انواع بازار ثانویه بورس

https://exlight.io/blog/wp-content/uploads/2020/08/foreign-exchange-market-Copy-300x210.jpg

فرایند پذیرش و عرضه در بورس کالا

بازار مالی در بورس کالا از سه زیر مجموعه اصلی شامل «سلف موازی استاندارد»، «گواهی سپرده کالایی» و «صندو‌ق‌های کالایی» تشکیل شده است. بازار مالی در بورس کالا با هدف جذب هرچه بیشتر سرمایه و تامین مالی مورد نیاز شکل گرفته است.

قرارداد سلف موازی استاندارد:
فروشنده کالا در قالب این اوراق، همانند قرارداد سلف بهای کالایی را که در آینده تحویل خواهد داد، به صورت نقد دریافت می‌کند. این اوراق برخلاف قرارداد سلف، بازار ثانویه دارد و دارنده اوراق می‌تواند قبل از سررسید این اوراق را در بورس به فروش برساند.

گواهی سپرده کالایی:
گواهی سپرده کالایی اوراق بهاداری است که مؤید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالا است و پشتوانه آن قبض انبار استانداردی است که توسط انبارهای مورد تایید بورس صادر می‌شود. پس از تودیع محصول از سوی کشاورز یا مالک کالا به یکی از انبارهای پذیرش شده از سوی بورس کالای ایران، گواهی سپرده کالایی(قبض انبار) از سوی انباردار، صادر شده و در اختیار کشاورز یا مالک کالا قرار می‌گیرد. پس از صدور گواهی سپرده کالایی، کشاورز یا مالک کالا می‌تواند با مراجعه به یکی از کارگزاران دارای مجوز معاملات در بورس کالای ایران و ارائه گواهی سپرده کالایی، درخواست فروش محصول خود را در بورس کالای ایران ارائه کند.

صندو‌ق‌های کالایی:
صندوق کالایی قابل معامله یکی از ابزارهای مالی نوین هستند که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که به‌جای خرید و نگهداری کالای مورد نظر و تحمل هزینه‌های حمل‌ونقل، انبارداری و خسارت‌های احتمالی آن، اوراق این صندوق‌ها را خریداری کنند. با خرید این اوراق، سرمایه‌گذار در عین داشتن مالکیت کالای مورد نظر، مسئولیت نگهداری از آن کالا را بر عهده ندارد. به‌عبارت‌دیگر، این صندوق‌ها بخش قابل‌ملاحظه‌ای از وجوه گردآوری شده خود را به سرمایه‌گذاری در کالایی خاص اختصاص می‌دهند و علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در آن کالای خاص اقدام به خرید واحدهای این صندوق‌ها می‌کنند.

بازار مشتقه با بهره‌مندی از ابزارهایی نظیر قراردادهای آتی و اختیار معامله، کارکرد متنوعی برای طیف گسترده‌ای از سرمایه‌گذاران دارد. در این بازار یک دارایی پایه که قراردادها بر روی آن منتشر می‌شوند، تعریف می‌شود. این دارایی پایه می‌تواند محصولات کشاورزی، انواع فلزات و انواع فراورده‌های نفتی باشد. در بورس کالا نخستین بازار قراردادهای آتی روی سکه و محصولات کشاورزی مانند زعفران شکل گرفت. پس از مدتی در این نوع معاملات محصولات دیگری مثل پسته و زیره نیز افزوده شدند.

بازار فیزیکی یکی از بخش‌های مهم بورس کالا است. در بازار فیزیکی تحویل کالا مشابه بازار سنتی انجام می‌شود، البته قوانین و سازوکارهای به‌خصوصی نیز برای آن تعریف شده است. در بازار فیزیکی عرضه‌کننده مواد خام (پتروشیمی‌ها، فلزات و محصولات کشاورزی) و مصرف کننده با نظر گرفتن قوانین حاکم بر بورس کالا و با مزیت شفافیت در قیمت‌ها وارد معامله می‌شوند.

1. متقاضی باید سابقه فعالیت قابل‌اتکا در بازار کالای مورد پذیرش داشته باشد و همچنین چشم‌انداز روشنی از تداوم فعالیت متقاضی وجود داشته باشد.
2. میزان عرضه کالا توسط متقاضی به‌گونه‌ای باشد که امکان کشف عادلانه قیمت را در بورس فراهم آورد.
3. کالا نباید مشمول محدودیت‌هایی از جمله محدودیت قیمت‌گذاری قانونی و انحصار در عرضه یا تقاضا باشد که مانع از کشف عادلانه قیمت کالا شود.

