تعریف مدیریت نقدینگی

در این وبلاگ سعی در ارائه اطلاعات و یافته هایی در زمینه مدیریت پروژه ها شده است.
اینکه چگونه دانش مدیریت پروژه را با روحیات و مقتضیات جغرافیایی، سیاسی و قانونی پروژه ها، خصوصا پروژه های ساخت و ساز (EPC) در کشورمان همسو نماییم.

دانش نوین مدیریت پروژه

طراحی چارچوب کاربردی برای مدیریت نقدینگی در جهت کاهش اثرات ریسک در پروژه های EPC

ماهیت خاص ریسک حاصل از اختلال در جریان نقدینگی پروژه که به شدت بر روند زمانی و اجرایی پروژه تأثیر مستقیم می گذارد در بردارنده تأخیرات زمانی، کاهش راندمان، تعطیلی و . بسیاری موارد از این دست می گردد که به عنوان نمونه می توان از :

· تأخیر در ارسال کالای سفارش گذاری شده

· تأخیر در اجرای عملیات ساخت و نصب

· بروز جرائم قراردادی

· ایجاد اعتصابات کارگری در گروه های اجرایی

· عدم تحویل به موقع مدارک گروه مهندسی

· به هم ریختگی جریان پیش نیازی فعالیت ها

· تغییرات مکرر در مسیرهای بحرانی پروژه

· ضررهای ناشی از افزایش بهای مواد و متریال مصرفی و سطوح دستمزد

حال با این تعبیر نیاز به یک نظام منسجم جهت کنترل جریان نقدینگی همراستا با پیشرفت برنامه ریزی شده پروژه به خوبی رخ می نمایاند.

با توجه به تجارب موجود در نظام پیمانکاری، خصوصاً در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و صنایع نیرو، بهترین راه حل برای برون رفت و مدیریت این شاخه از ریسک، تدوین ساختار شکست هزینه ها ( CBS ) برای پروژه ها و تعریف نقاط مشخصه ( Milestone ) های خاص پرداخت بصورت هماهنگ، با پیشرفت در هر بخش از این پروژه ها و به تفکیک فاز، بخش و زیر بخش می باشد. که در ادامه به تفصیل در این خصوص توضیحاتی ارائه می گردد.

نحوه ی پرداخت صورت وضیعت های مربوط به بخش E:

الف- پیش پرداخت مربوط به بخش E:

درصورت درخواست پیمانکار برای دریافت پیش پرداخت در خصوص انجام کار بخش E کارفرما به لحاظ تقویت بنیه مالی پیمانکار، مبلغ معادل بیست درصد (20%) هزینه کل بخش E را در مقابل اخذ ضمانتنامه معتبر بانکی، بعنوان پیش پرداخت به پیمانکار پرداخت می نماید. این مبلغ پیش پرداخت از صورت وضعیت های پیمانکار به تناسب کسر خواهد شد بطوریکه قسط آخر پیش پرداخت قبل از آخرین صورت وضعیت موقت کارکرد پیمانکار مستهلک گردد.

ب- پرداخت مربوط به بخش E:

پرداخت صورت وضعیت این بخش بر اساس پیشرفت کار خدمات مهندسی تفصیلی و طبق درصد وزنی توافق شده پرداخت خواهد شد.

با توجه به نمودارهای شماره ذیل به خوبی نمایان است که هر گونه تأخیر پرداخت در بخش مهندسی با توجه به نگاه های خاص پیمانکاری و وجود عوامل انسانی متخصص حرفه ای در این بخش از فازهای پروژه، منجر به متوقف شدن کار و جلوگیری از صدور مدارک فنی پروژه که خود به عنوان پیش نیاز اجرای سایر جبهه های کاری پروژه می گردند.

با توجه به پیش نیاز فعالیت های خرید، تدارکات، ساخت و نصب پروژه توسط مهندسی تأمین می گردد در در کلیه سیستم ها مراحل ابتدایی هر فعالیت زمان بیشتری نسبت به زمان نرمال اجرایی فعالیت دارند توقف و تأخیر در این بخش اثرات چند برابری بر سایر بخش های پروژه دارد. از سوی دیگر برخورد سلیقه ای با ارزش گزاری هر مدرک نیز خود منجر به چالش های بسیار بین پیمانکار و تیم های کارفرمایی می گردد.

در این میان بهترین راه حل عبارت است از

1- تدوین ساختار شکست فعالیت ( WBS ) های مهندسی پروژه، به تفکیک هر زیر بخش

2- اختصاص مدارک، مستندات، طراحی ها و . کلیه محصولات مهندسی به زیر بخش های تعریف شده.

3- اختصاص و برآورد میزان نفر ساعت کارشناس برای تولید هر مدرک

4- وزن دهی فعالیت ها و مدارک بر اساس تقسیم نفر ساعت به نفر ساعت کل

5- تعریف نقاط مشخصه پرداخت برای هر مدرک

تقسیم بندی فوق و اجرای مراحل 5 گانه فوق دارای فواید بسیار می باشد

البته چگونگی شناسایی مدارک، تقسیم بندی، وزن دهی و . نیاز به شناخت تقریباً کاملی از موضوع مهندسی پروژه از طریق استفاده از مشاوران یا کارشناسان با تجربه و خبره و استفاده از تجارب موجود در سازمان در این زمینه و پروژه های مشابه دارد.

از مهمترین فواید نظام فوق عبارتند از

1- ایجاد یک زبان مشترک بین تیم های کارفرما و پیمانکار در خصوص ماهیت کار.

2- ایجاد یک نظام مناسب و یکپارچه جهت سنجش پیشرفت کار.

3- ایجاد یک نظام مناسب جهت تهیه صورت وضعیت های دوره ای در بخش مهندسی .

4- جلوگیری از اعمال سلایق طرفین.

5- تحت کنترل قرارگرفتن کلیه محصولات مهندس.

6- ایجاد دید سیستماتیک به مجموعه مهندسی در جهت برنامه ریزی و حفظ تقدم و تأخرات.

7- ایجاد ارتباط مناسب بین زیر بخش های مهندسی.

نمونه ساختار شکست کار و وزن دهی فعالیت های مهندسی

نمونه تخصیص مدارک به زیر بخش های مهندسی

در اینجا ساختار شکست تولید اقلام قابل تحویل و مدارک مهندسی با استفاده از نظرات تیم های کارشناس کارفرما و پیمانکار برای بخش مهندسی یک پروژه EPC ارائه می گردد.

نحوه محاسبه درصد پيشرفت فعاليت های مهندسی بر اساس رخدادهايی خواهد بود که با توافق کارفرما تعیین گردیده است. با وقوع هر رخداد درصد پيشرفت آن مرحله صد درصد شده و از ضرب درصدهای وزنی در پيشرفت هر مرحله و جمع آنها پيشرفت واقعی هر مدرک و نهايتاً فعاليت بدست می آيد. همچنين از ضرب درصدهای وزنی هر مدرک يا فعاليت در در صد پيشرفت آن ارزش وزنی بدست آمده حاصل میشود که از جمع کل آنها درصد پيشرفت بخش مهندسی حاصل خواهد شد.

