خرید اختیار فروش چیست؟

قیمت‌های اعمال تعیین شده برای سکه طلا

اوراق اختیار فروش تبعی و اوراق اختیار معامله چیست؟

آپشن‌ها (اوراق اختیار معامله) نوعی از اوراق مشتقه هستند که، در بازارهای مالی مورد داد و ستد قرار می‌گیرند. هدف از انتشار و معامله این اوراق، کنترل و کاهش ریسک سرمایه گذاری است. آپشن‌ها این حق را به دارنده آن می‌دهند که خرید و فروش یک دارایی را در یک تاریخ مشخص و با قیمت مشخص انجام شود. همانطور که ذکر شد دارنده آپشن مختار است که در سررسید ( یا تا سررسید) یک دارایی را بخرد یا بفروشد و اجبار و تعهدی در این زمینه ندارد ولی در صورت درخواست دارنده اختیار معامله، ناشر موظف و متعهد به خرید یا فروش به نرخ اعمال می‌باشد.

انواع اوراق اختیار معامله

اوراق اختیار معامله، به اوراق اختیار خرید (call option) و اوراق اختیار فروش (put option) تقسیم می‌شوند. اوراق اختیار خرید، به دارنده آن این اختیار و اجازه را می‌دهد تا در یک تاریخ معین (یا تا تاریخ معین) یک دارایی را به قیمت مشخص از ناشر اختیار خرید، خریداری کند. اوراق اختیار فروش به دارنده آن این اجازه و اختیار را می‌دهد تا در خرید اختیار فروش چیست؟ یک تاریخ معین (یا تا تاریخ معین) یک دارایی را به قیمت مشخص به ناشر اختیار فروش، بفروشد.

تاریخ اعمال (expiration date) اوراق اختیار معامله

تاریخ سررسید اوراق اختیار معامله را تاریخ اعمال می‌گویند.

قیمت اعمال (exercise price) اوراق اختیار معامله

قیمتی که برای خرید یا فروش دارایی پایه اوراق اختیار معامله در تاریخ سررسید مشخص می‌شود، قیمت اعمال می‌گویند.

دارایی پایه(Underlying Asset)

اوراق اختیار معامله می‌تواند بر روی دارایی‌های مختلف تعریف و منتشر گردد. همانطور که گفته شد اوراق اختیار معامله نوعی اوراق مشتقه می‌باشد. به این دلیل به این اوراق مشتقه می گویند که هویت خود را از یک دارایی دیگر می‌گیرند. به دارایی اصلی که اختیار معامله بر روی آن تعریف می‌شود دارایی پایه می‌گویند. دارایی پایه می‌تواند یک کالا مانند شمش فولاد، یک محصول کشاورزی مانند گندم یا یک دارایی مالی مانند سهام یک شرکت یا حتی یک شاخص خاص باشد.

اعمال اوراق اختیار معامله (exercise)

چنانچه دارنده اوراق اختیار معامله تصمیم بگیرد از اختیار خود استفاده کند و دارایی پایه را به قیمت اعمال بخرد یا بفروشد اصطلاحا گفته می‌شود اوراق اختیار اعمال شده است.

اوراق اختیار معامله آمریکایی و اروپایی چیست؟

جهت اعمال اوراق اختیار معامله دو روش متفاوت وجود دارد . چنانچه دارنده اوراق فقط در تاریخ سررسید اجازه اعمال داشته باشد اصطلاحا به این مدل ، اوراق اختیار معامله اروپایی گفته می شود. در روش دیگه دارنده اوراق اجازه و اختیار دارد تا تاریخ سررسید ( در یک بازه نه صرفا در یک روز مشخص) هر زمان اراده کند اوراق را اعمال کند به این نوع اصطلاحا اوراق اختیار معامله آمریکایی گفته می شود.

هدف از انتشار و معامله اوراق اختیار معامله

فلسفه وجودی آپشن‌ها، کنترل ریسک تولیدکنندگان و فروشندگان کالا است ولی این اوراق صرفا بر روی دارایی‌های فیزیکی و صرفا توسط تولیدکنندگان و فروشندگان کالا مورد داد و ستد قرار نمی‌گیرد، بلکه طیف وسیعی از سرمایه گذاران و معامله گران این اوراق را با هدف کنترل ریسک یا کسب سود از طریق نوسان قیمت‌ها مورد معامله قرار میدهند. بعلاوه این اوراق هم بر روی کالاهای فیزیکی هم روی دارایی های مالی مانند سهام و شاخص‌های بورس منتشر می‌گردد.

اوراق اختیار فروش تبعی

بر اساس تعاریفی که ارائه شد؛ اوراق اختیار فروش تبعی که در بازار بورس ایران منتشر می‌گردد نوعی از اختیار فروش اروپایی است. برخی از ویژگی‌های این اوراق عبارتند از:

• تنها کسانی می توانند این اوراق را بخرند که سهامدار شرکت باشند.
• امکان فروش اوراق تبعی تا سررسید وجود ندارد.
• سقف خرید این اوراق توسط هر شخص در اطلاعیه عرضه این اوراق مشخص می گردد.
• هر شخص به میزانی که این اوراق را می خرد باید سهام شرکت را داشته باشد.
• چنانچه تا قبل از سررسید اوراق اختیار فروش تبعی، شخصی سهام خود را بفروشد و مجددا بخرد امکان استفاده از اوراق تبعی را نخواهد داشت.

با توجه به شرایط بالا، مشخصا انتشار این اوراق با هدف اطمینان دهی به سهامداران خرد، در جهت حداقل سودآوری، همچنین تشویق فرهنگ سهامداری می‌باشد.

نحوه اعمال و تسویه اوراق اختیار فروش تبعی

قبل از انتشار این اوراق، در اطلاعیه ای بنام اطلاعیه عرضه اوراق خرید اختیار فروش چیست؟ اختیار فروش تبعی اطلاعات لازم در مورد این اوراق شامل نماد معاملاتی، دارایی پایه، تاریخ سررسید، قیمت اعمال، سقف خرید هر شخص حقیقی و حقوقی، تاریخ سررسید، حجم کل عرضه اوراق، ناشر، دوره معاملاتی، دامنه نوسان، حداقل حجم هر سفارش خرید و نحوه تسویه و اعمال این اوراق مشخص می‌‍گردد.

عموما تسویه این اوراق به سه صورت می تواند باشد:

الف: تسویه نقدی: در این روش چنانچه دارنده اوراق از اختیار فروش خود در تاریخ سررسید استفاده کند ناشر به قیمت اعمال که در اطلاعیه این اوراق مشخص شده، وجه نقد بحساب دارنده واریز می‌کند و سهام او را خریداری می‌کند.

