محاسبه سود و زیان

احسان والیان

نحوه تهیه صورت سود و زیان جامع

یک دوره مالی عبارت است از بازه زمانی که برای ارائه صورت های مالی در نظر گرفته می شود این دوره معمولا دوازده ماه یا به عبارتی یک سال است. یکی از مهمترین صورت های مالی که تهیه می شود صورت سود و زیان جامع است.

طبق تعریف ارائه شده در استاندارهای مالی حسابداری آمریکا سود و زیان جامع شامل تغییر در دارایی­ های یک واحد تجاری در نتیجه انجام معاملات است. در این صورت تمام درآمدها و هزینه ­هایی که در یک دوره مالی شناسایی شده به تفکیک نوشته می­شوند اعم از اینکه این هزینه یا درآمد تحقق یافته باشد یا خیر.

به طور کلی صورت سود و زیان جامع نشان دهنده مواردی مانند سود و زیان خالص دوره طبق صورت سود و زیان، درآمدها و هزینه­ های شناسایی شده اعم از اینکه تحقق یافته یا نیافته باشند می­شود. از آنجایی که ملاک تصمیم­ گیری اقتصادی افراد ذینفع و پیش­بینی سودها و جریان­ های نقدی در آینده، مطالعه صورت­ های مالی تهیه شده محاسبه سود و زیان توسط بنگاه اقتصادی است ضرورت دارد تا در تهیه صورت سود و زیان جامع تمام درآمد و هزینه­ های شناسایی شده طی دوره مورد توجه قرار گیرد. البته صورت سود و زیان جامع به ارزیابی عملکرد مدیران در دوره مالی کمک چندانی نمی­کند.

لزوم تحلیل صورت سود و زیان

هدف از تشکیل یک بنگاه اقتصادی کسب درآمد است. برای اینکه بفهمیم آیا بنگاه اقتصادی به این هدف رسیده یا خیر نیاز به بررسی مستمر میزان درآمد و هزینه آن است. ارائه صورت وضعیت ­های ماهانه، فصلی و سالانه به مدیران، آنها را از وضعیت بنگاه تجاری آگاه می نماید.

همچنین تحلیلگران بازار و سرمایه گذاران برای تصمیم­ گیری و تجزیه و تحلیل فعالیت اقتصادی بنگاه، نیاز به دریافت اطلاعات دقیق از نتیجه فعالیت­ های بنگاه­های تجاری دارند. که این امر از طریق ارائه صورت­های مالی به طور منظم محقق می­شود. یکی از مهمترین این صورت­های مالی صورت سود و زیان جامع است که نشان دهنده در آمدها و هزینه ­های یک بنگاه در دوره مالی تعیین شده است.

هزینه و درآمد در صورت سود و زیان

فعالیت بنگاه اقتصادی برای اینکه منجر به کسب سود شود نیازمند شناخت و تعریف درست هزینه و درآمد است. با شناخت درست و به موقع هزینه­ ها می­توان در صورت نیاز آنها را کاهش داد تا به دنبال آن سود افزایش یابد و همینطور درآمدهایی که طبق پیش بینی به دست نیامده است را بررسی نمود و علت آن را پیدا کرد.

البته سود جامع مفهوم جدیدی نیست تغییر در سرمایه یک موسسه تجاری در نتیجه انجام فعالیت­های اقتصادی و نه سرمایه ­گذاری صاحبان آن سود نامیده می­شود. در طی یک دوره مالی صورت­های مالی زیادی جهت شفاف ­سازی فعالیت ­های اقتصادی یک بنگاه ارائه می­شود که هر کدام جایگاه خود را دارد. یکی از مهمترین و جدیدترین این صورت­های مالی، صورت سود و زیان جامع است که اطلاعات کاملی به مدیران و تحلیلگران ارائه می­نماید.

بیشتر بخوانیم : اتوماسیون اداری و bpms

تهیه صورت سود و زیان جامع

بهترین شکل ارائه صورت سود و زیان جامع طبق استاندارد حسابداری شماره 6 است. همانطور که اشاره شد صورت سود و زیان جامع شامل تمام هزینه و درآمدهای دوره اعم از تحقق یافته و تحقق نیافته است به همین دلیل سود و زیان دوره به عنوان اولین مورد در صورت سود و زیان جامع ثبت می­شود.

