمع و بر سه تقسیم کنیم تا بازدهی میانگین به‌دست بیاید. جواب این محاسبات برابر است با سود 20 درصد.

بده بستان ریسک و ریوارد

فرض کنید 100 میلیون تومان پول اضافه دارید. چند گزینه سرمایه‌گذاری به شما پیشنهاد می‌شود:

• بانک با سود 18 درصد. با سود 20 درصد.
• صندوق سهامی با سود انتظاری 40 درصد.
• سود ربوی 50 درصد.

چیزی که در اینجا دیده نمی‌شود، ریسک است. بیشتر مردم با دیدن این اعداد می‌گویند که چرا باید پولم را در بورس بگذارم، وقتی می‌توانم آن را بدم به یک کاسب و از او ماهانه 3.4 درصد سود بی‌زحمت بگیرم. (توجه کنید که 1.034 به توان 12، برابر می‌شود با 1.5، یعنی ماهانه 3.4 درصد سود معادل است با سود 50 درصد سالانه.)

اگر فکر می‌کنید این بازدهی بدون نوسان بسیار جذاب است، احتمالا باید بار دیگر در مورد Risk فکر کنید.

5 مرحله در محاسبه ریسک

محاسبه ریسک کمی دشوار است. اما اگر دقت کنید، مرحله به مرحله به شما می‌گویم که باید چه‌کار کنید.

• قدم اول: بازدهی هر سال را از بازدهی میانگین کم کنید.

برای مثال ما، به اعداد 0.02-، 0 و 0.02+ می‌رسیم.

• قدم دوم: حاصل مرحله قبلی را به توان 2 برسانید. (توان دوم یک عدد منفی، عددی است مثبت.)

حاصل برای مثال برابر است با 0.0004، 0 و 0.0004.

• قدم سوم: اعداد مرحله قبل را با هم جمع کنید.

جواب مساوی می‌شود با 0.0008.

• قدم چهارم: جواب مرحله سوم را بر «تعداد سال‌ها منهای یک» تقسیم کنید.

0.0008 تقسیم بر 2 می‌شود 0.0004.

• قدم پنجم: از جواب مرحله قبل، جزر بگیرید.

جزر مرحله قبل مساوی می‌شود با 0.02 یا 2 درصد.

تفسیر ریسک

در اینجا تفسیر ریسک بسیار ساده است. داریم می‌گوییم سرمایه‌گذاری مورد نظر شما 20 درصد سود احتمالی دارد، اما ممکن است 2 درصد بیشتر یا کم‌تر بگیرید. این همان صورت مسئله است. یک سال سود 18 و سال دیگر سود 22 درصد محقق شده است.

اما همیشه کار به همین سادگی نیست.

(توجه کنید برای محاسبه بازدهی و Risk به داده‌های بیشتری نیاز داریم. مثلا خوب است که در یک مثال واقعی بازدهی ماهانه سرمایه‌گذاری به مدت ده سال محاسبه شود. ما برای سادگی با 3 عدد کار می‌کنیم. اما می‌دانیم که کار ما از نظر آماری نادرست است و صرفا جنبه آموزشی دارد.)

بار دیگر، تفسیر ریسک

سه دارایی را تصور کنید که چنین بازدهی‌هایی را محقق کرده‌اند.

صندوق اول: 18، 20 و 22 درصد. (درآمد ثابت با میانگین بازدهی 20 درصد)

صندوق دوم: 40، 10- و 50 درصد. (در سهام با بازدهی میانگین 26 درصد)

صندوق سوم 90-، 2 و 1000 درصد. (جسورانه با میانگین بازدهی 304 درصد)

مراحلی که گفتیم را طی می‌کنیم تا به درصد ریسک برای هر سه صندوق برسیم:

این اعداد را با بازدهی دارایی‌ها مقایسه کنید.

در صندوق اول شما به امید بازدهی 20 درصد به میدان می‌آیید و با سودی بین 18 تا 22 درصد بار خود را می‌بندید. این تغییر کوچک در بازدهی نه شما را به‌شدت ناراحت می‌کند و نه عمیقا خوشحال. این یعنی عدد 0.02 برای ریسک.

در صندوق دوم، به دنبال بازدهی 26 درصد هستید، یعنی اگر سود 26% بگیرید، نه چندان خوشحال می‌شوید و نه اندوهگین. اما به احتمال زیاد بازدهی شما چیزی بین 58 درصد سود و 6 درصد ضرر خواهد بود. ریسک 32درصد چنین حسی دارد.