ب: تسویه مابتفاوت قیمت روز و قیمت اعمال : در این روش، ناشر سهام را خریداری نمی‌کند؛ بلکه به اندازه مابه التفاوت قیمت اعمال و قیمت دارایی پایه در تاریخ سررسید بحساب دارنده اوراق واریز می‌کند.

ج: تسویه مابتفاوت از طریق واگذاری دارایی پایه: در این روش که کمتر کاربرد دارد در تاریخ سررسید ناشر به اندازه مابتفاوت قیمت اعمال و قیمت روز دارایی پایه، دارایی پایه به دارنده اوراق واگذار می کند.

ارزش اوراق اختیار فروش تبعی

باید توجه داشت که این اوراق، حداقل بازدهی را برای دارنده آن تضمین می کند ولی خرید آن به هر قیمتی توجیه ندارد.

بازده خرید این اوراق به شرح زیر است:

(مبلغ پرداختی بابت خرید سهام و اوراق فروش تبعی) / (مبلغ پرداختی بابت خرید سهام و اوراق فروش تبعی- مبلغ دریافتی بابت اعمال اوراق فروش تبعی)= بازده

بنابراین هرچقدر نرخ خرید این اوراق افزایش یابد بازده حاصل از معامله کمتر شده و از یک نرخ بالاتر حتی وجوهی برای خرید وجود ندارد.

مثالی از اوراق اختیار فروش تبعی

در 7 اردیبهشت 1400، صندوق بازارگردانی هلدینگ خلیج فارس اقدام به انتشار اوراق اختیار فروش تبعی، بر روی سهام شرکت پتروشیمی نوری نمود. در اینجا، صندوق بازارگردانی، ناشر و سهام شرکت پتروشیمی نوری، دارایی پایه می‌باشد.

شرایط این عرضه بشرح زیر می باشد:

همانطور که مشخص است تاریخ سررسید اوراق 15 اردیبهشت سال 1401 و قیمت اعمال 73761 ریال می‌باشد. سهامداران این شرکت، می‌توانند تا سقف 30 هزار ورقه از این اوراق را خریداری کنند. در تاریخ انتشار این اوراق، قیمت سهام شرکت پتروشیمی نوری حدود 60.000 ریال بوده است. چنانچه شخصی این اوراق را خریداری کند و تا تاریخ سررسید نگهداری کند، در تاریخ مذکور دو حالت وجود دارد، چنانچه در 15 اردیبهشت 1401 قیمت هر سهم شرکت پتروشیمی نوری کمتر از 73761 ریال باشد، دارنده این اوراق می‌تواند اوراق اختیار فروش را اعمال کرده و سهام خود را به نرخ 73761 به صندوق بازارگردانی خلیج فارس بفروشد. چنانچه قیمت هر سهم پتروشیمی نوری در تاریخ فوق بیشتر از 73761 باشد قاعدتا دارنده اوراق اختیار فروش، سهام خود را می‌تواند به قیمت بازار بفروشد و نیازی به اعمال این اوراق نیست و خود بخود این اوراق باطل می‌گردد. اولین معامله این اوراق در تاریخ 8 اردیبهشت به نرخ 121 ریال صورت گرفت. چنانچه شخص سهام این شرکت را در تاریخ مذکور به نرخ 60.000 ریال خریداری کند و اوراق اختیار فروش را نیز به نرخ 121 ریال خریداری کند، حداقل بازدهی این شخص به ازای هر سهم تا تاریخ سررسید (15 اردیبهشت 1401) برابر است با 22.6 درصد است.

0.226= (60000+121 ) / (60000-121-73761) = بازده

برای سادگی محاسبات کارمزدهای معاملاتی را در نظر نگرفتیم. در عمل با منظور کردن کارمزدهای خرید و فروش، بازده کمی کمتر از 22.6 درصد خواهد بود. در واقع با پرداخت 121 ریال به ازای هر سهم می‌توان بازده حدود 22 درصدی را بیمه کرد. چنانچه در سررسید قیمت هر سهم نوری بیشتر از 73761 ریال باشد بازده شخص بیشتر از 22 درصد خواهد بود.

اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

برای رشد معاملات سهام و افزایش گردش نقدینگی، شرکت عرضه‌کننده سهام به نوعی سهام قابل عرضه خود را بیمه کرده و تضمین می‌کند در صورت پایین آمدن قیمت سهام نیز، آن‌ها را به قیمتی که تعهد کرده خریداری کند.

اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

برخی شرکت‌ها برای افزایش معاملات سهام خود، اقدام به بیمه کردن سهام منتشر شده می‌کنند که به موجب آن، شرکت‌های منتشرکننده سهام متعهد می‌شوند تعداد معینی از سهام شرکت را در تاریخی مشخص و به قیمتی مشخص، خریداری کنند. اوراقی که شرکت‌ها به عنوان بیمه سهام خود منشتر می‌کنند، اوراق اختیار فروش تبعی نامیده می‌شود.

اوراق اختیار فروش تبعی به نوعی تضمین می‌کند در صورتی که قیمت سهام کاهش یابد این کاهش قیمت تا حدودی جبران می‎‌شود.

خریدار اوراق اختیار فروش تبعی چه اختیاراتی دارد؟

خریدار اوراق اختیار فروش تبعی نیز می‌تواند در تاریخ سررسید نسبت به فروش اوراق خریداری شده خود اقدام کند.

در این معامله اگر خریدار اختیار فروش به دنبال ادامه دادن معامله خود باشد فروشنده باید تعهد خود را اجرا کند، در غیر اینصورت اگر خریدار به دنبال حق خریداری خود نباشد فروشنده ملزم به اجرای تعهدات خود نیست. براساس قانون، فروشنده اوراق اختیار فروش تبعی، شرکت عرضه‌کننده اوراق است.

چرا اوراق اختیار فروش تبعی را بیمه سهام می‌دانند؟

سرمایه‌گذاران بازار سرمایه به دنبال سود و افزایش سرمایه خود هستند. برخی اوقات سرمایه‌گذاران نسبت به شرایط بازار سهام در آینده، دچار بیم و نگرانی بوده و نمی‌دانند آیا این سهام ارزش خرید دارد یا خیر؟

برای رشد معاملات سهام و افزایش گردش نقدینگی، شرکت عرضه‌کننده سهام به نوعی سهام قابل عرضه خود را بیمه کرده و تضمین می‌کند در صورت پایین آمدن قیمت سهام نیز، آن‌ها را به قیمتی که تعهد کرده خریداری کند. تعهدی که خرید اختیار فروش چیست؟ به نوعی بیمه شدن سهام از طرف شرکت عرضه‌کننده سهام خوانده می‌شود. در چنین شرایطی اگر قیمت سهام تا زمان موعد کاهش داشته باشد، خریدار سهام می‌تواند بدون نگرانی و با قیمت مشخص شده، سهام را به خود شرکت بفروشد.

اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش تبعی شامل چه مواردی می‌شود؟

خریدار این مدل از اوراق اختیار قبل از خرید لازم است اطلاعیه عرضه اوراق را مطالعه کند. این اطلاعیه به صورت کلی شامل موارد زیر می‌شود:

• سهم پایه: فروش اوراق اختیار فروش تبعی بر مبنای تعداد سهام خاصی صورت می‌گیرد؛ تعداد سهامی که به آن سهام پایه گفته می‌شود.
• قیمت اعمال: فروشنده یا شرکت عرضه کننده سهام متعهد می‌شود در تاریخ اعمال، سهام پایه اوراق اختیار فروش تبعی را بر مبنای قیمت اعلام شده در اطلاعیه عرضه تسویه کند.
• تاریخ اعمال: تاریخی که بر مبنای آن فروشنده یا شرکت عرضه‌کننده سهام موظف به اجرای تعهدات خود در خصوص خرید سهام خریداران است.
• دوره معاملاتی: از روز اول عرضه سهام تا روزی که فروشنده یا همان شرکت منتشرکننده سهام اقدام به خرید سهام می‌کند، دوره معاملاتی برای اوراق اختیار فروش تبعی آن سهم است.
• سقف خرید: خریداران حقیقی یا حقوقی تا تعداد مشخصی اجازه خرید سهام شرکت مذکور را خواهند داشت که در اطلاعیه عرضه به آن اشاره می‌شود.
• کل حجم عرضه: عرضه‌کننده طی دوره معاملاتی عرضه تا سقف مشخصی امکان عرضه اوراق اختیار فروش تبعی را دارد.
• حداقل حجم عرضه روزانه: حداقل عرضه اوراق اختیار فروش تبعی که توسط عرضه‌کننده در یک روز می‌تواند معامله شود.
• قیمت عرضه اوراق تبعی: بر مبنای فرمول مشخصی، قیمت اوراق تبعی منتشر شده در بازار مشخص می‌شود.

در شکل زیر می‌توانید اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش تبعی سهام شرکت فجر انرژی خلیج فارس با نماد هفجر را مشاهده کنید.

خرید اوراق اختیار فروش تبعی سودآور است؟

نکته‌ای که در خصوص اوراق اختیار فروش تبعی باید مورد توجه قرار گیرد آن است که اگر در تاریخ اعمال، قیمت سهام پایه مساوی یا بیشتر از قیمت اعمال باشد، این اوراق قابل اعمال نیست و خریدار با همان قیمت روز می‌تواند نسبت به خرید یا فروش اوراق اقدام کند.

در واقع خریدار سهام اگر سهمی را ۱۹۰۰ تومان خریده باشد و شرکت متعهد شده باشد در زمان سررسید آن را به قیمت ۲۰۰۰ تومان بخرد اما در زمان مذکور قیمت هر سهم بالاتر از ۲۰۰۰ تومان باشد، خریدار می‌تواند سهام خود را با قیمت روز بفروشد و خواهان خرید از سوی شرکت نباشد. در چنین شرایطی سرمایه‌گذار تنها مبلغ پرداخت شده بابت خرید اوراق را از دست خواهد داد که در برابر ارزش سهام ناچیز است.

در غیر این صورت و در صورتی که قیمت اعمال از قیمت روز سهام کمتر باشد، برای نمونه قیمت سهام در مثال بالا به ۱۶۰۰ تومان برسد، فروشنده یا عرضه‌کننده سهام نسبت به ایفای تعهدات خود و پرداخت نقدی یا سهامی مابه‌التفاوت قیمتی سهام مذکور اقدام می‌کند.

بر همین مبنا در تاریخ اعمال، اوراق اختیار فروش تبعی از دارنده به عرضه کننده آن منتقل می‌شود و مابه‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم پایه به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی پرداخت می‌شود. پرداخت مابه‌التفاوت می‌تواند به صورت نقدی یا از طریق واگذاری سهام پایه صورت گیرد. در واقع باید گفت اوراق فروش تبعی به انتظارات سرمایه‌گذاران پاسخ مناسب خواهد داد.

نکته که در خصوص اوراق اختیار فروش تبعی باید دانست ،مانند سایر اوراق موجود در بازار بورس، اوراق اختیار خرید اختیار فروش چیست؟ فروش تبعی نیز قوانین مخصوص به خود را دارد از جمله:

1. اوراق تبعی تنها یک بار در زمان عرض معامله شده و قابلیت معامله مجدد را ندارد.
2. امکان خریداری بیش از تعداد سهام پایه وجود ندارد.
3. اوراق اختیار فروش‌ تبعی مازاد (تعداد سهام بیشتر از تعداد سهم پایه) باطل می‌شود.
4. سقف خرید، حداکثر مجاز خرید برای هر کد سهامداری است.
5. مبلغ پرداختی بابت خرید اوراق تبعی قابل برگشت نیست.
6. تنها در تاریخ اعمال، امکان اعمال کردن اختیار فروش اوراق تبعی امکان‌پذیر است.
7. اگر قیمت پایانی سهم در روز سررسید، بیشتر یا مساوی قیمت اعمال باشد، نیاز به ثبت درخواست نیست و به صورت خودکار اوراق اعتبار خود را از دست خواهند داد.

از کجا اوراق فروش تبعی بخریم؟

در سایت بورس اوراق بهادار تهران، نام و شرایط شرکت‌هایی که اوراق فروش تبعی عرضه می‌کنند بروزرسانی می‌شود. با مراجعه به این سایت می‌توان شرایط فروش اوراق از سوی شرکت‌های مختلف را بررسی و نسبت به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های مذکور اقدام کرد. اگر برای سرمایه‌گذاری دچار تردید هستید و نمی‌دانید بهتر است پول خود را برای چه سهامی کنار بگذارید، پیشنهاد می‌کنیم این کار را به افراد با تجربه و خبره بسپارید.

برای مشاهده فهرست اوراق اختیار فروش تبعی که تاکنون در بازار بورس منتشر شده است می‌توانید به بخش بازار تبعی در سایت سازمان بورس که در شکل زیر مشخص است، مراجعه کنید.