بعد از سود یا زیان دوره درآمد و هزینه‌های تحقق نیافته حاصل از تغییر ارزش دارایی ­ها و یا بدهی­ های واحد تجاری که به حقوق صاحبان سرمایه منظور می­شود قرار می­گیرد. بعد از آن سایر مواردی که طبق استانداردهای حسابداری به حساب صاحبان بنگاه منظور می­شود مانند تفاوت تسعیر ارز نوشته می­شوند.

به عبارتی می توان گفت صورت سود و زیان جامع از سود یا زیان خالص دوره به همراه حقوقی که به حساب صاحبان سهام منظور می­شود، تشکیل شده است. می توان گفت صورت سود و زیان جامع ترکیبی از صورت سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد و ترازنامه است، به عبارتی برای تهیه صورت سود و زیان جامع نیازی به تهیه اطلاعات جدید نیست و می توان از اطلاعات گرفته شده برای سایر صورت­ های مالی استفاده کرد.

فرم خام صورت سود و زیان شرکت بازرگانی

در صورتی که یک بنگاه اقتصادی صورت سود و زیان جامع را تهیه نکند، تحلیلگران اقتصادی برای دریافت اطلاعات جامع باید توضیحات مربوط به صورت­های مالی را مطالعه کنند . این کار به کیفیت اطلاع رسانی مالی آسیب وارد می ­کند و ممکن است تمام اطلاعات لازم در اختیار افراد ذینفع قرار نگیرد.

از آنجایی که مبنای تصمیم افراد برای سرمایه گذاری بررسی و تجزیه­ و تحلیل صورت­های مالی ارائه شده توسط بنگاه‌های اقتصادی است لازم است تا دقت زیادی در تهیه آنها صورت بگیرد. شفافیت هرچه بیشتر اطلاعات ارائه شده و صداقت در بیان آن می تواند تا حد زیادی در جذب افراد برای سرمایه گذاری موثر باشد.

صورت سود و زیان چیست؟

احسان والیان

• اشتراک‌گذاری

هدف اصلی صورت مالی سود و زیان، خلاصه گزارشی است از درآمد، هزینه‌های غیرعملیاتی، مالیات پرداخت شده، بهای تمام شده کالاهایی که فروخته شده، سود و زیان ناخالص و سود و زیان خالصی که در دوره مشخص – به عنوان مثال یک سال یا سه ماه یا هر دوره مشخص شده دیگر – محاسبه شده است

صورت‌های مالی اصلی یک شرکت که سود و زیان آن را در یک بازه زمانی مشخص نشان می‌دهند را صورت سود و زیان می‌گویند. می‌توان در یک خط این مفهوم مالی را تعریف کرد. اما این که دانستن آن به چه کار ما می‌آید را با توضیحات بیش‌تر مشخص خواهیم کرد. بسیاری از ما به صورت مستقیم یا غیرمستقیم و از طریق صندوق های سرمایه گذاری در سهام سرمایه‌گذاری کرده‌ایم. جالب است بدانید که همین صورت مالی که موضوع بحث ما است در قیمت سهام هر شرکت در انتهای هر سال یا دوره‌های زمانی مشخص شده بسیار تاثیرگذار است. صورت سود و زیان از چهار صورت مالی اصلی شرکت‌ها به حساب می‌آید. در واقع هدف اصلی این صورت مالی خلاصه گزارشی است از درآمد، هزینه‌های غیرعملیاتی، مالیات پرداخت شده، بهای تمام شده کالاهایی که فروخته شده، سود و زیان ناخالص و سود و زیان خالصی که در دوره مشخص – به عنوان مثال یک سال یا سه ماه یا هر دوره مشخص شده دیگر – محاسبه شده است. در ادامه به توضیح اجزا و فرمول و انواع صورت سود و زیان خواهیم پرداخت.

اجزاء صورت سود و زیان چیست؟

به طور خلاصه به معرفی موردی اجزای صورت سود و زیان پرداختیم. گفتنی است که این موارد در گزارش صورت سود و زیان شرکت‌‎ها اختلافات بسیار کمی با هم دارند. قسمت‌هایی که متفاوت هستند ممکن است به دلیل تفاوت در درآمدهای شرکت‌ها باشد. اما قسمت اصلی در تمام صورت‌های سود و زیان یکسان هستند که به توضیح آن‌ها خواهیم پرداخت؛

سود یا زیان ناخالص

این دست از سود یا زیان که به ناخالص معروف است بر اساس بهای تمام شده کالاهایی که فروش رفته‌اند در قسمت درآمد محاسبه می‌شود.