بورس حداکثر ظرف 30 روز پس از تاریخ ثبت درخواست، گزارش کارشناسی خود در خصوص شرایط پذیرش را به انضمام مستندات مربوط به هیئت پذیرش ارسال می‌کند. چارچوب گزارش کارشناسی مزبور، به پیشنهاد بورس و تصویب هیئت پذیرش تعیین می‌شود. لازم به ذکر است، هیئت پذیرش حداکثر ظرف 30 روز پس از دریافت گزارش و مستندات مربوط از بورس، نظر کتبی خود را با ذکر دلایل مبنی بر تایید یا رد پذیرش کالا، از طریق بورس به متقاضی اعلام می‌کند. همچنین درصورتی‌که درخواست متقاضی رد شود و به آن اعتراض نکند یا پس از اجرای رأی تجدید‌نظر هیئت‌مدیره سازمان در هیئت پذیرش رد شود، طرح مجدد درخواست متقاضی در هیئت پذیرش حداقل پس از 6 ماه و انجام مجدد کلیه مراحل و پرداخت حق‌ پذیرش، امکان‌پذیر خواهد بود.

1. پرسشنامه پذیرش
2. امیدنامه
3. فرم شناسه کالا
4. کپی برابر اصل گواهی استاندارد کالا
5. رسید پرداخت حق پذیرش
6. تعهدنامه شرکت تولید کننده مبنی بر فراهم کردن شرایط جهت بازدید از خط تولید و انبارها حسب درخواست هیئت پذیرش یا بورس
7. اصل یا کپی برابر اصل اسناد زیر در خصوص کالاهای وارداتی:
8. تاییدیه مراجع ذیصلاح در خصوص کالاهایی که مشمول رعایت ضوابط خاص یا اخذ مجوزهای قانونی باشد.
9. سایر اطلاعات مهم به تشخیص متقاضی یا درخواست بورس یا هیئت پذیرش

* جهت کالاهای وارداتی که به‌صورت نقدی عرضه می‌شوند و در زمان ارائه درخواست پذیرش ترخیص شده یا در شرف ترخیص هستند: برگ سبز گمرکی، گواهی بازرسی مبدا یا مقصد حسب درخواست بورس، قبض انبار برای کالاهایی که از گمرکات ترخیص و به انبارهای داخلی حمل شده‌اند.

* جهت کالاهای وارداتی که به‌صورت سلف عرضه می‌شوند و در زمان ارائه درخواست پذیرش ترخیص نشده‌اند: پروفرمای کالای وارداتی، گواهی کیفیت صادر شده توسط تولید کننده به همراه تعهدنامه وارد کننده مبنی بر تحویل کالا بر اساس گواهی کیفیت ارائه شده، تعهدنامه وارد کننده مبنی بر ارائه مستندات بند (7-1) این ماده به بورس پس از ترخیص و قبل از تحویل کالا به مشتری

راز ثروت

بازار سرمایه چیست؟ و انواع آن کدامند؟

بازار سرمایه یکی از ارکان مهم اقتصاد در جامعه است که از آن به عنوان دماسنج اقتصاد یاد می شود. برای اینکه شما را بیشتر با این بازار آشنا کنیم شماری از اصطلاحات رایج در بورس را برای شما گردآوری کرده‌ایم.

بازار پول (money market):
در این بازار ارتباط بین سرمایه گذار و سرمایه پذیر کمتر از یک سال است و سرمایه پذیر ملزم است که وجوه سرمایه گذار را پیش از گذشت یک سال برگشت دهد.

بازار سرمایه (capital market):
در این بازار ارتباط میان سرمایه گذار و سرمایه پذیر بیش از یک سال است و بر عکس بازار پول، سرمایه پذیر ملزم به عودت وجوه نیست.

در معمول ترین تقسیم بندی، بازار سرمایه به دو بازار اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود:

بازار اولیه (primary market):
بازاری است که در هنگام انتشار اوراق قرضه یا سهام شرکت ها به وجود می آید. بانک های سرمایه گذار خالق و به وجود آورنده بازارهای انواع بازار ثانویه بورس اولیه محسوب می شوند و اوراق بهادار را پیش از انتشار قیمت گذاری می کنند و سپس می فروشند.