قیمت اعمال آپشن یا اختیار معامله چیست؟

قراردادهای آپشن (اختیار معامله) از ابزارهای بازار مشتقه در بورس کالا هستند. به دلیل پیچیدگی این موضوع، افراد کمی با آن آشنایی دارند. در این مطلب به تشریح قیمت اعمال‌ آپشن می‌پردازیم که یکی از مشخصات قراردادهای آپشن است.

قیمت اعمال در بازار آپشن

قیمت اعمال (Exercise or Strike price) ‌قیمتی است که در روز راه‌اندازی نماد قرارداد آپشن تعیین و در مشخصات قرارداد آپشن ذکر می‌شود. خرید یا فروش دارایی پایه در زمان معینی در آینده بر مبنای این قیمت انجام می‌گیرد. اگر فروشنده و خریدار با یکی از قیمت‌های اعمال ذکر شده در متن قرارداد آپشن، اقدام به معامله کنند؛ طبق این قرارداد فروشنده متعهد می‌شود تا تعدادی مشخص از دارایی پایه تعیین شده را در روز اعمال با قیمت اعمال توافق شده، به خریدار آپشن تحویل داده یا از وی خریداری کند. همچنین خریدار آپشن در زمان اعمال قرارداد، در صورتی‌که معامله به نفع او باشد؛ می‌تواند از اختیار خرید یا فروش خود استفاده کند و دارایی پایه را به قیمت اعمال توافق شده از فروشنده خریداری کرده یا به وی بفروشد.

در قراردادهای آپشن سه وضعیت مالی برای قیمت اعمال وجود دارد:

۱- قرارداد آپشن در سود (In The Money):

قراردادی در سود است که اگر معامله‌گر در هر لحظه تصمیم به اعمال آن بگیرد؛ با توجه به قیمت نقدی دارایی پایه در بازار، کسب سود ‌کند.

۱- قرارداد آپشن خرید در سود:

۲- قرارداد آپشن فروش در سود:

قیمت اعمال قرارداد آپشن> قیمت دارایی پایه در بازار نقدی

۲- قرارداد آپشن بی‌تفاوت (At The Money):

قرارداد آپشن بی‌تفاوت، معامله‌ای است که قیمت اعمال آن با قیمت دارایی پایه در بازار نقدی برابر است و معامله‌گر در هر لحظه تصمیم به اعمال آن بگیرد، با توجه به قیمت نقدی دارائی پایه در بازار، سود و زیان ندارد.

قیمت اعمال قرارداد آپشن = قیمت دارایی پایه در بازار نقدی

۳- قرارداد آپشن در زیان (Out of The Money):

قراردادی در زیان است که معامله‌گر در هر لحظه تصمیم به اعمال آن بگیرد، با توجه به قیمت نقدی دارائی پایه در بازار، متحمل زیان شود.

۱- قرارداد آپشن خرید در زیان:

قیمت اعمال قرارداد آپشن> قیمت دارایی پایه در بازار نقدی

۲- قرارداد آپشن فروش در زیان:

نحوه ارتباط بین دارایی پایه و قیمت اعمال قرارداد آپشن
در سود	بی تفاوت	در زیان
اختیار خرید	St>K	St=K	St
اختیار فروش	St	St=K	St>K

قیمت اعمال قرارداد آپشن (k)

قیمت پایانی دارایی پایه دار در بازار نقدی (S_t)

نکته: با توجه به اینکه قراردادهای آپشن در بازار مالی ایران از نوع اروپایی هستند؛ امکان اعمال قرارداد تنها در روز اعمال وجود دارد.

برای مثال اگر امروز قیمت سکه در بازار نقد برابر ۱۴ میلیون تومان باشد. با توجه به تصویر زیر از تابلو معاملاتی قرارداد سکه‌ی طلا، اختیار خرید با قیمت اعمال ۱۴ میلیون تومان نمایانگر قرارداد بی‌تفاوت است، قراردادهای با قیمت اعمال پایین‌تر (۱۲ و ۱۳ میلیون تومان) قراردادهای در سود و قرارداد با قیمت اعمال بالاتر ( ۱۵ میلیون تومان) در زیان محسوب می‌شوند.به همین صورت در اختیار فروش، قیمت اعمال ۱۴ میلیون تومان نمایانگر قرارداد بی‌تفاوت است، قیمت اعمال ۱۵ میلیون تومان در سود و قیمت‌های اعمال ۱۲ و ۱۳ میلیون تومان در زیان محسوب می‌شوند.

قیمت‌های اعمال تعیین شده برای سکه طلا

مشخصات قراردادهای آپشن

مشخصات قراردادهای آپشن شامل موارد زیر است:

• نوع قرارداد(call/put)
• تاریخ اعمال
• اندازه قرارداد
• قیمت اعمال
• سبک اعمال (اروپایی / آمریکایی)

اهمیت قیمت اعمال

از قراردادهای آپشن می‌توان برای اهدافی چون پوشش ریسک قیمتی، نوسان‌گیری از روند قیمت‌ها و آربیتراژ استفاده کرد. در ادامه به ارائه توضیحاتی در خصوص هر یک از این موارد خواهیم پرداخت.

۱- پوشش ریسک قیمتی (Hedging Price Risk):

تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان کالاها برای گریز از ریسک نوسانات قیمت کالا در آینده از معامله آپشن (خرید یا فروش) استفاده می‌کنند.

۲- نوسان‌گیری از روند قیمت‌ها (Speculating):

نوسان‌گیران افرادی هستند که با خرید و فروش قراردادهای آپشن، صرفا به دنبال کسب سود حاصل از نوسانات خرید اختیار فروش چیست؟ قیمت‌ها هستند.

۳- آربیتراژ (Arbitrage):

به معنای کسب سود بدون ریسک از تفاوت قیمت بین دو یا چند بازار است. برای مثال تفاوت قیمت نقدی (قیمت گواهی سپرده کالایی) یک کالا با قیمت قرارداد آپشن آن.

با توجه به استراتژی معامله‌گر و برآورد قیمتی وی از دارایی پایه در روز اعمال قرارداد؛ معامله‌گر می‌تواند نسبت به خرید یا فروش قراردادهای آپشن در هریک از قیمت‌های اعمال اقدام کند.