هزینه فروش عمومی و اداری

هزینه مشاوره‌ها و حسابرسی و بازاریابی و تبلیغات و البته هزینه‌های مرتبط با حقوق و مزایای قست‌های ادارای شرکت نیز یکی از اجزای گزارش صورت سود و زیان به حساب می‌آید.

سود و زیان عملیاتی

عملیات اصلی شرکت در این بخش از صورت‌های سود و زیان مشخص می‌شود. به عبارت دیگر سود و زیانی است که در کنش‌ها و واکنش‌های اصلی شرکت مشخص می‌شود. این قسمت را قبل از کم کردن هر گونه مالیات، هزینه غیرعملیاتی و هر گونه درآمد محاسبه می‌کنند.

کالاهای فروش رفته و بهای تمام شده آن ها

شامل تمام هزینه‌های انجام شده برای تولید محصول یا خدمات فروش مربوط به بهای تمام شده کالا می‌شود. البته استهلاکات و مواد استفاده شده و دستمزدهای مستقیم هم قسمتی از این جزء به حساب می‌آیند.

فروش یا درآمد خالص

فعالیت‌های اصلی و مداوم یک واحد تجاری در محاسبه صورت سود و زیان، در قیمت فروش یا درآمد خالص قرار می‌گیرد.

فرمول محاسبه سود و زیان در حسابداری

با استفاده از مبنای حسابداری تعهدی محاسبه سود و زیان انجام می‌شود. فرمول محاسبه صورت سود و زیان به این شرح است؛

هزینه های دوره مالی – درآمد دوره مالی = سود دوره مالی

و اگر درآمد بیش‌تر شود، فرمول به این شکل درمی‌آید؛ درآمدهای دوره مالی – هزینه دوره مالی = زیان دوره مالی

صورت سود و زیان جامع چیست؟

در صورت سود و زیان جامع، همان‌طور که از نامش پیدا است تمامی مخارج و هزینه‌ها و البته درآمدها در نظر گرفته می‌شود. یکی از اهداف اصلی فراهم آوردن این صورت مالی این است که شرکت به تمام عملکردهای مالی در دوره مشخص شده آگاهی پیدا کند. در صورت جامع سود و زیان، حتی درآمدها و هزینه‌هایی هم که در بازه زمانی خاصی بنا بر تغییراتی به وجود نیامده‌اند هم ذکر می‌شوند.

صورت سود و زیان

در دنیای متغییر امروز نیاز است که عملکرد مالی یک شرکت یا سازمان در یک بازه زمانی خاص اندازه گیری شود. بازه زمانی می‌تواند ماهیانه، فصلی، سالیانه و حتی طی چند روز باشد. به اطلاعاتی که می‌توان از روی آن عملکرد مالی را سنجید، صورت سود و زیان گفته می‌شود. در این مقاله به اهمیت اجزا گزارش سود و زیان در حسابداری برای شرکت های مختلف خواهیم پرداخت. صورت سود و زیان جامع و صورت سود و زیان تلفیقی را نیز بررسی خواهیم کرد.

سود و زیان در حسابداری به چه معناست؟

در بخش حسابداری صورت سود و زیان از اهمیت زیادی برخوردار است. سود و زیان در یک نگاه اجمالی خلاصه‌ای از هزینه‌ها و درآمدهای ناشی از فعالیت‌های عملیاتی، فعالیت‌های غیر عملیاتی و سود و زیان خالص را نشان می‌دهد تا یک گزارش از فعالیت‌های کسب و کار به دست آید تا میزان رشد و افت مالی مشخص شود.

اهمیت صورت سود و زیان

صورت سود و زیان به قدری مهم است که بارها دیده و شنیده شده است که مدیران در فواصل کوتاه آن را درخواست کرده‌اند زیرا به کمک سود و زیان می‌توان از میزان سود آوری شرکت مطلع شد. اطلاع از جایگاه سازمان و شرکت باعث می‌شود که:

• میزان پیشرفت یا پسرفت نسبت به رقبا سنجیده شود.
• با توجه به صورت سود و زیان، تصمیمات درون سازمانی و برون سازمانی گرفته شود.