بازار ثانویه (secondary market):
بازار ثانویه محل داد و ستد اوراق منتشر شده در بازار اولیه است. حجم معاملات در این بازار، نسبت به بازارهای اولیه بسیار بیشتر است. در این بازار تغییرات قیمت ها شکل می گیرد و اوراق بهادار، بارها و بارها در آن داد و ستد می شود. بورس اوراق بهادار تهران به عنوان بازار ثانویه عمل می کند و سهام و اوراق مشارکت در این بازار خرید و فروش می شود.در این بازار عرضه اولیه شرکت ها هم صورت می گیرد، بنابراین مکانیسم یک بازار اولیه را نیز دارد.

بازار خارج از بورس (over the counter market) (otc):
در این بازار که خارج از سیستم بورس است، سهام شرکت های شناخته شده و اوراق قرضه خرید و فروش می شود. در واقع گروهی از موسسات سرمایه گذاری، مانند بانک های سرمایه گذاری، پدید آورنده چنین بازارهایی هستند.

بازارهای سرمایه بر اساس نوع شی مورد معامله نیز تقسیم بندی می شوند:

بورس اوراق بهادار:
در این بازار، انواع اوراق بهادار معامله می شوند. نمونه این بازار، بورس اوراق بهادار تهران (TSE)، بورس اوراق بهادار تورنتو (TSE) و بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE) است.

بورس فلزات:
در این بازار انواع فلزات شناخته شده با مشخصات معین و با ابزارهای متنوع مالی معامله می شوند. بورس فلزات تهران در نیمه دوم سال 1382 افتتاح شد. معروفترین بازار فلزات دنیا، بورس فلزات لندن(LME) است که فلزاتی چون آهن، آلومینیوم و روی در آن داد و ستد می شود.

بورس کالای کشاورزی:
در این بازار انواع محصولات کشاورزی، با ابزارهای جدید مالی، داد و ستد می شود. این بازار از قدیمی‌ترین بورس های دنیا محسوب می شود. بورس شیکاگو (CBOT) را می توان شاخص ترین نمونه این بازار عنوان کرد.

شما می توانید مطالب بیشتری را در کانال تلگرامی من ملاحظه فرمایید.
————————————————————
* یکی از آموزش های اولیه در کشورهای توسعه یافته، آموزش مفاهیم اقتصادی می باشد.
اگر احساس می کنید این آگاهی برای دیگران نیز لازم است، لطفاً آن را در اختیار آنها قرار دهید.

سلام به شما دوست عزیز. من امیرحسین روستا هستم و خوشحال میشم که مطالبی رو در این وبلاگ قرار بدم که قابل استفاده برای شما باشه. از اهرم ها و ابزارهایی که ثروتمندان برای رسیدن به ثروت استفاده کرده اند و هنوز استفاده می کنند خواهم گفت. و خواهش می کنم که با پیشنهاد های سازنده بر من منت بگذارید و اگر حس می کنید مطالب این بلاگ برانون مقیده اون رو به دوستانتون معرفی کنید. سپاسگزارم

Facebook

‎Страница «‎Economic information اقتصادی معلومات‎» есть на Facebook.‎ Войдите, чтобы связаться с ‎Economic information اقتصادی معلومات‎.

‎Страница «‎Economic information اقتصادی معلومات‎» есть на Facebook.‎ Войдите, чтобы связаться с ‎Economic information اقتصادی معلومات‎.

ازنظرساختارسازم انی نیزمیتوان بازارهای مالی را به انواعی تقسیم کرد که ازمعروفترین آنها میتوان بازارهای حراجی ، بازارهای خارج انواع بازار ثانویه بورس ازبورس وبازارهای واسطه ائی را نام برد .
بازارحراجی ، نوعی ازبازاری مالی است که درآن قسمت اوراق بهادار توسط معاملات خریداران وفروشندگان دریک مکان مشخص تعین میگردد . کارگذاران تالار بورس به نمایندگی ازسرمایه گذاران دراین بازار به خرید وفروش اوراق بهادار میپردازند .
بازارهای خارج ازبورس دربرگیرنده شبکه ازمعامله گران است که خرید وفروش اوراق بهادار( پذیرفته شده دربازارهای رسمی وغیررسمی بورس اوراق بهادار ) با قیمت معین میپردازند .
طبقه بندی بازارهای مالی
بازارهای مالی بر پايه معیارهای متفاوتی قابل طبقه‌بندی هستند:
طبقه‌بندي بر اساس نوع دارايي
طبقه‌بندي بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار
بر اساس نوع دارايي، مي‌توان بازار اوراق بهادار را به دسته‌هاي زير تقسيم‌بندي كرد:
الف- بازار سهام در این بازار، سهام شرکت‌ها که نشانگر مالکیت دارنده آن در شرکت است، دادوستد می‌شود.
ب - بازار اوراق بدهی بازاری است که در آن ابزارهای با درآمد ثابت(اوراق قرضه) دادوستد می‌شوند.
ج - بازار ابزارهاي مشتق بازاري است براي معاملات ابزارهايي مبتني بر دارايي‌هاي مالي يا فيزيكي كه از آن جمله مي توان به اختيار معامله و قرارداد آتي اشاره كرد.