کاربرد قیمت اعمال به منظور پوشش ریسک قیمتی

تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان کالاها برای گریز از ریسک نوسانات قیمت کالا در آینده می‌توانند برای تهیه آپشن خرید و فروش اقدام کنند و در زمان اعمال، با توجه به قیمت نقدی، در خصوص اعمال آپشن خود تصمیم‌گیری کنند. به این ترتیب در صورتی که تولیدکننده کالا در قیمت اعمال مدنظر خود، خرید اختیار فروش چیست؟ آپشن فروش بخرد؛ اگر در روز اعمال، قیمت بازار کمتر از قیمت اعمال او باشد؛ آپشن خود را اعمال می‌کند و در غیر این‌صورت نسبت به فروش کالا در بازار نقدی اقدام می‌کند. همچنین در صورتی که مصرف‌کننده کالا در قیمت اعمال مد نظر خود، آپشن خرید خریداری کند؛ اگر در روز اعمال، قیمت بازار بیشتر از قیمت اعمال او باشد؛ آپشن خود را اعمال می‌کند و در غیر اینصورت اقدام به خرید کالا در بازار نقدی خواهد کرد. در صورت عدم اعمال قرارداد، زیان خریداران آپشن محدود به قیمت آپشن (پرمیوم) خریداری شده است.

کاربرد قیمت اعمال برای خریداران آپشن

برای فروشنده آپشن در صورتی که پیش‌بینی وی کاهش (افزایش) قیمت نقدی دارایی پایه در بازار نقدی باشد؛ اقدام به فروش آپشن خرید (فروش) در خرید اختیار فروش چیست؟ قیمت اعمال بالاتر (پایین‌تر) می‌کند. همچنین در صورت تحقق پیش‌بینی وی در صورتی که قیمت دارایی پایه در زمان اعمال بیشتر (کمتر) یا مساوی قیمت اعمال شود، خریدار، اختیار خود را اعمال نمی‌کند و بنابراین فروشنده سودی معادل با قیمت فروش اختیار به خریدار (پرمیوم) خواهد داد. لازم به ذکر است که سود فروشنده آپشن محدود (حداکثر) به مبلغ پرمیوم است.

قیمت اعمال توسط چه کسی در بازار تعیین می شود؟

قیمت اعمال با توجه به قیمت نقدی دارایی پایه در روز راه‌اندازی نماد معاملاتی توسط بورس کالای ایران تعیین و در متن مشخصات قرارداد ذکر می‌شود. همچنین با توجه به نوسانات قیمت دارایی پایه، بورس‌کالا نسبت به تعریف قیمت‌های اعمال جدید با نمادهای معاملاتی مجزا اقدام می‌کند. برای مثال اگر امروز قرارداد جدیدی برای سکه طلا توسط بورس اعلام شود و قیمت نقدی سکه در بازار ۱۵ میلیون تومان باشد، بورس کالا با توجه به اینکه فاصله قیمت اعمال سکه را ۱ میلیون تومان در نظر گرفته است؛ قراردادی با حداقل سه قیمت اعمال ۱۴ ، ۱۵ و ۱۶ میلیون تومانی روی تابلوی معاملاتی قرار می‌دهد. در صورتی که نوسانات قیمت سکه بیش از ۱ میلیون تومان باشد، بورس کالا قیمت‌های اعمال بیشتری برای قرارداد آپشن در نظر می‌گیرد.

ملاک تعیین قیمت‌های اعمال در آپشن چیست؟

ملاک تعیین قیمت‌های اعمال، قیمت نقدی دارایی پایه در بازار نقدی در روز راه‌اندازی نماد معاملاتی است. همچنین باید همواره حداقل یک قرارداد «در سود»، یک قرارداد «بی‌تفاوت» و یک قرارداد «در زیان» روی تابلو وجود داشته باشد. فواصل قیمتی بین قیمت‌های اعمال قراردادهای آپشن کالا در گذشته مانند سهام به صورت قیمت‌های ثابت و از پیش تعیین شده نسبت به قیمت هر سهم تعیین می‌شد. در حال حاضر به سبب نوسانات بالای قیمت دارایی‌های پایه مانند سکه طلا، به منظور پیش‌گیری از ایجاد تعداد زیادی قیمت اعمال با فواصل کم، ملاک تعیین حد فاصله قیمتی قیمت‌های‌اعمال، میزان نوسانات قیمتی دارایی پایه در بازه‌های زمانی ۶ ماه خرید اختیار فروش چیست؟ تا یکسال است. برای مثال فواصل قیمتی بین قیمت‌های اعمال سکه طلا درگذشته ۲۰ هزار تومان بود و در حال حاضر به مبلغ ۱ میلیون تومان رسیده است. در صورت افزایش نوسانات قیمت سکه فواصل قیمتی، قیمت اعمال قرادادهای آپشن سکه افزایش پیدا می‌کند. در صورتی که نوسانات قیمتی دارایی پایه بیشتر از قیمت‌های اعمال تعریف شده باشد؛ بورس کالا اقدام به بازگشایی نمادهای مجزا با قیمت اعمال جدید می‌کند.

سخن آخر

با توجه به نوپایی بازار مشتقه و پیچیدگی مفاهیم بازار آپشن و همین‌طور آشنایی اندک فعالان بازار سرمایه با این بازار نسبت به بازار نقدی، سعی بر آن است طی سلسله مطالبی، به معرفی قرارداد آپشن و مفاهیم اساسی و ویژگی‌های متمایز این نوع قراردادها پرداخته شود. در مطلب قبلی به وجه تضمین قرارداد آتی و در مطلب جاری به تشریح قیمت اعمال آپشن پرداخته شد. در مطالب بعدی سایر ویژگی‌های قراردادهای آپشن از قبیل پرمیوم، فرآیند تسویه و تحویل و مواردی از این دست تشریح خواهد شد.

قیمت اعمال آپشن یا اختیار معامله چیست؟

قراردادهای آپشن (اختیار معامله) از ابزارهای بازار مشتقه در بورس کالا هستند. به دلیل پیچیدگی این موضوع، افراد کمی با آن آشنایی دارند. در این مطلب به تشریح قیمت اعمال‌ آپشن می‌پردازیم که یکی از مشخصات قراردادهای آپشن است.

قیمت اعمال در بازار آپشن

قیمت اعمال (Exercise or Strike price) ‌قیمتی است که در روز راه‌اندازی نماد قرارداد آپشن تعیین و در مشخصات قرارداد آپشن ذکر می‌شود. خرید یا فروش دارایی پایه در زمان معینی در آینده بر مبنای این قیمت انجام می‌گیرد. اگر فروشنده و خریدار با یکی از قیمت‌های اعمال ذکر شده در متن قرارداد آپشن، اقدام به معامله کنند؛ طبق این قرارداد فروشنده متعهد می‌شود تا تعدادی مشخص از دارایی پایه تعیین شده را در روز اعمال با قیمت اعمال توافق شده، به خریدار آپشن تحویل داده یا از وی خریداری کند. همچنین خریدار آپشن در زمان اعمال قرارداد، در صورتی‌که معامله به نفع او باشد؛ می‌تواند از اختیار خرید یا فروش خود استفاده کند و دارایی پایه را به قیمت اعمال توافق شده از فروشنده خریداری کرده یا به وی بفروشد.

