معایب بازارهای مالی

فارکس خوب است یا بد؟

در بازار فارکس ، خرید و فروش ارزهای رایج در دنیا انجام می شود و میزان سود و زیان معاملات این بازارها نه در حد یک برابر و دو برابر بلکه ده ها برابر است ولی کسانی که مهارت کافی نداشته باشند همه سرمایه خود را به سرعت و به طور برق آسا از دست می دهند. البته لوریج یا اهرم بندی در این بازار نقش کلیدی دارد و باعث می شود فعال این بازار چندین برابر پول خود درآمد کسب کنند.

گفتنی است با بی احتیاطی و طمع زیاد و انتخاب لوریج یا اهرم یک به هزار یا یک به صد، کل پول خود را در یک معامله از دست داده و به اصطلاح تخصصی کال مارجینگ شود.

مزیت‌های فارکس

۱- هزینه تراکنش پایین: در مقایسه با بازار سهام، کارمزد تراکنش این بازار بسیار پایین و تقریبا ناچیز است.

۲- قدرت نقدشوندگی بالا: روزانه حدود ۶.۶ تریلیون دلار معامله در این بازار صورت می گیرد.

۳- بازار ۲۴ ساعته: در هر ساعتی از شبانه روز امکان انجام معامله وجود دارد.

۴- اهرم مالی: به کمک این قابلیت، معامله گران می توانند سود بیشتری از معاملات خود به دست آورند.

معایب فارکس

• ریسک بسیار بالای معاملات
• قانونی نبودن و نداشتن بروکر در برخی کشورها
• تقلب و کارآمد نبودن برخی بروکرها

موارد زیر عمده‌ترین خطرات بازار فارکس هستند:

با وجود مزایای زیاد، این بازار پرریسک ترین بازار معاملاتی نیز محسوب می شود و در سال ۲۰۱۹ حدود ۷۰ درصد معامله گران در این بازار دچار ضرر شدند.

ریسک نرخ ارز

ریسکی است که در اثر تغییر در ارزش پول ایجاد می‌شود. این ریسک بر اثر تغییرات مستمر و معمولاً بی‌ثبات در موازنۀ عرضه و تقاضای جهانی استوار است.

ریسک نرخ بهره

به سود و زیان ناشی از نوسانات اسپرد (اختلاف قیمت خرید و فروش) گفته می‌شود. ریسک نرخ بهره همان ریسک کاهش ارزش اصل سرمایه است که ناشی از کاهش ارزش اوراق بهادار می‌باشد.

ریسک اعتباری

به این احتمال اشاره دارد که به دلیل اقدام داوطلبانه یا غیر ارادی طرف مقابل، ممکن است یک موقعیت ارزی معوق طبق توافق بازپرداخت نشود. ریسک اعتباری معمولاً مورد نگرانی شرکت‌ها و بانک‌ها است.

ریسک کشور و نقدینگی

اگرچه نقدینگی فارکس بسیار بیشتر از بازارهای مالی دیگر است، با این وجود عدم نقدینگی به‌ویژه در خارج از ساعات معاملاتی ایالات متحده و اروپا مشاهده شده است.

ریسک اهرمی

با داشتن اهرم مالی، یک حرکت نسبتاً اندک قیمت در یک معامله ممکن است منجر به ضرر فوری و قابل توجهی از مبلغ سرمایه‌گذاری شود. اهرم مالی در فارکس همانند یک شمشیر دو لبه است که می‌تواند منجر به کسب سود بسیار یا از‌ دست دادن مقدار قابل‌توجهی از سرمایۀ اولیه شود.

ریسک معاملاتی

خطاهای موجود در برقراری ارتباط، رسیدگی و تأیید سفارشات معامله‌گر و سرمایه‌گذار ممکن است منجر به ضررهای پیش بینی نشده شود.

برای موفقیت در بازار فارکس باید موارد زیر را رعایت کنید:

• یادگیری تحلیل تکنیکال و فاندامنتال
• یادگیری روانشناسی بازار
• داشتن استراتژی معاملاتی شخصی
• عدم معامله بر اساس حدس و گمان
• کنترل حرص و طمع با مدیریت ریسک
• کسب تجربه در حساب دموی رایگان
• نداشتن پوزیشن‌های همزمان بسیار
• تعیین حد‌ ضرر و سود هر معامله

فعالیت در بازار فارکس نیاز به مهارت و اطلاعات بسیار بالایی دارد و با توجه به ریسک و نوسانات بالا، فقط مناسب افرادی است که آموزش‌های حرفه‌ای را دیده باشند و به منابع خوبی دسترسی داشته باشند.

فعالیت در بازار جهانی فارکس به خودی خود بد نیست، بلکه نحوه رفتار و عمل بسیاری از معامله‌گران ایرانی باعث شده تا افراد زیادی در این بازار زیان‌های هنگفت کنند. به همین خاطر برای فعالیت در فارکس مجازات در نظر گرفته شده و غیرقانونی اعلام شده است.

امیدواریم با بررسی و تحقیق، روش درست را انتخاب کنید و همیشه در نظر داشته باشید که نگهداری اصل سرمایه، از همه چیز مهمتر است و نباید صرفا به دلیل اینکه خودتان را شخصی ریسک‌پذیر می‌بینید، با انجام رفتار غیرعقلانی در بازارهای مالی سرمایه‌تان را به خطر بیندازید.

بازار اولیه

بازار اولیه (primary market) زمانی شکل می‌گیرد که دارایی برای بار اول مورد معامله قرار می‌گیرد؛ به‌عبارت‌دیگر بازاری که در آن اوراق بهادار شرکت‌ها برای اولین بار عرضه و فروخته می‌شود، بازار اولیه نام دارد.

در مفهموم بازار اولیه بازاری است که در آن سهام یک شرکت یا واحد اقتصادی برای اولین بار در آن عرضه و منتشر می‌شود. عایدی حاصل از عرضه این سهام منبعی در تامین مالی معایب بازارهای مالی آن شرکت یا موسسه خواهد بود.

از آنجا که در بازار اولیه، سهام برای بار نخست به خریداران و متقاضیان عرضه می‌شود، فروشنده اوراق بهادار در حقیقت همان ناشر اوراق بهادار خواهد بود. ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﻬﺎﺩﺍﺭ ﺷﺮﻛﺖ , ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺑﺎﺭ ﺻﺎﺩﺭ ﺷﺪﻩ ﻭﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﻣﺒﺎﺩﻟﻪ ﻗﺮﺍﺭﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ. ﺑﻪ ﺳﻬﺎﻡ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎﻱ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﻲ ﺷﻮﺩ.

در بازار اولیه، شرکت‌ها پذیره ‌نویسی و تأسیس می‌شوند و در بازار ثانویه سهام شرکت‌های پذیرفته شده، معامله می‌شوند. سپس شرکت‌ها به طور مستقیم سرمایه‌ مورد نیاز خود را از طریق فروش سهام به مردم تامین می‌کنند که این کار از طریق پذیره نویسی انجام می‌شود.

پذیره ‌نویسی از طریق بانکی که نماینده شرکت است یا سایر مؤسسات مجاز صورت می‌پذیرد. در این بازار، فروشنده اوراق، همان شرکت عرضه کننده سهام است. عرضه‌ عمومی اولیه یا همان IPO، نمونه‌ای از یک بازار اولیه است که اوراق‌ بهادار شرکت برای اولین بار به عموم و بدون سابقه قیمت ‌گذاری قبلی عرضه‌ می‌شود.

ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺑﺎ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﻛﻨﻨﺪﻩ , ﺳﻬﺎﻡ ﺭﺍ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬﺍﺭ ﻣﻲ ﻓﺮﻭﺷﺪ

ویژگی‌های بازار اولیه

• نماد بازار اولیه در ایران، بانک و نماد بازار ثانویه، بورس است.
• در بازار اولیه، شرکت‌ها پذیره ‌نویسی و تأسیس می‌شوند و در بازار ثانویه سهام شرکت‌های پذیرفته شده، مورد معامله قرار می‌گیرند.
• بازار اولیه، رشد سرمایه‌ شرکت را آسان‌تر کرده و از طرفی به سرمایه گذاران کمک می‌کند تا پس‌انداز خود را سرمایه گذاری کنند.
• دولت از طریق فروش اوراق خود در بازار اولیه، سرمایه مورد نیازش را تامین می‌کند.
• معمولا سرمایه گذاران در بازار اولیه بورس، مبلغ کم‌تری نسبت به بازار ثانویه برای خرید اوراق بهادار پرداخت می‌کنند.
• بازار اولیه، نقدینگی بیش از حد در چرخه اقتصاد را کنترل می‌کند.
• انتشار اوراق بهادار در بازار اولیه به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا پیش از وارد شدن به بازار ثانویه، سرمایه‌ بیشتری جذب کنند.
• بازار اولیه نقش‌هایی همچون سازمان‌دهی انتشارات جدید اوراق بهادار، تضمین اوراق بهادار و توزیع اوراق بهادار جدید را بر عهده دارد.

بازار اولیه بورس چه مزایا و معایبی دارد؟

مزایای بازار اولیه بورس

• انتشار اوراق بهادار مستقیما توسط شرکت صادرکننده صورت می‌گیرد.
• رشد سرمایه‌ شرکت را تسهیل می‌کند.
• به سرمایه گذاران کمک می‌کند تا پس انداز خود را سرمایه گذاری کنند.
• می‌توان برای اهداف تجاری سرمایه به دست آورد.
• دولت از طریق فروش اوراق خود در این بازار، قادر خواهد بود تا سرمایه موردنیازش را جمع‌آوری کند.
• نقدینگی بیش‌ازحد در چرخه‌ی اقتصاد کنترل می‌شود.
• به سرمایه گذاری مستقیم خارجی کمک‌ می‌کند.

معایب بازار اولیه بورس

• پروژه‌های تحقیقاتی اولیه می‌توانند بسیار هزینه‌بر باشند.
• تحقیقات اولیه یک فرایند وقت‌گیر و نیازمند بررسی‌های عمیق هستند.

بازار اولیه بورس چه کاربردی دارد؟

همه‌ شرکت‌ها برای انجام فعالیت‌های خود به سرمایه نیاز دارند که این سرمایه می‌تواند به صورت سهام یا وام باشد. به‌ منظور افزایش سرمایه به شکل سهام، یک شرکت می‌تواند اوراق خود را به عموم مردم بفروشد. وقتی سهام‌ها مستقیماً به عموم مردم فروخته می‌شوند، این کار از طریق بازار اولیه بورس انجام می‌شود.

سرمایه گذاران معمولا در بازار اولیه بورس، برای خرید اوراق بهادار مبلغ کم‌تری به نسبت بازار ثانویه پرداخت می‌کنند. بازار اولیه، هم برای بازار سرمایه و هم برای کل اقتصاد بسیار حیاتی است. در واقع این بازار، محلی است که در آن سرمایه شکل می‌گیرد.

بازار اولیه چه نقش‌هایی را بر عهده دارد؟

سازمان‌دهی انتشارات جدید اوراق بهادار

سازمان‌دهی انتشارات جدید اوراق بهادار، نیازمند بررسی قابلیت و چشم‌انداز پروژه‌های جدید است. یکی از عناصر مهم این سازمان‌دهی، دانش کافی در خصوص ساختار مالی است که شامل الزامات و در دسترس بودن حقوق صاحبان سهام، نسبت بدهی به سهام اوراق کوتاه‌مدت و نسبت نقدینگی است که همه‌ی این موارد باید در خصوص انتشارات جدید اوراق بهادار به دقت مورد بررسی قرار بگیرند. سازمان‌دهی انتشارات جدید اوراق بهادار، به تحقیق و تجزیه تحلیل پیشنهادهای جدید برای انتشار اشاره دارد.

در این راستا شرکت‌های تخصصی وجود دارند که این وظایف را انجام می‌دهند و به عنوان «حامیان انتشار» عمل می‌کنند. این شرکت‌ها در واقع پس از بررسی‌های لازم با استفاده از نام خود، پشتوانه‌ انتشار اوراق بهادار را تضمین می‌کنند. این تحقیقات مقدماتی نیازمند مطالعه دقیق جنبه‌های فنی، اقتصادی، مالی و قانونی شرکت‌های صادرکننده‌ی اوراق است و پس از تائید این موارد، آن شرکت برای انتشار سهام در بورس صلاحیت کسب می‌کند.

تضمین اوراق بهادار

گام دیگر در خصوص انتشار جدید اوراق بهادار، تضمین است. به این معنی که خرید مقدار مشخصی از سهام منتشر شده‌ جدید با یک قیمت ثابت تضمین می‌شود. تضمین‌کنندگان نقش بسزایی برای موفقیت در انتشار اوراق بهادار، ایفا می‌کنند. آن‌ها فروش اوراق بهادار منتشر شده را در صورتی که مورد قبول عموم واقع نشوند، تضمین می‌کنند.

به همین دلیل، ریسک شرایط عدم اطمینان را از بین می‌برند. خدمات تضمین، هم برای شرکت و هم برای عموم بسیار حائز اهمیت است. شرکت‌ها دریافت پولشان را تضمین می‌کنند و سرمایه گذاران نیز از استرس دور می‌شوند.

توزیع اوراق بهادار جدید

فروش اوراق بهادار به سرمایه گذاران نهایی با عنوان «توزیع» شناخته می‌شود. این یک کار تخصصی است که توسط کارگزاران و معامله‌کنندگان اوراق بهادار اجرا می‌شود و آن‌ها ارتباطی مستقیم و منظم را با سرمایه گذاران برقرار خواهند کرد. در واقع سهام برای اولین بار در معرض عموم قرار می‌گیرد.

عرضه در بازار اولیه به دو صورت انجام می پذیرد که اولی از طریق عرضه عمومی و دومی از طریق عرضه خصوصی است:

عرضه عمومی و نحوه انجام آن

زمانی که بستری برای سرمایه گذاران عام فراهم می‌شود تا در هنگام شروع فروش سهام یک شرکت تازه شکل گرفته، به سرمایه گذاری در این شرکت بپردازند، عرضه عمومی شکل گرفته است. در واقع در این نوع عرضه، عموم می توانند به دسته سهام داران یک شرکت بپیوندند.

همانطور که پیش‌تر عنوان شد، IPO یا عرضه اولیه عمومی زمانی اتفاق می افتد که شرکتی که پیش‌تر در بازار بورس شرکت نداشته و به تازگی قصد ورود به این بازار را دارد، بخشی از سهام خود را به عنوان اوراق بهادار به عرضه عموم می گذارد .

عرضه خصوصی

زمانی که یک عرضه کننده، اوراق بهادار خود را به گروه مشخصی از اعضا که تعداد آن‌ها نیز محدود است عرضه می کند، عرضه خصوصی صورت پذیرفته است. این نوع عرضه فقط مخصوص عموم و یا سهام داران معایب بازارهای مالی قبلی شرکت نیست. آن‌ها می توانند اوراق جدید خود را به صورت مستقیم به موسسات مالی شناخته شده بفروشند .

در این روش شرکت‌ها با صرف زمان و هزینه کمتری می توانند اوراق بهادار خود را به فروش برسانند و بر خلاف روش سنتی که عرضه عمومی بود، نیازی ندارند تا آن را در دسترس عموم مردم قرار دهند و به جای آن به طور مستقیم با سرمایه گذاران قوی تری مانند شرکت‌های بیمه یا بانک‌ها در ارتباط هستند.

این حالت سریع‌تر بوده ولی از معایبی نیز برخوردارند، که یکی از آن‌ها این است که به دلیل عدم عرضه اوراق در بورس، امکان خرید و فروش آن‌ها وجود ندارد. همین امر موجب این می‌شود تا سرمایه گذار انتظار سود دهی بیشتری را از شرکت داشته باشد.