طبقه بندي بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار:
بازار دست اول (اولیه) شرکت‌ها، مؤسسات و بنگاه‌های اقتصادی برای تأمین منابع مالی مورد نیاز خود به مبالغ هنگفتی نیاز دارند كه اغلب این منابع را در مقابل واگذاری اوراق بهادار خود، به‌دست می‌آورند. واگذاری اوراق بهادار و تأمین اعتبار برای اولین بار در بازار دست اول انجام می‌شود. به عبارت دیگر در بازار دست اول، اوراق بهادار برای نخستین بار منتشر می‌شوند. براین اساس فروشنده اوراق بهادار در واقع همان ناشر اوراق بهادار است.
بازار دست دوم (ثانویه) پس از عرضه اوراق بهادار در بازار اولیه و به منظور آن ‌که این اوراق بتوانند مورد دادوستد قرار گیرند، به بازار دیگری نیاز است که به آن بازار ثانویه اوراق بهادار گفته می‌شود. در این بازار، اوراق قابلیت دادوستد پيدا مي‌كنند. وجود بازار دست دوم، صرفاً به این دلیل است که قابلیت نقدشوندگي اوراق بهادار منتشر شده در بازار دست اول را افزایش ‌دهد، ضمن این‌که شرایطی فراهم می‌آورد که قرض‌دهندگان و قرض‌گیرندگان در صورت لزوم به آسانی بتوانند تصمیمات سرمایه‌گذاری خود را تغییر داده، به فروش اوراق بهادار خریداری شده یا خرید اوراق بهادار دیگر اقدام نمایند.
دادوستد در بازار دست دوم به دفعات نامحدود انجام می‌شود و بنابراین با جابجا شدن مالکیت ابزارهای مالی قابل دادوستد در آن بازار، قدرت نقدشوندگی زیادی ایجاد می‌شود. در این حالت، از نقد شدن پیش از سررسید بدهی واحدهای متقاضی سرمایه یا ناشران اوراق بهادار جلوگیری می‌شود و در نتیجه ضربه‌های کمبود نقدینگی تأثیر محدودتری بر واحدهای سرمایه‌گذار خواهد داشت.

