بازار ثانویه ارز چیست؟

منظور از بازار ثانویه و تفاوت های ارزی آن چیست؟

همه چیز درمورد بازار ثانویه ارز
از فروردین ماه سال 97 و همزمان با نوسانات شدید نرخ ارز در کشور، دولت به تک نرخی کردن دلار اقدام نمود و از تاریخ 21 فروردین ماه، نرخ 4200 تومان را برای هر دلار تعیین کرد. از اقدامات دیگر دولت برای جلوگیری از ورود نوسانات بازار ارز به بازار کالا و خدمات راه اندازی سامانه ای به نام نیما یا همان نظام یکپارچه معاملات ارزی بود به این صورت که در این سامانه قرار بود صادرکنندگان دلارهای حاصل از صادرات خود را به قیمت 4200 تومان به این سامانه واریز کنند تا واردکنندگان بتوانند دلار مورد نیازشان را برای واردات کالا به قیمت 4200 تومان از همین سامانه تامین کنند.

اما هنگامی که سامانه نیما شروع به کار کرد با مشکلات زیادی روبه رو شد از جمله مشکلات آن می توان به سرپیچی برخی از صادرکنندگان مثل پتروشیمی ها از دستور دولت برای واریز دلارهای خود به سامانه نیما اشاره کرد، آنها برای کسب منافع شخصی، دلارهای خود را در بازار آزاد با قیمت حدود 8 هزار تومان به فروش رسانند. از مشکلات دیگر این سامانه اختصاص دلار 4200 تومانی توسط دولت تنها برای واردات برخی کالاهای اساسی و خاص بود و بنابراین واردکنندگان کالاهای دیگر باید برای تهیه دلار مورد نیازشان به همان بازار آزاد مراجعه می کردند و به همین دلیل در بازار آزاد نرخ دیگری برای دلار به قیمت 8 هزار تومان به وجود آمد. دولت با مشاهده این دو مشکل برای حل آن تصمیم به ایجاد نرخ دومی برای ارز، علاوه بر نرخ 4200 تومان گرفت و این نرخ به صورت توافقی مابین صادرکنندگان و واردکنندگان تعیین شد و از سامانه نیما خارج بود و بنابراین به این بازار شکل گرفته بین صادرکننده و وارد کننده که دولت در آن دخالتی نداشت " بازار ثانویه ارز " گفته شد. اجازه تشکیل بازار ثانویه ارزی قبل از سفر اخیر رئیس جمهوری از او گرفته شده بود و آقای روحانی نیز با وجود بازار دومی برای ارز موافقت کرده بود. می توان گفت فلسفه ی به وجود آمدن بازار ثانویه ارز، تامین ارز سایر گروه های کالایی است که اسمشان در لیست دلار 4200 تومانی موجود نیست و وارد کنندگان این کالاها با بهم خوردن بازار آزاد ارز و ممنوع شدن فعالیت در آن در تامین نیازهای ارزی خود ناتوان شده اند.

همانطور که مشخص است قیمت توافقی دلار در بازار ثانویه ارز، باید نرخی ما بین دلار دولتی 4200 تومانی و دلار بازار آزاد 8000 تومانی باشد. بنابراین دولت به صادرکنندگان کالاهای غیرنفتی اجازه خواهد داد که ارز حاصل از صادرات خود را تا 20 درصد در این بازار ثانویه عرضه کنند. همچنین دولت معاملات و خرید و فروش ارز در بازار ثانویه را کنترل خواهد نمود. باید توجه داشت که این بازار فقط به صادرکنندگان بخش خصوصی و خُرد اختصاص دارد و بنابراین 20 درصد درآمد حاصل از صادرات همه کالاها قابل عرضه در بازار ثانویه نیست. برای روشن تر شدن مسئله باید چنین گفت که در این بازار 20 درصد صادرات غیرنفتی یعنی صادرات اقلامی به جز «پتروشیمی ها، فولاد و مواد معدنی رنگین» عرضه می شود که این ارز برای واردات " گروه سوم کالایی" در نظر گرفته شده است. در واقع گروه سوم کالایی، کالاهای غیرضروری و ساخته شده و مصرفی را شامل می شود. بنابراین صادرکننده و وارد کننده خودشان می توانند بر سر قیمت ارز آن به توافق برسند. " گروه سوم کالایی" نیز توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت مشخص می شود. در اینجا بهتر است نگاهی به گروه اول و دوم کالایی نیز داشته باشیم که ارز آن توسط بانک و سامانه نیمایی تامین می شود.

گروه اول شامل کالاهای ضروری و داروها می شود و ارز آن از محل منابع نفتی تامین می شود به این صورت که متقاضی می تواند ارز مورد نیازش را از بانک تامین کند. اما بخش دیگر منابع ارزی، منابع بازار ثانویه ارز چیست؟ شرکت های دولتی و تحت پوشش دولت یا با مدیریت هستند که می توانند منابع ارزی صادراتی را در سامانه نیما و شبکه ارزی واریز کنند و در اختیار صرافان قرار دهند.