در قراردادهای آپشن سه وضعیت مالی برای قیمت اعمال وجود دارد:

۱- قرارداد آپشن در سود (In The Money):

قراردادی در سود است که اگر معامله‌گر در هر لحظه تصمیم به اعمال آن بگیرد؛ با توجه به قیمت نقدی دارایی پایه در بازار، کسب سود ‌کند.

۱- قرارداد آپشن خرید در سود:

۲- قرارداد آپشن فروش در سود:

قیمت اعمال قرارداد آپشن> قیمت دارایی پایه در بازار نقدی

۲- قرارداد آپشن بی‌تفاوت (At The Money):

قرارداد آپشن بی‌تفاوت، معامله‌ای است که قیمت اعمال آن با قیمت دارایی پایه در بازار نقدی برابر است و معامله‌گر در هر لحظه تصمیم به اعمال آن بگیرد، با توجه به قیمت نقدی دارائی پایه در بازار، سود و زیان ندارد.

قیمت اعمال قرارداد آپشن = قیمت دارایی پایه در بازار نقدی

۳- قرارداد آپشن در زیان (Out of The Money):

قراردادی در زیان است که معامله‌گر در هر لحظه تصمیم به اعمال آن بگیرد، با توجه به قیمت نقدی دارائی پایه در بازار، متحمل زیان شود.

۱- قرارداد آپشن خرید در زیان:

قیمت اعمال قرارداد آپشن> قیمت دارایی پایه در بازار نقدی

۲- قرارداد آپشن فروش در زیان:

نحوه ارتباط بین دارایی پایه و قیمت اعمال قرارداد آپشن
در سود	بی تفاوت	در زیان
اختیار خرید	St>K	St=K	St
اختیار فروش	St	St=K	St>K

قیمت اعمال قرارداد آپشن (k)

قیمت پایانی دارایی پایه دار در بازار نقدی (S_t)

نکته: با توجه به اینکه قراردادهای آپشن در بازار مالی ایران از نوع اروپایی هستند؛ امکان اعمال قرارداد تنها در روز اعمال وجود دارد.

برای مثال اگر امروز قیمت سکه در بازار نقد برابر ۱۴ میلیون تومان باشد. با توجه به تصویر زیر از تابلو معاملاتی قرارداد سکه‌ی طلا، اختیار خرید با قیمت اعمال ۱۴ میلیون تومان نمایانگر قرارداد بی‌تفاوت است، قراردادهای با قیمت اعمال پایین‌تر (۱۲ و ۱۳ میلیون تومان) قراردادهای در سود و قرارداد با قیمت اعمال بالاتر ( ۱۵ میلیون تومان) در زیان محسوب می‌شوند.به همین صورت در اختیار فروش، قیمت اعمال ۱۴ میلیون تومان نمایانگر قرارداد بی‌تفاوت است، قیمت اعمال ۱۵ میلیون تومان در سود و قیمت‌های اعمال ۱۲ و ۱۳ میلیون تومان در زیان محسوب می‌شوند.

قیمت‌های اعمال تعیین شده برای سکه طلا

مشخصات قراردادهای آپشن

مشخصات قراردادهای آپشن شامل موارد زیر است:

• نوع قرارداد(call/put)
• تاریخ اعمال
• اندازه قرارداد
• قیمت اعمال
• سبک اعمال (اروپایی / آمریکایی)

اهمیت قیمت اعمال

از قراردادهای آپشن می‌توان برای اهدافی چون پوشش ریسک قیمتی، نوسان‌گیری از روند قیمت‌ها و آربیتراژ استفاده کرد. در ادامه به ارائه توضیحاتی در خصوص هر یک از این موارد خواهیم پرداخت.

۱- پوشش ریسک قیمتی (Hedging Price Risk):

تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان کالاها برای گریز از ریسک نوسانات قیمت کالا در آینده از معامله آپشن (خرید یا فروش) استفاده می‌کنند.

۲- نوسان‌گیری از روند قیمت‌ها (Speculating):

نوسان‌گیران افرادی هستند که با خرید و فروش قراردادهای آپشن، صرفا به دنبال کسب سود حاصل از نوسانات قیمت‌ها هستند.

۳- آربیتراژ (Arbitrage):

به معنای کسب سود بدون ریسک از تفاوت قیمت بین دو یا چند بازار است. برای مثال تفاوت قیمت نقدی (قیمت گواهی سپرده کالایی) یک کالا با قیمت قرارداد آپشن آن.

با توجه به استراتژی معامله‌گر و برآورد قیمتی وی از دارایی پایه در روز اعمال قرارداد؛ معامله‌گر می‌تواند نسبت به خرید یا فروش قراردادهای آپشن در هریک از قیمت‌های اعمال اقدام کند.

کاربرد قیمت اعمال به منظور پوشش ریسک قیمتی

تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان کالاها برای گریز از ریسک نوسانات قیمت کالا در آینده می‌توانند برای تهیه آپشن خرید و فروش اقدام کنند و در زمان اعمال، با توجه به قیمت نقدی، در خصوص اعمال آپشن خود تصمیم‌گیری کنند. به این ترتیب در صورتی که تولیدکننده کالا در قیمت اعمال مدنظر خود، آپشن فروش بخرد؛ اگر در روز اعمال، قیمت بازار کمتر از قیمت اعمال او باشد؛ آپشن خود را اعمال می‌کند و در غیر این‌صورت نسبت به فروش کالا در بازار نقدی اقدام می‌کند. همچنین در صورتی که مصرف‌کننده کالا در قیمت اعمال مد نظر خود، آپشن خرید خریداری کند؛ اگر در روز اعمال، قیمت بازار بیشتر از قیمت اعمال او باشد؛ آپشن خود را اعمال می‌کند و در غیر اینصورت اقدام به خرید کالا در بازار نقدی خواهد کرد. در صورت عدم اعمال قرارداد، زیان خریداران آپشن محدود به قیمت آپشن (پرمیوم) خریداری شده است.

کاربرد قیمت اعمال برای خریداران آپشن

برای فروشنده آپشن در صورتی که پیش‌بینی وی کاهش (افزایش) قیمت نقدی دارایی پایه در بازار نقدی باشد؛ اقدام به فروش آپشن خرید (فروش) در قیمت اعمال بالاتر (پایین‌تر) می‌کند. همچنین در صورت تحقق پیش‌بینی وی در صورتی که قیمت دارایی پایه در زمان اعمال بیشتر (کمتر) یا مساوی قیمت اعمال شود، خریدار، اختیار خود را اعمال نمی‌کند و بنابراین فروشنده سودی معادل با قیمت فروش اختیار به خریدار (پرمیوم) خواهد داد. لازم به ذکر است که سود فروشنده آپشن محدود (حداکثر) به مبلغ پرمیوم است.