بازار ثانویه و تفاوت‌های آن با بازار اولیه

• نوع اوراق بهادار عرضه شده در بازار اولیه، اوراق جدیدی هستند که به سرمایه گذاران معرفی و فروخته می شوند، در حالی که در بازار ثانویه اوراقی به عرضه گذاشته می شوند که قبلا عرضه شده اند
• حجم تعاملات در بازار اولیه نسبت به بازار ثانویه کمتر است، زیرا در بازار بورس نمی توان هر روز شرکت هایی را پیدا کرد که سهم جدیدی را به عرضه بگذارند و در واقع تعداد آن‌ها بسیار کم است. در حالی که در بازار ثانویه روزانه و در هر لحظه صدها سهم از هر شرکت می توانند عرضه شده و خرید و فروش شوند و در هر لحظه قیمت سهام شرکت بالا و پایین شود.
• فروشندگان در بازار اولیه شرکت‌ها هستند و هر شرکت می تواند اوراق بهادار جدید خود را به عرضه بگذارد، در حالی که در بازار ثانویه این سرمایه گذاران هستند که فروش اوراق را انجام می دهند.
• خریداران در بازار اولیه کارفرمایان و سرمایه گذاران هستند، ولی در بازار ثانویه تنها سرمایه گذاران هستند که اوراق بهادار را خریداری می کنند.
• هدف در بازار اولیه این است که سرمایه خود را برای پروژه‌های جدید افزایش دهند، ولی در بازار ثانویه با تهیه سرمایه و همینطور اطلاعات، پشتیبانی از بازار اولیه صورت می گیرد.
• قیمت اوراق در بازار اولیه توسط شرکت‌ها یک مقدار ثابت تعیین می‌شود و هر سهم با مبلغ مشخصی به فروش می‌رسد، در حالی که در بازار ثانویه هر دو طرف خریدار و فروشنده به دنبال بهترین قیمت ممکن برای خرید و فروش اوراق بهادار هستند .

جمع بندی

هر دو نوع بازار اولیه و ثانویه نقش بسیار مهمی در به کار بردن سرمایه گذاری عموم برای ارتقای سطح اقتصاد کشور دارند. سرمایه گذاران می‌توانند از هر دو نوع بازار سود ببرند، هرچند که هر دوی این بازارها از ریسک‌های منحصر به خود برخوردار هستند.

لازمه بهره بردن از هردو نوع بازار اولیه و ثانویه این است که به خوبی از تفاوت‌ها و ریسک‌ های آن‌ها آگاه باشیم و سپس پا به عرصه سرمایه گذاری در هر یک از آن‌ها و یا در هر دو بگذاریم.

اصولا در بازار اولیه سوددهی خوب است و سهام با یک قیمت ثابت برای خریداران در سیستم نمایش داده می‌شود. اما در بازار ثانویه نرخ گذاری به این صورت نیست و خرید فروش بین فروشندگان و خریداران صورت می گیرد و مسائل بسیاری در تعیین قیمت سهام تاثیر گذار هستند.

اهرم یا لوریج (Leverage) در فارکس چیست؟

بازار تبادل خارجی یا فارکس (FOREX) یک بازار برای تبادل ارز و خرید و فروش است. چه یک معامله‌گر تازه کار در بازار فارکس باشید یا یک فرد با تجربه، احتمالا از قبل با مفهوم اهرم در فارکس یا لوریج مواجه شده‌اید. اگر تازه در حال افزایش اطلاعات خود و آشنایی با فارکس هستید، ممکن است از خودتان بپرسید که این اصطلاح دقیقا به چه معنی است. از آنجایی که کارگزاران برجسته در سراسر دنیا نسبت‌های مختلفی از اهرم در فارکس را ارائه می‌دهند، در اینجا ما نکات اصلی معامله با استفاده از این ابزار مالی را بررسی می‌کنیم و به این سوال پاسخ خواهیم داد که، یک نسبت اهرم خوب چه میزان است. ابتدا اجازه دهید مفهوم اصلی اهرم را توضیح دهیم.

فهرست عناوین مقاله

اهرم در فارکس چیست؟

اهرم در فارکس یا لوریج (Leverage) مقدار وجه معاملاتی است که کارگزار یا بروکر مایل است، بر اساس نسبت میزان سرمایه به میزان اعتبارات، به عنوان وام به شما قرض بدهد. مقدار کل لوریج ارائه شده توسط کارگزاری ثابت نیست. معمولا کارگزاران نرخ‌های خود را تعیین می‌کنند که در برخی موارد ممکن است به 1:100 یا حتی بیشتر نیز معایب بازارهای مالی برسد. اهرم در فارکس بیشتر به صورت نسبت بیان می‌شود. در این مثال، به این معنی است که با هر 1 دلار می‌توانید تا 100 دلار خرید انجام دهید. برای روشن شدن موضوع یک مثال ساده‌تر خواهیم زد.

فرض کنید شما در مجموع 2 هزار دلار دارید و قصد دارید یک خانه 200 هزار دلاری بخرید. اگر اهرم فارکس را در مورد وام بانک هم در نظر بگیرید، به این صورت می‌شود که بانک محلی به شما باقی 198 هزار دلار دیگر را وام می‌دهد تا بتوانید خانه خود را بخرید. اما جذابیت این اهرم آنجا است که بیایم و فرض کنیم که خانه خریداری شده شما در هفته بعد بخاطر یک طرح عمرانی، 400 هزار دلار قیمت گذاری می‌شود.

شما 2 هزار دلار داشتید و اکنون با پس دادن وام 198 هزار دلاری، 202 هزار دلار دارید. هرچند علاوه بر جذابیت، اهرم در فارکس کمی احتیاط هم لازم دارد. اگر خانه شما ناگهان خراب شود، فقط این پول شما است که از بین خواهد رفت، و وام امن باقی می‌ماند.

چه نسبت اهرمی برای یک مبتدی خوب است

بیاید بفهمیم بهترین سطح اهرم برای یک مبتدی چیست. بسیاری از افراد تازه وارد، با استراتژی کسب درآمد به وسیله اهرم جذب بازار سرمایه می‌شوند، زیرا می‌خواهند در مدت زمان کوتاهی درآمد بیشتری کسب کنند. با این حال، به یاد داشته باشید که اهرم در فارکس با ریسک‌های خاصی همراه است. شما باید حداقل، مفاهیمی را که مستقیما با مدیریت سرمایه در معاملات اهرمی در ارتباط هستند درک کنید. مانند:

• مانده و تراز حساب شما
• مارجین
• فری مارجین یا مارجین آزاد
• سطح حساب
• کال مارجین و استاپ اوت

اگر هرکدام از این مفاهیم برای شما ناشناخته است حتما تا انتهای مقاله همراه ما باشید، تا شرح مفصلی همراه با مثال‌های واضح از این موضوعات بخوانید.

مزایای استفاده از اهرم در فارکس

ابتدا بیاید نگاهی به مزایای استفاده از اهرم در فارکس برای یک سرمایه‌گذار تازه کار بیندازیم:

احتمال کسب سود فوق‌العاده زیاد

استفاده از اهرم در فارکس به معامله‌گران این فرصت را می‌دهد تا سرمایه گذاری اولیه خود را به مبلغ بیشتری انجام دهند. حال با یک مثال می‌خواهیم بهترین نسبت اهرم را توضیح دهیم. فرض کنید یک سرمایه گذار که فقط هزار دلار در حساب خود دارد، این سرمایه گذار می‌تواند از 50 هزار دلار با اهرم 1 به 50 استفاده کند. یا مثلا فردی با استفاده از اهرم 1:100 می‌تواند از 100 هزار دلار برای سرمایه گذاری استفاده کند و در بازار فارکس معامله گری کند.

به عبارت ساده‌تر این سرمایه گذار هزار دلار ریسک می‌کند، اما اگر سرمایه گذاری موفق باشد، او اگر در یک جایگاه با حاشیه سود 100 موقعیت باز کند و از اهرم 1:100 استفاده کرده باشد، 100 هزار دلار سود دریافت می‌کند.

افزایش بهره‌وری سرمایه

به عنوان مثال، اگر موجودی حساب شما هزار دلار باشد و از اهرم 1:100 استفاده کنید، در واقع 100 هزار دلار برای سرمایه‌گذاری خواهید داشت. این بدان معنا است که شما با استفاده از اهرم در فارکس این فرصت را دارید که معاملات بیشتری را در ابزارهای مختلف تجاری باز کنید، و برای حفاظت از سرمایه، از تکنیک‌های مختلف جلوگیری از ضرر استفاده کنید.