رخدادهای تعريف شده برای توليد مدارک مهندسی و درصد تجمعی آنها به شرح زير می باشد.

که با توجه به نمودار ذیل می توان توزیع تجمعی مناسب این روش را مشاهده نمود.

اجناس خرید خارج ( ارزی):

کارفرما از طریق گشایش اعتبار اسنادی (L/C) نزد بانک کارگزار مورد قبول طرفین با رعایت موازین و شرایط خصوصی پیمان، اقدام به تأمین اعتبار کل مبلغ ارزی هزینه پخش خرید خارج کالای پروژه را می نماید.

پیمانکار بر اساس شرایط اعتبار اسنادی مادر (L/C) گشایش شده از سوی بانک کراگزار کارفرما، اقدام به انعقاد قرارداد خرید با سازنده / فروشنده کالای پروژه نموده و

پس از ارائه مدارک هر خرید خارج توسط پیمانکار و قبول آنا از سوی بانک کارگزار و گشایش اعتبار اسنادی در وجه سازنده / فروشنده مرتبط، مبلغی معادل ده درصد (10%) ارزش تعریف مدیریت نقدینگی هر پروفورما.

(Performa Invoice) بر اساس شرط مندرج در اعتبار مادر، بعنوان پیش پرداخت از سوی بانک کارگزار به سازند و فروشنده پرداخت خواهد شد.

ب- هشتاد درصد (80%) مابقی مبلغ هر خرید یا پروفورما پس ا زارائه مدرک حمل . ده درصد (10%) باقیمانده پس از ترخیص کالا و تأیید کارفرما مبنی بر دریافت کالا در کارگاه.

با توجه به گشایش اعتبار اسنادی ( LC ) در پرداخت هزینه های این نوع خرید توسط کارفرما، تأخیرات ناشی از پرداختهای دوره ای به حداقل می رسد و با وجود اینکه یه دلیل حجم نقدینگی زیاد بابت گشایش و فعال نمودن این اعتبار پس از گشایش تقریباً هیچگونه مشکلی ( باستثنای مشکلات ناشی از ارتباطات بروکراسی بین بانکهای عامل و واسطه) در پرداخت ها وجود نداشته و هرگونه بهانه ای از سوی تأمین کنندگان بی اثر می گردد.

نکته قابل توجه در این بخش هزینه های گشایش و کارمزدی این نوع اعتباردهی است که باعث تمایل پیمانکاران به گشایش اعتبارات اسنادی قابل انتقال ( Transferable) به سایر تأمین کنندگان است.

با توجه به اینکه تأخیر اصلی در این بخش ناشی از تأخیر در گشایش می باشد و در ابتدای پروژه نیز اقدام به گشایش این گونه اعتبارات می گذرد عموماً تأخیرات اولیه در شناوری بخش خرید و تدارکات پروژه در همزمانی با آغاز و انجام فاز مهندسی گذر کرده و تأثیر چندان زیادی بر روند خریدها ندارد.

نمودارهای F مشخص کننده تأثیر این بخش بر روند پروژه دارد.

در اینجا ساختار شکست بخش خریدهای خارجی که بیشتر جهت محاسبه پیشرفت فیزیکی ( Progress ) در این بخش بوجود و تأثیر چندانی نیز بر روند پرداخت ها نخواهد داشت.

البته با توجه به شرایط کنونی تحریم ها، سعی پیمانکاران بر افزایش پیش پرداختهای اعتبار اسنادی از 10 به 25 درصد است تا بتوان از تأمین کنندگان ( Vendor ) معتبرتر و بیشتری استعلام بعمل آورد و در دام تک منبعی ( Mono Poly ) گرفتار نشد. که در این بخش نیز دستورالعمل هایی از سوی وزیر نفت تهیه و ابلاغ گردیده است.

کالاهای خرید داخل ( ریالی):

الف- پیش پرداخت بخش کالاهای خرید داخل ( ریالی) معادل چهل درصد (40%) قیمت این بخش در نظر گرفته شده و تأییدیه مبلغ پیش پرداخت بخش کالای تأمین داخل طی سه قسط بشرح ذیل انجام می گیرد:

2- قسط اول معادل بیست درصد (20%) کل پیش پرداخت متعلقه، همزمان با مبادله قولنامه یا امضای قرارداد در قبال ارائه ضمانت نامه:

3- قسط دوم معادل سی درصد (30%) کل پیش پرداخت، در مرحله پیشرفت کلی تأمین کالا در حد 50% از خدمات مهندسی خرید کالا ( مرحله شناسائی و تعیین سازندگان ) در قبال ارائه ضمانت نامه.

4- قط سوم معادل پنجاه درصد (50%) باقیمانده پیش پرداخت، در مرحله پیشرفت کلی تأمین کالا در حد تکمیل خدمات مهندسی خرید کالا ( مرحله صدور سفارش و انعقاد قرارداد با سازندگان) در قبال ارائه ضمانت نامه.

5- ب- مابقی شصت درصد 60% مبلغ خرید کالای داخل ( ریالی) بر اساس پیشرفت کار و ارائه اسناد مذکور در زیر قابل پرداخت است.

2- گواهینامه بازرسی ( حسب مورد).

5- گو.اهی دریافت کالا در کارگاه ( صورتمجلس تأیید شده کارفرما).

بخش اعظم تأخیرات پروژه در این بخش حادث می شود، ای جمله دلایل این تأخیرات عبارتند از:

1- عدم وجود نظام برنامه ریزی تولید و کنترل دقیق بر فرآیند ساخت.

2- پذیرش سفارشات بیش از حد ظرفیت توسط تأمین کنندگان.

3- تأخیرات در پرداخت های مقرر قراردادی.

4- پایین بودن سطح کیفی محصولات و نیاز به رفع عی و دوباره کاری.

در این بخش با توجه به سلایق مختلف در تأمین کنندگان و در مواردی نیز که الزام قانونی جهت خرید از داخل کشور وجود دارد، وجود پیش پرداخت های بالا- در برخی موارد مانند کابل سازی ها، 100 درصد مبلغ خرید بصورت پیش پرداخت – معمولاً پیمانکاران EPC را با مشکل شدید کمبود نقدینگی روبه رو می نماید که نیازمند برنامه ریزی دقیق و حساب شده برای تأمین این نقدینگی می باشد.

البته در مواردی که تأمین کنندگان داخلی و خارجی بصورت توأم قابل استعلام هستند قدرت قانونی پیمانکار برای تدوین شرایط پرداخت بصورت مناسب بیشتر است.

از سوی دیگر با توجه به اینکه قانونگذاربخش اعظم پرداخت را بنا به سلیقه کارفرما قرارداده است و الزام خاصی برای شرایط بهنگام پرداخت وجود ندارد عدم تدوین دستورالعمل و روش مناسب پرداخت منجر به ایجاد تأخیرات بسیار می گردد.