انواع سود

شناختن انواع سودها کمک می‌کند تا راحت‌تر مفاهیم سود و زیان در حسابداری درک شود که در ادامه توضیح مختصر هر یک از مفاهیم سود آمده است:

• سود ناخالص: سود ناخالص سودی است که از کسر میزان فروش کالا از هزینه تمام شده به دست می‌آید.
• سود خالص: سود خالص از کسر مالیات از درآمدهای شرکت (عملیاتی و غیر عملیاتی) به دست می‌آید.
• سود عملیاتی: سود عملیاتی از کسر درآمدهای عملیاتی از هزینه‌ها به دست می‌آید که میزان سود شرکت قبل از کسر مالیات را نشان می‌دهد.

فرمول محاسبه سود و زیان در حسابداری

محاسبه سود و زیان در حسابداری از فرمول خاصی تبعیت می‌کند که به قرار زیر است:

• سود دوره مالی = هزینه‌های دوره مالی – میزان درآمدهای دوره مالی
• زیان دوره مالی = درآمدهای دوره مالی – میزان هزینه‌های دوره مالی

در واقع تمام درآمدها با هم جمع شده و سپس همه هزینه‌ها از آن کسر می‌شود و پس از آن مالیات نیز از آن کسر می‌‌شود. اگر درآمدها بیشتر از هزینه‌ها باشد شرکت سودآور بوده است ولی اگر هزینه‌ها بیشتر از درآمدها باشد، شرکت زیان ده است.

تفاوت سود با درآمد

آیا درآمد و سود متفاوت هستند؟ هر دو کلمه درآمد و سود دارای جریان مثبت نقدینگی هستند و کمی به هم شبیه هستند. البته باید گفت ممکن است سود کاهش یافته باشد که به آن تعدیل سود منفی گفته می‌شود از این رو همیشه هم سود مثبت نیست. سود پس از کسر هزینه‌ها حاصل می‌شود که با توجه به نوع هزینه‌ای که از درآمد کسر می‌شود در سطح‌های مختلف قابل محاسبه است اما درآمد با افزایش قیمت‌ها بر تعداد کالاهای فروخته شده محاسبه می‌شود یا به عبارتی دیگر درآمد در واقع تمام درآمدی است که قبل از برداشت هزینه‌ها به دست می‌آید.

پس می‌توان گفت درآمد میزان مبلغی را که پس از فروش محصولات یا کالا دریافت می‌شود، می‌باشد. درآمد مبلغی ناخالص است که مبالغ مربوط به مواد اولیه و تولید محصول از آن کسر نشده است. اگر شرکتی دارای درآمدهای چندگانه باشد، مجموع درآمدهای به دست آمده به درآمد کل شرکت افزوده می‌شود.

مقدمه

جواب این سوال را در پایان این نوشتار کاربردی با هم مرور خواهیم کرد.

سود ناخالص:

اگر درآمد حاصل از کل فروش یک شرکت را برای یک دوره خاص (مثلا 1 ساله) داشته باشیم و بهای تمام شده کالا و خدمات به فروش رفته را از آن کسر کنیم، باقیمانده را سود ناخالص می نامند.

سود عملیاتی:

سود ناخالص فعلا اختلاف بین کل فروش و بهای تمام شده را نشان می دهد،حال اگر از سود ناخالص هزینه های مربوط به فروش، هزینه های عملیاتی، واحد تجاری از جمله اجاره و بیمه،حمل و نقل و کرایه، حقوق و دستمزد و استهلاک و . را کسر کنیم حاصل آن سود عملیاتی خواهد بود.

سود خالص:

برخی دیگر از هزینه ها از جمله بهره، مالیات و همچنین کلیه جریانات وجوه ورودی و خروجی را باید در سود عملیاتی اثر داد. حاصل این تغییرات در سود عملیاتی و عددی که پس از محاسبه کل کسورات به دست می آید را سود خالص می نامیم.