قیمت اعمال توسط چه کسی در بازار تعیین می شود؟

قیمت اعمال با توجه به قیمت نقدی دارایی پایه در روز راه‌اندازی نماد معاملاتی توسط بورس کالای ایران تعیین و در متن مشخصات قرارداد ذکر می‌شود. همچنین با توجه به نوسانات قیمت دارایی پایه، بورس‌کالا نسبت به تعریف قیمت‌های اعمال جدید با نمادهای معاملاتی مجزا اقدام می‌کند. برای مثال اگر امروز قرارداد جدیدی برای سکه طلا توسط بورس اعلام شود و قیمت نقدی سکه در بازار ۱۵ میلیون تومان باشد، بورس کالا با توجه به اینکه فاصله قیمت اعمال سکه را ۱ میلیون تومان در نظر گرفته است؛ قراردادی با حداقل سه قیمت اعمال ۱۴ ، ۱۵ و ۱۶ میلیون تومانی روی تابلوی معاملاتی قرار می‌دهد. در صورتی که نوسانات قیمت سکه بیش از ۱ میلیون تومان باشد، بورس کالا قیمت‌های اعمال بیشتری برای قرارداد آپشن در نظر می‌گیرد.

ملاک تعیین قیمت‌های اعمال در آپشن چیست؟

ملاک تعیین قیمت‌های اعمال، قیمت نقدی دارایی پایه در بازار نقدی در روز راه‌اندازی نماد معاملاتی است. همچنین باید همواره حداقل یک قرارداد «در سود»، یک قرارداد «بی‌تفاوت» و یک قرارداد «در زیان» روی تابلو وجود داشته باشد. فواصل قیمتی بین قیمت‌های اعمال قراردادهای آپشن کالا در گذشته مانند سهام به صورت قیمت‌های ثابت و از پیش تعیین شده نسبت به قیمت هر سهم تعیین می‌شد. در حال حاضر به سبب نوسانات بالای قیمت دارایی‌های پایه مانند سکه طلا، به منظور پیش‌گیری از ایجاد تعداد زیادی قیمت اعمال با فواصل کم، ملاک تعیین حد فاصله قیمتی قیمت‌های‌اعمال، میزان نوسانات قیمتی دارایی پایه در بازه‌های زمانی ۶ ماه تا یکسال است. برای مثال فواصل قیمتی بین قیمت‌های اعمال سکه طلا درگذشته ۲۰ هزار تومان بود و در حال حاضر به مبلغ ۱ میلیون تومان رسیده است. در صورت افزایش نوسانات قیمت سکه فواصل قیمتی، قیمت اعمال قرادادهای آپشن سکه افزایش پیدا می‌کند. در صورتی که نوسانات قیمتی دارایی پایه بیشتر از قیمت‌های اعمال تعریف شده باشد؛ بورس کالا اقدام به بازگشایی نمادهای مجزا با قیمت اعمال جدید می‌کند.

سخن آخر

با توجه به نوپایی بازار مشتقه و پیچیدگی مفاهیم بازار آپشن و همین‌طور آشنایی اندک فعالان بازار سرمایه با این بازار نسبت به بازار نقدی، سعی بر آن است طی سلسله مطالبی، به معرفی قرارداد آپشن و مفاهیم اساسی و ویژگی‌های متمایز این نوع قراردادها پرداخته شود. در مطلب قبلی به وجه تضمین قرارداد آتی و در مطلب جاری به تشریح قیمت اعمال آپشن پرداخته شد. در مطالب بعدی سایر ویژگی‌های قراردادهای آپشن از قبیل پرمیوم، فرآیند تسویه و تحویل و مواردی از این دست تشریح خواهد شد.

قرارداد اختیار معامله در بورس چیست؟

اختیار معامله یا option یکی از پیچیده‌ترین مفاهیم بازار سرمایه است و نوعی ابزار مشتقه محسوب می‌شود که فعالان بازار سهام میتوانند آن را خرید و فروش کنند. اختیار معامله در واقع یک قرارداد است میان خریدار و فروشنده اوراق که خریدار با پرداخت مبلغی به فروشنده حق اجرای معامله ی مشخصی در آینده را برای خودش خریداری می‌کند. همانطور که گفته شد این مفهوم یکی از پیچیده‌ترین ابزار‌های بازار سرمایه است که در زندگی روزمره هم استفاده‌های فراوانی دارد که در ادامه به آنها اشاره میکنیم.

یکی از ساده‌ترین مثال‌های قراردادهای اختیار معامله بیمه است که عامه مردم با آن آشنا هستند. در خرید بیمه (چه بیمه عمر باشد یا شخص ثالث و هر بیمه ی دیگری) خریدار با پرداخت مبلغ مشخصی در بازه‌های زمانی مشخص حق استفاده از خدمت خاصی در آینده را برای خود ذخیره می‌کند. در واقع ممکن است در آینده شخص تمایل به استفاده از آن خدمت را داشته باشد یا نداشته باشد.

اختیار معامله در زندگی روزمره

به طور مثال بیمه گزار (بیمه شونده یا در واقع خریدار بیمه) قرارداد بیمه‌ای با کارگزار بیمه (فروشنده بیمه) منعقد می‌کند و حق بیمه‌ای را به وی پرداخت می‌کند که در طول یک سال آینده از خدمت درمان آن بیمه استفاده کند. ممکن است در طول یک سال هیچ موردی پیش نیاد که خریدار از حق بیمه خود استفاده کند اما به محض اینکه تمایل به استفاده از این بیمه را داشت، کارگزار بیمه موظف است که هزینه دریافت آن خدمت را به بیمه گزار پرداخت کند زیرا در ازای دریافت حق بیمه متعهد شده بود.

البته مثال‌های دیگری نیز در زندگی روزمره وجود دارد که نمونه‌ای از قراردادهای اختیار معامله هستند مانند پرداخت حق پارکینگ، رزرو هتل و پیش خرید تورهای مسافرتی و. که بسیار با آنها سروکار داریم.

قرارداد اختیار معامله چیست؟

اختیار معامله قراردادی است بین خریدار و فروشنده که براساس آن خریدار قرارداد، حق (نه الزام و تعهد) دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد. چنانچه از این تعریف پیداست، خریدار در اعمال حق خود مختار است و به عبارت دیگر هیچ تعهد و الزامی ندارد و برای خرید این حق مبلغ مشخصی را به فروشنده پرداخت می‌کند. فروشنده نیز در ازای دریافت این مبلغ متعهد می‌شود که هر زمان خریدار درخواست کند آن دارایی مشخص را به وی بفروشد یا از وی بخرد.