همچنین بخوانید: مارتینگل چیست

در بازار سرمایه به سفارش خرید باز کردن موقعیت یا جایگاه می‌گویند و در این مقاله از همین واژه استفاده خواهد شد. این روش به شما اجازه می‌دهد تا پرتفو سهام یا سبد خرید خود را متنوع کنید، و خطرات ناشی از ریزش قیمت را کنترل کنید.

سطح پایین ورود

بیاید با استفاده از مثال قبلی این مزیت را بررسی کنیم که شما هزار دلار در حساب خود داشتید، و فرض کنیم شما از اهرم در فارکس استفاده نمی‌کنید. یعنی تنها با نسبت 1 به 1 معامله می‌کنید. در این شرایط، در بهترین حالت، شما می‌توانید یک موقعیت با حداقل مقدار یا لات (Lot) 0.01 باز کنید، که آن هم در جفت ارزی یورو/دلار (EUR/USD) نمی‌تواند باشد. دلیل این امر این است که در فارکس، یک لات معمولا 100 هزار از آن واحد پول است.

به عبارت ساده‌تر، در بازار فارکس و مبادله EUR/USD شما به 1,174.70 دلار نیاز دارید. با داشتن تنها هزار دلار در حساب و استفاده نکردن از اهرم فارکس، فرصت باز کردن حتی یک موقعیت کوچک را نخواهید داشت. با این وجود، به لطف نسبت‌های بزرگ اهرم در فارکس، حتی افرادی که سپرده اندکی بین 50 تا 100 دلار دارند نیز، می‌توانند به تجارت در جمع بزرگان این بازار دست پیدا کنند و سودهای خوبی کسب کنند.

شرایط مالی مطلوب

پیش از اینکه کارگزاران اقدام به ارائه لوریج در فارکس کنند، تنها فرصت تجارت با اهرم، وام گرفتن بسیار محدود از بانک با نرخ بازپرداخت بالا، وثیقه‌های زیاد و امضا ضمانت‌نامه‌ها بود. اما هنگامی که کارگزاری‌ها بیشتر شدند، برای رقابت با دیگران، با ارائه اهرم‌های بزرگ‌تر و نرخ کارمزد پایین‌تر، اقدام به جذب مشتری‌هایی که مبلغ سپرده کمی دارند کردند.

اگر شما روزانه معامله کنید، استفاده از اهرم رایگان خواهد بود، اما برای استفاده از اهرم در معاملات شبانه باید کارمزد ( سوآپ ) پرداخت کنید. رشد سپرده سرمایه گذاران که از ریسک بالایی استفاده می‌کنند، می‌تواند به راحتی تا 300-500 % سودآوری در ماه برسد، که از هر بانک و موسسه‌ای بالاتر است.

راحتی در استفاده از لوریج در فارکس

درک این نکته مهم است که درآمد اصلی یک کارگزار مناسب، از کارمزدهای باز کردن موقعیت یا معامله، سوآپ‌ها و بازدهی اهرم در فارکس حاصل می‌شود. بنابراین برای یک کارگزار بسیار مهم است که هر مشتری تا حد ممکن از خدمات آن کارگزار استفاده کند و دست به معامله بزند، و این معامله‌ها موفق باشد. هرچه یک سرمایه گذار موفق‌تر باشد و سود بیشتری کسب کند، اصل پولش بیشتر می‌شود و با پول بیشتر هنگام معامله، کارمزد کارگزار هم بالاتر خواهد بود. اگر شما ضرر کنید قطعا پول خود را خارج می‌کنید.

از این بحث می‌توان نتیجه گرفت که در این فضای رقابتی بین کارگزاری‌ها، اکثرا سعی می‌کنند تا انتخاب انواع مختلفی از اهرم در فارکس با نرخ کارمزد پایین‌تر برای مشتری راحت باشد و این اهرم‌ها با تعرفه پایین‌تری در اختیار او قرار گیرد. اغلب کارگزاران معتبر حتی خدمات مشاوره شخصی نیز ارائه می‌دهند. مشاور سعی می‌کند تا شما همه جوانب را در نظر بگیرید و بیشترین سود را کسب کنید.

امنیت

احتمالا درباره کال مارجین (Margin Call) شنیده باشید. بسیاری از تریدرها از این کلمه به حد مرگ وحشت دارند، اما در واقع این عملکرد برای محافظت از سپرده شما طراحی شده است. متاسفانه اغلب اتفاق می‌افتد که سرمایه گذار تازه کار از ریسک خرید خود خبر ندارد، و یا تحلیل اشتباهی کرده‌ است، وقتی برای کارگزار آشکار شود که احتمال از دست رفتن وامی که توسط اهرم در فارکس به شما داده بسیار زیاد است، با تماس یا پیام خودکار در مورد پر کردن موجودی حساب، برای پوشش خطرات خریدی که انجام داده‌اید اقدام می‌کند.

گاهی اوقات این معامله گران سهل انگار، اهرم در فارکس و تعهدات مرتبط با آن را فراموش می‌کنند، و در نتیجه با معاملات غیرمعقول به شرکت کارگزاری بدهکار می‌شوند. برای جلوگیری از این کار، از خدمات کارگزاری استفاده کنید تا زمانی که سرمایه گذاری موفق نبود میزان اعتبار را صفر کند. به لطف این ویژگی، شما هرگز بیشتر از سرمایه اول خود ضرر نخواهید کرد.

معایب استفاده از اهرم در فارکس

با وجود مزایایی که در بالا ذکر شد، اهرم در فارکس معایبی نیز دارد. مبتدیان نباید در دام مزایا گرفتار شوند معایب بازارهای مالی و توجه به معایب اهرم فارکس نیز بسیار مهم است. بیایید درباره آن‌ها توضیح دهیم:

خطر بالای از دست رفتن سپرده

این ریسک یک دام روانشناختی است که افرادی که مدیریت سرمایه ، و سرمایه گذاری منظم را بلند نیستند در دام آن گرفتار خواهند شد. هنگام استفاده از اهرم در فارکس و گرفتن نسبت بسیار بالا، حسی به شما دست می‌دهد که انگار پول خیلی زیادی به صورت مجانی گیرتان آمده و باید آن را خرج کنید و در جایی معایب بازارهای مالی سرمایه گذاری کنید.

برای هر مبتدی بسیار مهم است که به یاد داشته باشد، اهرم فارکس علاوه بر فرصت‌هایی که می‌دهد، تعهداتی را نیز ایجاد می‌کند. مهم‌ترین این تعهدات، قبول کردن قانونی است که شما را مجاب می‌کند، در صورت از دست رفتن اعتبار اولیه، و جلوگیری از ضرر و زیان و همچنین استاپ اوت شدن، مبلغ اولیه را دوباره به حساب واریز کنید.

از آنجا که با استفاده از اهرم در فارکس می‌توانید صدها برابر بیشتر از وجوه اولیه معایب بازارهای مالی خود سرمایه گذاری کنید، ریسک ضرر کردن شما نیز بالاتر است. برای مثال اگر شما در کل هزار دلار داشته باشید، ضرر 5 درصدی آن می‌شود 50 دلار، اما وقتی از اهرم 1:100 استفاده کنید و پول شما 100 هزار دلار شود، ضرر 5 درصدی می‌شود 5 هزار دلار، در واقع شما در هر 100 هزار دلار، با یک ضرر 1 درصدی پولتان تمام می‌شود.

جبران ضرر سپرده بسیار سخت است

همانطور که گفتیم ضرر کردن با استفاده از لوریج در فارکس می‌تواند بسیار آسان باشد. اما جبران این ضرر خیلی سخت‌تر است. همیشه به یاد داشته باشید که برای جبران ضرر و زیاد، سودآوری باید چندین برابر شود. با یک مثال ساده بخواهیم بگوییم، اگر 100 دلار داشته باشید و 50 درصد ضرر کنید نصف پول شما رفته است، و برای جبران آن 50 دلار ضرر با باقی مانده پول باید 100 درصد سود کنید تا به پول اولیه خود برسید. در زیر جدول محاسبه درصد سود برای بازگشت به نقطه اولیه آورده شده است. اگر تازه کار هستید آن را چاپ کنید و همیشه هنگام خرید جلوی چشم داشته باشید.