وظیفه بازارهای مالی
بازارهای مالی یک وظیفه اصلی دارند که هم رسانیدن پولها یا وجوه اضافی کسانی که پس انداز کرده اند به کسانی است که قصد دارند که بیشتر از درآمد شان خرج کنند ( یعنی به افرادی که به کمبود پول مواجه هستند) .
درشکل این نقش بازار مالی نشان داده شده است . کسانی که پولهای را پس انداز کرده وقرض دهنده هستند درسمت راست قرار دارند وکسانی که باید پولهای ر ا قرض بگیرند تا صرف طرحهای سرمایه ای کنند درطرف چپ قراردارند . خانوارها درزمره کسانی هستند که پولهای را پس انداز نمودند قرض میدهند ، ولی شرکتها ودولت ها معمولاً قرض گیرنده هستند که بدهی است خانوارها هم برای خرید موتر ،خانه وسایر نیاز خود اقدام به گرفتن قرض میکنند. جهت وکتور نشان دهنده جریان پولی است که ازپس انداز کننده وقرضه دنده به سوی خرچ کننده وقرضه گیرنده هدایت میشود واین حرکت در دو مسیرصورت میگیرند.
درمواردی که تامین مالی به صورت مستقیم صورت میگیرد گیرندگان قرض بصورت مستقیم دربازاهای مالی ازطریق فروش اوراق قرضه اقدام به گرفتن قرضه میکنند واین اوراق باعث میشود که افراد ادعای نسبت به درآمد ها یا دارائی های قرض گیرنده پیدا کنند . اگرچه این اوراق قرضه میخرد، بصورت دارائی درمی اید برای فرد یا شرکتی که این اوراق ر ا میفرشد ( منتشرکننده) چیزی جز قرض تلقی نمیشود . برای مثال شرکت جنرال موتورز برای کمپیوتری کردن یکی ازواحدهای تولیدی خود به پول نیاز پیدا میکند.
چرا هدایت این وجوه ازیک پس انداز کننده به مصرف کننده این همه اهمیت دارد؟ درپاسخ باید گفت . کسانی که پس انداز میکنند درست کسانی نیستند که با فرصتهای سرمایه گذاری سود اور (شرکتها ) روبه رو میشوند. نخست این موضوع را ازدیدگاه شخصی موردی توجه قرارمیدهم . فرض کنید که شما امسال یک ملیون افغانی پس اندازکرده اید . ولی به سبب نبودن بازارهای مالی هیچ امکانی برای قرض دادن پول وجود ندارد .اگرفرصت سرمایه گذاری وجود نداشته باشد وبرای شما چنین امکانی به وجود نیا ورد که ازمحل پس انداز ، درامد کسب کنید ، باید این یک ملیون افغانی را بدو ن هیچ بهره ای نگهدارید.ازسوی دیگر فردی دیگری درآن مکان وجود دارد که درحال ساختن یک خانه است اگراو چنین پولی دردست داشته باشد میتواند خانه اش را زود تر تکمیل کند وازمحل وجود چنین خانه ای سالانه دوصد هزار افغانی درآمد بدست اورد . اگر شما با این شخص تماس بگیرید ، میتوان یک ملیون افغانی را با کرایه ای سالانه (بهره ) صد هزارافغانی به او پرداخت کنید ، که درنتیجه وضع مالی هردو بهتر خواهد شد . دراین صورت شما میتوانید صد هزار افغانی درآمد داشته باشید که بسی بهتر است ازصفرافغانی درآمد ، که درصورتی ندادن قرض نصیب شما میشد وکسی که سالانه دوهزار افغانی ازمحل ان خانه بدست می اورد ( وصد هزار افغانی به شما پرداخت میکنند ) نیز دروضع بهتری قرار خواهد گرفت . چون دراثراین اقدام هرسال صد هزار افغانی درآمد دارد.
حتی اگر کسی قرضی را به هدف غیر از افزایش تولید تهیه کند ، بازهم وجود بازارهای مالی مفید خواهد شد . این بازارها این امکان را بوجود می اورند که پول ازافرادی که فاقد فرصتهامولد سرمایه گذاریهای هستند . به دست کسانی برسند که بدست کسانی برسد که دارائی چنین فرصتهای میباشند . بازارهای مالی با انجام دادن چنین وظیفه موجب افزایش تولید وکارائی کل سیستم اقتصادی میشوند . این بازارها موجب بهبود وضع اقتصادی مصرف کنند گان میشوند ، چرا که امکان خریدهای بهتر را برای انها فراهم میکند وجود چنین بازارهای برای افراد جوان چنین فرصت را بو جود می اورد که اقلام مورد نیاز خود را به صورت اقساط خریداری کند و نا گذیر نباشند مدتها پس انداز کنند تا بتوانند کل قیمت خرید را یکجا بپردازند.

بازارهای مالی و انواع آن (Financial Markets)

انواع بازارهای مالی ایران و جهان را می‌توان اینگونه تعریف کرد بازار مالی بازاری است که در آن اشخاص حقیقی و حقوقی، قادر به معامله اوراق بهادار، کالا و دیگر دارایی‌های قابل تعویض در سطح قیمتی هستند، که توسط اصول عرضه و تقاضای خالص تعیین می‌شود. بازارهای مالی، مسئول قراردادن دو همتای معاملاتی، یعنی خریدار و فروشنده، در یک مکان هستند تا بتوانند یکدیگر را به راحتی پیدا کرده و معامله بین آن‌ها را تسهیل کنند.

رایج‌ترین انواع بازارهای مالی

بازار سرمایه (Capital Market)

بازار سرمایه، به تامین سرمایه در بلند مدت، عموما بیش از ۱ سال، کمک می‌کند. این نوع بازار مالی، شامل دو بازار اولیه (Primary) و ثانویه (Secondary) است و می‌توان آن را به دو زیرگروه اصلی تقسیم کرد: بازار اوراق قرضه (Bond) و بازار سهام (Stock).

• بازار اوراق قرضه
  بوسیله جمع‌آوری بدهی از طریق صدور اوراق بدهی و معامله آن‌ها، به تامین سرمایه می‌پردازد.
• بازار سهام
  بوسیله به اشتراک‌گذاری مالکیت یک شرکت از طریق صدور سهام و معامله آن‌ها، باعث تامین سرمایه می‌شود.