اما برای صندوق سوم، با 100 میلیون تومان به این صندوق وارد شده‌اید. یکباره 90 درصد از دارایی خود را از دست داده‌اید. از این بدتر نمی‌شود. یا شاید با 100 میلیون آمده‌اید و حالا به یک میلیارد تومان رسیده‌اید. باورکردنی نیست! فکر می‌کنید این صندوق سال دیگر چقدر سود بدهد؟ هیچ‌کس نمی‌داند. شاید پولتان تقریبا از بین برود، شاید با پول پراید بتوانید تویوتا بخرید!

و باز هم تعبیر ریسک

یکبار دیگر به داستان ابتدای این مقاله باز گردیم. 4 انتخاب در مقابل ما قرار دارد.

• بانک با سود 18 درصد.
• صندوق درآمد ثابت با سود 20 درصد.
• صندوق سهامی با سود انتظاری 40 درصد.
• سود ربوی 50 درصد.

وقتی به امید سود 18 درصد پول خود را در بانک می‌گذارید، قطعا به این سود می‌رسید. (به شرط آن که پول خود را در بانک امنی گذاشته باشید.) توقع ندارید سر سال 16 یا 20 درصد سود بگیرید.

صندوق درآمد ثابت به شما اندکی سود بیشتر می‌دهد. به همین میزان ریسکهای بیشتری نیز متوجه شما است. هرچند هنوز ریسک این سرمایه گذاری پایین است.

توقع خود از سود را دو برابر می‌کنید و به بورس می‌آیید. حالا دارید Risk می‌پذیرید. شاید هم ضرر کنید.

پول خود را به یک نفر اجاره می‌دهید. ریسک این کار از همه دارایی‌های دیگر بیشتر است. شاید او پول شما رو بخورد، شاید فوت کند و نتوانید به سادگی اصل پول خود را زنده کنید. شاید.

سهمی زیان‌ده که امسال سود شناسایی می‌کند، می‌تواند بازدهی بالایی داشته باشد. اما ریسکش هم بیشتر است. شاید شما یکی از ده نماد پرتفوی خود را به این سهم اختصاص بدهید. بازدهی انتظاری شما کم می‌شود، اما ریسک سرمایه‌گذاری نیز پایین می‌آید.

فکر می‌کنم حالا متوجه شده‌اید که ریسک و بازده، دو کفه از یک ترازو هستند. اگر بازدهی بیشتر می‌خواهید، باید Risk بیشتری را بپذیرید.

توازن ریسک و بازده

اگر بخواهید بازدهی پرتفوی خود را بالا ببرید، الزاما ریسک خود را هم بالا می‌برید. اما این‌طور نیست که همیشه ریسک بالا، به سود بالا منجر شود. دارایی‌های پررسیک با بازدهی کم به‌سادگی قابل تصور هستند.

از طرف دیگر با کاهش بازدهی می‌توانید ریسک را کم کنید، اما این‌طور نیست که هر بازده ریسک صفر چیست؟ اقدامی برای کاهش آن، به کاهش بازدهی منجر شود. برای مثال با اوراق اختیار فروش می‌توانید Risk را کاهش دهید، اما در بازدهی انتظاری خود تعدیلی نداشته باشید.

ارتباط ریسک و بازده چیست؟

وقتی می‌خواهید اقدام به سرمایه گذاری کنید حتماً با این سوالات مواجه شده اید؛ اینکه «با چه ریسک هایی روبه‌رو هستید»، «این سرمایه گذاری چه میزان بازدهی برای شما خواهد داشت؟» ولی آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که ارتباط بین ریسک و بازده چیست؟ آیا ریسک زیاد به معنی بازدهی بیشتر است؟ آیا اساساً می توان بین این دو ارتباط خاصی برقرار کرد؟ در این مقاله قصد داریم به سوالات مطرح شده پاسخ دهیم.