نمودارهای G مشخص کننده تأثیرات ناشی از این تأخیرات بر روند پروژه دارد.

نحوه محاسبه درصد پيشرفت بخش تدارکات خريد داخل پروژه بر اساس رخداد هاي مورد توافق ذيل خواهد بود

نحوه پرداخت مربوط به بخش C:

الف- میزان پیش پرداخت متعلق به بخش C کارهای پیمانکاری برابر بیست درصد 20% مبلغ اولیه پیمان بخش C است که در زمان شروع عملیات اجرائی طی سه قسط در مقابل ضمانت نامه مورد قبول کارفرما( طبق تصویب نامه هیئت مدیران شماره 42956/ ت 28493 ه مورخ 11 آبان ماه 1382) در وجه پیمانکار بشرح ذیل پرداخت می شود.

قسط اول معادل هشت درصد (8%) پس از تحویل کارگاه 0 تحصیل زمین)

قسط دوم : معادل شش و نیم درصد (6.5%) پس از تجهیز کارگاه.

قسط سوم: معادل پنج و نیم (5.5%9 پس از اجرای سی درصد (30%) پیشرفت پروژه.

بازپرداخت مبلغ پیش پرداخت در بخش C بشرح زیر خواهد بود:

پس از واریز اقساط اول و دوم پیش پرداخت، معادل چهارده و نیم درصد (14.5%) از مبلغ ناخالص تمام صورت وضعیت های موقب کسر می شود و برای تعریف مدیریت نقدینگی واریز قسط سوم معادل هشت درصد (8%) علاوه بر چهارده و نیم درصد (14.5%) یاد شده از صورت وضعیت ها کسر می شود به نحوی که این مبلغ پیش پرداخت تا آخرین صورت وضعیت موقت پیمانکار مستهلک شود.

ب- پیشرفت عملیات اجرائی پروژه بر اساس جدول درصد اجزای متشکله بخش C کار ( جدول تفکیکی ) مبنای پرداخت صورت وضعیت های موقت ماهیانه قرار می گیرد.

در این وبلاگ سعی در ارائه اطلاعات و یافته هایی در زمینه مدیریت پروژه ها شده است.
اینکه چگونه دانش مدیریت پروژه را با روحیات و مقتضیات جغرافیایی، سیاسی و قانونی پروژه ها، خصوصا پروژه های ساخت و ساز (EPC) در کشورمان همسو نماییم.

وجوه (دریافت و پرداخت)

در هر سازمانی روزمره دریافت و پرداخت وجوه نقد و اسناد تجاری متعددی اتفاق می­افتد. وجوه نقد یکی از مهم ترین دارایی­ های هر موسسه محسوب می­شود که مدیران با مدیریت صحیح آن قادر خواهند بود تعهدات خود را به موقع پرداخت کنند و همچنین وجوه نقد راکد خود را به حداقل برسانند و هنگام صدور یک چک موجودی دقیق حساب بانکی شرکت را بداند و بتواند بر اساس تاریخ سررسید چکهای دریافتی، موجودی آتی بانک را تخمین بزند. لذا مدیریت وجوه (دریافت و پرداخت) پاسخگوی نیازها و سیاستهای کلان سازمان است و با برقراری ارتباط با سیستم حسابداری مالی، اطلاعات مالی سازمان را کنترل و منابع را به نحو مطلوب مدیریت می­نماید.

گسترش فزاینده و پیچیدگی­های فعالیت­های اقتصادی از یک سو و لزوم فراهم آوردن اطلاعات دقیق و وسیع از طریق سیستم ­های حوزه مالی از سوی دیگر به تدوین اصول و ابداع روش ها و راه حل­ های نوین حسابداری و تسریع و دگرگونی شیوه های متعارف در چند دهه اخیر انجامیده است. در این راستا موضوعاتی نظیر کنترل نقدینگی و صورت جریان وجوه نقد ازاهمیت فوق العاده برخوردار بوده و مورد توجه بنگاه­های اقتصادی و تجاری می­باشد.

معرفی نرم افزار وجوه (دریافت و پرداخت) ترازپویش

ثبت و نگهداری دقیق اطلاعات مربوط به وجوه نقد و اسناد تجاری برای هر موسسه ای دارای اهمیت است لذا نیاز به برنامه­ ریزی و داشتن ابزاری قدرتمند برای پیاده سازی این برنامه ­ریزی منجر به طراحی و تولید نرم افزار وجوه (دریافت و پرداخت) گردید. این نرم افزار نقش اساسی در نگهداری و کنترل اطلاعات مالی و مدیریت منابع سازمان دارد و تصویر روشنی از وضعیت مالی شرکت در اختیار مدیران قرار می­ دهد و آنها را در اتخاذ تصمیمات مهم و صحیح یاری می‌کند.

استفاده از نرم افزار وجوه نقد (دریافت و پرداخت)شرکت مهندسی تراز پویش ابزاری جهت مدیریت اسناد و حساب های بانکی، کنترل وجوه نقد، برآورد نقدینگی، ثبت دریافت ها و پرداخت ها، وضعیت چک­ ها و تاریخ سررسید آنها و ارائه گزارش های متنوع و… می ­باشد. همچنین با استفاده از این نرم افزار گزارش های مالی کامل و جامعی جهت کنترل و جلوگیری از هرگونه سوء استفاده از وجوه نقد و اسناد و مدیریت نقدینگی به شکل صحیح در اختیار مدیران قرار می ­دهد.

در چه سازمان‌هایی کاربرد دارد؟

این نرم افزار در کلیه سازمان­ها و موسسات بازرگانی، خدماتی، تولیدی، پیمانکاری اعم از خصوصی و دولتی قابل اجراست.

چه کمکی به مدیران می‌کند؟

نرم افزار وجوه (دریافت و پرداخت) شرکت مهندسی تراز پویش یک ابزار بسیار مهم در اختیار مدیران مالی می‌باشد تا آنها با مدیریت بر جریان نقدینگی و کنترل صندوق‌ها و حسابهای بانکی بتوانند عملیات مالی و اسنادی خود را به موقع ثبت نمایند. همچنین مدیران مالی می­ توانند در هر لحظه، گزارشی از وضعیت چک­­ های دریافتی و پرداختی تهیه کنند و به موقع از تاریخ سررسید چک ­ها و موجودی بانک­ های خود اطلاع دقیق داشته باشند.

در چه محیطی قابل اجرا می­باشد؟

نرم افزار وجوه (دریافت و پرداخت) شرکت مهندسی تراز پویش در محیط سیستم عامل ویندوز با رابط کاربری قوی ابزاری صحیح برای یاری مدیران مالی در برنامه­ریزی و تصمیم ­گیری­ های سازمان می ­باشد.

با چه سیستم ­هایی در ارتباط است؟

نرم افزار وجوه(دریافت و پرداخت) شرکت مهندسی تراز پویش از طریق ارتباط خزانه داری با زیر سیستم های فروش و خرید، حسابداری فروش و حسابداری خرید بعنوان ابزار کنترلی دقیقی، اطلاعات کاملی از گردش مالی مشتریان و تامین کنندگان را در اختیار قرار می­ دهد.