تفاوت فارکس و فیوچرز

بازار فارکس تفاوت‌های بسیاری با بازار فیوچرز یا آتی دارد. در بازار فارکس، ارز کشورها، خرید و فروش می‌شود اما در بازار فیوچرز می‌توان دارایی‌های مالی مختلفی را طی قراردادهایی معامله کرد. این دارایی‌ها شامل فارکس، شاخص‌ها، سهام، کامودیتی‌ها و موارد بسیار دیگری می‌شود. مهم‌ترین تفاوت‌های بازار فیوچرز و فارکس را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

• فارکس بازاری غیرمتمرکز و خارج از بورس ( OTC ) است در حالی که فیوچرز بازاری متمرکز است که محل انجام معاملات آن در بورس‌های رسمی است.
• معاملات فیوچرز تاریخ انقضا دارند در حالی که معاملات فارکس را می‌توان بدون تاریخ انقضا انجام داد.
• میزان لوریج در فارکس بیشتر از فیوچرز است.

علاوه بر این تفاوت‌ها، فارکس و فیوچرز از نظر میزان کارمزد، حجم معاملات، نقدینگی و فاکتورهای دیگر هم با هم متفاوت‌اند که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم.

مشاهده بیشتر: آموزش رایگان فارکس

بازار فارکس چیست؟

هر کسی که به خارج از کشور سفر کرده باشد یا کار خرید و فروش کالاها از یک کشور دیگر را انجام داده باشد از ارزهای خارجی و تفاوت ارزش آن‌ها باخبر است. تفاوت در قیمت یا ارزش این ارزها در طول زمان باعث تشکیل بازاری به نام فارکس شد. بازاری که امروزه به عنوان بزرگترین بازار مالی در دنیا شناخته می‌شود.

بازار فارکس ( Forex Market ) محلی است که در آن معاملات ارزی صورت می‌گیرد. این معاملات به صورت مقایسه ارزش دو ارز نسبت به یکدیگر انجام می‌شوند، مثلا ارز یورو در برابر دلار که با نماد EUR/USD ‌ نشان داده می‌شود. با خرید این جفت ارز، شما یورو را می‌خرید و دلار را می‌فروشید. این مکانیزم پایه و اساس تجارت بین المللی است.

در فارکس یا FX که بازاری غیرمتمرکز است، از طریق معاملات CFD یا قراردادهای مابه التفاوت می‌توانید از افزایش و کاهش ارزها سود به دست بیاورید.

بازار فیوچرز چیست؟

بازار فیوچرز( Futures Market )، اولین بار در قرن نوزدهم میلادی به عنوان زیر مجموعه‌ای از بازار کامودیتی‌ها شکل گرفت. در آن زمان کشاورزان می‌خواستند، قیمت فروش آتی کالاهایشان تضمین شود و از همین جا بود که قراردادهای فیوچرز به وجود آمدند.

قراردادهای آتی یا فیوچرز، نوعی ابزار معاملاتی مشتقه هستند که ارزش آن‌ها بر اساس دارایی پایه‌شان تعیین می‌شود. این دارایی پایه می‌تواند ارز، کالاها، سهام و. باشد. در قرارداد آتی، تعهدی بین خریدار و فروشنده برای خرید یا فروش دارایی پایه در یک قیمت مشخص و در یک تاریخ مشخص در آینده شکل می‌گیرد.

در قراردادهای فیوچرز خریدار باید دارایی پایه را در زمان مشخص شده بخرد و فروشنده هم باید در زمان مقرر یا قبل از آن، دارایی پایه را بفروشد.

پیشنهاد ویژه: استراتژی فارکس

تفاوت فارکس و فیوچرز از لحاظ نقدینگی

حجم معاملات روزانه در بازار فارکس، 6.6 تریلیون دلار است. همین نکته باعث شده تا فارکس بزرگترین و نقدشونده‌ترین بازار مالی در جهان باشد. با این حال حجم معاملات روزانه در بازار فیوچرز حدود 30 میلیارد دلار است. این میزان حجم در برابر فارکس بسیار ناچیز است.

بنابراین فارکس نسبت به فیوچرز، نقدشوندگی یا لیکوئیدیتی بیشتری دارد. یعنی در هر زمان می‌توانید پوزیشن خود را بسته و بدون هیچ گونه اسلیپیج یا لغزش قیمتی آن را به پول نقد تبدیل کنید (البته به جز مواردی که میزان نوسان در فارکس زیاد است و وجود اسلیپیج طبیعی است).

تفاوت فارکس و فیوچرز از نظر ساعت معاملات

فارکس بازاری 24 ساعته است. این بازار از روز یکشنبه و ساعت 5 عصر به وقت EST (1:30 صبح دوشنبه به وقت ایران) در سشن سیدنی شروع به کار می‌کند. بعد از آن با فاصله‌های زمانی مشخصی سشن ژاپن، لندن و نیویورک باز می‌شوند. زمانی که بازار نیویورک بسته می‌شود، سشن سیدنی دوباره شروع به کار می‌کند. همین نکته باعث می‌شود تا معامله گران بتوانند نسبت به اخباری که در یکی از این سشن‌ها اتفاق می‌افتد، آگاه باشند و در سشن بعدی متناسب با آن عمل کنند.

در بازار فیوچرز به دلیل پیوسته نبودن ساعات معاملات، امکان آگاهی از تاثیر اخبار سایر کشورها در معاملات فیوچرز برای معامله گران ناشناخته می‌ماند و تا زمانی که بازار باز نشود و نسبت به اخبار واکنش نشان ندهد نمی‌توان تصمیم معاملاتی گرفت. مثلا ممکن است زمانی که بازار فیوچرز آمریکا بسته است، اخبار مهمی در انگلستان یا ژاپن منتشر شود. در این حالت به علت انتشار اخبار در زمان بسته بودن بازار، فرصت تطابق با بازار برای معامله گران فیوچرز کمتر است. علاوه بر این از آن جایی که دارایی پایه در قراردادهای فیوچرز متفاوت است، زمان باز و بسته شدن بازارهای مرتبط با آن‌ها متفاوت است.

در قراردادهای فیوچرز با این که امکان معامله در بازارهای شبانه وجود دارد اما باز نسبت به فارکس که 24 ساعته باز است، معاملات کمتری در آن صورت می‌گیرد.

پیشنهاد ویژه: سیگنال سهام خارجی

تفاوت فارکس و فیوچرز از نظر میزان کارمزد

با محبوبیت روز افزون بروکرهای ECN در فارکس، میزان اسپرد معاملات کم شده و تقریبا به صفر رسیده است. با این حال برای انجام معاملات با این بروکرها همچنان باید کارمزدی به عنوان کمیسیون بپردازید اما این کمیسیون در برابر کارمزدهای معاملات فیوچرز بسیار اندک است. از طرف دیگر رقابت میان بروکرهای فارکس بسیار زیاد است و همین باعث شده تا آن‌ها بهترین قیمت‌های ممکن به همراه کمترین اسپردها را ارائه کنند.

تفاوت فارکس و فیوچرز از نظر قطعیت قیمت

در شرایط نرمال بازار، زمانی که در فارکس معامله می‌کنید، قیمت‌ها قطعی و مشخص هستند و سفارشات به سرعت اجرا می‌شوند حال آن که در بازار فیوچرز قطعیت قیمت‌ها و سرعت اجرای سفارشات تضمین شده نیست.

قیمت‌هایی که در بازار فیوچرز نشان داده می‌شوند، نشان دهنده آخرین قیمت معامله هستند و این لزوما به این معنا نیست که سفارش شما در همین قیمت انجام می‌شود.

مشاهده بیشتر: آموزش پیشرفته فارکس

تفاوت فارکس و فیوچرز از نظر مدیریت ریسک

معامله گران بازارهای مالی بایستی توانایی مدیریت ریسک دارایی خود را داشته باشند. به لطف پلتفرم‌های معاملاتی آنلاین در بازار اسپات فارکس می‌توان میزان ریسک را کنترل کرد. اگر معامله‌ای برخلاف انتظار پیش برود و میزان مارجین مورد نیاز شما کمتر از میزان تعیین شده شود، مارجین کال می‌شوید. در شرایط نرمال بازار، فورا تمام پوزیشن‌های باز شما بسته می‌شوند (در برخی مواقع ممکن است سفارش شما در زیر سطح استاپ بسته شود).