بازار اولیه (Primary Market)

عموما «بازار دست اول» نیز نامیده می‌شود، بازاری است که در آن اوراق بهادار نظیر سهام و اوراق قرضه صادر شده و برای اولین بار بدون نیاز به یک واسط مانند صرافی، معامله می‌شوند.

بازار ثانویه (Secondary Market)

«افترمارکت» یا همان «بازار دست دوم» نیز نام دارد، جایی است که سرمایه‌گذاران، اوراق بهادار دست دوم شامل سهام، قرضه، آتی (فیوچرز – Futures) و اختیار معامله (آپشن – Options) را بجای خود شرکت‌های صادر کننده، از دیگر سرمایه‌گذارن خریداری می‌کنند. از جمله بازارهای ثانویه می‌توان بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE)، نزدک(Nasdaq) ، بورس اوراق بهادار تهران (TSE) و و تمامی صرافی های بزرگ را نام برد.

البته برخی از سهام‌های دست دوم در لیست معاملاتی صرافی‌ها حضور ندارند و مستقیما پشت تلفن یا کامپیوتر بین کارگزاران معامله می‌شوند. به این نوع سهام، «فرابورس (Over The Counter)» یا «سهام لیست نشده» می‌گویند.

بازار پول (Money Market)

بازار پول به واحدهای اقتصادی کمک می‌کند تا موقعیت (پوزیشن) نقدینگی یا همان لیکوئیدیتی (liquidity) خود را از طریق وام دهی و وام گیری کوتاه مدت، عموما زیر یک سال، مدیریت کنند. این بازار مالی، ارتباط بین افراد خرد و موسساتی که دارای وجوه مازاد موقتی هستند و شرکایی که دچار کمبود موقتی وجه شده‌اند را تسهیل می‌کند.

فارکس و ارزهای دیجیتال (رمزارزها یا Cryptocurrency)

https://exlight.io/blog/wp-content/uploads/2020/08/foreign-exchange-market-Copy-300x210.jpg

بازار بورس کالا (Commodity Market)

بازار کالا، معاملات محصولات اولیه‌ صورت گرفته در حدود ۵۰ بازار عمده کالا را مدیریت می‌کند. در این بازارهای مالی ، تعداد تراکنش‌های مالی ، به طور فزاینده‌ای از خرید فیزیکی کالاهای مورد تحویل پیشی می‌گیرد. کالاها عموما به دو زیرگروه طبقه‌بندی می‌شوند:

- کالای سخت (Hard Commodity)

- کالای نرم (Soft Commodity)

بازار ابزار مشتقه (Derivative Market)

https://exlight.io/blog/wp-content/uploads/2020/08/derivatives-market-Copy-300x210.jpg

-معاملات مشتقه بورس (Exchange-traded derivatives)

https://exlight.io/blog/wp-content/uploads/2020/08/exchange-traded-derivatives-Copy-300x210.jpg

-معاملات مشتقه فرابورس (Over-the-counter derivatives)

https://exlight.io/blog/wp-content/uploads/2020/08/over-the-counter-derivatives-Copy-300x210.jpg

بازار بیمه (Insurance Market)

بازار بیمه، از دیگر بازارهای مالی است که به تغییر مکان ریسک‌های مختلف کمک می‌کند. از بیمه عموما برای انتقال ریسک ضرر از یک شخص به شخص دیگر در ازای پرداخت مبلغی استفاده می‌شود.

انواع معاملات بازار بورس کالا

در این مطلب قصد داریم شما را با انواع معاملات بازار بورس کالا که شامل بازار فرعی، بازار کالاهای فیزیکی، بازار مشتقه و بازار مالی می‌شود، آشنا کنیم.

بسیاری از افراد درک روشنی از بازار بورس کالا ندارند و نمی‌دانند که بورس کالا چیست؟ در واقع بورس کالای ایران ( Iran Mercantile Exchange ) به داد و ستد نقد، نسیه و سلف انواع محصولات صنعتی و کشاورزی در ایران می‌پردازد و راه‌اندازی معاملات ابزارهای مشتقه و به ویژه قراردادهای آتی را در برنامه‌های پیش روی خود دارد.

بورس کالای ایران در راســتای تحقق اهداف خود توانســته است علاوه بر توســعه قراردادهای نقد، نسیه و ســلف در بازار فیزیکی، ابزارهای متنوع دیگری را برای محصــولات مختلف طراحی و به بهره برداری برساند. هر ابزار با ویژگی‌های منحصر به فردی که دارا می باشد نیازهای بخشی از فعالان اقتصادی را پوشش می‌دهد.