مدیریت ریسک مالی و نقدینگی در کسب و کار

دوره مدیریت ریسک مالی و نقدینگی / شرکت بدون سود زنده می‌ماند اما بدون پول هرگز! صرف‌نظر از اینکه آیا این جمله درست است یا خیر، بایستی به این نکته توجه نمود که به واقع اهمیت وجه نقد و گردش وجه نقد در سازمان چقدر است. این دوره به مهمترین ریسک کسب و کارها یعنی ریسک نقدینگی براساس استاندارد ایزو ۳۱۰۰۰ می‌پردازد و بدنبال ارائه ابزارهای عملی جهت مدیریت ریسک نقدینگی می‌باشد.

مخاطبان دوره

• مدیران و کارشناسان شرکت‌های تولیدی، خدماتی و بازرگانی
• مدیران و کارشناسان شرکت‌های هلدینگ و مادر تخصصی
• مهندسین و دانشجویان واحدهای فنی و عملیاتی شرکت‌های بورسی
• مدیران و اعضای کانون‌ها و انجمن‌های تخصصی و صنفی
• مدیران و موسسین شرکت‌های دانش‌بنیان و فناوری
• کلیه اصناف و فعالین اقتصادی بخش خصوصی
• سازمان‌ها و موسسات دولتی

سرفصل‌های دوره

1. تعریف نقد، نقدینگی و نقد شوندگی
2. چارچوب ریسک نقدینگی براساس تعارف استاندارد
3. منابع و مصارف نقدینگی سازمان
4. محاسبه سررسید زمانی منابع و مصارف نقدینگی
5. منشاء ایجاد ریسک نقدینگی
6. عواقب ریسک نقدینگی در کسب و کار
7. تعریف جریان نقد آزاد FREE CASHFLOW
8. کاربردهای جریان نقد آزاد در چرخه نقدینگی
9. سیاست مدیریت ریسک نقدینگی

مدرس دوره

گروه مالی و مدیریت سرمایه‌گذاری شریف همواره مفتخر به همکاری با بهترین اساتید و متخصصین در ایران می‌باشد.

محمدمهدی سمواتی

دانشجوی دکتری
حقوق مالی دانشگاه تهران
مدیرعامل و مؤسس
گروه صنعتی بازرگانی آماده پخت
کاندیدای سطح نهایی آزمون CFA
کاندیدای سطح نهایی آزمون FRM

چگونگی ثبت‌نام

آیا می‌دانستید این دوره به صورت درون‌سازمانی هم برگزار می‌شود؟

میزان سرمایه‌گذاری در دوره ۳/۲۰۰/۰۰۰ ریال – خالص (پس از کسر کلیه کسورات قانونی) می‌باشد.

نکته: ۹% مالیات بر ارزش‌افزوده بر مبلغ ثبت‌نام اضافه می‌گردد.

جهت رزرو و ثبت‌نام در این دوره آموزشی با دبیرخانه تماس حاصل فرمایید: ۴ – ۶۶۰۸۶۷۷۱

شرایط انصراف و عودت وجه:

تا یک هفته پیش از آغاز دوره، با کسر ۳۰% از مبلغ ثبت‌نام و پس از آن، تنها با معرفی فرد جایگزین امکان‌پذیر خواهد بود.

دانلود برشورهای دوره

پرسش و پاسخ

مدیریت ریسک مالی چیست؟

هر سازمانی به تبع فعالیتی که پیش رو دارد، طبیعتا با چالش ها و ریسک هایی نیز مواجه است. یکی از زیرشاخه های مدیریت ریسک در کسب و کار، توجه و تمرکز بر ریسک های نقدینگی و مالی است. در همین راستا سالهاست که مفهوم بین المللی مدیریت ریسک مالی و نقدینگی به یکی از مهارت ها و تخصص های لازم در سازمان ها و شرکت ها تبدیل شده است. مدیریت ریسک مالی در واقع به حداقل رساندن اثرات ریسک هایی است که سازمان یا شرکت توان برآورد دقیق و روشنی از آنها ندارد.

اهمیت آشنایی با چگونگی مدیریت ریسک مالی و نقدینگی در ایران چیست؟

در بین انواع مختلف تحلیل و مدیریت ریسک، مدیریت ریسک مالی در کشور ما با توجه به حساسیت میزان نقدینگی در بازار کسب و کار اهمیت ویژه ای یافته است. یکی از دغدغه های اصلی صاحبان کسب و کار در ایران همواره بحث مدیریت منابع نقدینگی است. این دغدغه همواره از این جنس است که وجود وجوه نقد مازاد و یا کسری این وجوه در کسب و کار چالش هایی را به همراه می آورد که گاها شرکت ها، سازمان ها و حتی کارگاه های تولیدی و صنعتی را در معرض خطر جدی قرار میدهد.

به طور ساده میتوان این طور قلمداد کرد که ازدیاد منابع نقدینگی میتواند فرصت سرمایه گذاری را از مدیران کسب و کار بگیرد و از آن طرف کمبود منایع نقدینگی میتواند ریسک کسری منابع مالی را در پی داشته باشد.

محاسبه ریسک مالی و نقدینگی چه اهمیتی دارد؟

با توجه به مفاهیم عنوان شده، مهارت محاسبه ریسک مالی و نقدینگی تنها راه برنامه ریزی نقدینگی برای کسب و کارهاست. تنها در این صورت است که برآوردها و برنامه ریزیهای مالی و نقدینگی پایین ترین میزان ریسک را در پی خواهند داشت. در این صورت است که واحدهای خزانه در شرکت میتوانند آنقدر که پیش بینی میشود منابع را صرف سرمایه گذاری کرده و با احتمال کمتری دچار ریسک های مالی در کسب و کار شوند.

مدیریت وجه نقد: چیست و چگونه در شرکت اعمال می شود

یکی از مسئولیت های زیادی که شرکت ها دارند ، برنامه ریزی برای نحوه استفاده از پول نقد خود است.

با استفاده از این مقاله می توان نحوه عملکرد ، عملکرد آنها را کشف کرد عواملی که در نظر گرفته می شود تا مدیریت نقدی را تا حد ممکن کارآمد سازد و اصولی که اگر هیچ شرکتی بخواهد در این کار بهینه باشد نباید آنها را فراموش کند.

• مقاله مرتبط: "علوم مدیریت: آنچه هستند ، ویژگی ها و عملکردها"

مدیریت نقدی چیست؟

مدیریت نقدی ، همچنین با نام انگلیسی آن شناخته می شود ، مدیریت پول نقد ، اشاره دارد تمام اقداماتی که یک شرکت برای مدیریت ورود و خروج پول به منظور حفظ یک وضعیت مالی مطلوب انجام می دهد. برای رسیدن به این هدف ، سازمان باید کنترل کامل نقدینگی خود را در همه زمان ها ، پرداخت هایی که باید انجام دهد و همچنین امکان تأمین مالی که می تواند از بانک ها بدست آورد.