لازم به ذکر است برای کالاهای بسیار ضروری، ارز حتی با قیمتی پایین تر از 4200 تومان تخصیص خواهد یافت. جمع درآمدهای این بخش در گروه دوم به 30 میلیارد می رسد که به سامانه نیما واریز می شود. در سال گذشته صادراتی به ارزش 47 میلیارد تومان صورت گرفت که باقی مانده آن 17 میلیارد می شود و مربوط به بخش کشاروزی است و درواقع صادرات خرد ما را شامل می شود. در این بخش نیز باید اجازه داد صادرکنندگان با وارد کنندگان توافق داشته باشند. صادرکنندگان می توانند منابع ارزی خود را از طریق پروانه صادراتی در اختیار وارد کننده قرار دهند. درگروه دوم نیز کالاهای نسبتا ضروری قادر به دریافت ارز 4200 تومانی خواهند بود

اما همانطور که گفته شد گروه سوم کالایی مربوط به کالاهای غیر ضروری می شود و ارز آن از بازار ثانویه تامین خواهد شد.

طبق گفته صاحبه نظران اقتصادی با ایجاد بازار ثانویه ارز، بستری روشن و قابل کنترل در کنار بازار اصلی ارز تشکیل می شود که در تعیین قیمت توافقی آن نباید دولت دخالتی داشته باشد و فقط با نظارت می تواند در آن نقش کنترلی خود را ایفا کند.

مزایای بازار ثانویه ارز
قبل از ایجاد بازار ثانویه ارزی، برخی از واردکنندگان مجبور بودند برای تهیه ارز مورد نیازشان به بازار آزاد رجوع کنند. همچنین عده ای از صادرکنندگان نیز به این علت که قیمت دلار در بازار آزاد از قیمت دلار در سامانه نیما بیشتر بود، دلار خود را در بازار آزاد می فروختند تا سود بیشتری نصیبشان شود و همین عوامل موجب به وجود آمدن قیمت غیر منطقی دلار در بازار آزاد شده بود که با تشکیل بازار ثانویه ارز، قیمت ارز در بازار آزاد قدری منطقی تر شد.

با راه اندازی سامانه نیما، اشتیاق واردکنندگان کالاهای خاص برای واردات کالا افزایش یافت به طوری که طبق گفته رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، تقاضا برای واردات حدود 27 میلیارد دلار، در سه ماهه نخست سال جاری بوده است و این میزان تقاضا افزایش چشم گیری نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته است ولی این نرخ پایین در سامانه نیما چندان انگیزه ای برای صادرکنندگان ایجاد نمی کرد و صادرات کالا کاهش یافته بود که با راه اندازی بازار ثانویه ارز این مشکلات حل شد.

در این بازار خریدار و فروشنده و به نوعی همان وارد کننده و صادر کننده توافق می کنند و همه چیز شفاف خواهد بود و پشت پرده ای نخواهد داشت.

قبل از تشکیل بازار ثانویه ارز، ارزها در بازار غیر رسمی به دست دلالان افتاد و بدون نظارت بر خرید و فروش این افراد قیمت دلار افزایش یافت و حباب نجومی ایجاد شد ولی با ایجاد بازار ثانویه ارزی مردم توانستند ارز مورد نیازشان را به صورت توافقی تهیه کنند و به این ترتیب با نظارت دولت بر این بازار، دست دلالان کوتاه شد.

معایب بازار ثانویه ارز
هادی حق شناس از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در رابطه با معایب بازار ارز ثانویه چنین می گوید: زمانی که کالایی دو قیمت یا بیشتر داشته باشد و عرضه کننده ی آن کالا هم دولت باشد حتما زمینه رانت ایجاد خواهد کرد. همچنین این کارشناس اقتصادی بیان کرد: دو نکته کلیدی در بازار ارز کشور داریم، نخست اینکه عرضه کننده ارز در کشور دولت است و نکته دوم اینکه بزرگ ترین مصرف کننده نیز دولت است، بنابراین زمانی که بزرگ ترین عرضه کننده و مصرف کننده ارز خود دولت است، برای کشف قیمت ممکن است ایجاد بازار ثانویه کمک کند، اما برای حذف زمینه رانت نمی تواند کمک کند. طبق گفته او در کشور های دنیا و حتی در کشور های همسایه ارز قیمت یکسان و تک نرخی دارد، لذا نمی توانیم چند نرخی ارز را بپذیریم و انتظار داشته باشیم رانتی شکل نگیرد یا تقاضا ها واقعی باشد.