یکی از مهمترین وجوه مشترک افراد موفق این است که عمدتاً در زندگی خود ریسک کرده‌اند. ریسک احتمال محقق نشدن پیش بینی ها است و برای بیشتر افراد ریسک کردن کار ترسناک و دلهره‌آوری است، چرا که تحمل ابهام کار سختی است و بیشتر ما میخواهیم مطمئن باشیم قبل از هر تصمیمی همه گزاره های ممکن را چک کرده ایم، چه بخواهید سفر به یک شهر جدید را امتحان کنید و چه بخواهید شغل خود را رها کرده و به دنبال آرزوهای و رویاهای خود بروید، در هر صورت باید ریسک تغییر را بپذیرید و نکته اصلی که بیشتر افراد از ریسک فراری هستند همین است. سکون به همراه خود اطمینان و ثبات به همراه می آورد. از بچگی به ما آموحته اند که احتیاط کنیم و احتمال شکست رابه صفر برسانیم ولی اگرچه کشتی در ساحل امن دچار هیچ طوفانی نمی شو.د اما برای ساحل ساخته نشده است. افراد موفق نیز اصلی ترین عامل موفقیت شان را اشتیاق بسیار برای ریسک کردن عنوان می کنند، تجربه کارهایی که دیگران حتی جرات فکر کردن به آن را ندارند و بلندپروازی در تحقق رویاهایی که دیگران هیچ موفقیتی برای آن پیش بینی نمی کنند. این رویا می تواند سفر به دور دنیا باشد یا سرمایه گذاری در کسب و کار.

ریسک کردن آنقدرها هم که بنظر می رسد ترسناک نیست، اگر همیشه از رویکرد شکست به ریسک نگاه کنیم و چیزهایی که ممکن است از دست بدهیم را به خود یادآوری کنیم، همیشه احساس ریسک گریزی بازده ریسک صفر چیست؟ همراه ما خواهد بود، اما اگر رویکرد ما نگاهی دستاوردی به ریسک باشد و اینکه با این کار چه چیزهایی می توانیم به دست آوریم که احتمالا دیگران حتی تصور آن را هم نمی توانند بکنند متوجه ارزش ریسک می شویم.

6 معیار مهم برای ارزیابی موقعیت قبل از ریسک

1- با ریسک چه چیزهایی به دست می آورید

لیستی از منافع حتمی که در اثر این ریسک به دست می آورید و همچنین منافعی که احتمال می دهید در اثر این ریسک نصیب شما شود، بنویسید. بهترین حالت ممکن را تصور کنید. هر فایده چه جزئیاتی دارد . تا جایی که می توانید نکات مثبت را یادداشت کنید.

2- با ریسک چه چیزهایی را از دست خواهید داد

سعی کنید در کنار نکات مثبت ریسک، عواقب احتمالی آن را نیز در نظر بگیرید و فکر کنید در صورت شکست چه نتایج منفی در انتظار شما خواهد بود. لیستی از ضررهای احتمالی و همه اتفاقات منفی که در صورت پذیرش این ریسک ممکن است اتفاق بیفتد تهیه کنید.بدترین اتفاق ممکن را تصور کنید. آیا می توانید با آن کنار بیایید؟

3- بازده ریسک صفر چیست؟ در بررسی ریسک، تعادل را رعایت کنید.

دو لیست منافع حاصل از ریسک و عواقب احتمالی را در کنار هم بررسی کنید. به هر کدام از نکاتی که نوشته اید عددی به عنوان وزن اختصاص دهید.آیا این کار ارزش ریسک را دارد؟ آیا می توانید روشی را انتخاب کنید که عواقب احتمالی را به حداقل ممکن برسانید و با توجه به فواید ریسک کار را بپذیرید و آن را انجام دهید.اگر بدترین حالت ممکن اتفاق بیفتد باز هم ریسک انجام کار را می پذیرید؟

4- لیستی از ترس های خود تهیه کنید

برای این کار لازم است لیست عواقب احتمالی را که نوشته اید دوباره بررسی کنید، نگاهی به نکات منفی که نوشتید بندازید و بررسی کنید که چقدر احتمال اتفاق افتادن این موارد وجود دارد، شاید ترس های شما چندان هم واقعی نیستند و صرفا جلوی نیرو محرکه شما را بگیرند و اجازه نمی دهند که بتوانید منافع خودتان را به خوبی مشاهده کنید.

5- شجاعت تصمیم گیری را در خود تقویت کنید.

پس از بررسی منافع و عواقب احتمالی ریسک، نوبت به تصمیم گیری می رسد که این کار را انجام دهید یا خیر. اگر به این نتیجه رسیدید که کار را انجام دهید ریسک آن را بپذیرید و انجام دهید و اگر متوجه شدید که نمی توانید با معایب ریسک تان کنار بیایید از عقب نشینی خجالت نکشید.