برای شروع یک سرمایه‌گذاری دقیق و مطمئن ، شناخت کامل بخش‌های مختلف بازار ضروری است. بازارهای بورس ایران متشکل از بورس اوراق بهادار (معاملات سهام و سایر اوراق بهادار)، بورس کالا و بورس انرژی است.

انواع معاملات بورس کالای ایران

معاملات بورس کالای ایران در حال حاضر در قالب چهار گروه زیر که هر کدام از این قالب‌ها دارای ابزارهای خاص خود هستند، در حال انجام می‌باشد.

1. بازار کالاهای فیزیکی

یکی از بازارهای بسیار مهم بورس کالا بازار فیزیکی آن است. ماهیت این بازار از حیث تحویل کالا شبیه به بازار سنتی است؛ البته با این تفاوت که قوانین و سازوکارهای مخصوص و مشخص خود را دارد. معاملات کالای فیزیکی در بورس کالای ایران به روش مزایده انجام می‌شود. مزایده یا حراج به نوعی از معامله گفته می‌شود که در ابتدا فروشنده حداقل قیمتی را که حاضر است کالای خود را بفروشد اعلام می‌کند. سپس خریداران در صورت تمایل، قیمتی بالاتر از قیمت نهایی را جهت خرید پیشنهاد می‌کنند. در نهایت کالا به پیشنهاد دهنده بالاترین قیمت فروخته می‌شود. در واقع حراج، سازوکاری برای دادوستد کالا بر پایه انطباق سفارش‌های خرید و فروش مشتریان با در نظر گرفتن اولویت قیمت و زمان است.

انواع قراردادهای مورد معامله در بازار فیزیکی:

• قرارداد نقدی: قراردادی است که طی آن پرداخت بهای کالای مورد معامله و تحویل آن در هنگام معامله انجام می‌شود.
• قرارداد نسیه: قراردادی است که طی آن کالا در هنگام معامله تحویل و بهای آن در تاریخ سررسید پرداخت می‌گردد.
• قرارداد سلف: قراردادی است که طی آن کالا با قیمت معین در زمانی مشخص در آینده تحویل گردیده و بهای آن در هنگام معامله پرداخت می‌گردد.

معاملات در بازار فیزیکی در دو رینگ داخلی و صادراتی صورت می پذیرد.

• رینگ داخلی عبارت است از جلسه معاملاتی بورس برای معامله کالاهایی که مقصد آن‌ها صرفاً بازار هدف داخل ایران است.
• رینگ صادراتی عبارت است از جلسه معاملاتی بورس برای معامله کالاهایی که مقصد آن‌ها صرفاً بازار هدف بین‌المللی است.

2. بازار فرعی

در این بازار کالاهایی که به دلایلی نظیر عدم تداوم عرضه، نیاز به بازدید حضوری کالا جهت احراز کمیت و یا کیفیت توسط متقاضی خرید، قابل اتکا نبودن نرخ کشف شده در بورس به واسطه سهم پایین معامله در بورس نسبت به کل بازار محصول و درخواست تسویه خارج از پایاپای معامله توسط عرضه‌کننده امکان‌پذیرش و معامله در بازار فیزیکی را ندارند قابل پذیرش و معامله می‌باشد و همانند بازار فیزیکی امکان معامله انواع قراردادها در دو رینگ داخلی و صادراتی بر روی سه دسته محصولات صنعتی و معدنی، فراورده‌های نفتی و پتروشیمی و محصولات کشاورزی وجود دارد.

یا به بیانی ساده‌تر، کالاهایی که امکان عرضه در بازار فرعی را دارند آن‌هایی هستند که معمولا شرایط عرضه در بازار فیزیکی را ندارند. برای مثال محصولاتی از قبیل: فولاد، ضایعات، پلیمر، شیمیایی، روی، مواد معدنی، سولفات، آهک، صنعتی، مس و اموال غیرمنقول، شامل املاک و مستقلات اداری تجاری مسکونی و اراضی کشاورزی.