بازار ثانویه ارزی چیست و کاربرد آن

هم زمان با شروع نوسانات نرخ ارزی، دولت اقدام به تک نرخی کردن ارز و قرار 4.200 برای هر ارز انجام داد. برای جلوگیری از این نوسانات در بازار ارز، سامانه ای به نام نیما، برای ایجاد وحدت در معاملات ارزی به وجود آورد.

در سامانه نیمایی، صادرات با نرخ تعیین شده انجام می شود و بدین صورت است که ارزهای به دست آمده از صادرات، به سامانه واریز می شود و وارد کنندگان می توانند ارز موردنیاز با قیمت 4.200 را از این سامانه تامین کنند.

مشکلات سامانه و ارز نیمایی به وجود آمدن ارز ثانویه:

با شروع این سامانه، مشکلاتی هم به وجود آمد، بعضی از صادر کنندگان مانند پتروشیمی، از این سامانه سرپیچی کردند و برای کسب منافع شخصی، ارز های به دست آمده از صادرات را در بازار آزاد با نرخ تقریبا دو برابر ارائه کردند.

از دیگر مشکلات به وجود آمده، این است که، این نرخ ارزی فقط برای برخی از کالاهای وارداتی می باشد و بقیه واردکنندگان برای تهیه ارز به بازار آزاد مراجعه می کردند و این باعث به وجود آمدن نرخ بازار آزاد ارزی با نرخ بازار ثانویه ارز چیست؟ 8 هزار تومان به وجود آمد.

بعد از به وجود آمدن این مشکل در بازار ارزی، دولت تصمیم به نرخ دوم ارزی گرفت و به غیر از نرخ 4.200، نرخ دیگری به صورت توافقی بین صادر کنندگان و وارد کنندگان قرار داد. این نرخ ثانویه ارزی از سامانه نیمایی خارج می باشد و دولت در آن نقشی ندارد و به صورت بازار آزاد و با نام بازار ثانویه ارزی می باشد.

دلیل به وجود آمدن این ارز بازار ارزی هم، شرایط تامین ارز، برای دیگر گروه های وارد کننده می باشد، که اسم آن ها در لیست ارز نیمایی وجود ندارد.

نرخ ارز بازار ثانویه

نرخ ارز بازار ثانویه:

قیمت توافقی این ارز ثانویه باید فی مابین ارز نیمایی 4.200 با ارز بازار آزاد 8.000 تومان باشد. به همین دلیل، دولت به صادر کنندگان غیر نفتی، اجازه عرضه ارز به دست آمده را با نرخ 20% داده است.

دولت معاملات ارز ثانویه را کنترل می کند و این بازار ثانویه فقط برای صادر کنندگان بخش خصوصی و خرد می باشد و 20% افزایش نرخ ارزی برای همه کالاها قابل قبول نمی باشد.

این نرخ ارزی ثانویه، برای واردات گروه سوم کالادر نظر گرفته شده است و شامل کالاهای غیر ضروری و مصرفی می باشد که به وسیله وزارت صنعت و معدن مشخص می شود.

کالاهایی که ارز آن ها توسط بانک و سامانه نیمایی تامین می شود:

در این مبحث به کالاهایی می پردازیم که جزء گروه اول و دوم می باشند و ارز مورد نیاز برای وارد کرد آن ها به وسیله سامانه نیمایی تامین می شود.

گروه اول: در لیست این گروه کالاهای ضروری قرار دارد و ارز آن هم از صادرات منابع نفتی تامین می شود. متقاضی قابل قبول در این گروه ارز مورد نیاز خود را می تواند از بانک تهیه کند.

گروه دوم: شرکت های دولتی و تحت پوشش دولت، منابع ارزی صادرات را به سامانه نیما و شبکه ارزی واریز می کنند و در اختیار صرافان قرار می دهند.

گروه سوم: این گروه جزء کالاهای غیر ضروری می باشد و ارز آن از بازار ثانویه تامین می شود.

مزایای بازار ثانویه ارزی

مزایای بازار ثانویه ارزی:

• قبل از بازار ثانویه ارزی، وارد کنندگان باید به بازار آزاد مراجعه می کردند و ارز مورد نیاز خود را از این بازار تهیه می کردند. بعضی از صادر کنندگان هم ارز خود را در بازار آزاد می فروختند و سود بیشتری به دست می آوردند. این مسئله باعث به وجود آمدن قیمت غیر منطقی ارز شد و در نهایت بازار ثاویه ارزی به وجود آمد.
• با وجود بازار ارز ثانویه، وارد کنندگان هم شوق بیشتری برای واردات به دست آوردند و تقاضا برای واردات افزایش چشم گیری به دست آورد. نرخ ارز نیمایی انگیزه بالایی برای صادر کنندگان ایجاد نمی کرد و با این بازار ارز ثانویه، انگیزه آن ها هم برای صادرات بیشتر شد.
• در این بازار ارز، فروشنده و خریدار که همان صادر کننده و وارد کننده می باشند، با هم توافق می کنند و همه چیز روشن می باشد.
• قبل از به وجود آمدن بازار ثانویه، ارز به دست دلالان ارزی افتاده بود و بدون نظارت به صورت نجومی، قیمت ارزی بالا می رفت. در این بازار ارزی، مردم توانستند که ارز مورد نیاز خود را برای واردات به صورت توافقی تهیه کنند.