حاشیه سود چیست؟

به طور ساده اگر هر کدام از سودهای محقق شده شامل سود ناخالص، عملیاتی و یا خالص را بر کل درآمد شرکت در آن دوره تقسیم و حاصل را در 100 ضرب کنیم، حاشیه سود شرکت به واحد درصد به دست می آید.

برای مثال در شرکت هجرت با فروش 2250 میلیارد تومانی، 70 میلیارد سود خالص محقق شده است، در نتیجه حاشیه سود خالص 3.1 می باشد.

منظور از EPS چیست ؟

سود خالص را اگر در بازه یک ساله در نظر بگیریم و بر تعداد سهام شرکت تقسیم کنیم به آن EPS ( Earning Per Share ) یا سود هر سهم که اصطلاحی رایج به حساب می آید اطلاق می شود.

منظور از DPS چیست ؟

بخشی یا کل سودی که برای هر سهم در یک سال مالی محقق شده را می توان بین سهامداران بصورت نقدی توزیع کرد که به آن DPS (Dividend Per Share) می گویند.

نسبت پی بر ای ( P/E ) :

یکی از نسبت های موثر و کاربردی در تحلیل سهام نسبت قیمت سهم به سود یا درآمد آن می باشد. برای مثال اگر قیمت سهم 100 تومان و سود هر سهم 20 تومان باشد، نسبت پی به ای آن 5 مرتبه خواهد بود که با مقایسه این نسبت در گروه های مالی میتوان رشد قیمت نسبت به درآمد سهم را سنجید.

نکات مهم:

در تعریف سود و محاسبه حاشیه سود باید هر گروه را بصورت مستقل در نظر داشت. برای مثال نمی توان حاشیه سود یک شرکت پخش دارویی را با یک شرکت خودروساز مقایسه کرد.

لزوما کل سود محقق شده بصورت سود نقدی یا DPS بین سهامداران توزیع نمی شود و ممکن است برای اموری همچون سود انباشته استفاده گردد.

نسبت پی به ای به تنهایی معیار کاملی برای تحلیل ارزندگی شرکت ها نیست.برای بسیاری از شرکت ها که سود قابل تحقق یا تحقق یافته ندارند و اتفاقا هر دوره در حال شناسایی زیان هستند و همچنین در شرایطی که تورم بر ارزش گذاری شرکت ها حاکم است، باید از روش های دیگری برای سنجش استفاده کرد.

در این مقاله سعی شده است تا شما را با دو روش محاسبه سود آشنا کنیم

سود به روش لایفو بهتر محاسبه می شود یا فایفو؟

fifo / فایفو

روشی است كه موجودی ها همواره به طور منظم گردش داشته و همواره كالاهای جديد وتازه در دسترسی باشد.

مثلا در يك كارخانه رنگ سازی ممكن است ابتدا قوطی های رنگ قديمی به فروش برسد واز ماندن زياد وفساد آن جلوگيری گردد به اين روش كه از اولين موجودی های اول استفاده شود روش اولين وارده يا فايفو گويند.

اما در مورد برخی از اقلام ديگر موجودی روش اولين صادره آن معمولا از آخرين محموله كه در سطح بالا قرار گرفته است صورت ميگيرد اما داروها ويا سبزيجات يا كالاهای زود فاسد شدنی بايد ابتدا به مصرف برسد يعنی كالاهای اول وارده اول صادر شود به روش اولين صادره از آخرين وارده لايفو گويند.

كاربرد اين روش كه متداولترين روش ارزيابی موجودی هاست بسيار آسان است گردش اقلام بهای تمام شده در اين روش معمولا با گردش فيزيكی اقلام موجودی ها مطابقت ميكند.

ضمنا اجرای اين روش در دوره هايی كه قيمت ها در حال افزايش است موجب ايجاد سود ناخالص بيشتر ميشود عليرغم مزايای فوق سود بيشتر موجبات ماليات بر درآمد بيشتر را فراهم می آورد ودرآمدهای جاری با اقلام بهای تمام شده نسبتا قديمی مقايسه می محاسبه سود و زیان شود ودر نتيجه كارايی و سودآوری بيش از واقع نشان داده می شود ضمن اينكه برای جايگزينی اقلام موجودی ها بهای بيشتري نيز بايد پرداخت كرد.