3. بازار مشتقه

این بازار شامل معاملات قراردادهای آتی و اختیار معامله می‌باشد:

• قرارداد آتی: فروشنده متعهد می‌شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمتی که الان تعیین می‌کنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد می‌شود، آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند و برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد می‌شوند مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بورس بگذارند و متعهد می‌شوند متناسب با تغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات، بخشی از وجه تضمین هر یک از طرفین را در اختیار دیگری قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید با هم تسویه کنند. مشخصات این قرارداد بر روی یک دارایی مشخص، یکسان می‌باشد و توسط بورس پیشنهاد و به تصویب هیئت پذیرش می‌رسد.
• قرارداد اختیار معامله: تفاوت این اوراق با معاملات آتی در این است که در قرارداد آتی دو طرف متعهد به خرید و فروش دارایی در سررسید هستند اما در این اوراق یک نفر متعهد است (فروشنده اختیار که پول آن را گرفته‌است) و دیگری دارای اختیار (خریدار اختیار که پول آن را به فروشنده داده است). فروشنده اوراق متعهد می‌شود در صورت درخواست خریدار، تعداد مشخصی از دارایی پایه را به قیمت اعمال (قیمت معین معامله در آینده که الان تعیین شده‌است) معامله کند. برای جلوگیری از امتناع فروشنده اختیار از انجام تعهدش، فروشنده مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بورس قرار می‌دهد و متناسب با تغییرات قیمت اوراق اختیار معامله، آن را تعدیل کند. اوراق اختیار در بازار ثانویه قابل خرید و فروش می‌باشند. اوراق اختیار معامله می‌تواند به دو نوع اختیار فروش یا اختیارخرید تقسیم گردد. در اختیار خرید، خریدار حق خرید یک کالا را در آینده از فروشنده اختیار دارد و فروشنده اختیار متعهد است در صورت درخواست خریدار کالا را به قیمت توافق شده به او بفروشد. در اختیار فروش، خریدار حق فروش یک کالا را در آینده به فروشنده اختیار دارد و فروشنده اختیار متعهد است در صورت درخواست خریدار کالا را به قیمت توافق شده از او بخرد.

4. بازار مالی

• قرارداد سلف موازی استاندارد: فروشنده کالا در قالب این اوراق، همانند قرارداد سلف بهای کالایی را که در آینده تحویل خواهد داد، به صورت نقد دریافت می‌کند. این اوراق برخلاف قرارداد سلف، بازار ثانویه دارد و دارنده اوراق می‌تواند قبل از سررسید این اوراق را در بورس به فروش برساند.
• گواهی سپرده کالایی: انواع بازار ثانویه بورس گواهی سپرده کالایی ورقه بهاداری است که موید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالای سپرده شده به انبار پذیرش شده در بورس کالا است و پشتوانه آن قبض انبار صادر شده توسط انباردار است. انباردار پس از ارزیابی کمی و کیفی کالای مشتری برای وی قبض انبار صادر می‌نماید. مشتری با سپرده کردن این قبض نزد اتاق پایاپای، می‌تواند این گواهی سپرده کالایی را که به پشتوانه قبض انبار صادر می‌شود در بازار ثانویه معامله نماید. مالک گواهی در طول مهلت نگهداری کالا، هر زمان که خواست می‌تواند به انبار مراجعه و کالا را از انبار تحویل گیرد.
• صندوق سرمایه‌گذاری کالایی: صندوق کالایی با جذب سرمایه از طریق فروش واحدهای سرمایه‌گذاری، منابع جذب شده را بر روی اوراق‌بهادار مبتنی بر کالا سرمایه‌گذاری می‌کند. صندوق کالایی به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که به جای خرید و نگهداری کالای مورد نظر و تحمل هزینه‌های حمل و نقل، انبارداری و خسارت‌های احتمالی آن، اوراق این صندوق‌ها را خریداری نمایند. به عبارت دیگر، این صندوق‌ها بخش قابل ملاحظه‌ای از وجوه گردآوری شده خود را به سرمایه‌گذاری در کالایی خاص اختصاص می‌دهند و علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در آن کالای خاص اقدام به خرید واحدهای این صندوق‌ها می‌کنند.

ساختار کلی بازارهای بورس کالای ایران

به صورت کلی ساختار کلی بازارهای بورس ایران در 4 قالبی که عنوان شد دسته‌بندی می‌شوند. هر کدام از این بازارها مجموعه‌ای از محصولات و کالاهای خاصی را دربرداشته و متناسب آن هدف کلی و تعریف شده‌ای را دارا می‌باشند؛ که توضیح داده شد.

انواع محصولات معامله شده در بورس کالای ایران

آشنایی با اصول و ساختارهای اولیه بورس یقیناً یکی از ملزومات اولیه مشارکت فعالان حوزه اقتصادی در این بازار نوپا محسوب می‌شود. از این‌رو به جهت اهمیت آشنایی هرچه بیشتر شما با محصولات پذیرفته شده در بورس کالا اقدام به انتشار لیست مربوط به محصولات پذیرفته شده کردیم که به تفکیک در زیر می‌آید: