شاخص های سهام یکی از مهم ترین معیارهای سنجش عملکرد بورس هستند و به آن « دماسنج وضعیت اقتصادی کشورها » می گویند.
شاخص کل بورس چیست و نحوه محاسبه آن چگونه است؟
شاخصها در هر زمینه کاری، معیار و میزانی برای سنجش ارزش پارامترهای مختلف نسبت به یک وضعیت ایدهآل یا هر وضعیت قراردادی دیگر آن پارامتر – که توسط خودمان تعیین میشوند – میباشند. کاربرد و هدف این شاخصها، تعیین وضعیت و ارزش پارامتر مورد نظر جهت انجام مطالعات و البته کمک به افراد برای تصمیمگیری در مورد فعالیت در آن زمینه کاری میباشد.
شاخصها به خصوص در بازارهای مالی، ارزش قیمتی پارامترها را نسبت به وضعیت آن پارامتر در گذشته نشان میدهند. برای نمونه سنجش نسبت به دیروز، نسبت به تاریخ مبدأ، سال پایه و ….
بازار بورس نیز دارای شاخصهای متعددی است که در این مقاله، به بیان شاخص کل بورس و نحوه محاسبه آن میپردازیم.
شاخص کل بورس چیست؟
بازار سرمایه یا همان بورس، مانند هر بازار مالی دیگر، برای سنجش ارزش و قیمت روز کل بازار و سهام موجود در آن، شاخصهایی را دارد که مهمترین و کاربردیترین آن، شاخص کل است. علامت اختصاری شاخص کل که در واقع معنای دقیق آن شاخص کل قیمت (Tehran Exchange Price IndeX) است، TEPIX میباشد.
بازار بورس در ایران از سال ۱۳۶۹ فعالیت خود را آغاز کرد. بنابراین این سال را به عنوان سال پایه برای تعیین شاخص کل در نظر میگیرند. سال پایه سالی است که در آن نوسانات قیمتی نسبت به سایر سالها کمتر باشد تا سنجش را نسبت به آن سال انجام دهیم.
نحوه محاسبه شاخص کل بورس
ابتدا فرمول محاسباتی شاخص کل را بیان کرده و سپس توضیحاتی راجع به آن ارائه میکنیم.
مقدار شاخص کل بورس = ارزش جاری بازار سهام در زمان محاسبه/ ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبدأ × ۱۰۰
اما ارزش جاری بازار سهام، از حاصل ضرب تعداد سهام هر شرکت بورسی در آخرین قیمت سهم هر شرکت در زمان محاسبه به دست میآید. در واقع برای محاسبه شاخص کل کافی است برای هر شرکت، تعداد سهام در قیمت سهم آن شرکت ضرب شده و نتایج حاصل ضرب تمام شرکتها با هم جمع شود. به این ترتیب میزان افزایش قیمتی کل بازار سهام به دست میآید.
حتی نمادهای متوقف نیز بر اساس آخرین قیمت قبل از توقف، در محاسبات شاخص کل وارد میشوند.
مثالی برای شاخص کل بورس
وقتی گفته میشود امروز شاخص کل، یک میلیون و پانصد هزار واحد است، یعنی بازار بورس در کل نسبت به سال پایه ۱۳۶۹، یک میلیون و پانصد هزار درصد رشد قیمتی داشته است. به بیان دیگر، بورس در کل نسبت به سال ۱۳۶۹، پانزده هزار برابر رشد و سودآوری داشته است.
منظور از سودآوری کلی بورس این است که اگر شخصی در سال ۱۳۶۹، با قیمت ۱۰۰۰۰ تومان، سهام تمامی شرکتهای بورسی را خریداری کرده و تا به امروز که مثلاً شاخص کل ۱۵۰۰۰۰۰ است، آنها را در پرتفوی خود حفظ کرده باشد، سرمایه او به میزان ۱۵۰۰۰ برابر افزایش پیدا کرده و ۱۰۰۰۰ تومان او اکنون ۱۵۰۰۰۰۰۰۰ تومان شده است.
رشد یا افت (صعودی یا نزولی بودن) شاخص کل
اما مورد دیگری که روزانه در کنار شاخص کل مطرح میشود، صعودی یا نزولی بودن شاخص کل است. اصطلاحاً مثبت یا منفی شدن بازار. صعودی یا نزولی بودن شاخص کل چگونه محاسبه و بیان میشود؟ وقتی گفته میشود امروز شاخص کل ۱۰۰۰۰ واحد رشد یا افت داشته است، یعنی شاخص کل نسبت به دیروز ۱۰۰۰۰ واحد افزایش یا کاهش داشته است. همچنین منظور از درصد افزایش یا کاهش شاخص کل بورس نیز برمبنای قیمت دیروز میباشد. برای نمونه هرگاه شاخص کل دیروز یک میلیون و پانصد هزار واحد بوده و شاخص کل امروز یک میلیون و پانصد و سی هزار واحد باشد، میگوییم شاخص کل سی هزار واحد و به میزان دو درصد رشد داشته است.