تطابق (مقابله) اقلام بهای تمام شده قديمی با درآمدهای جاری موجب ايجاد سوء ناشی از نگهداری موجودی ها ميشود كه بنوبه خود باعث نشان دادن قدرت سود آوری بيش از واقع واحتمالا گمراهی گروههای ذینفع می شود.

lifo / لایفو

مزيت عمده اين روش اين است كه در دوره افزايش قيمتها سود ناخالص به ميزاني كمتر محاسبه و ماليات بر درآمد كمتری پ رداخت گردد. كه موجب بهبود وضعيت نقدينگی وگردش وجوه نقد می شود ضمنا درآمد جاري با اقلام بهای تمام شده نزديك به قيمت های جاری مقايسه و مقابله و در نتيجه سود ناخالص نيز سود آوری تجاری را بهتر نشان می دهد.

اگر اين روش در چند دوره مالی متوالی به كار برده شود اقلام موجودی های منعكس در ترازنامه با ارزش به مراتب كمتر از قيمتهاي جاری در موقع افزايش قيمت ها نشان داده ميشود زيرا مبنای اقلام بهای تمام شده قديمی ونسبتا ارزان (كه موجب پايين آمدن غير عادی بهای تمام شده كالای فروش رفته است) محاسبه و ارزيابی شده است وافزايش سود غير معقولی را موجب خواهد شد.

در دورهايی كه قيمت ها در حال افزايش باشد اجرای لايفو موجب محاسبه سود ناخالص كمتر در مقايسه با روش فايفو می شود اگرچه سود كمتر موجب پرداخت ماليات كمتری می گردد اما سود هر سهم ارائه تصويری نادرست از قدرت سودآوری شركت يا واحد تجاری را موجب می شود لذا اين است كه مسئولين كشورهاي صنعتی شركتها را مقيد كرده اند تا جهت مقاصد مالياتی در صورت استفاده از لايفو آن را در محاسبه سود ناخالص به منظور گزارشگری مالی نيز بكار برند.

حساب جم با بیش از ۲۳ سال سابقه در ارائه گزارش حسابرسی شرکتها، موسسات و اشخاص در حداقل زمان ، دفاعیه مالیاتی، همچنین کاهش قطعی مالیات مشاغل و اشخاص حقیقی و رسیدگی به جرائم مالیات تراکنشهای بانکی توانسته است رضایت کامل شما عزیزان را جلب نماید. حساب جم با تهیه و تنظیم اظهارنامه های مالیاتی در اسرع وقت و استقرار بهینه حسابداری منطبق با استانداردهای حسابداری در بین برترین های حرفه خود در کشور قرار دارد. تخصصی ترین خدمات حسابرسی و حسابداری را از متخصصین و مشاوران مالیاتی حساب جم بخواهید

صورت سود و زیان چیست؟

ارزیابی و ارزشگذاری روی فعالیت‌های اقتصادی شرکت، با گزارشی به نام صورت سود و زیان انجام می‌شود. این صورت، خلاصه‌ای از فعالیت‌های اقتصادی شرکت را نشان می‌دهد. موفقیت آمیز بودن یا نبودن شرکت در فعالیت‌های تجاری خود را می‌توان با بررسی این صورت متوجه شد. در این مطلب، ابتدا با معنی صورت سود و زیان آشنا می‌شوید و سپس نحوه تهیه آن را یاد می‌گیرید.

صورت سود و زیان شرکت چرا تهیه می‌شود؟

تعریف صورت سود و زیان چیست؟

هنگامی که بخواهیم سوددهی یا ضرردهی فعالیت‌های اقتصادی شرکت را بررسی کنیم، باید از صورتی به نام صورت سود و زیاد استفاده کنیم. در واقع این صورت مشخص می‌کند که ادامه دادن فعالیت‌های اقتصادی شرکت به صرفه است یا نه. برای پیدا کردن ضررده بودن یک واحد اقتصادی، می‌توان از صورت سود و زیان استفاده کرد. این صورت، لزوماً باعث تعطیلی و از کار افتادن واحدهای اقتصادی یا متوقف شدن فعالیت‌های آن شرکت نمی‌شود، بلکه تنها معیاری برای سنجش میزان درآمدها و هزینه‌ها است.