در بازار فیوچرز ممکن است میزان ضرر شما بیشتر از سرمایه موجود در حساب معاملاتی‌تان شود و مسئولیت کسری حساب با شماست و باید بقیه آن را بپردازید.

مزایا و معایب بازار فیوچرز

بازار فیوچرز مزیت‌هایی دارد که باعث می‌شود تریدرهای زیادی این بازار را برای معامله کردن انتخاب کنند:

• نوسانات : میزان نوسانات در بازار فیوچرز نسبتا خوب است و فرصت‌های کسب سود مناسبی را در اختیار معامله گران قرار می‌دهد. در واقع مقدار نوسانات در بیشتر مواقع در یک محدوده مشخص حرکت می‌کند.
• تنوع : گزینه‌های معاملاتی در قراردادهای فیوچرز به دلیل متفاوت بودن دارایی پایه بسیار زیاد است. مثلا می‌توان به قراردادهای آتی در کالاها، سهام، اوراق قرضه و ارزها اشاره کرد.
• لوریج : امکان استفاده از لوریج در قراردادهای فیوچرز وجود دارد. با استفاده از لوریج می‌توان سود بیشتری نسبت به سرمایه اولیه به دست آورد. با این حال در صورت استفاده نادرست میزان ضرر شما نیز بیشتر می‌شود.

با این حال قراردادهای فیوچرز معایب خاص خود را نیز دارد:

• نوسانات : گاهی میزان نوسانات در بازار فیوچرز به صورت دوره‌ای شدید می‌شود و همین موضوع انجام معاملات در این بازار را سخت می‌کند. البته بازار فیوچرز به غیر قابل پیش بینی بودن معروف است و نوسانات غافلگیر کننده‌ای در آن رخ می‌دهد.
• پیچیدگی : یکی از مهمترین معایب بازار فیوچرز پیچیدگی آن است. هر قرارداد آتی قیمت‌گذاری، ساعات معاملات، تاریخ انقضا و مشخصات کمی متفاوتی دارد.

• لوریج : هر چند امکان استفاده از لوریج در معاملات فیوچرز وجود دارد اما مقدار آن محدود است و نسبت به معاملات CFD در فارکس کمتر است.

مزایا و معایب بازار فارکس

معامله گران و سرمایه گذاران فارکس از مزایای خاصی در این بازار برخوردار هستند:

• نقدینگی : میزان حجم معاملات و نقدینگی در فارکس بسیار زیاد است.
• ساعت معاملات : ۲۴ ساعته بودن فارکس یک نوع پیوستگی در معاملات این بازار به وجود می‌آورد.
• عدم پیچیدگی : در این بازار فقط با ارزها سروکار دارید و می‌توانید عوامل تاثیرگذار بر آن‌ها را به راحتی طبقه بندی و بررسی کنید.
• لوریج : میزان لوریج در فارکس محدوده وسیعی دارد و معامله گران می‌توانند از هر اهرمی که تمایل داشتند، استفاده کنند.

با وجود مزیت‌ها، فارکس همچون سایر بازارهای مالی معایبی نیز دارد:

• رگوله: با توجه به این که فارکس یک بازار OTC ‌ و غیرمتمرکز است، باید در مورد رگوله یا مجوز بروکرهای فارکس بیشتر تحقیق کرد، چون یک نهاد متمرکز وجود ندارد که فعالیت همه بروکرها را تایید کند. بنابراین باید در انتخاب بروکر فارکس دقت کنید.
• نوسانات: گاهی اوقات به دلیل انتشار آمار اقتصادی توسط بانک‌ها و دولت‌ها، نوسانات شدیدی در قیمت جفت ارزها در فارکس اتفاق می‌افتد.
• لوریج: میزان حداکثر لوریج در برخی بروکرها زیاد است و معامله گران مبتدی ممکن است با لوریج بالا به سرعت سرمایه خود را از دست بدهند.

بازار فارکس بهتر است یا فیوچرز؟

بسیاری از افراد نمی‌دانند بین فارکس یا فیوچرز کدام بازار را انتخاب کنند. بازار فارکس و فیوچرز هر کدام مزیت‌های خاص خود را دارند و هر کس می‌تواند با توجه با اهداف سرمایه گذاری بلند مدت و کوتاه مدت، یکی از آن‌ها را انتخاب کند. در این میان فرقی هم نمی‌کند که اسکالپر یا سوئینگ تریدر و یا حتی معامله گر روزانه باشید چون هر دوی این بازارها برای انواع ترید و تریدرها مناسب است.

برای این که بتوانید بین بازار فیوچرز و فارکس یکی را انتخاب کنید باید به موارد زیر دقت کنید:

پیشنهاد ویژه: اقتصاد کلان

۱- از آن جایی که قراردادهای فیوچرز در بازارهای متمرکز و بورس صورت می‌گیرند، امکان انجام معاملات فیوچرز در این بازارها برای ایرانیان وجود ندارد. البته ما در بورس ایران، بازار آتی داریم که در آن قراردادهای فیوچرز بر پایه کالاهایی که در ایران وجود دارد، انجام می‌شوند. به این نکته مهم نیز باید دقت کنید که در برخی بروکرها امکان انجام معاملات CFD در قراردادهای فیوچرز وجود دارد.

۲- بازار فارکس برای معامله گران مبتدی مناسب‌تر است چون این افراد می‌توانند با سرمایه کمتری در این بازار شروع به کار کنند و ریسک بلند مدتی آن‌ها را تهدید نمی‌کند.

۳- مفاهیم بازار فیوچرز پیچیده‌تر هستند و یادگیری آن‌ها زمان بیشتری طول می‌کشد. مثلا نحوه انجام معاملات با در نظر گرفتن تاریخ انقضا و مقادیر مختلف مارجین مورد نیاز باعث پیچیدگی بیشتر آن‌ها می‌شود.

البته معامله گران حرفه‌ای می‌توانند به صورت همزمان در هر دو بازار معامله کنند و از مزایای آن‌ها برخوردار شوند.

در این مقاله به تفاوت فارکس و فیوچرز از جنبه‌های مختلفی مثل میزان نقدینگی، ساعات معاملات، مقدار ریسک، کارمزد و . پرداختیم و مزیت‌ها و محدودیت‌های هر کدام از این دو نوع بازار را شرح دادیم. حالا نوبت شماست تا با توجه به فاکتورهایی که در این مقاله برای بررسی دو بازار فارکس و فیوچرز توضیح دادیم، معامله کردن در یکی از آن‌ها یا هر دوی آن‌ها را انتخاب کنید.

مشاهده بیشتر: دوره آموزش جامع فارکس

سوالات متداول

۱- تفاوت بازار فارکس و فیوچرز چیست؟

فارکس بازاری است که در آن ارز کشورها با یکدیگر معامله می‌شوند در حالی که در بازار فیوچرز، قراردادهای آتی مختلفی بر پایه کالاها، شاخص‌ها، ارزها، اوراق قرضه و. انجام می‌شوند.

۲- بازار فارکس و فیوچرز در چه مواردی با هم تفاوت دارند؟

این دو بازار از نظر نوع بازار، نقدینگی، قطعیت قیمت‌ها، ساعات معاملات، پیچیدگی انجام معاملات و. با یکدیگر متفاوت‌اند. در متن مقاله همه این موارد توضیح داده شده‌اند.

۳- بازار فارکس را برای معامله کردن انتخاب کنیم یا فیوچرز؟

در انتخاب یکی از این دو بازار برای معامله گری باید محل زندگی، میزان سرمایه و تخصص خود را در نظر بگیرید. در متن مقاله به توضیح این موارد و رابطه آن‌ها با این دو بازار پرداخته‌ایم.

مزایا و معایب رواج رمزارزها در اقتصاد کشور/ بیت کوین خالی از اشکالات فقهی و شرعی نیست

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، وحید نکویی، دکتری اقتصاد مالی و مدرس و تحلیل‌گیر بازارهای مالی است. وی بر این باور است که برخی معتقد به امکان استفاده از رمز ارزها برای دور زدن تحریمها هستند ولی در عین حال، مخالفان با طرح 5 دلیل بر این نکته تأکید دارند که این‌گونه ارزها قابلیت چندانی برای دور زدن تحریم‌ها ندارند.