همان طور که بیان شد، شاخص کل بورس نشاندهنده وضعیت کلی بازار از نظر قیمتی میباشد. با توجه به این که شاخص کل بر اساس مجموع ارزش سهام تمام شرکتها بیان میشود، پس شرکتهای بزرگ با تعداد سهم و قیمت سهم بالا، اثرگذاری بیشتری روی شاخص کل خواهند داشت. یعنی ممکن است در روزی که شاخص کل صعودی و اصطلاحاً مثبت باشد، سهام بسیاری از شرکتها نزولی یا منفی باشد. همچنین بلعکس ممکن است در روزی که اکثر نمادهای کوچک صعودی باشند، شاخص کل منفی باشد. دلیل آن نیز مشخص است؛ چرا که رشد شرکتهای بزرگ با قیمت و سهام بیشتر، اثر کاهش قیمت سهام شرکتهای کوچکتر را خنثی کرده و شاخص کل را صعودی میکند. همین طور کاهش قیمت سهام چند شرکت بزرگ با تعداد سهم زیاد، اثر افزایش قیمت سهام شرکتهای کوچک زیادی را با تعداد سهم کمتر، خنثی کرده و شاخص کل را نزولی خواهد کرد.
نقطه ضعف شاخص کل بورس
میتوان گفت عیبی که به شاخص کل وارد است این است که عملاً نشاندهنده وضعیت قیمتی سهام تمام شرکتهای بورسی نبوده و شرکتهای بزرگ با تعداد و قیمت سهام بالا که اصطلاحاً نمادهای شاخصساز گفته میشوند، توانایی افزایش یا کاهش محسوس شاخص کل را داشته و بیشتر، نشاندهنده وضعیت قیمتی شرکتهای یزرگ میباشد. اما برای رفع این نقیصه، شاخص دیگری به نام شاخص هم وزن وجود دارد که برای تمام شرکتهای حاضر در بورس یک وزن ثابت و برابر تعریف میکند تا اثر تعداد سهام بالای شرکتهای بزرگ را خنثی کرده و تمام نمادها، اثر یکسانی بر شاخص داشته باشند. در مقالهای جداگانه به بیان شاخص هم وزن نیز پرداختهایم.
تو دوره جامع نخبگان سرمایه گذاری، سرمایه گذاری ارز های دیجیتال، تحلیل تکنیکال، سرمایه گذاری در بورس، سرمایه گذاری در بازار طلا، ارکان بازارهای سرمایه و… رو بهت یاد میدیم.
شاخص بورس(Stock index) چیست و چه کاربردی دارد؟
حتما در برنامه های خبری و یا در روزنامه ها درباره تغییرات شاخص بورس اوراق بهادار شنیده اید. اینکه شاخص بورس چند واحد رشد داشته و یا با افت مواجه شده است. با مطالعه این مقاله درباره شاخص بورس، انواع شاخص و تحلیل تکنیکال آن صحبت میکنیم.
شاخص ها ابزاری برای بررسی تغییرات هستند که در ارزیابی های اقتصادی یا اندازه گیری و تحلیل یک بازار قابل استفاده هستند. شاخص بورس نیز به عنوان یک شاخص با اهمیت، اندازه تغییرات قیمت سهام موجود در بازار بورس و اوراق بهادار را نشان می دهد.
در واقع، دلیل اهمیت شاخص بورس این است که سهام مبادله شده در بورس را بررسی می کند و اطلاعات کلی در مورد رشد یا افت بازار به ما ارائه می دهد.
شاخص های سهام یکی از مهم ترین معیارهای سنجش عملکرد بورس هستند و به آن « دماسنج وضعیت اقتصادی کشورها » می گویند.
دلایل اهمیت محاسبه شاخص های بازار سهام
پیش بینی حرکت های آتی بازار
تحلیل گران تکنیکال با استفاده از شاخص بورس اوراق بهادار می توانند حرکت های بعدی و جهت بازار را پیش بینی کنند. این شاخص برای ارزیابی آینده بازار بسیار با اهمیت است.
ارزیابی عملکرد مدیران شرکت های سرمایه گذاری
یکی از کاربردهای شاخص بورس برای ارزیابی عملکرد فعالیت مالی شرکت های سرمایه گذاری است. یعنی با مقایسه بازدهی سبد تحت مدیریت شرکت های سرمایه گذاری با شاخص بورس می شود بازده و میزان موفقیت آن شرکت را محاسبه کرد. شاخص بورس معیار خوبی برای ارزیابی موفقیت نهادهای سرمایه گذاری است.