معایب بازار ثانویه ارزی:

زمانی که کالایی دارای دو قیمت باشد و به وسیله دولت عرضه شود، زمینه برای به وجود آمدن رانت ایجاد می شود. در این بازار ارزی، عرضه کننده این ارز دولت می باشد و بزرگترین مصرف کننده هم دولت می باشد، به همین دلیل بازار ثانویه قیمت تعیین می کند و زمینه رانت به وجود می آید.

اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله مالیات ارزهای دیجیتال در ایران را به شما پیشنهاد می کنیم.

بازار ثانویه ارز چیست و چرا در اقتصاد اهمیت دارد؟

در دنیای اقتصاد و مفاهیم اقتصادی مربوط به آن عبارات و اصطلاحات زیادی وجود دارد که برخی بسیار بیشتری دارند. یکی از مفاهیمی که اهمیت آن در این روزهای آشفته اقتصاد بیشتر مورد توجه است و باید با این مفهوم آشنایی کامل داشته باشید بازار ثانویه ارز است. تا پایان این مقاله هرآنچه که باید در مورد بازار ثانویه ارز بدانید را توضیح خواهیم داد.

بازار ثانویه ارزی چیست؟ نرخ توافقی دلار چیست؟

در اقتصاد نرخ توافقی برای دلار تعیین می شود. این نرخ در واقع خارج از سامانه نیما و در سامانه ای بین وارد وارد کننده و صادر کننده مشخص می شود. این نرخ توافقی با عنوان نرخ توافقی دلار شناخته می شود و سامانه ای که در آن نرخ توافقی مشخص می شود بازار ثانویه ارز نامگذاری می شود. در واقع به این بازاری که میان صادر کننده و وارد کننده شکل می گیرد بازار ثانویه ارزی گفته می شود.

البته گاهی دولت بنابر سیاست های پولی مالی مد نظر خود نرخ دلار را تک نرخی می کند.

بستن حساب های موقت یکی از موضوعات مهم در بحث حسابداری شرکت هاست. پیشنهاد می کنیم این مقاله را در سپیدار مطالعه کنید.

ماجرای سامانه نیما و دو قیمتی شدن ارز

دولت مدتی پیش تصمیم گرفت با راه اندازی سامانه ای به نام سامانه نیما مشکلات ارز را در اقتصاد کشور حل کند، اما این سامانه خود با مشکلات بسیاری همراه بود که کارایی آن را از بین می برد.

یکی از مشکلات این سامانه این بود که در برخی موارد برخی صادرکنندگان محصولاتی همچون پتروشیمی از واریز دلارهای خود به سامانه نیما صرفه نظر کردند و ترجیح دادند دلارهای خود را در بازار آزاد بفروشند. و دومین مشکل مهم این بود که سامانه نیما تنها برای واردات دسته های مشخصی از کالا مورد استفاده قرار می گرفت و باقی محصولات باید از دلار آزاد برای واردات استفاده می کردند. این مسئله باعث دو نرخی شدن ارز شد.

بازار ثانویه ارزی از همین موضوع پدید آمد

حالا با دو نرخی شدن ارز دولت تصمیم گرفت که با نرخ دوم دلار موافقت کند. در واقع نرخ دومی که در بازار تعیین می شد تحت نظر سامانه نیما نبود و بر اساس فعالیت های وارد کنندگان و صادرکنندگان و توسط آن ها تعیین می شد. این بازاری که در آن نرخ دوم دلار مشخص می شد بازار ثانویه ارزی نام گرفت.

در این میان پیشنهاد می کنیم مقاله اعتبارات اسنادی که از موضوعات مهم در اقتصاد کشور است را مطالعه کنید.

بازار ثانویه ارز چه تاثیری بر اقتصاد کشور دارد؟

یکی از مهمترین سوالاتی که در مورد بازار ثانویه ارز وجود دارد این است که تاثیر این بازار بر اقتصاد کشور چیست؟ در اوایل به وجود آمدن بازار ثانویه ارز این تصور وجود داشت که بازار ثانویه ارز می تواند موجب ساماندهی وضعیت قیمت ارز شود، در صورتی که اینطور نشد.