از آنجاییکه فروشنده در این قرارداد متعهد است بنابراین برای جلوگیری از امتناع وی از انجام قرارداد، وجه تضمینی را نزد کارگزار بورس یا اتاق پایاپای قرار می‌دهد.

بنا بر مطالبی که گفته شد اختیار معامله‌ها چهار مولفه مهم دارند که در هر قرار داد تعیین میشوند که شامل:

نوع قراداد اختیار معامله: ( اختیار خرید یا اختیار فروش) (Call or Put Options)

زمان سررسید (Expiration Date): به مدت زمانی گفته می‌شود که خریدار می‌تواند از حق اختیار خود استفاده کند.

قیمت اعمال (Strike Price): به قیمتی گفته می‌شود که در زمان سررسید، خرید یا فروش بر اساس آن صورت می‌گیرد.

قیمت اختیار (Premium): همان مبلغی است که در ابتدا خریدار بابت حق اختیار به فروشنده پرداخت می‌کند.

تاریخچه شکل گیری قرارداد‌های اختیار معامله

شاید بتوان گفت نخستین قرارداد‌های اختیار معامله را برای کشت زیتون و روغن کشی استفاده کرده‌اند. در آن زمان به دلیل تغییرات محیطی و آب و هوا تولید محصول زیتون هر ساله متغیر بود تولید‌کنندگان زیتون در یک سال سود بسیار خوبی کسب می‌کردند و سال بعد ضرر می‌دیدند.

تالس (فیلسوف یونانی) با صاحبان دستگاه‌های روغن کشی قرارداد جالبی بست. محصولات زیتون در فصل بهار برداشت می‌شدند، تالس در فصل زمستان در ازای پرداخت مبلغی، دستگاه‌های روغن کشی را برای فصل بهار با مبلغی که در زمان بستن قرارداد تعیین کردند، اجاره کرد با این شرط که اگر دستگاه‌ها را نخواستم مبلغ اجاره برای خود صاحبان دستگاهها باشد و تالس ادعایی بابت ان نداشته باشد.

سال بعد که زیتون‌ها بسیار زیاد بودند، تالس دستگاه‌ها را با همان مبلغ توافق شده اجاره کرد و دوباره آنها را با قیمت بالاتر در اختیار صاحبان دستگاه‌ها و سایر افراد قرار داد و از این راه سود زیادی به‌دست آورد.

در واقع در این معامله، یک اختیار مورد توافق قرار گرفت. تالس چون بهای اجاره را از پیش پرداخت کرده بود این اختیار را داشت که از دستگاه‌ها استفاده کند یا نکند، دقت کنید که الزام و تعهدی نداشت، صاحبان دستگاهها هم تعهد داده بودند که اگر تالس بخواهد از دستگاه‌ها استفاده کند باید با همان قیمت از قبل تعیین شده موافق باشند.

خب حالا این سوال پیش می‌آید که چرا صاحبان دستگاه‌ها با این معامله موافقت کردند؟

دلیل اصلی وجود ابهام در آینده کاری آنها بود. آنها نمی‌دانستند که در سال بعد می‌توانند قرارداد‌های خوبی ببندند یا خیر، پس ابهام آینده را ارزش‌گذاری کردند; به این معامله اختیار خرید (Call Option) می‌گوییم.

انواع قرارداد اختیار معامله

این نوع قرارداد اختیار معامله به خریدار این حق را می‌دهد که در زمان مشخص در ازای مبلغ تعیین شده مقدار مشخصی از یک دارایی را از فروشنده خریداری کند. و فروشنده نیز متعهد می‌شود که آن دارایی را به وی بفروشد.

این نوع قرارداد اختیار معامله به خریدار این حق را می‌دهد که در زمان مشخص در ازای مبلغ تعیین شده مقدار مشخصی از یک دارایی را به فروشنده بفروشد.

موقعیت‌های قرارداد اختیار معامله

بنابر آنچه که گفته شد میتوانیم بگوییم در اختیار معامله چهار موقعیت وجود دارد:

۱- خرید اختیار خرید

دارنده این موقعیت حق دارد مقدار مشخصی از دارایی مبنا را به قیمت مشخص در تاریخ سررسید که در مشخصات قرارداد است، خرید نماید.دارنده این موقعیت از خرید اختیار فروش چیست؟ افزایش قیمت‌ها تا تاریخ سررسید سود خواهد برد.یعنی زمانی که خریدار پیش‌بینی می‌کند قیمت دارایی پایه نسبت به قیمت اعمال در تاریخ سررسید بیشتر باشد.

۲- فروش اختیار خرید

فروشنده این اختیار متعهد است به فروش تعداد معینی از دارایی پایه در تاریخ سررسید و به قیمت مشخص به خریدار. دارندگان این موقعیت از کاهش قیمت‌ها سود خواهند برد. آنها پیش‌بینی می‌کنند که خرید اختیار فروش چیست؟ قیمت سهام تا سررسید روند نزولی داشته و یا به قیمت اعمال برسد.یعنی قیمت دارایی در زمان سررسید به گونه‌ای باشد که احتمال رود خریدار اختیار خرید از اعمال اختیار خود صرف نظر کند. در این صورت سود آن به میزان فروش قرارداد اختیار معامله در تاریخ معامله اختیار است.

نرخ سود و زیان خریدار و فروشنده اختیار خرید در شکل زیر نشان داده شده است.

۳-خرید اختیار فروش

خریدار این قرارداد حق دارد که تعداد مشخصی از دارایی را به قیمت مشخص در تاریخ سررسید به فروشنده اختیار، بفروشد. در این حالت خریدار در صورتی سود خواهد برد که پیش‌بینی نماید، قیمت دارایی پایه درتاریخ سررسید کمتر از قیمت اعمال باشد.

۴-فروش اختیار فروش

دارنده آن تعهد می‌کند که تعداد مشخصی از دارایی را در تاریخ سررسید و به مبلغ معین از خریدار این اختیار، بخرد.سود دارنده این موقعیت زمانی است که پیش‌بینی نماید قیمت‌ها در تاریخ سررسید به حدی بالا رود و یا با قیمت اعمال مساوی شود که خریدار این موقعیت از اعمال اختیار خود صرف نظر نماید. در این صورت سود آن به میزان فروش قرارداد اختیار معامله در تاریخ معامله اختیار است.