نظارت بر صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر شاخص
بررسی شاخص بورس اوراق بهادار کمک می کند تا بتوان عملکرد صندوق های سرمایه گذاری شاخصی را بررسی کرد. چون با مقایسه عملکرد صندوق سرمایه گذاری شاخصی و شاخص کل سهام می توانیم بفهمیم که مدیریت صندوق چقدر توانسته کارکرد خود را به شاخص بورس نزدیک کند.
عملکرد آتی کل اقتصاد
یکی دیگر از کاربردهای شاخص بورس اوراق بهادار بیان کننده وضعیت حال حاضر بورس است و عملکرد اقتصاد آن کشور در آینده را نشان می دهد.
انواع شاخص ها در بازار بورس اوراق بهادار
شاخص قیمتی
همان طور که از نام آن مشخص است این شاخص مرتبط با قیمت سهام است و برآیند جهت حرکت قیمت های اوراق بهادار در بازار را مثالی برای شاخص کل بورس نشان می دهد.
شاخص نقدی
این شاخص برآیند جهت حرکت بازده نقدی سهام یا همان (DPS) است.
شاخص بازدهی کل
این شاخص ها هم نشان دهنده برآیند جهت حرکت قیمت ها هستند و هم نشان دهنده جهت حرکت بازده نقدی.
اکثر تحلیل گران معمولا از شاخص قیمتی در تصمیم گیری های خود استفاده می کنند و برای آن ارزش بیشتری قائل هستند.
مهم ترین شاخص های بورس اوراق بهادار در ایران
شاخص کل بورس (TEDPIX)
شاخص کل بورس تهران همان شاخصی است که معمولا در اکثر رسانه ها و اخبار نام آن را می شنوید و نشان دهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت های فعال در بازار بورس ایران است. شاخص کل بورس ایران با نام بین المللی TEDPIX شناخته می شود.
شاخص کل بر مبنای ارزش بازاری سهام محاسبه می شود. یعنی وزن شرکت ها در تاثیر آن ها بر شاخص اهمیت دارد. تغییرات سهم های بزرگتر بازار مثل فولاد مبارکه، پارس، ایران خودرو، فملی و … که تعداد سهام و سرمایه آن ها بیشتر است بسیار تاثیرگذارتر از سهم های کوچک بازار هستند. به سهم های بزرگ تاثیرگذار، سهم های شاخص ساز می گویند.
شاخص کل قیمت (TEPIX)
شاخص قیمت سهام بر خلاف شاخص کل فقط تغییرات مثالی برای شاخص کل بورس قیمت سهام فعال در بازار را در نظر می گیرد و سود نقدی (DPS) را لحاظ نمی کند. شاخص قیمت با نام بین المللی TEPIX شناخته می شود.
اکثر تحلیل گران فعال در بازار بورس از این شاخص برای تصمیم گیری استفاده می کنند و از نظر آن ها این شاخص نسبت به شاخص کل اطلاعات مهم تری در اختیار آن ها قرار می دهد.
شاخص هم وزن
در شاخص هم وزن دیگر بزرگی سهم ها اهمیت ندارد و سرمایه آن ها یکسان در نظر گرفته می شود. یعنی تمامی سهم های بازار به یک میزان بر رشد یا افت شاخص موثرند.
به عنوان مثال اگر یک سهم بزرگ مثل « فارس » یک درصد رشد کند به همان میزان بر شاخص هم وزن تاثیر می گذارد که یک سهم کوچک بازار مثل « وآوا » یک درصد رشد کند.
اگر شاخص کل مثبت و شاخص هم وزن منفی باشد تحلیل بازار چگونه است؟
همان طور که گفته شد سرمایه و بزرگی سهم ها در شاخص هم وزن اهمیت ندارد و تمام سهم ها به یک میزان بر افت یا رشد شاخص موثرند. پس وقتی شاخص هم وزن منفی است به این معناست که قیمت اکثر سهم های فعال در بورس کاهش داشته است.
اما مثالی برای شاخص کل بورس برعکس شاخص هم وزن، سرمایه و بزرگی سهم ها برای شاخص کل مهم است. در نتیجه وقتی شاخص هم وزن منفی و شاخص کل مثبت است به این معناست که هرچند اکثر سهم های بازار منفی بوده اند اما سهم های بزرگ و شاخص ساز مثبت بوده اند که باعث شده اند شاخص کل رشد کند.
شاخص بازار اول و دوم
طی تقسیم بندی های سازمان، بورس به دو بازار اول و دوم تقسیم می شود که شاخص بازار اول به محاسبه تغییرات سهم های پذیرفته شده در بازار اول می پردازد و شاخص بازار دوم تغییرات سهم های پذیرفته شده در بازار دوم را نشان می دهد.
شاخص آزاد شناور
سهام آزاد شناور به سهامی گفته می شود که دارندگان آن آماده عرضه و فروش سهام خود در بورس هستند و قصد ندارند با حفظ سهام خود در مدیریت شرکت مشارکت کنند. سهام شناور هر سهم در صفحه در یک نگاه آن سهم در سایت Tsetmc نمایش داده می شود.