در واقع این تصور وجود داشت که وارد کنندگان به دلیل اختلاف قیمت ارز بین بازار آزاد و بازار ارز نیمایی وارد کنندگان نسبت به سفارش بیشتر اقدام کنند و از طرفی پایین بودن نرخ دلار در سامانه نیمایی باعث وجود بی انگیزگی در صادرات شده بود. قرار بود با راه افتادن بازار ثانویه ارزی این مشکلات پایان بیابد که اینطور نشد.

مزایای وجود بازار ثانویه ارز

اما بازار ثانویه ارز همچنان مزایایی دارد که قابل توجه است. در ادامه به این مزایا اشاره میکنیم:

• قبل از اینکه بازار ثانویه ارز شکل بگیرد، بسیاری از وارد کنندگان مجبور بودند از بازار آزاد ارز استفاده کنند. بسیاری از صادرکنندگان نیز به علت اینکه قیمت دلار در بازار آزاد از بازار ارز نیمایی بیشتر بود دلار خود را در بازار آزاد می فروختند تا سود بیشتری کسب کنند. همین موارد باعث شد قیمت دلار در بازار آزاد به طرزی غیر منطقی افزایش پیدا کند. بازار ثانویه ارزی توانست این مشکل را مدیریت کند.
• با به وجود آمدن بازار ارز نیمایی و اختلاف قیمت آن با قیمت دلار در بازار آزاد بسیاری از وارد کنندگان تمایلشان را به واردات افزایش دادند؛ اما این نرخ پایین دلار در بازار ارز نیمایی انگیزه ها را برای صادرات کاهش می داد که وجود بازار ثانویه توانست راه حل خوبی برای این مشکل باشد.
• در این بازار خریدار و فروشنده یا همان صادر کننده و وارد کننده توافق می کنند و همه چیز شفاف و روشن خواهد بود.
• قبل از اینکه بازار ثانویه ارز به وجود بیاید ارزها در بازار غیر رسمی به دست دلالان بازار افتاد و بخاطر عدم نظارت بر آن ها قیمت ها تا حد زیادی بالا رفت و حباب بسیاری بزرگی در بازار ارز ایجاد شد، اما با وجود بازار ثانویه ارز مردم می توانستند ارز مورد نیاز خود را با توافق تهیه کنند و با وجود نظارت دولت و راه اندازی بازار ثانویه دست دلالان از بازار ارز کوتاه تر شد و آسیب های وارده از جانب آنان به اقتصاد کشور کمتر شد.

راستی در این میان پیشنهاد می کنیم از امکانات سیستم حقوق و دستمزد سپیدار نیز دیدن کنید.

قوانین و ساختارهای بازار ثانویه ارز

زمانی که بازار ثانویه ارز به وجود آمد دولت برای نظارت بر آن قوانینی را برای آن مشخص کرد و ساز وکاری رابرای آن تعیین کرد. برای مثال یکی از مهمترین ساز و کارهای بازار ثانویه ارز این بود که این بازار برای تامین ارز واردات کالاهای مصرفی غیر اساسی مورد استفاده قرار می گرفت و این محصولات در دسته محصولات گروه سوم بازار ثانویه ارز چیست؟ قرار داشتند. دسته چهارمی از محصولات هم وجود داشت که در آن زمان وارد آن ها ممنوع بود و خودروهای خارجی نیز یکی از مهمترین کالاهای گروه چهارم محسوب می شد که امکان استفاده از بازار ثانویه ارز برای واردات خودرو وجود نداشت.

اگر میخواهید با یکی از مقالات و موضوعات مهم حسابداری آشنا شوید پیشنهاد می کنیم مقاله سند حسابداری را از دست ندهید.

نرخ ارز در بازار ثانویه و ارتباط آن با بانک مرکزی

یکی دیگر از موضوعات مطرح در مورد بازار ثانویه ارز این بود که آیا تعیین نرخ ارز در بازار ثانویه ارتباطی با بانک مرکزی دارد یا خیر. در واقع در همان اوایل شروع به کار این بازار بانک مرکزی اعلام کرد که دخالتی در تعیین قیمت ارز در این بازار ندارد.