هدف از مدیریت پول نقد این است اطمینان حاصل کنید که واحد تجاری بودجه لازم را دارد تا بتواند در هر سال با بدهی های خود روبرو شود و در عین حال کارآمدترین استفاده را از مازاد داشته باشددر صورت وجود ، برای به حداکثر رساندن مزایای سرمایه گذاری. برای انجام این کار ، باید تعادل بین بخشی را که برای تسویه بدهی ، پرداخت قبض های معلق استفاده می کند ، بخشی دیگر که به صورت نقدی نگهداری می شود و دیگری دوباره سرمایه گذاری می کند ، بدست آورد.

برای همه این مسائل ، داشتن خزانه داری که توانایی انجام روش های مناسب را داشته و جریان های ورودی و خروجی پول را کنترل می کند ، ضروری است ، به طوری که صورت حساب شرکت همیشه کافی باشد و شرایطی که ممکن است به خطر بیفتد ، حاصل نشود. سازمان ، زیرا اگر در سطح مالی مشکلی وجود داشته باشد ، ناگزیر بر سایر جنبه های شرکت تأثیر می گذارد.

ممکن است اینها جملات واضحی به نظر برسند اما بعضی اوقات چندان واضح نیستند. اهمیت مدیریت صحیح پول نقد را نباید دست کم گرفت. مطالعه ای که به دلیل عدم موفقیت 101 استارتاپ انجام شد ، نشان داد که علت اصلی ، که 41 مورد از آنها را تحت تأثیر قرار داده ، در حال اتمام بودجه است. نمایشی از چگونگی سو mis مدیریت مالی می تواند به سرعت شرکت را ورشکست کند.

بدیهی است که اگر نقدینگی شرکتی به اتمام برسد ، این نیز نشان می دهد که در ابعاد دیگر شرکت مشکلاتی وجود دارد یا برخی از عناصر طبق برنامه ریزی در حال توسعه نیستند. در هر صورت ، انجام یک مدیریت نقدی بی عیب و نقص ، دلیل ایجاد بیش از حد کافی ، یا عدم ایجاد مشکلات جدید و یا استحکام کافی برای حل مشکلات دیگری که در بخشهای دیگر ایجاد شده اند ، است.

اگرچه ممکن است به نظر برسد که همه مواردی که ذکر کردیم صرفاً در مورد حسابداری تجارت است ، اما در مورد مفاهیم مختلف است. این احتمال وجود دارد که اگر شرکت بزرگ نباشد ، هر دو رویه توسط یک بخش انجام می شود ، اما هرچه شرکت مورد نظر بزرگتر باشد ، احتمال اینکه آنها یک تیم ویژه برای حسابداری و تیم دیگر برای مدیریت پول نقد داشته باشند ، بیشتر است.

چگونه پول نقد را به درستی مدیریت کنیم

هنگامی که از اهمیت مدیریت پول نقد آگاه شدیم ، س theال این است که بهترین روش برای انجام این کار چیست؟ اگرچه ، مانند همه موارد مرتبط با اقتصاد ، هیچ فرمول جادویی وجود ندارد ، سوالاتی وجود دارد که اغلب به عقل سلیم پاسخ می دهند. بیایید برخی از آنها را با جزئیات بیشتری مشاهده کنیم.

1. مسئولیت مشترک بین ادارات

پیشینی ممکن است به نظر برسد که همه موارد مربوط به مدیریت وجه نقد باید صرفاً از طرف بخش دارایی مدیریت شود ، اما در واقع این مسئله آنقدر مهم است که در بسیاری از بخشهای دیگر شرکت اعمال می شود.

به عنوان مثال ، بخش بازرگانی دانش عمیق تری از مشتریان مختلفی که با آنها کار می کند و همچنین ارتباط نزدیکتر با آنها ، در برخی موارد ، دارد. بنابراین ، منطقی است که این احتمال را در نظر بگیریم که مسئولیت آن معاملات تجاری مشتری است که معوق پرداخت با شرکت ما را دارد ، مسئول تماس با وی و دیدن او در موقعیتی که در آن است ، بنابراین تلاش برای حل و فصل این حادثه در اسرع وقت انجام می شود و این شرکت مبلغ بدهی را دریافت می کند تا مدیریت پول نقد برای مدت طولانی خدشه دار نشود.

• شاید برایتان جالب باشد: "چرخه مالی یک شرکت: آن چیست ، دوره ها و محاسبات"

2. به موقع به ارائه دهندگان پرداخت کنید

در نکته قبلی ما مشتری مشتری شرکت خود را مثال داده ایم که تأخیر در پرداخت دارد و بنابراین با ما بدهی دارد. اما فراموش نکنید که مورد مخالف نیز معمولاً یک سناریوی معمول در دنیای تجارت است. که این است که بگوییم، غالباً این خود شرکت است که پرداخت فاکتور به تأمین کنندگان خود را به تأخیر می اندازد، به دلایل خاص ظاهراً یکی از آنها مراقبت از مدیریت پول نقد است.

اگرچه این هدف است ، اما این عمل شرورانه است. استفاده از ارائه دهندگان گویی نهادهای مالی هستند که در صورت نیاز به تعریف مدیریت نقدینگی ما اعتبار می دهند اشتباه است. در سطح شهرت ، به طور جدی بر ما تأثیر می گذارد ، زیرا اگر اعتبار شرکت ما این باشد که هزینه های خود را به موقع پرداخت نمی کند ، همکاری در طولانی مدت با یک تامین کننده مشکل خواهد بود. این روش بعضاً قبل از بسته شدن سه ماهه یا سالانه حساب مورد استفاده قرار می گیرد زیرا پیش بینی می شود نقدینگی مورد نیاز باشد.

به همین ترتیب ، قابل معذوریت نیست.در این صورت ، بهترین کار این است که قبلاً با تأمین کننده تاریخ پرداختی که شرکت می داند می تواند آن را فرض کند ، توافق کنید. علاوه بر این ، ما می توانیم به طور جدی مدیریت نقدی شرکت تأمین کننده را خراب کنیم ، زیرا این پولی است که آنها انتظار داشتند و نمی گیرند ، اگر سفارش مهم باشد و این یک شرکت کوچک باشد ، حساب های خود را ضعیف می کند ، گاهی اوقات به طور جدی.

3. اشکال مختلف تأمین مالی را کاوش کنید

روش دیگر برای مراقبت از مدیریت وجه نقد ، ارزیابی اشکال تأمین مالی فراتر از وام های کلاسیک بانکی است ، مکانیزمی که معمولاً استفاده می شود و هزینه های زیادی برای شرکت ایجاد می کند. مثلا، برای تعادل بخشیدن به حساب ها در صورت وجود بسیاری از مجموعه های برجسته مشتری ، شرکت های بزرگ به شرکت های موسوم به مجموعه ها روی آورده اند.