محاسبه شاخص آزاد شناور مشابه شاخص کل است با این تفاوت که تنها تغییرات سهام آزاد شناور را اندازه می گیرد. نکته قابل توجه در مورد شاخص شناور آزاد این است که این شاخص به بخشی از بازار اهمیت می دهد که از نقدشوندگی بالاتری برخوردار است.
شاخص صنعت
شرکت های پذیرفته شده در بورس در صنایع مختلفی مثل بانک ها و موسسات اعتباری، محصولات شیمیایی، مواد و محصولات دارویی و … طبقه بندی می شوند. بورس تهران اقدام به محاسبه ی شاخص قیمت برای هر صنعت می کند که نحوه ی محاسبه آن مشابه شاخص کل می باشد.
شاخص 50 شرکت فعال تر
50 شرکت فعال بازار بورس در دوره های سه ماهه تعیین می شوند. آن چه در انتخاب 50 شرکت بیشترین اهمیت را دارد تعداد روزهای داد و ستد شرکت هاست. بورس تهران میزان نقدشوندگی یا فعالیت شرکت ها را ملاک اصلی برای گزینش 50 شرکت قرار داده است.
شاخص 30 شرکت بزرگتر
شاخص30 شرکت بزرگتر شاخصی است که به صورت وزنی و براساس سهام شناور آزاد محاسبه می شود و عملکرد 30 شرکت بزرگ پذیرفته شده در بورس تهران را اندازه گیری می کند.
برای مشاهده جدیدترین تحلیل ها، اخبار، مقالات و قیمت های لحظه ای سهام به وب سایت سیگنال مراجعه و یا اپلیکیشن سیگنال را دریافت نمایید.
مقایسه شاخص کل بورس با سال گذشته
به گزارش الفباخبر ، از تابستان سال ۱۳۹۹ تا به امروز بورس روند نزولی به خود گرفته است و سهامداران هر روز بیش مثالی برای شاخص کل بورس از گذشته زیان میکنند. در این بین شاخص کل بورس امسال روند صعودی به خود گرفت و تا محدوده یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحدی رسید.
بیشتر بخوانید:
گزارش بورس امروز یکشنبه ۲۹ خرداد ۱۴۰۱ | بورس سرپا می شود؟
علت ریزش بورس چه بود؟
حسین مریدسادات، کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با تجارتنیوز درخصوص اینکه اگر شاخص به محدوده دو میلیون واحد برسد قیمتها نیز به ابتدای سال ۹۹ میرسد گفت: بسیاری از سهامداران در سقفهای قیمتی مرداد ۱۳۹۹ خرید انجام دادند و در سبدهایشان خودروی ۸۰۰ تومانی، شپنا ۵۵۰۰ تومانی دارند. بسیاری از نمادها افزایش سرمایه داشتهاند و مثالی برای شاخص کل بورس سود نقدی DPS تقسیم کردند. این نمادها را نمیتوان معنای صحیحی برای بررسی کردن سود و شاخص کل دانست. اما برخی از نمادها همانند خودرو که سقف ۸۰۰ در تاریخ مرداد ۱۳۹۹ داشتند، اکنون در محدوده ۲۰۰ تومانی دست و پا میزنند.
وی تشریح کرد: بدون شک اگر بازار به محدوده دو میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی دست پیدا کند، به هیچ عنوان قیمتها به اعداد و ارقام گذشته نمیرسند. به دلیل اینکه به صورت واضح دستکاری بر روی تابلوی معاملات را داریم.
این کارشناس بازار سرمایه، با مثالی دیگر این موضوع را بررسی و اظهار کرد: برای مثال روز دوم خرداد امسال، بورس در فاز اصلاح قرار گرفت و ۱۲ روز اصلاحی داشت. در طول ۳۰ روز کاری و با دو تا سه کندل ۴۰ هزار واحدی، بازار به محدوده مقاومتی سابق خود بازگشت.
به عقیده مریدسادات، اگر شاخص کل به محدوده دو میلیون و ۱۰۰ هزار واحد برسد، بازار سرمایه قیمتها را به اعداد قبلی برنمیگرداند.
مقایسه شاخص کل بورس با سال گذشته
وی ادامه میدهد: در مثالی دیگر، هم شهریور امسال شاخص به محدوده یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحدی رسید و هم خرداد امسال. بررسیها نشان میدهد که بسیاری از نمادها، نه افزایش سرمایه داشتهاند و نه DPS تقسیم کردند. چنین شرایطی گویای این موضوع است که همان شاخص کل کماکان پابرجاست اما سبدها در محور ۳۰ الی ۴۰ درصد افت قیمت را تجربه کردند.
مریدسادات تاکید کرد: در نتیجه شاخص کل به عنوان یک مبنای تصمیمگیری صحیح برای دارایی سهامداران قلمداد نمیشود و امیدوار هستیم مثالی برای شاخص کل بورس که هر چه سریعتر این عدد نامطمئن از روی تابلوی معاملات حذف شود.