6- یاد بگیرید ریسک هایتان را ارزیابی کنید.

پس از نتیجه تصمیم خود، به ارزیابی مراحلی که طی کردید بپردازید. بررسی کنید که در تعیین منافع و مضرات ریسک خود تا چه اندازه واقع‌بین بوده‌اید. این مرحله در تعدیل نگاه شما به امر سرمایه گذاری در تصمیمات بازده ریسک صفر چیست؟ بعدی‌تان کمک خواهد کرد.

همانطور که در ابتدای مقاله مشاهده کردید برای بررسی ریسک لازم است تناسب درستی بین ریسک و نتایج حاصل از آن وجود داشته باشد. در بحث سرمایه گذاری از این موضوع با عنوان تناسب ریسک و بازده نام برده می شود، در ادامه مقاله قصد داریم در مورد این تناسب و بررسی نکات مهم ریسک و بازده صحبت کنیم.

ریسک سرمایه گذاری چیست؟

گفتیم که ریسک کردن به معنای احتمال محقق نشدن پیش بینی ها است. این تعریف در بازار سرمایه نیز کاربرد دارد. فرض کنید شما پولی را در بانک می گذارید و هر ماه مبلغ مشخصی را به عنوان سود بانکی دریافت می کنید در این حالت ریسک شما در حد صفر بوده است چون پیش بینی شما از سود و بازده مورد نظر در هر ماه محقق خواهد شد. دقت کنید منظور از سود یا همان بازده در بازار سرمایه پاداش پولی است که در اثر سرمایه گذاری کسب می کنید. حال اگر همان پول را در بورس سرمایه گذاری کنید ممکن است به سود چند برابری دست پیدا کنید و ممکن است حتی اصل پول خود را هم از دست بدهید. در این حالت شما پذیرفته اید که در قبال رسیدن به سود بیشتر ریسک بالاتری را بپذیرید. دقت کنید زمانی که از سود بانکی صحبت می‌کنیم مطمئن هستیم که هر ماه این مبلغ هرچند کم را دریافت خواهیم کرد ولی در مورد سود حاصل از سرمایه گذاری در بورس اطمینان صد در صد نداریم و ممکن است به سود مورد انتظار خود برسیم و یا سود کمتر یا بیشنر را تجربه کنیم این همان ریسک است.

می توانید با خواندن مطلب انواع ریسک سرمایه گذاری با طیف متنوعی از ریسک ها آشنا شوید.

بازده سرمایه گذاری چیست؟

بازده را می توان پول یا سودی دانست که سرمایه گذار در اثر سرمایه گذاری به دست می آورد. دقت کنید میان بازده یا سود مورد انتظار ما و سود و بازدهی که در عمل به دست می آوریم تفاوت وجود دارد.

فرض کنید فردی مبلغی را در بورس سرمایه گذاری کرده است و انتظار دارد در بازه زمانی مشخص به سود مثلا 20% که به آن (سود مورد انتظار) می گوییم، برسد حال اگر در همان بازه مشخص سود به دست آمده یا (سود عملی) 25% باشد، نه تنها انتظارات فرد برآورده شده است بلکه به سود بیشتری هم دست پیدا کرده است. البته بسیار پیش می آید که سود عملی به دست آمده کمتر از سود مورد انتظار است.

به تفاوت بازده مورد انتظار و بازده واقعی به دست آمده، ریسک می گویند.

رابطه میان ریسک و بازده رابطه ای مستقیم است.هر چه بازده مورد انتظار شما بالاتر باشد، باید ریسک بالاتری را متحمل شوید. به همین دلیل لازم است در ابتدای تصمیم گیری مالی خود، درجه ریسک پذیری خود را تعیین کنید تا تعادل مناسبی میان ریسک و بازده ایجاد شود.

الگوهای متفاوت در رابطه با ریسک پذیری

1. افراد ریسک پذیر
2. افراد ریسک گریز
3. افراد بی تفاوت به ریسک

افراد ریسک پذیر به دلیل بالا بودن میزان بازدهی مورد انتظارشان معمولا به سرمایه گذاری هایی نظیر سپرده های بانکی، خرید اوراق مشارکت تمایل ندارند و این دسته معمولا سرمایه گذاری در بورس را ترجیح می دهند. بنابر این تجزیه و تحلیل و تعیین ریسک سرمایه گذاری برای این دسته از افراد اهمیت بسیار بالایی دارد.