بازار ثانویه چیست؟

اوراق بهاداری که قبلا منتشر شده و در بازار اولیه فروخته شده‌اند، در بازاری که به آن بازار ثانویه گفته می‌شود، مورد معامله قرار می‌گیرند. وجود بازار ثانویه به خریداران اوراق بهادار این اطمینان خاطر را می‌دهد که در صورت نیاز می‌توانند اوراق بهادار خود را بفروشند و از وجه نقد حاصل از آن استفاده کنند. در این بازار، برخلاف بازار اولیه که تنها فروشنده، شرکت مربوطه بود و وجه حاصل از فروش به وی تعلق می‌گرفت، اوراق بهادار میان سایر سرمایه‌گذاران و معامله‌گران بازار سرمایه مبادله می‌شود . بازار ثانویه بازاری است که سرمایه گذاران، اوراق بهادار یا سایر دارایی های مالی را به جای اینکه خودشان به طور مستقیم از شرکت های ناشر خریداری کنند، از سایر سرمایه گذارانی که قبلاً آن‌ها را خریده‌اند و حالا قصد فروششان را دارند، می‌خرند. بازارهای بورس، نظیر بورس اوراق بهادار تهران بازار ثانویه هستند.
در اقتصادهای توسعه یافته برای سایر انواع اوراق بهادار نیز بازار ثانویه‌ای موجود است، برای مثال وقتی‌که صندوق های سرمایه گذاری، بانک های سرمایه گذاری یا نهادهای بزرگ پولی و مالی وام های کلانی از وام دهندگان بزرگ خریداری می‌کنند. در هر معامله ای که در بازارهای ثانویه انجام می‌شود، پول نقد به جای اینکه مستقیم به حساب یک شرکت یا نهاد برود، به جیب سرمایه گذاران ریخته خواهد شد.

توضیحاتی در مورد بازار ثانویه

شرکت هایی که سهام آن‌ها به تازگی عرضه عمومی اولیه شده است، وقتی به عنوان یک معامله در بازار اولیه در نظر گرفته می‌شود که سهام عرضه شده برای نخستین بار توسط سرمایه گذاران به صورت مستقیم از شرکت تأمین سرمایه ای که وظیفه پذیره‌نویسی سهام را به عهده دارد، خریداری شود؛ بعدازآن هر سهمی در بازار ثانویه، بین سرمایه گذاران معامله خواهد شد. در بازار اولیه، اغلب قیمت ها از پیش تعیین‌شده‌اند، درحالی‌که در بازار ثانویه فقط عوامل پایه‌ای اقتصادی مثل عرضه و تقاضا قیمت اوراق را تعیین می‌کنند.

بازار ثانویه چیست؟

بازار ثانویه (secondary markets) مکانیزمی کاربردی را به وجود می‌آورد تا بعد از اینکه در مرحله پذیره نویسی، اوراق بهادار در بازار اولیه به فروش رسیدند، سرمایه گذاران بتوانند آنها را دوباره خرید و فروش کنند. بازارهای اولیه بدون وجود بازارهای ثانویه نمی‌توانند به خوبی فعالیت کنند. اگر یک سرمایه گذار پس از آنکه اوراق بهاداری را خریداری کرد، تمایل نداشته باشد آن را تا موعد سررسید نگهداری کند باید بتواند به راحتی و با کمترین هزینه اوراق خود را بفروشد. وجود بازارهای ثانویه فعال این اطمینان را برای خریداران اوراق بهادار فراهم می‌سازند تا آنها بتوانند در هر زمانی که بخواهند اوراق بهادار خود را در این بازارها بفروشند. البته چنین فروشی می‌تواند با زیان نیز همراه باشد. اما گاهی زیان بهتر از آن است که سرمایه گذار اصلا نتواند اوراق بهادار خود را بفروشد.

ساختار بازار ثانویه به چه شکلی است؟

ﺑﻮﺭﺱ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﻬﺎﺩﺍﺭ ﻣﻬﻢ‌ﺗﺮﻳﻦ ﻧﻬﺎﺩ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺑﺮﺍی ﻣﻌﺎﻣﻼﺕ سهام و ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﻬﺎﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ. بازار ثانویه مکانی است که در آن ابزارهای مالی که قبلا منتشر شده‌اند، مانند اوراق قرضه و سهام، مورد خرید و فروش قرار می‌گیرند. مثلا اگر فردی سهام یک شرکت را در مرحله پذیره ‌نویسی خریداری کرده است و اکنون قصد فروش آن سهم به سایر سرمایه‌ گذاران بازار را دارد باید برای فروش سهم خود به بازار ثانویه مراجعه کند. در واقع این بازار، محلی است که سرمایه گذاران، اوراق بهادار را به جای شرکت صادر کننده از دیگر سرمایه گذاران خریداری می‌کنند. حجم معاملات در بازار ثانویه، نسبت به بازارهای اولیه بسیار بیشتر است. این بازار با هدف امکان سازی معامله اوراق منتشر شده در بازار اولیه و افزایش قابلیت نقد شوندگی آنها ایجاد شده است. بازار ثانویه برای شرکت‌ها نقطه‌ای استراتژیک به شمار می‌رود که از مسیر آن می‌توانند روی معامله‌ها نظارت و کنترل داشته باشند و به تصمیم‌های مدیریتی خود جهت دهند.