این کارشناس بازار سرمایه، با اشاره به اعتراض سهامداران نسبت به شاخص کل گفت: بسیاری از سهامداران نسبت به این موضوع گلایه دارند که هر گاه متولیان بازار سرمایه درباره شرایط بورس صحبت کنند، درباره اعداد شاخص کل صحبت میکنند. در حالی این معیار، اصلاً مبنای صحیحی برای بررسی دارایی سهامداران روی تابلوی معاملات نخواهد بود و این نشان از دستکاری مستقیم بازار هست.
معرفی انواع شاخصهای بورس (شاخص کل، هموزن و…)
شاخص، در مفهوم کلی، معیاری است که براساس آن میتوان چیـزی را تشخیص داد.
در بورس هم، شاخصها، در واقع معیارهای مهمی هستند که با بررسی و تحلیل آنها، میتوان وضعیت گذشته و حال بورس را ارزیابی و حتی احتمالات را در روند آینده بورس بررسی کرد. بنابراین، طبیعتا باتوجه به نقش بسیار مهمی که شاخص بازار و شاخصهای بورس در تصمیمگیری سرمایهگذاران ایفا میکنند، نوسانات شاخصها نیز برای سرمایهگذاران بسیار حائز اهمیت است.
سرمایهگذاران حتما باید توجه داشته باشند که شاخصها به تنهایی معیاری مناسب برای خرید و فروش سهام به حساب نمیآیند. مثلا تنها معیار خرید سهام نباید این باشد که شاخص در یک هفته اخیر مثبت بوده است.
نباید با منفی یا مثبت بودن شاخص کل بورس به این نتیجه رسید که وقت مناسبی برای خرید یا فروش سهام است.
البته درک این موضوع ممکن است برای سرمایهگذاران تازهوارد به بازار سرمایه اندکی سخت باشد و به همین دلیل ممکن است دست به خرید و فروشهای هیجانی بزنند.
در ادامه این مطلب که از کتاب “به بورس خوش آمدید” تالیف مهدی افضلیان (مدرس و تحلیلگر بازار سرمایه) برگرفته شده، به معرفی شاخصهای بورس تهران میپردازیم. این مطلب با اجازه مولف کتاب در سایت بورسینس انتشار یافته است.
1. شاخص کل بورس
این همان شاخصی است که بارها در تلویزیون، رادیو و سایر رسانهها از رشد و افت آن صحبت میشود.
به این شاخص، شاخص قیمت و بازده نقدی نیز میگویند که بیان کننده سطح عمومی قیمتها و سود نقدی سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است.
در واقع این شاخص بیانکننده میانگین بازدهی سرمایهگذاران در بورس است.
به عنوان مثال اگر قیمت سهامی در ابتدای سال 500 تومان باشد و در انتهای سال به 600 تومان برسد و در مجمع عادی سالیانه نیز سود نقدی 70 تومانی تقسیم کند، بازدهی سهم در طول یک سال به 34 درصد میرسد.
این شیوه محاسبه برای شاخص کل هم وجود دارد یعنی اگر شاخص کل در ابتدای سال در سطح 450 هزار واحد و در پایان سال به 950 هزار واحد برسد، نشاندهنده این است که میانگین بازدهی بورس از محل افزایش قیمتها و تقسیم سود نقدی در انتهای سال تقریبا 111 درصد بوده است.
نکتهای که باید در بررسی بازدهی شاخص کل مد نظر قرار دهیم این است که افزایش شاخص کل بورس، نشاندهنده سودآوری همه شرکتها در بورس نیست چرا که شاخص نشاندهنده میانگین بازدهی کل شرکتهاست.
به عبارت دیگر، ممکن است برخی از شرکتها در طول سال با وجودیکه شاخص افزایش داشته، کاهش قیمت زیادی داشته باشند. یا بالعکس، ممکن است سهام برخی از شرکتها در زمانی که شاخص در حال نزول است، رشد خوبی را تجربه کنند.
شکل زیر نشاندهنده شاخص کل در سایت tsetmc.com در پایان روز معاملاتی است که روی عدد 1,662,215 واحد تثبیت شده و نسبت به روز گذشته کاهش 65023 واحدی داشته است.
در بررسی شاخص کل باید به این نکته توجه داشت که شرکتهای بزرگتر (شرکتهای با سرمایه بالاتر و ارزش بازار بیشتر)، اثر بیشتری بر رشد یا افت شاخص کل بورس دارند.
به عنوان مثال ممکن است در یک روز معاملاتی با وجودیکه قیمت در بسیاری از نمادهای بازار، منفی و متعادل است، مثبت بودن چند نماد بزرگ بازار مانند فارس، فولاد، فملی، خودرو، تاپیکو باعث رشد شاخص بورس شود. یا بالعکس.