افراد ریسک گریز به سرمایه گذری در سپرده های بانکی و اوراق مشارکت علاقه مند هستند، چون این سرمایه گذاری ها تقریبا هیچ ریسکی را متوجه آنها نمی کند و بازدهی تضمین شده دارد.

افراد گروه سوم به دلایل مختلفی هیچ عکس العملی نسبت به فرصت های سرمایه گذاری و ریسک های مرتبط با آن نشان نمی دهند.

همانطور که در نمودار بالا مشاهده می کنید، ریسک پذیری دو سرمایه گذار الف و ب با هم مقایسه شده است. در نمودار فوق می بینیم که سرمایه گذار (الف) در ازای بازده مورد انتظار به میزان 30 درصد حاضر به تحمل میزان مشخصی از ریسک است ولی سرمایه گذار (ب) در ازای بازده 45 درصد حاضر به تحمل همان میزان ریسک می شود؛ این به آن معنی است که سرمایه گذار (الف) نسبت به سرمایه گذار (ب) راحت‌تر ریسک می‌کند و در نتیجه ریسک‌پذیرتر است. هر چقدر شیب این نمودار پایین تر باشد نشان دهنده ریسک پذیری بیشتر است. یعنی سرمایه گذار (الف) در مجموع ریسک پذیر تر است.

نظریه نوین پورتفوی

پرتفوی یعنی سرمایه گذاری در مجموعه یا سبدی از اوراق بهادار.

از آنجا که سرمایه گذاران نسبت به آینده مطمئن نیستند باید برای کاهش ریسک دست به ایجاد تنوع در سرمایه گذاری خود بزنند. به عبارت دیگر تشکیل یک پرتفوی متنوع، میزان ریسک را تا حد زیادی کاهش می دهد.

سرمایه گذارانی که نظریه نوین پرتفوی را پذیرفته اند و به کار می بندند بر این باورند که «حریف بازار نیستند». بنابراین، انواع گوناگونی از اوراق بهادار را نگهداری می نمایند، تا بازده شان با متوسط بازده بازار برابر شود. از آنجا که آنان توانایی پیش بینی ندارند، بنابراین می کوشند «مجموعه ای متنوع» از اوراق بهادار را نگهداری کنند، تا بتوانند به نرخ بازدهی مطلوب خود، که نزدیک به نرخ بازده بازار است، دست یابند..

ریسک و بازدهی سرمایه

مهم ترین مفاهیم در تصمیم گیری سرمایه گذاری، ریسک و بازده می باشند. هر سهم و یا پرتفویی از سهام، اگر در فاصله خاصی از زمان خریداری، نگهداری و فروخته شود، بازده خاصی نیز نصیب دارنده آن می نماید. این بازدهی، شامل تغییر قیمت و منافع حاصل از مالکیت است.

اصطلاح «نرخ بازده» (یا نرخ عایدی)، برای توصیف نرخ افزایش یا کاهش سرمایه گذاری در طول دوره نگهداری دارایی به کار می رود. برای اندازه گیری نرخ بازده سرمایه گذاری، سود حاصل از سرمایه گذاری را بر مبلغ اولیه سرمایه گذاری تقسیم می کنند.

هرگاه بازده آتی پیش بینی شود و در احتمال رخداد هریک از پیش بینی ها ضرب شود و هر یک از آنها با یکدیگر جمع شوند، حاصل آن «نرخ بازده مورد انتظار» خواهد بود.

نرخ بازده مورد انتظار، سرمایه گذار را از متوسط پاداشی که پیش بینی می شود طی یک دوره خاص به دست آورد، مطلع می نماید.

اختلاف بین پیش بینی و واقعیت، عدم اطمینان در بازده سهام را می رساند.

وجود ریسک بدین معنی است که برای پیش بینی آینده، بیش از یک نتیجه وجود دارد و هیچ یک از نتایج قطعی نیست. لازم است میزان ریسک در یک وضعیت مشخص را، مستقل از احساس افراد مختلف نسبت به ریسک، تعیین نمود.

نمودار رابطه بین بازده مورد انتظار و ریسک

چنانچه به ازای نرخ بازده های مختلف، ریسک های حاصله را نمایش دهیم، خطی همانند خط ترسیم شده در نمودار حاصل می شود، که خط مذکور را «خط بازار سرمایه» می نامند.