برای درک بهتر ساختار بازار اولیه و ثانویه تصویر بالا را ملاحظه کنید. در ابتدا، شرکت‌ها سهام و اوراق بهادار خود را اولین بار برای سرمایه گذاران منتشر می‌کنند که در اصطلاح مالی، آن را IPO (عرضه عمومی اولیه) می‌نامند. پس از ورود این شرکت‌ها در لیست بورس اوراق بهادار یعنی پس از پذیرش در بورس، سرمایه گذاران به بازار ثانویه می‌روند و سهام خود را به سرمایه گذاران دیگر می‌فروشند. سرمایه گذاران در بازار ثانویه می‌توانند سهام خود را بخرند یا بفروشند، سود کسب کنند یا از ضرر بیشتر در آینده جلوگیری نمایند. بازارهای جهانی مانند بورس اوراق بهادار نیویورک NYSE و نزدک (NASDAQ) نمونه‌هایی از بازارهای ثانویه هستند.

بازار ثانویه چه ویژگی‌هایی دارد؟

هزینه معامله کمتر به دلیل حجم بالای معامله‌ها

برای سرمایه گذاران نقدینگی به همراه می‌آورد. هر فروشنده‌ای که نیاز به پول نقد داشته باشد، می‌تواند به دلیل حضور تعداد زیادی از خریداران در این بازار، اوراق بهادار خود را به راحتی به فروش برساند.

در بازار ثانویه، هرگونه اخبار یا اطلاعات جدید در رابطه با شرکت به سرعت در قیمت سهام آن منعکس می‌شود.

عرضه و تقاضای موجود در اقتصاد به کشف قیمت در این بازار کمک می‌کند.

جایگزینی برای پس انداز است.

بازارهای ثانویه با مقررات سنگینی از جانب دولت روبرو هستند. چون منبع اصلی شکل گیری سرمایه و نقدینگی برای شرکت‌ها و سرمایه گذاران به حساب می‌آیند و این مقررات در سطح بالا، ایمنی پول سرمایه گذاران را تضمین می‌کند.

قیمت گذاری در بازار ثانویه چگونه صورت می‌گیرد؟

در بازار اولیه، قیمت اوراق بهادار از قبل و براساس قیمت اسمی تعیین می‌شود. اما در بازار ثانویه قیمت اوراق براساس میزان عرضه و تقاضای آن مشخص می‌شود. به عنوان مثال، اگر بیشتر سرمایه گذاران معتقد باشند که سهامی در آینده روند خوبی دارد، تقاضا برای آن افزایش می‌یابد و به همین ترتیب، قیمت آن بالا می‌رود. به دنبال آن اگر سرمایه گذاران احساس کنند که سهامی ارزش خود را از دست خواهد داد، برای فروش آن اقدام می‌کنند و در نتیجه قیمت سهام افت پیدا خواهد کرد.

اهمیت بازار ثانویه در چیست؟

این بازار، شاخصی خوب برای تعیین وضعیت اقتصادی یک کشور است که افزایش یا افت بازار سهام نشانگر رونق یا رکود در اقتصاد است.

نقدینگی را برای سرمایه گذاران تضمین می‌کند چون آنها می‌توانند در این بازار به راحتی اوراق بهادار خود را خرید و فروش کنند.

این بازار به سرمایه گذاران فرصتی را ارائه می‌دهد تا از پول ساکن خود برای کسب بازده و سرمایه گذاری استفاده کنند.

کمک می‌کند تا شرکت بر ادراک عمومی، کنترل و نظارت داشته باشد.

بازار اولیه و بازار ثانویه چه تفاوتی با هم دارند؟

شرکت‌ها پس از پذیره نویسی در بازار اولیه می‌توانند سهام خود را به فروش بگذارند اما پس از آن دیگر سهامشان در بازار ثانویه (بورس اوراق بهادار) مورد معامله قرار خواهد گرفت.

در بازار اولیه، درآمد حاصل از فروش سهام به شرکت منتشر کننده اوراق تعلق می‌گیرد. اما در بازار ثانویه، این درآمدها متعلق به سرمایه گذاری است که اوراق را می‌فروشد.

معمولا سرمایه گذاران خرد در بازار اولیه اوراق بهادار را خریداری نمی‌کنند. چون شرکت صادرکننده، اوراق خود را به صورت عمده به فروش می‌گذارد و خرید آن نیازمند سرمایه بزرگی است. اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران می‌توانند هر تعداد سهام مورد نظر خود را خریداری کنند.

در بازار اولیه فروش اوراق از طریق بانک سرمایه گذاری انجام می شود اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران از طریق کارگزار، معاملات خود را انجام می دهند.

در بازار اولیه، سرمایه گذاران سهام را به طور مستقیم از خود شرکت خریداری می‌کنند. اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران، سهام و سایر اوراق بهادار را از سایر سرمایه گذاران خریداری می‌کنند.