این شرکت ها تقریباً تمام بدهی های شخص ثالث با خودشان را به شرکت اصلی می رسانند و مسئولیت مدیریت جمع آوری فاکتور معوقه را با مشتری مذکور دارند و کمیسیون کار انجام شده را نگه می دارند. این رابطه ای است که در آن هر دو شرکت مورد علاقه قرار می گیرند ، مکانیسم کاملی برای مدیریت پول نقد ، که می بیند چگونه جریان پول به دلیل پیش فرض ها به خطر نمی افتد.

4- نقدینگی بی حرکت را مرور کنید

یکی دیگر از تاکتیک هایی که می توانیم برای بهینه سازی مدیریت وجه نقد استفاده کنیم ، است بررسی دقیق ترازنامه در جستجوی پول نقد احتمالی بی حرکت. از این لحاظ ، می توانیم به عنوان مثال درآمد حاصل از اینكه ما محصولات خود را فروخته ایم یا خدمات خود را به مشتری های خاصی ارائه داده ایم و آنها به هر دلیلی هنوز فاكتور دریافت نكرده اند ، بدانیم.

به همین ترتیب ، ما می توانیم در موقعیتی مخالف قرار بگیریم و ما کسانی هستیم که پیش پرداخت را به یک تامین کننده پرداخت کرده ایم و هنوز نتوانسته ایم از عناصری که قرار بود ارائه شوند لذت ببریم. در هر دو مورد این وظیفه فرد مسئول مدیریت وجه نقد است که این موارد را کنترل کند تا همیشه در کارآمدترین وضعیت ممکن باشد.

اهداف مدیریت پول نقد

ما قبلاً دیده ایم که مدیریت وجه نقد از چه مواردی تشکیل شده است و روشهای مختلف برای انجام صحیح آن. اکنون می خواهیم عملکردهای مختلفی را که این فرایند برآورده می کند ، ببینیم.

1. توانایی پرداخت هزینه ها را داشته باشید

بدیهی است که اولین و احتمالاً مهمترین سوالی که با مدیریت صحیح وجه نقد قادر به کنترل آن خواهیم بود ، س thatال از آن است با پرداخت هایی که شرکت ما باید انجام دهد روبرو شوید، از آنهایی که مربوط به کارمندان خودشان و همچنین تأمین کنندگان و انواع دیگر هزینه ها است.

2. پیش بینی هزینه ها را انجام دهید

این فقط در مورد پرداخت نیست بلکه در مورد برنامه ریزی آنها و دانستن میزان هزینه ما نیز می باشد در هر زمان ، آماده سازی پیش بینی های سال بر اساس سرمایه ای که داریم یا انتظار داریم.

3. با هزینه های پیش بینی نشده کنار بیایید

البته ، همانطور که سعی می کنیم همه چیز را برنامه ریزی کنیم ، مواردی پیش می آید که شرایط پیش بینی نشده ای باعث هزینه هایی می شود که ما نداشته ایم. در این موارد ، مدیریت خوب پول نقد به ما امکان می دهد تا با سهولت بیشتری با این حوادث کنار بیاییم.

4- سرمایه گذاری های خوبی انجام دهید

اگر وضعیت اقتصادی شرکت بسیار خوب باشد ، این امکان وجود دارد که مازاد سرمایه گذاری در آن وجود داشته باشد. مدیریت صحیح پول نقد دلالت دارد بهترین گزینه ها را برای خرج کردن این پول انتخاب کنید.

5. وجوه را به طور موثر مدیریت کنید

تعادل بین درآمد و هزینه ستون فقرات حسابداری یک شرکت است، و برای این امر ضروری است که وجوهی را که به بهترین شکل ممکن در اختیار داریم ، مدیریت کنیم.

6. هرگز ورشکست نشوید

البته ورشکستگی ، سناریویی است که شرکت نباید به آن برسد ، زیرا مقدمه ورشکستگی است.

اقتصاد+I

ریسک را می‌توان به صورت رویداد‌های غیرمنتظره که معمولاً به صورت تغییر در ارزش دارایی‌‌ها یا بدهی‌‌ها می‌باشد، تعریف کرد. بنگاه‌‌ها در معرض انواع مختلف ریسک قرار دارند که به طور کلی می‌توان به دو دسته 'ریسک‌های تجاری' و 'ریسک‌های غیرتجاری' تقسیم کرد.

ریسک تجاری و غیرتجاری

ریسک‌های تجاری آنهایی هستند که از دید بنگاه ایجاد مزیت رقابتی و ارزش افزوده برای سهام‌داران می‌کنند. ریسک تجاری به بازار محصولی که یک بنگاه در آن فعالیت می‌کند مربوط می‌شود. این بازار شامل نوآوری‌‌های تکنولوژیک، طراحی محصول و بازاریابی می‌شود. نسبت عملیاتی (نسبت هزینه‌‌های ثابت به هزینه‌‌های متغیر) هم یک متغیر مهم محسوب می‌شود. پذیرش منطقی ریسک تجاری، یک مزیت رقابتی در هر کسب و کاری محسوب می‌شود. فعالیت‌‌های تجاری همچنین با ریسک‌های اقتصاد کلان سروکار دارند که ناشی از چرخه‌‌های اقتصادی و نوسان درآمد و سیاست‌‌های پولی است.

سایر ریسک‌هایی که بنگاه بر آنها کنترلی ندارد، دسته ریسک‌های غیرتجاری را تشکیل می‌دهند. این دسته شامل ریسک‌های استراتژیک می‌شوند که نتیجه تغییرات بنیادی در محیط سیاسی و اقتصادی هستند. یک مثال، ازبین رفتن سریع تهدید اتحاد جماهیر شوروی در اواخر دهه 80 میلادی است که باعث کاهش تدریجی بودجه دفاعی شد و مستقیماً روی صنایع دفاعی تأثیر گذاشت. سلب مالکیت و ملی شدن هم جزو ریسک‌های استراتژیک محسوب می‌شوند. پرهیز از این ریسک‌‌ها مشکل است، مگر با توسعه در کسب و کار‌‌های گوناگون یا کشور‌‌های متعدد.

در پایان ریسک‌های مالی که بخشی از ریسک‌های تجاری هستند می‌توانند به ریسک‌هایی تعبیر شوند که مربوط به سقوط در بازار‌های مالی هستند، مانند ضرر‌های ناشی از تغییر نرخ بهره و یا تغییر قیمت سهام. میزان پذیرش ریسک مالی می‌تواند به دقت بهینه شود به طوری که بنگاه بتواند بر روی فعالیت اصلی خودش تمرکز کند.

ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک

کل ریسک بازار را میتوان به دو دسته کلی ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک تقسیم نمود ریسک غیر سیستماتیک ریسکی است که ناشی از خصوصسات خاص شرکت از جمله نوع محصول ساختار سرمایه سهامداران عمده و غیره میباشد.ریسک سیستماتیک ناشی از تحولات کلی بازار و اقتصاد بوده و تنها مختص به شرکت خاصی نمیباشد به دیگر بیان ریسک سیستماتیک در اثر حرکتهای کلی بازار به وجود می آید.طبق نظریه های پرتفولیو با پرگونه سازی سبد سهام میتوان ریسک غیر سیستماتیک را از میان برد ولیکن ریسک سیستماتیک همچنان باقی میماند. شاخص بتا شاخصی برای اندازه گیری همنوایی حرکت یک شرکت با حرکت کل بازار و یا شاخصی برای اندازه گیری ریسک سیتماتیک است.