صورت سود و زیان، یکی از مهم‌ترین انواع صورت‌های مالی است که باید در دوره‌های مختلف و بازه‌های زمانی گوناگون تهیه شود. برای شناسایی وضعیت حسابداری شرکت، تهیه این صورت الزامی است. در ادامه مطلب، با اصول تهیه صورت و فرمول محاسبه آن آشنا خواهید شد. شناسایی فعالیت‌های عملیاتی و غیرعملیاتی، باید طبق اصول صورت انجام شود.

بیشتر بخوانید:

اصل تحقق در صورت سود و زیان

طبق اصل تحقق، سود و زیان زمانی شناسایی می‌شوند که تحقق پیدا کنند. برای درک بهتر این موضوع، بگذارید آن را با یک مثال بیان کنیم. درآمد یک شرکت، زمانی تحقق پیدا می‌کند که مبلغ حاصل از فروش محصولات یا خدمات، به حساب شرکت واریز شود. تنها پس از اتفاق، می‌توان عدد و مبلغ درآمد را در صورت وارد کرد. برای ثبت مخارج هم باید از همین روش استفاده کرد. یعنی شما زمانی باید مبلغ هزینه را در صورت درج کنید که پرداخت از حساب شرکت انجام شده باشد. تا زمانی که پول خرید یا دریافت خدمات در حساب شرکت وجود دارد، اصل تحقق مخارج اجازه ورود اطلاعات به صورت سود و زیان را نمی‌دهد. هدف از تهیه صورت سود و زیان، نشان دادن بالانس مالی در شرکت است و برای این کار باید هزینه‌ها و درآمدها به درستی درون گزارش صورت ثبت شوند.

اقلام صورت سود و زیان

اقلام صورت سود و زیان چیست؟

احتمال تفاوت صورت و گزارش سود و زیان هر شرکت، با شرکت دیگر وجود دارد. تعجبی ندارد که تفاوت‌های جزیی بین صورت‌های سود و زیاد کسب و کار‌های مختلف ببینید. هزینه‌ها و درآمدها بسته به هر شرکت و نوع فعالیت اقتصادی آن‌ها متفاوت است. صورت سود و زیان شرکت خدماتی با صورت سود و زیان شرکت تولیدی یا صورت سود و زیان شرکت بازرگانی تفاوت دارد. بنابراین نمی‌توان یک چک لیست از پیش تعیین شده و ثابت برای همه شرکت‌ها تعریف کرد. اما با این حال، به طور معمول در گزارش سود و زیان، 11 نوع هزینه و درآمد وجود دارد:

1. درآمد: به میزان فروش محصولات و خدمات شرکت گفته می‌شود. درآمد حاصل از فروش در ابتدای صورت، گزارش شود
2. هزینه فروش: در این بخش باید بهای تمام شده کالای فروش رفته، گزارش شود. انواع هزینه‌های مستقیم مانند دستمزد و حقوق کارگران، هزینه خط تولید، هزینه خرید مواد اولیه و… در این بخش محاسبه می‌شود
3. سود ناخالص: با کسر هزینه فروش از میزان درآمد به دست می‌آید و یک معیار ساده برای ارزیابی سوددهی فعالیت اقتصادی است
4. سود خالص: به درآمد واقعی شناسایی شده یک شرکت در طول دوره مالی گفته می‌شود
5. هزینه عملیاتی: هزینه‌های عملیاتی در واقع مخارجی هستند که برای تبلیغات، بازاریابی، حقوق کارگران، حمل و نقل، بیمه، خرید تجهیزات و… پرداخت می‌شوند
6. سود و زیان عملیاتی: به سود یا زیانی گفته می‌شود که پس از کسر هزینه عملیاتی (بدون احتساب مالیات و بهره) شناسایی می‌شود
7. هزینه‌های مالی: اگر برای تولید محصولات و خدمات از بانک استقراض کرده باشید یا به نوعی برای تامین مالی، از تسهیلات استفاده کرده باشید، باید سود تضمین شده، میزان بهره، جرایم دیرکرد و… را در این بخش وارد کنید
8. سود قابل تخصیص: با اضافه کردن سود خالص دوره محاسبه صورت به سود انباشه دوره‌های قبلی به دست می‌آید
9. مالیات بر درآمد: یک هزینه روتین و جاری است که عدد آن برای هر کسب و کار فرق دارد
10. استهلاک: هزینه‌ای است که برای نوسازی یا تعمیر قطعات، ماشین آلات و تجهیزات فرسوده باید بپردازید
11. هزینه‌های دیگر: هزینه تحقیق و توسعه کسب و کار، سود یا زیان حاصل از سرمایه گذاری‌های شرکت، نوسانات ارزی و نرخ تسعیر ارز و… در این قیمت وارد می‌شود