نکویی با بیان اینکه بیت کوین طبق تحقیقات صورت گرفته تا به الان خالی از اشکالات فقهی و شرعی به نظر نمی‌رسد تأکید دارد که در مورد مسائل شرعی معاملات رمزارزها باید هر رمزارزی را با توجه به ویژگی های خاص آن رمز ارز مورد بررسی قرار داد.

دیگر نظرات وی را در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم در ادامه می خوانید.

• مؤسسات مالی سنتی دیگر نمی‌توانند به‌تنهایی پاسخگوی نیازهای مالی به‌وجود آمده در جهان باشند

از نقش رمز ارزها در اقتصاد و مزایا و معایب آنها بگویید

رمزارزها، گونه‌ای از نظام‌های پرداخت، انتقال و ذخیره ارزش هستند که معمولاً بدون دخالت بانک مرکزی و نهادهای متمرکز تولید و اداره می‌شوند. طراحان رمزارزها سازوکاری تدوین می‌کنند که ذینفعان مختلف با توان رایانشی خود به شبکه رمزارز آنها ملحق شوند و در اداره آن مشارکت کنند. وقتی کسی شرایط معین یک رمزارز را محقق کند، مقداری از همان رمزارز در قالب واحد جدید یا کارمزد به آن شخص پرداخت می‌شود؛ به این عمل استخراج می‌گویند.

سرعت فراگیری مبادلات رمزارزها گویای این است که مؤسسات مالی سنتی دیگر نمی‌توانند به‌تنهایی پاسخگوی نیازهای مالی به‌وجود آمده در جهان باشند. رمزارزها از طریق ارائه دسترسی آسان‌تر به خدمات مالی، می‌توانند سبب رشد اجتماعی و اقتصادی در سراسر جهان، از جمله در کشورهای در حال توسعه شوند. این پول‌های دیجیتال به‌ویژه بیت‌کوین مزایای بسیاری دارند که برخی از مهم‌ترین مزایا عباتند از استفاده از رمزارزها در پرداخت های بین المللی در شرایط تحریم و ایجاد فرصتی مناسب برای کشورهای دارای سیستم بانکداری ضعیف و کاهش هزینه‌های معاملات خواهد بود. از مهمترین معایب در بحث رمزارزها می‌توان به نگرانی‌های زیست محیطی، اتهام به رمزارزها برای فعالیت های پولشویی و فعالیت های تبهکارانه، از دست رفتن قدرت بانک‌های مرکزی کشورها در اجرای سیاست‌های پولی، نوسانات بسیار زیاد رمزارزها نام برد. فناوری غیر متمرکز بلاکچین‌ و ظهور رمزارزها نوع جدید و بدون‌ مرزی‌ از پول برای اقتصاد جهان به ارمغان آورده که مرتبط با هیچ دولت و کشوری نیست و افزایش حجم آن بی قاعده نبوده و مستلزم صرف انرژی برق قابل توجه و به کارگیری تخصص است. این پول نوآورانه‌ اما بازار پرنوسانی‌ دارد و بیشتر تبدیل به فرصتی برای کسب سود معامله گران و سفته بازان‌ شده‌است.

• خطر تسریع در خروج سرمایه از کشورهای در حال توسعه به یاری رمز ارزها

چالش‌های فعلی رمزارزها برای دولت و بانک مرکزی کشور چیست؟

مهم‌ترین چالش رمزارزها تهدید ابزارهای نهاد دولت است؛ به گونه‌ای که می‌تواند میزان تاثیرگذاری تصمیمات دولت‌ها را دستخوش تغییر کند و از آنجا که هیچ مرکزیتی در این شبکه وجود ندارد می‌تواند کنترل دولت‌ها را در سطوح مشخصی از بین ببرد. برای مثال نظام مالیاتی دولت‌ها می‌تواند از سوی رمزارزها با تهدید مواجه شود و آنها را با مشکل تامین مالی روبه‌رو کند، از سوی دیگر ممکن است در آینده رمزارزها جایگزین ارزهای سنتی شوند و در قیمت‌گذاری کالا و خدمات از آنها استفاده شود که حاکمیت پولی دولت را به خطر خواهد انداخت؛ اتفاقی که به‌دلیل نوسانات بسیار زیاد رمزارزها تا امروز تحقق نیافته است. می‌توان به این موضوع اشاره کرد که یکی از چالش‌های کشورهای در حال توسعه، خروج سرمایه است. بیت‌کوین با تسهیل نقل و انتقالات به‌صورت غیرمتمرکز می‌تواند خروج سرمایه را از کشورهای در حال توسعه تسریع کند که خود این پدیده موجب می‌شود این کشورها در آینده وضعیت بدتری داشته باشند؛ این اتفاق باعث می‌شود کنترل دولت‌ها در اجرای سیاست‌های پولی و مالی برای رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده کم شود و در صورت اجرای یک سیاست مغایر با منافع افراد، شاهد تبدیل این سرمایه‌ها به بیت‌کوین و خروج وسیع سرمایه از این کشورها باشیم. البته در کنار تمام نکات منفی خروج سرمایه از کشورهای درحال توسعه، نکته مثبتی نیز وجود دارد و آن اینکه دولت‌ها مجبور خواهند شد در تصمیمات خود منافع تمام افراد را لحاظ کنند و از استبداد رای بپرهیزند.

• ایران پنجمین استخراج کننده بزرگ بیت کوین در دنیا شده است

بیشتر چه کشورهایی به حوزه تولید و استفاده از رمز ارز ورود کرده اند؟

بر اساس آخرین گزارش استتیستا میزان استخراج و تولید رمز ارزها بر اساس کشورهای مختلف به شرح نمودار زیر است:

همانطور که نمودار بالا نشان می‌دهد کشورهای چین، ایالات متحده، قزاقستان، روسیه، ایران و مالزی از مهمترین کشورهای استخراج رمزارزها هستند. طبق آخرین اطلاعات که مربوط به آوریل 2021 است میزان استخراج در کشورهای مختلف به شرح زیر است:

بر این اساس در ماه آوریل 2021 کشور چین با 46.04 درصد و ایالات متحده با 16.85 درصد در صدر کشورهای استخراج رمزارزها قرار دارند ؛ کشور ایران با 4.64 درصد رتبه پنجم در کشورهای جهان در استخراج رمزارزها را داشته است.

تازه‌ترین گزارشی که از سوی شاخص مصرف برق بیت کوین دانشگاه کمبریج منتشر شده است، نشان می‌دهد سهم ایران از استخراج بیت کوین در دنیا در سال 2021 افزایش یافته است. بر همین اساس، ایران مبدا 4.64 درصد از بیت کوین استخراج شده در جهان است. در سپتامبر 2019 این سهم تنها 1.74 درصد بود. در واقع داده‌های جدید نشان می‌دهد ایران پنجمین استخراج کننده بزرگ بیت کوین در دنیا شده است.

رمزارزها برای کشورهایی مانند ایران که با تحریم روبروست چه مزایایی دارد؟

ظهور ارزهای دیجیتال به دلیل ماهیت ذاتی خود که امکان ردیابی طرفین تراکنش را تقریبا غیرممکن می‌کند، موجب شده است تا مسیر جدیدی برای نقل و انتقالات مالی برای مقاصد تحریم آمریکا ایجاد شود. ایالات‌متحده در گزارشی جدید اعلام کرد که باید تحریم‌های خود را با این تکنولوژی مدرنیزه کند تا بتوانند از آن به عنوان یک ابزار کاربردی برای امنیت ملی استفاده کنند. البته این امر نیازمند هزینه‌های گزاف مالی و اجتماعی برای آنها خواهد بود. ایران دلایل زیادی برای ایجاد رمزارز دارد که در حوزه دلایل خاص می‌توان به دور زدن تحریم‌ها و همچنین امکان ایجاد ارتباط با فضای بین‌المللی اشاره کرد. تهران به‌دلیل تحریم‌های شدید آمریکا نیازمند استفاده از ارزهای مجازی است تا بتواند آنها را دور بزند. همچنین اقدامات آمریکا باعث انزوای ایران در حوزه تبادلات بانکی شده است، به همین دلیل شهروندان ایرانی نمی‌توانند به‌راحتی کالاهای موردنیاز خود را از بازارهای جهانی تهیه کنند. قدرت‌گیری ارزهای مجازی در ایران می‌تواند این امکان را دراختیار شهروندان ایرانی قرار دهد تا با استفاده از آنها به خدمات موردنیازشان در فضای مجازی مانند خرید نرم‌افزارها دسترسی داشته باشند.