این نکته، ضعف شاخص کل بورس را در بیان حقایق بازار نشان میدهد. زیرا شاخص میتواند با تغییرات قیمت چند شرکت بزرگ بازار، منفی یا مثبت شود.
در تصویر زیر تاثیر نمادهای بزرگ بازار بر شاخص بورس را مشاهده میکنید:
گاهی اوقات با تشکیل سبد سهام از شرکتهای با اندازه بزرگ بازار (خرید سهام شرکتهایی که ارزش بازار بالایی دارند) میتوان بازدهی سبد را به بازدهی شاخص کل بورس نزدیکتر کرد.
در دنیا برخی از صندوقهای شاخصی وجود دارد که بازدهی آنها برابر با بازدهی شاخص بورس است.
صندوقهای شاخصی نوعی از صندوقهای سرمایهگذاری مشترک هستند که در آن، مدیران صندوق در تلاشند تا سبدی از اوراق بهادار با ترکیب و وزنهای متناسب با یک شاخص مبنا را تشکیل دهند.
در ایران نیز صندوقهای کارآفرین، فیروزه و کاردان نیز به عنوان صندوقهای شاخصی در حال فعالیت هستند و در آینده نیز شاهد تاسیس صندوقهای بیشتری از این نوع خواهیم بود.
2. شاخص کل هموزن
در شرح شاخص کل بورس اشاره شد که سهام شرکتهای بزرگتر و با ارزش بازار بالاتر، اثر بیشتری بر مقدار شاخص کل دارند که این به نوبه خود ضعف این شاخص را نشان میدهد.
اما در کنار شاخص کل، شاخص دیگری به نام شاخص هموزن وجود دارد که اندازه شرکتها در محاسبه آن تاثیری ندارد و وزن همه شرکتها یکسان در نظر گرفته میشود.
به عنوان مثال در گروه شیمیایی، شرکت صنایع پتروشیمی مثالی برای شاخص کل بورس خلیج فارس، شرکتی با اندازه بزرگ و ارزش بازار بالاست و از طرفی در همین گروه، نماد شکربن (شرکت کربن ایران) شرکتی بسیار کوچکتر با ارزش بازار پایینتر است.
اگر شاخص کل بر مبنای هموزن محاسبه شود، معاملات این دو سهم در بازار تاثیر یکسانی روی شاخص هموزن دارد.
در شکل زیر شاخص هموزن را صفحه اصلی سایت tsetmc.com مشاهده میکنید که روی 465,120 واحد قرار گرفته است.
سرمایهگذاران در کنار بررسی شاخص کل بورس، باید شاخص هموزن را هم مورد بررسی قرار دهند.
چرا که شاخص هموزن بهتر میتواند وضعیت بازار سرمایه را نشان دهد.
به عنوان مثال ممکن است در یک روز معاملاتی، شاخص کل منفی ولی شاخص هموزن مثبت باشد. این اتفاق نشان میدهد که شرکتهای بزرگتر بازار در آن روز معاملاتی وضعیت مناسبی نداشتند ولی برعکس نمادهای کوچکتر مورد توجه بازار بودهاند و افزایش قیمت داشتند.
از شاخص کل بورس برای پیشبینی وضعیت آینده بازار نیز میتوان استفاده کرد، به همین دلیل تحلیل تکنیکال شاخص کل بورس به عنوان یکی از روشهای رایج تحلیلی توسط سرمایهگذاران مورد استفاده قرار میگیرد.
البته این روزها سرمایهگذاران از تحلیل تکنیکال شاخص هموزن نیز در کنار شاخص کل برای پیشبینی آینده بازار استفاده میکنند.
3. شاخص قیمت (وزنی – ارزشی)
شاخص قیمت در بورس، بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است. به عنوان مثال اگر شاخص قیمت در انتهای سال در مقایسه با ابتدای سال، 30 درصد رشد کند به این معناست که میانگین قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده در بازار سرمایه، به طور متوسط 30 درصد افزایش داشته است.
پس فرق شاخص کل با شاخص قیمت در این است که شاخص کل علاوه بر افزایش قیمت سهام، سود نقدی آنها را نیز در محاسبه لحاظ میکند.
ولی در شاخص قیمت، سود نقدی لحاظ نمیشود و صرفا تغییرات قیمت سهام، مبنای محاسبه قرار میگیرد.
البته این شاخص نیز میانگین است و نشاندهندهی بالا رفتن دستهجمعی نمادها نیست. ممکن است قیمت سهام شرکتهای کوچک بازار افزایش و شرکتهای بزرگتر کاهش داشته و در نتیجه شاخص قیمت منفی شود.
در شاخص قیمت (وزنی – ارزشی)، معیار ارزش شرکتهاست و شرکتهای بزرگتر بیشتر شاخص را تحت تاثیر قرار میدهند.