در بازار اولیه، شرکت‌ها برای اولین بار سهام خود را از طریق عرضه عمومی می‌فروشند. اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران سهامی که قبلا معامله شده است را از طریق بورس اوراق بهادار خریداری می‌کنند.

در بازار اولیه، سهام به قیمت اسمی به فروش می‌رسد و معمولا دچار نوسان نمی‌شود. اما در بازار ثانویه قیمت سهام به طور روزانه در نوسان است.

چرا بازار ثانویه مهم است؟

مسیر خروج عالی برای سرمایه گذاران IPO

به دلیل بالا بودن نقدینگی در بازار ثانویه، صرف ریسک آن به مراتب کمتر است. شما به عنوان یک سرمایه گذار می‌توانید سهام خود را با بیشترین سرعت ممکن در بازار بورس اوراق بهادار بفروشید و چون این کار را به قیمت فعلی بازار انجام می‌دهید، ریسک درک شده‌تان بسیار کمتر خواهد بود. چنین بازاری صرف ریسک را از طریق نقدینگی‌اش کاهش می‌دهد؛ یعنی ارزش دارایی‌های مالی معامله شده افزایش می‌یابند. در نتیجه، بازار ثانویه برای سرمایه گذاران IPO بهترین استراتژی خروج است.

آزادی جهت خرید و فروش

بازار ثانویه مکانی سازمان ‌یافته است که در آن خریداران و فروشندگان می‌توانند در کنار هم به خرید و فروش سهام بپردازند و دیگر نیازی به نگرانی در خصوص هرگونه کلاه برداری وجود ندارد.

امکان خرید و فروش بیشتر

اگر چنین بازاری وجود نداشته باشد چه اتفاقی خواهد افتاد؟ مثلا تصور کنید افرادی که می‌خواهند از بازار اولیه خانه بخرند، این کار را از ترس اینکه فرصتی برای فروش خانه‌های جدید شان در بازار پیدا نکنند، انجام ندهند. این استدلال در مورد سهام نیز صادق است. از آنجایی که در خصوص سهام و اوراق قراضه، بازاری به نام بازار ثانویه وجود دارد (بورس اوراق بهادار)، مردم دیگر نگران فروش سهامشان در آینده و نگهداری دائم آن نیستند. بنابراین سهام خود را بدون هیچ گونه نگرانی از بازار اولیه خریداری می‌کنند. در واقع بدون وجود این بازار، فرصت خرید یا فروش بیشتر نیز وجود ندارد.

بازارهای خصوصی

برای شرکت‌های نوپا و کوچک، همیشه عرضه عمومی جهت تامین منابع مالی امکان پذیر نیست و وجود بازار ثانویه ارز چیست؟ چنین بازاری شرایط را برای آنها آسان‌تر کرده است. علاوه بر این، در حال حاضر شرایط بسیاری برای کسب مجوز IPO وجود دارد. این‌گونه شرکت‌ها دیگر نگران تامین منابع مالی‌شان نیستند، زیرا با وجود بازار ثانویه می‌توانند سهام خود را در فرابورس و از طریق شبکه معامله گران بفروشند. این در حالی است که همه چیز کاملا خصوصی باقی می‌ماند. بدون وجود بازار ثانویه، بازار خصوصی نیز وجود نخواهد داشت.

کمک به رشد اقتصادی

در بازار اولیه، آزادی محدود است. اما در بازار ثانویه این‌گونه نیست و می‌توانید انتخاب کنید که در کدام سهام سرمایه گذاری و کدام سهام را رها کنید. چون در چنین وضعیتی، رشد اقتصادی بیشتری برای سرمایه گذار ایجاد می‌شود که در نهایت به رشد کلی اقتصاد نیز کمک خواهد شد. بنابراین بازار ثانویه به عنوان یک کل، به ایجاد پیشنهادهای سرمایه ‌گذاری هرچه پربازده‌تر و رونق و رشد اقتصادی کمک می‌کند.

مکانی عالی بازار ثانویه ارز چیست؟ برای نظارت و کنترل شرکت‌ها

بازار ثانویه، به شرکت‌هایی که در بورس اوراق بهادار پذیرفته نشده‌اند اجازه معامله نمی‌دهد و برای شرکت‌هایی که پذیرفته شده‌اند نیز فرصتی را فراهم می‌کند تا از این بازار سود کسب کنند. این بازار به عنوان واسطه‌ای عمل می‌کند که به شرکت‌ها در رابطه با تقاضای سهامشان در بازار و همچنین هر حرکت نزولی یا صعودی، اطلاعات ارائه می‌دهد. در نتیجه، وجود بازار ثانویه به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا به سرعت اقدام کنند و اگر مشکلی پیش بیاید می‌توانند بدون تأخیر در جمع آوری اطلاعات، کارهای لازم را برای بهبود وضعیتشان انجام دهند.