روش‌های اندازه‌گیری ریسک

ریسک عبارت است از احتمال نوسانات آتی نرخ بازدهی. شاخص‌های مختلفی برای تبیین نوسانات مورد استفاده قرار می‌گیرد که بعضی از مهم‌ترین آنها بدین صورت هستند:

1. دامنه تغییرات
2. متوسط انحراف خطی (متوسط قدر مطلق انحرافات)
3. واریانس (متوسط مجذور انحرافات)
4. انحراف معیار
5. نیم‌واریانس
6. نیم انحراف معیار
7. شاخص بتا
8. دارایی‌درخطر(VaR)

ریسک اعتباری

ریسک اعتباری ریسکی است که از نکول/قصور طرف قرارداد، یا در حالتی کلی‌تر ریسکی است که از «اتفاقی اعتباری» به وجود می‌آید. به طور تاریخی این ریسک معمولاً در مورد اوراق قرضه واقع می‌شد، بدین صورت که قرض‌دهنده‌ها از بازپرداخت وامی که به قرض‌گیرنده داده بودند، نگران بودند. به همین خاطر گاهی اوقات ریسک اعتباری را 'ریسک نکول' هم گویند.

ریسک اعتباری از این واقعیت ریشه می‌گیرد که طرف قرارداد، نتواند یا نخواهد تعهدات قرارداد را انجام دهد. تأثیر این ریسک با هزینه جایگزینی وجه نقد ناشی از نُکول طرف قرارداد سنجیده می‌شود.

ضرر‌های ناشی از ریسک اعتباری ممکن است قبل از وقوع نکول واقعی طرف قرارداد رخ دهند. به طور کلی‌تر ریسک اعتباری را می‌توان به عنوان ضرر محتمل که در اثر یک رخداد اعتباری اتفاق می‌افتد، بیان کرد. رخداد اعتباری زمانی واقعی شود که توانایی طرف قرارداد در تکمیل تعهداتش تغییر کند. ریسک اعتباری یکی از مهم‌ترین عوامل تولید ریسک در بانک‌ها و شرکت‌های مالی است. این ریسک از این جهت ناشی مي‌شود که دریافت‌کنندگان تسهیلات توانایی بازپرداخت اقساط بدهی خود را به بانک نداشته باشند.

در اندازه‌گیری ریسک اعتباری، ریسک مشخصه‌ای را باید اندازه گرفت که تعبیرهای مختلفی از آن می‌شود کرد: ریسک نکول، ریسک کاهش رتبه، ریسک نرخ بهره، ریسک تفاوت نرخ بهره.

اندازه‌گیری ریسک اعتباری

برای اندازه‌گیری ریسک اعتباری باید به این موارد توجه کرد:

* احتمال نُکول: احتمال این است که طرف قرارداد در مدت تعیین‌شده در قرارداد، به تمام یا بخشی از تعهدات‌اش، خواسته یا ناخواسته عمل نکند.

* میزان تعهد اعتباری: نشان می‌دهد که در زمان نکول، چه مقدار از تعهدات متأثر از نکول قرار می‌گیرد.

* نرخ بازیافت: در صورت نکول، چه سهمی از تعهدات ممکن است از راه‌های مختلف مثل وثیقه و . بازگردد.

بحثی مهم دیگری که در اندازه‌گیری ریسک اعتباری مطرح می‌شود، رتبه‌بندی اعتباری شرکت‌هاست.

ریسک عملیاتی

ریسک عملیاتی عموماً ناشی از اشتباهات انسانی یا اتفاقات و خطای تکنیکی تعریف می‌شود. این ریسک شامل تقلب (موقعیتی که معامله‌گر‌ها اطلاعات غلط می‌دهند)، اشتباهات مدیریتی و کاستی کنترل می‌شود. خطای تکنیکی ممکن است ناشی از نقص در اطلاعات، پردازش معاملات، سیستم‌های جابه‌جایی یا به طور کلی هر مشکل دیگری در سطح سازمان روی می‌دهد، باشد.

ریسک‌های عملیاتی ممکن است منجر به ریسک‌های اعتباری و بازار شوند. به عنوان مثال یک اشتباه عملیاتی در معامله تجاری مانند عدم انجام جابه‌جایی ممکن است ریسک بازار یا ریسک اعتباری ایجاد کند، زیرا هزینه آن به تغییرات قیمت بازار وابسته است.

ریسک بازار

ریسک بازار در اثر نوسانات قیمت دارایی‌ها در بازار ایجاد می‌شود. اشخاص حقیقی و حقوقی دارایی‌های خود را به صورت‌های مختلف مانند پول نقد، سهام، اوراق قرضه، مسکن، طلا و سایر دارایی‌های با ارزش نگهداری می‌کنند. تمام این دارایی‌ها در معرض تغییرات قیمت قرار دارند، و این نوسانات قیمتی مداوم، عامل اصلی ایجاد ریسک بازار هستند. ریسک بازار که یکی از عوامل اصلی ایجاد کننده ریسک می‌باشد، به همراه ریسک اعتباری نقش اصلی را در اکثر ورشکستگی‌ها ایفا می‌کنند. بحران‌های پیاپی و پیوسته مالی ناشی از ریسک مالی که در دو دهه اخیر در مقاطع مختلف در سطح جهان روی داده‌اند، لزوم مدیریت یک‌پارچه و کمی ریسک مالی با تمرکز بر ریسک بازار و ریسک اعتباری را بیش از پیش مطرح ساخته‌اند.

ریسک نرخ ارز یکی از ریسکهای‌ زیر مجموعه ریسک بازار است که به دلیل تغییرات نرخ ارز روی مي‌دهد. اهميت این ریسک هنگامي افزایش مي‌یابد که بخش قابل توجهی از پرتفوی شرکت متشکل از یک ارز و یا ارزهای گوناگون بر اساس وضعیت بازار (سبد ارزی) باشد. حالت دیگری که باعث ایجاد ریسک نرخ ارز مي‌شود هنگامي روی مي‌دهد که بانک مبادلات ارزی قابل توجهی داشته باشد و یا اینکه در مورد بانک‌ها، سپرده‌های ارزی دریافت نموده و همچنین تسهیلات ارزی پرداخت نماید.

ریسک قانونی

ریسک قانونی زمانی مطرح می‌شود که یک معامله از نظر قانونی قابل انجام نباشد. ریسک قانونی در کل با ریسک اعتباری مرتبط است زیرا طرفین معامله در صورت زیان در یک معامله به دنبال بستر قانونی برای زیر سؤال بردن اعتبار معامله می‌گردند.