بدین ترتیب تغییرات شاخص عمدتا پیرو شرکتهای بزرگ بازار است و شرکتهای کوچک تاثیر ناچیزی بر شاخص دارند.
شکل زیر نشاندهنده شاخص قیمت (وزنی – ارزشی) در صفحه اصلی مدیریت سایت tsetmc.com است که نشان میدهد این شاخص روی 436,418 واحد قرار دارد.
4. شاخص قیمت (هموزن)
گفتیم که شاخص قیمت، بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس یا به تعبیر بهتر، میانگین بازده ناشی از افزایش قیمت سهام است.
از طرفی در شاخص قیمت (وزنی – ارزشی)، گفتیم که تاثیر شرکتهای بزرگتر بر شاخص بیشتر و تاثیر شرکتهای کوچکتر کمتر است.
اما در شاخص قیمت (هموزن)، وزن تمام شرکتها در محاسبه شاخص یکسان در نظر گرفته میشود و تغییرات شاخص گویاتر است و بهتر میتوان وضعیت عمومی بازار را درک کرد.
شکل زیر نشاندهنده شاخص قیمت (هموزن) ذر صفحه اصلی سایت tsetmc.com است که روی 305,135 واحد آرام گرفته.
5. شاخص آزاد شناور
شاخص آزاد شناور، شاخص قیمت را بر مبنای تعداد سهام شناور موجود در بازار نشان میدهد.
هدف از انتشار شاخص آزاد شناور، تحلیل رفتار بخشی از بازار است که نقدشوندگی بیشتری دارد زیرا در بررسی این شاخص، فقط ارزش سهامی که در اختیار سرمایهگذاران قرار دارد و همواره در حال معامله است محاسبه میشود و آن بخش از سهام که در اختیار سهامداران عمده است و قابلیت خرید و فروش ندارد محاسبه نمیشود.
شکل زیر نشاندهنده شاخص آزاد شناور در صفحه اصلی سایت tsetmc.com است که نشان میدهد این شاخص روی 2,259,713 واحد قرار دارد.
6. شاخص بازار اول و بازار دوم
به طور کلی شرکتهایی که وارد بازار اول بورس میشوند به لحاظ سرمایه، وضعیت سودآوری و همچنین درصد سهام شناور آزاد در وضعیت مناسبتری قرار دارند و شرکتهایی که از نظر این معیارها در شرایط پایینتری قرار دارند در بازار دوم بورس پذیرش میشوند.
پس شاخص بازار اول بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکتهایی است که در بازار اول بورس پذیرش شدهاند و شاخص بازار دوم نیز بیانگر سطح عمومی قیمتهایی است که در بازار دوم بورس پذیرش شدهاند.
در تصویر شاخص بازار اول و دوم را مشاهده میکنید:
سخن آخر
در خصوص شاخص باید گفت که نیازی به بررسی تمامی شاخصهای ذکر شده در این بخش نیست و از میان آنها باید شاخص کل و شاخص کل هموزن بورس را تجزیه و تحلیل کرد.
البته این نکته را مجدد تکرار میکنیم که خرید و فروش سهام شرکتها و سرمایهگذاری در بورس نباید صرفا با توجه به تغییرات روزانه شاخص باشد.
قصد شروع سرمایهگذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاریها انجام دهید:
برای سرمایهگذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری مثالی برای شاخص کل بورس آگاه ارائه میشود:
تعریف شاخص بورس و مهم ترین شاخص های بورس
ساعد نیوز: شاخص بورس نماگری است که سطح عمومی مولفهای خاص مثل قیمت و یا بازده را در میان تمام یا گروهی از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار نشان میدهد. در واقع شاخص یک عدد است و بررسی آن بهتنهایی فایدهای ندارد. برای اینکه عدد شاخص قابلیت تحلیل پیدا کند، یک سال بهعنوان سال پایه در نظر گرفته میشود
شاخص بورس نماگری است که سطح عمومی مولفه ای خاص مثل قیمت و یا بازده را در میان تمام یا گروهی از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار نشان می دهد. در واقع شاخص یک عدد است و بررسی آن به تنهایی فایده ای ندارد. برای اینکه عدد شاخص قابلیت تحلیل پیدا کند، یک سال به عنوان سال پایه در نظر گرفته می شود و تمامی اعداد و ارقام در آن سال، به عنوان رقم مبنا تعیین می گردند. در طی سال های بعد، تغییراتی که در قیمت ها و یا بازده به وجود می آیند، نسبت به اعداد و ارقام سال پایه سنجیده می شوند. در بورس اوراق بهادار تهران، فروردین سال ۱۳۶۹ به عنوان سال مبنا قرار گرفته و عدد ۱۰۰ نیز به عنوان عدد پایه شاخص تعیین شده است.
یکی از معیارهای سنجش عملکرد بازارهای مالی، شاخص ها هستند. با استفاده از این شاخص ها می توانید جهت حرکت و میزان تغییرات قیمت ها را تشخیص دهید. برای مثال می توان فهمید که روند کلی حرکت بازار در آینده صعودی است و یا نزولی. ز مهم ترین کاربرد شاخص ها این است که می شود از آن به عنوان مبنایی برای سنجش عملکرد پرتفوی (سبد سهام) خود استفاده کرد. به این صورت که سرمایه گذاران می توانند بازده پرتفوی خود را با بازده شاخص مقایسه کنند و به نوعی عملکرد خود را در مدیریت سهم هایشان مورد ارزیابی قرار دهند.
شاخص کل بورس چیست
مهمترین شاخصی که در بورس مورداستفاده قرار می گیرد و با نام شاخص بازده نقدی و قیمت (شاخص کل) که با نماد شاخص کل TEDPIX که کوتاه شده عبارت Tehran Exchange Dividend Price IndeX است.و در اخبار بورسی بیشتر با آن سروکار دارند، شاخص کل قیمت یا همان شاخص کل است. این شاخص نشان دهنده تغییرات کل قیمت نمادها در بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام را در بازار مشخص می کند. به عنوان مثال وقتی می گویند شاخص کل رشد دو درصدی داشته است، یعنی میانگین قیمت پایانی ( نه قیمت آخرین معامله) سهام شرکت های بورسی ( با توجه به ارزش معاملات آنها) دو درصد افزایش داشته است.
شاخص قیمت TEPIX
شاخص قیمت یا شاخص بها به انگلیسی: (Price index) متغیری در اقتصاد است که تحولات قیمت را بر مبنای یک سال پایه نشان می دهد فاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکت های بورسی در فرمول شاخص مورد محاسبه قرار می گیرد، در صورتی که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت ها هم در محاسبه شاخص لحاظ می شود. در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکت ها در تاثیر آن ها بر شاخص قیمت اهمیت دارد، یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد، تاثیر آن بر شاخص قیمت نیز بیشتر است..شاخص قیمت به طرق گوناگون محاسبه می گردد که بسته به طریقه محاسبه آن به دسته های زیر تقسیم می گردد:
- شاخص بهای مصرف کننده (CPI)
- شاخص بهای تولیدکننده(PPI)
- شاخص بهای کالاهای صادراتی (XPI)
- شاخص بهای کالاهای وارداتی (MPI)
- شاخص بهای خرده فروشی (RPI)
- شاخص بهای عمده فروشی (WPI)
- شاخص بهای هسته ای ( (COPIبا کنار گذاشتن قیمت کالاهایی که تغییرات بسیار شدید دارند محاسبه می شود
شاخص بازده نقدی
این شاخص در بورس اوراق بهادار تهران(Tehran Exchange Dividend IndeX) TEDIX نامیده می شود. شاخص بازده نقدی، نشانگر میانگینِ بازده ناشی از پرداخت سود نقدی شرکت ها است. شرکت ها در پایان سال مالی خود معمولا قسمتی از سودِ کل خود را به افرادی که در زمان برگزاری مجمع سهامدار شرکت بودند، اختصاص می دهند
شاخص آزاد شناور (TEFIX):
معمولا شرکت ها یا افراد حقوقی، با سرمایه زیادی که دارند، هم از لحاظ ارزشی و هم تعداد، دارای سهام بیشتری نسبت به افراد حقیقی هستند. در نتیجه تاثیر آن ها در تغییرات بازار بیشتر خواهد بود. با توجه به این موضوع، به تعداد سهامی که در بازار سرمایه، در اختیار سهامداران حقیقی است و مرتباً در بازار خرید و فروش می شود، سهام شناور آزاد گفته می شود. ارزش میانگین این سهام به عنوان شاخص سهام آزاد شناور به کار گرفته می شود. به این ترتیب هر چه میزان یا درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد، برای سرمایه گذاران، جذابیت بیشتری برای شرکت در بازار مالی وجود دارد. با توجه به این موضوع، شاخص آزاد شناور درست به مانند شاخص کل محاسبه شده ولی مثالی برای شاخص کل بورس مثالی برای شاخص کل بورس به جای تعداد کل سهام از سهام آزاد شناور استفاده می شود.
شاخص ۵۰ شرکت فعال تر
شاخص ۵۰ شرکت فعال تر شاخصی است که از ۵۰ شرکت با بیشترین حجم معاملات ساخته می شود. این ۵۰ شرکت، شرکت هایی با بیشترین ضریب نقدشوندگی هستند. چرا که بیش از دیگر سهم ها خریدوفروش می شوند.در این شاخص شرکت هایی با نقد شوندگی پایین تر حضور ندارند. ممکن است شاخص کل پایین بیاید، اما اوضاع بازار خوب باشد. شاخص ۵۰ شرکت فعال تر می تواند این عامل را به نمایش می گذارد: وضع سهم هایی که خریدوفروش می شوند چطور است؟
دیدگاه شما