بیشتر بخوانید:

فرمول محاسبه صورت سود و زیان چیست؟

برای به دست آوردن سود یا زیان هر شرکت، فرمول ساده و مشخصی وجود دارد. اطلاع از این فرمول، یکی از پایه‌ها و مفاهیم اولیه حسابداری به شمار می‌آید. اگرچه هنگام تهیه صورت سود و زیان، باید هزینه‌ها و مخارج مختلفی را در گزارش ثبت کنید، اما نهایتا این فرمول است که محاسبه سود و زیان را برای شما ممکن می‌کند:

سود دوره مالی = میزان درآمد‌های دوره مالی – هزینه‌های دوره مالی

زیان دوره مالی = میزان هزینه‌های دوره مالی – درآمد‌های دوره مالی

طبق این فرمول، اگر میزان درآمدهای حاصل از فروش و ارائه خدمات شرکت شما، بیشتر از هزینه‌های تولید محصولات و ارائه خدمات باشد، سود خواهید کرد. همینطور اگر میزان هزینه‌های شما در دوره مالی بررسی شده، بیشتر از درآمد‌های به دست آمده در همان دوره مالی باشد، ضرر و زیان برای شرکت ثبت خواهد شد. در شناسایی درآمدها و هزینه‌ها، باید 11 بخش توضیح داده شده در نظر داشت اما نهایتاً مین فرمول، گزارش سود و زیان را تشکیل می‌دهد.

نمونه صورت سود و زیان

تفاوت ترازنامه و صورت سود و زیان چیست؟

ترازنامه و صورت سود و زیان انباشته، از جمله گزارشاتی است که شرکت‌ها به طور مرتب آن را منتشر می‌کنند. مخاطب هر محاسبه سود و زیان دو گزارش، سهامداران و ذی‌نفعان پروژه‌های اقتصادی شرکت هستند. طبق تعریف ترازنامه و نحوه تهیه گزارش آن، لیستی از دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت باید درست شده و گزارش شود. در هر دو لیست صورت سود و زیان و ترازنامه، اثری از درآمدها، هزینه‌ها و سود شرکت را می‌بینیم. اما در گزارش ترازنامه، دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سرمایه را مشاهده می‌کنیم. این گزارش می‌تواند برای مشخص کردن میزان سود پرداختی به هر سهم استفاده شود. در صورتی که گزارش سود و زیان، عملاً خلاصه‌ای فعالیت‌های اقتصادی شرکت به همراه میزان سود یا زیان آن است. علاوه بر آن، گزارش ترازنامه، معمولا در پایان دوره مالی (مثلا یکسال) منتشر می‌شود در حالی که برای انتشار گزارش سود و زیان، دوره‌های چند ماهه هم می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد.

بیشتر بخوانید:

آموزش صورت سود و زیان جامع

یکی از مهم‌ترین مباحث دوره حسابرسی داخلی، بررسی و ارائه انواع صورت‌های مالی است. حسابرس، از واحدهای دیگر سازمان برای دادن اطلاعات مالی کمک می‌خواهد و پس از آن، با بررسی و تجزیه و تحلیل فرایندها، به کشف ایرادات محاسبه سود و زیان و نواقص می‌پردازد. حسابرس شرکت است که چارچوب و استانداردهای حسابداری را برای شرکت اجرا می‌کند. کسی که به عنوان حسابرس فعالیت می‌کند، باید روی تمامی مباحث حسابداری از جمله گزارش سود و زیان، اشراف داشته باشد. در دوره حسابرسی داخلی آموزشگاه حسابداری پکت، علاوه بر مباحثی مانند قانون مالیات، قانون تجارت، استانداردهای حسابداری و حسابرسی عملیاتی، سرفصل‌هایی مانند ارائه صورت‌های مالی و نحوه مدیریت مالی هم وجود دارد. در این دوره، با نحوه تهیه صورت سود و زیان جامع به صورت عملی و کاربردی آشنا می‌شوید.