این ریسک می‌تواند به صورت شکایت سهام‌داران علیه شرکتی که ضررده باشد ظاهر شود. ریسک‌های قانونی از طریق سیاست‌‌هایی که قسمت حقوقی مؤسسه با مشاوره مدیر ریسک و مدیریت سطح بالا اعمال می‌کند کنترل می‌شود. مؤسسات باید مطمئن باشند قرارداد‌ها با طرفین قابلیت اجرا دارد. با این حال وقتی پای زیان‌های بزرگ در میان باشد کشمکش‌های هزینه‌بر به وجود می‌آید زیرا منافع زیادی درگیر است.

ریسک قانونی که 'ریسک حقوقی' نیز نامیده می‌شود، یکی از ریسک‌های اثر گذار بر فعالیت شرکت‌ها است. دو عامل مهم در ميزان ریسک حقوقی تأثیرگذار هستند. عامل اول ایجاد کننده ریسک حقوقی، نوع و ساختار قوانین، روند قانونگذاری، و همچنین تغییرات قوانین مي‌باشد. عامل دوم ایجاد کننده ریسک حقوقی، روابط حقوقی بین بانک و اشخاص حقیقی و حقوقی مرتبط با بانک مي‌باشد.

ریسک نقدینگی

ریسک نقدینگی دارای دو گونهٔ «ریسک نقدینگی دارایی» و «ریسک نقدینگی تأمین مالی» می‌باشد.

ریسک نقدینگی دارایی

ریسک نقدینگی دارایی، که با نام 'ریسک نقدینگی بازار‌ـمحصول' هم شناخته می‌شود، زمانی ظاهر می‌شود که معامله با قیمت پیش‌بینی‌شده قابل انجام نباشد (به دلیل تغییر وضعیت نسبت به زمان معامله عادی) این ریسک در بین گونه‌‌های دارایی‌‌ها و در زمان وابسته به شرایط بازار تغییر می‌کند. بعضی دارایی‌‌ها مانند ارز‌های اصلی یا اوراق قرضه، بازار‌های عمیقی دارند و در اغلب مواقع به راحتی با نوسان کمی در قیمت، نقد می‌شوند اما این امر در مورد همه دارایی‌ها صادق نیست.

در مورد بانک‌ها، ریسک نقدینگی به دلیل کمبود و عدم اطمينان در ميزان نقدینگی بانک ایجاد مي‌شود. حالت دیگری که باعث افزایش ریسک نقدینگی مي‌شود این است که بازارهایی که منابع بانک در آن‌ها قرار دارد دچار کمبود نقدینگی شوند. ریسک نقدینگی با سایر ریسک‌های مالی مختلط است و به همين دلیل سنجش و کنترل آن با دشواری روبرو است.

ریسک نقدینگی تأمین مالی

ریسک نقدینگی تأمین مالی، که ریسک جریان وجه نقد هم نامیده می‌شود، به عدم توانایی در پرداخت تعهدات برمی‌گردد. این موضوع مخصوصاً برای پرتفو‌‌هایی که متوازن شده‌اند و متعهد به پرداخت حاشیه سود به طلب‌کاران هستنند معضل مهمی است. در واقع اگر ذخیره وجه نقد کافی نباشد، ممکن است در شرایط سقوط ارزش بازار نیاز به پرداخت وجه نقد وجود داشته باشد که منجر به نقد کردن اجباری پرتفو در قیمت پایین می‌شود. این چرخه ضرر‌ها که با حاشیه سود تعهدشده شدیدتر می‌شود، گاهی به مارپیچ مرگ تعبیر می‌شود.

ریسک تأمین مالی با برنامه‌ریزی مناسب جریان وجه نقد کنترل می‌شود. محدود کردن شکاف جریان وجه نقد، متنوع کردن و در نظر گرفتن منابع مالی جدیدی برای پر کردن کسری نقدینگی نقش مهمی در کنترل ریسک نقدینگی دارند.

مدیریت نقدینگی

مدیریت نقدینگی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که سیستم بانک‌داری با آن روبرو است. دلیل اصلی این چالش این است که بیشتر منابع بانک‌ها از محل سپرده‌های کوتاه‌مدت تامين مالی مي‌شود. علاوه بر این تسهیلات اعطایی بانک‌ها صرف سرمایه‌گذاری در دارایی‌هایی مي‌شود که درجه نقد‌شوندگی نسبتاً پایینی دارند.

وظیفه اصلی بانک ایجاد توازن بین تعهدات کوتاه‌مدت مالی و سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت است. نگهداری مقادیر ناکافی نقدینگی بانک را با خطر عدم توانایی در ایفای تعهدات و در نتیجه ورشکستگی قرار مي‌دهد. نگهداری مقادیر فراوان نقدینگی، نوع خاصی از تخصیص ناکارآمد منابع است که باعث کاهش نرخ سو‌ددهی بانک به سپرده‌های مردم و در نتیجه از دست دادن بازار مي‌شود.

مدیریت نقدینگی به معنی توانایی بانک برای ایفای تعهدات مالی خود در طول زمان است. مدیریت نقدینگی در سطوح مختلفی صورت مي‌گیرد. اولین نوع مدیریت نقدینگی به صورت روزانه صورت پذیرفته و به صورت متناوب نقدینگی مورد نیاز در روزهای آتی پیش‌بینی مي‌شود. دومين نوع مدیریت نقدینگی که مبتنی بر مدیریت جریان نقدینگی است، نقدینگی مورد نیاز را برای فواصل طولانی‌تر شش ماهه تا دو ساله پیش‌بینی مي‌کند. سومين نوع مدیریت نقدینگی به بررسی نقدینگی مورد نیاز بانک در شرایط بحرانی مي‌پردازد.

رتبه‌بندی اعتباری

برای سنجش ریسک اعتباری معمولاً شرکت‌ها را بر اساس ریسکی که در قرارداد متوجه بانک می‌کنند مرتب کرده و اصطلاحا رتبه‌بندی می‌کنند. برای اندازه‌گیری ریسک اعتباری، به هر رتبه احتمال نکولی نسبت می‌دهند.

روش‌های رتبه‌بندی اعتباری

برای رتبه‌بندی اعتباری از مدل‌های مختلفی استفاده می‌شود. مدل‌های لوجیت و پروبیت، تحلیل تفکیک خطی، روش نزدیک‌ترین همسایه‌ها، مدل‌های ساختاری (مثل مدل کی‌‌ام‌وی) و نهایتا مدل‌های شبکه‌ عصبی و الگوریتم ژنتیک.

نکول

دراصطلاح به معنای عدم قبول یا رد است زبان مالی‌چی‌ها اگر طرف قرارداد نتواند در قبال قراردادی که بسته است به تمام یا بخشی از تعهدات‌اش، خواسته یا ناخواسته، عمل کند، اصطلاحا گویند که "نکول" انجام داده است. از بابت نکول، معمولاً ریسکی به وجود می آید که به ریسک اعتباری معروف است.

با تشکر از میلاد رشیدی