در میانه خوش‌بینی‌ها درباره عملکرد قابل‌قبول رمزارزها اما تعداد زیادی از کارشناسان با دلایلی معقول اما نه قاطع معتقدند این‌گونه ارزها قابلیت چندانی برای دور زدن تحریم‌ها ندارند. این افراد امکان دور زدن تحریم‌ها را با استفاده از رمزارزها به‌طور کامل رد نمی‌کنند اما حجم خریدهای ممکن در این شیوه را چندان بزرگ نمی‌دانند. بنابراین استفاده از رمزارزها برای دورزدن تحریم‌ها مخالفانی نیز دارد که مهمترین دلایل مخالفان استفاده از رمزارزها برای دور زدن تحریم عبارتند از:

1. مخالفان معتقدند در چرخه مبادلات مالی نهایتا رمزارزها باید به ارزهای ملی تبدیل شود که در این نقطه قابل شناسایی خواهند بود. در کشوری مانند آمریکا کسانی که بیت‌کوین دراختیار دارند باید در خوداظهاری‌شان این ارز را نیز درکنار دیگر اموال‌شان اعلام کنند در غیر این صورت هر زمان که بخواهند بیت‌کوین‌هایشان را به دلار تبدیل کنند دولت آمریکا از این مساله باخبر خواهد شد.
2. هرگونه مبادله اقتصادی نیازمند تایید بانک‌های مرکزی در کشورهای مبدا و مقصد است. کشورهایی که تحت تحریم قرار دارند به‌راحتی نمی‌توانند طرف معامله چنین مبادلاتی باشند زیرا درصورت برقراری ارتباط با بانک کشورهای غیرتحریمی، می‌توانند زمینه‌ساز جریمه این بانک‌ها ازسوی آمریکا شوند. بانک‌ها برای تایید مبادلات خود باید مستندات مربوط به منشأ ارز را به‌دست بیاورند و اگر این منشأ به کشورهای تحریمی منتهی شود ریسک مبادله برای این بانک بالا خواهد رفت.
3. درکنار امکان شناسایی منشأ رمزارزها ازسوی بانک‌ها باید در نظر داشت که کماکان بسیاری از بانک‌ها ارزهای دیجیتال را به رسمیت نمی‌شناسد و به همین دلیل نمی‌توان برای تجارت‌های بین‌المللی به رمزارزها اتکا کرد.
4. رمزارزها هنوز برای انجام مبادلات کلان دارای تضمین کافی نیستند. از این نوع ارزها برای ضمانتنامه بانکی مثل ال‌سی نمی‌توان استفاده کرد. رمزارزی‌ها دارای سازوکارهای اطمینان‌بخش نیستند و به‌طور مستقل قابل اعتماد نیستند. سازوکارهایی مانند سوئیفت برای ایجاد اطمینان میان بانک‌ها به‌کار می‌روند ولی در رمزارزها چنین سازوکار قدرتمندی به وجود نیامده است؛ اما باید در نظر داشت که چنین امکاناتی درحال شکل‌گیری هستند گرچه به حد مناسبی نرسیده‌اند.
5. رمزارزها شاید بیشتر از آنکه در دستان دولت‌ها باشند در دستان مردم قرار دارند. حجم کلی این ارزها نیز گرچه به بیش از 2تریلیون دلار رسیده اما هنوز وارد مبادلات کلان نشده است. از این‌رو با ارزهای مجازی تنها می‌توان خریدهای جزئی انجام داد نه آنکه بتوان با آنها دست به واردات مواد اولیه صنعتی یا بار بزرگی از دارو زد.

• به راه افتادن چرخه اقتصاد کشور به یاری رمز ارز ملی

ایران می خواهد رمز ارز ملی مبتنی بر ریال داشته باشد این مساله را چطور ارزیابی می کنید؟

رمز ارز ملی یکی از کاربردهای زنجیره بلوک شبکه بانکی طراحی شده توسط شرکت خدمات انفورماتیک است . که در حال حاضر در مرحله آزمایشی قرار داشته و در صورت تایید بانک مرکزی در سیستم بانکی استفاده خواهد شد. اکثر کشورها به دنبال رمز پول ملی (رمز ارز ملی) هستند، سایر رمز ارزها در جامعه جهانی با نام رمز دارایی شناخته شده‌اند. کشور چین جز اولین کشورهایی بود که از رمز ارز ملی رونمایی کرد و قصد دارد، در بحث شانگهای و جاده ابریشم یوان دیجیتال را جا بی اندازد. اگر ایران رمز پول ملی را فعال کند، استفاده‌های خوبی برای کشور خواهد داشت و بانک مرکزی می‌تواند، از افراد رمز دارایی‌هایی مثل بیت کوین، اتریوم و. را دریافت کند و به رمز پول ملی یا ریال دیجیتال تبدیل کند. در نهایت بیت کوین یا هر کوین دیگر به عنوان ذخیره ملی رمز دارایی، در کشور می‌ماند. با این کار چرخه اقتصاد کشور راه می‌افتد.

رمز ارز ملی چه تاثیری در پرداخت‌های بین المللی دارد؟

در پاسخ باید گفت به طور مثال زمانی که قصد خرید کالایی از کشور چین را داریم، این رمز دارایی ملی به یوان دیجیتال تبدیل می‌شود و در مبادلات تجاری به کار می‌رود. چین و خیلی از کشورهای دیگر رمز ارز ملی را قبول می‌کنند. کشورهایی مثل السالوادور هم بیت کوین را پذیرفته‌اند. باید از این فرصت به بهترین شکل استفاده شود. خوشبختانه در این حوزه بانک مرکزی، بخش خصوصی و شرکت‌های سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور تکنولوژی و تخصص بالایی دارند. این مجموعه‌ها در عملیاتی شدن رمز پول ملی می‌توانند تأثیرگذار باشند.

• در مورد مسائل شرعی معاملات رمزارزها باید هر رمزارزی را با توجه به ویژگی های خاص آن رمز ارز مورد بررسی قرار داد
• بیت کوین طبق تحقیقات صورت گرفته تا به الان خالی از اشکالات فقهی و شرعی به نظر نمی‌رسد

اخیرا حوزه علمیه نیز اعلام کرده بحث رمز ارزها را بررسی خواهد کرد، نظرتان در این خصوص و مباحث شرعی رمزارزها چگونه است ؟

در مسئله تحلیل حکم شرعی رمزارزها حکم واحدی برای همه ارزهای دیجیتال وجود ندارد و باید هر رمزارزی را جداگانه مورد بررسی فقهی قرار داد زیرا ویژگی های هر یک متفاوت است پس نمی‌شود این گونه اظهارنظر کرد که معاملات ارزهای دیجیتالی به صورت کلی موافق رای شارع یا خلاف آن هست اما در کارهای علمی که صورت گرفته معاملات معروف ترین ارز دیجیتال یعنی بیت کوین هم از لحاظ فقه فردی و جز دارای اشکالات غرر و اکل مال به باطل بوده و طبق تحلیل فقه کلان نگر نیز دارای مشکل شرعی عدالت توزیعی است. برای بقیه ارزها باید تحلیل متناسب با آن صورت بگیرد ولی بیت کوین طبق تحقیقات صورت گرفته تا به الان خالی از اشکالات فقهی و شرعی به نظر نمی‌رسد. در مورد مسائل شرعی معاملات رمزارزها باید هر رمزارزی را با توجه به ویژگی های خاص آن رمز ارز مورد بررسی قرار داد.

چه توصیه ای در خصوص رمز ارزها به دولت دارید؟

توصیه به دولت این است که دولت به عنوان یک مرجع رسمی، موضعش را نسبت به رمز ارزها مشخص کند.

صرافی های اکنون حکمی از نهاد ناظر ندارند و همه در نوعی بلاتکلیفی در این خصوص به سر می برند.