دو فرض اساسی در مبحث انتخاب پرتفوی، وجود دارد.

اولاً، فرض می شود که سرمایه گذاران همیشه از بین دو پرتفوی، پرتفویی را انتخاب می نمایند که بازده مورد انتظار بالاتری را داشته باشد. بدین معنی که سرمایه گذاران، همیشه سطوح بالاتر ارزش پایانی را به سطوح کمتر آن ترجیح می دهند. بنابراین از بین دو پرتفوی با ریسک مشابه، سرمایه گذار پرتفویی را انتخاب خواهد نمود که دارای بالاترین بازده مورد انتظار باشد.

فرض اساسی دیگر این است که سرمایه گذاران ریسک گریزند. بدین معنی که سرمایه گذار پرتفویی را انتخاب خواهد نمود که دارای کمترین ریسک باشد. به دیگر سخن سرمایه گذار در موقعیت انتخاب، خواهان «بازی عادلانه» نیست.

مطلوبیت

اقتصاددانان واژه مطلوبیت را برای تعیین لذت نسبی یا رضایت خاطری که افراد از فعالیت های مختلف اقتصادی، کسب می نمایند، به کار می برند.

از آنجا که ترجیحات، بین افراد، متفاوت است، شخصی ممکن است از یک فعالیت ویژه مطلوبیت بیشتری را نسبت به شخص دیگر کسب نماید.

مطلوبیت نهایی

مطلوبیت نهایی در واقع میزان مطلوبیتی است که مصرف یک واحد کالا یا خدمات یا افزایش یک واحد ثروت ایجاد می‌کند. رابطه دقیق بین مطلوبیت و ثروت، «تابع مطلوبیت ثروت» نامیده می شود.

فرض کلی بر این است که مطلوبیت نهایی سرمایه گذاران «نزولی» است. یعنی اینکه

• هر مبلغ اضافی همیشه مطلوبیت اضافی مثبتی را فراهم می سازد.
• مطلوبیت افزوده شده توسط هر مبلغ اضافی، پی در پی کمتر می شود.

به این ترتیب تابع مطلوبیت ثروت، نسبت بازده ریسک صفر چیست؟ به مبدا مقعر است، یعنی با افزایش ثروت تابع مطلوبیت پیوسته افزایش می‌یابد ولی نه به صورت ثابت و یکسان، به این معنی که افزایش ثروت از 10 واحد به 11 واحد، نسبت به وضعیتی که ثروت از 5 واحد به 6 واحد افزایش یابد، مطلوبیت کمتری ایجاد می‌کند.

یک سرمایه گذار با مطلوبیت نهایی نزولی، ضرورتاً ریسک گریز است و سرمایه گذار ریسک گریز تمایلی به پذیرش «بازی عادلانه» ندارد.

تابع مطلوبیت ثروت فرد ریسک گریز

منحنی های بی تفاوتی

«منحنی بی تفاوتی» ترکیبات متفاوت یک مجموعه از ریسک و بازده مورد انتظار را که یک سرمایه گذار، با میزان یکسانی از درجه مطلوبیت به دست می آورد، نشان می دهد.

سرمایه گذار در یک منحنی بی تفاوتی در انتخاب بین هر ترکیبی از بازده و ریسک مورد انتظار، بی تفاوت است.

از آنجا که تمامی پرتفوی هایی که بر روی یک منحنی بی تفاوتی معین واقع می شوند، دارای مطلوبیت یکسان اند، لذا نمی توانند یکدیگر را قطع نمایند.

برای یک سرمایه گذار ریسک گریز، پرتفویی که بر روی شمال غربی ترین منحنی بی تفاوتی قرار دارد، مطلوب ترین است.

هر سرمایه گذار بی نهایت منحنی بی تفاوتی دارد. به دیگر سخن، وقتی که دو منحنی بی تفاوتی بر روی یک نمودار قرار دارند، می توان گفت که منحنی بی تفاوتی سومی نیز می تواند بین آنها وجود داشته باشد.

نخستین گام برای سرمایه گذاری این است که از میزان ریسک پذیری خود مطمئن شوید. چه ریسک پذیر باشید و چه ریسک گریز امکان سرمایه گذاری شما در بورس وجود دارد، فقط کافی است سرمایه گذاری شما با میزان ریسک پذیری تان هماهنگی داشته باشد.