تاثیر نرخ ارز بر بورس

بررسی تاثیر نرخ ارز بر بازده سهام در ایران

در این مقاله ارتباط بین نرخ ارزو بازده سهام در ایران، در یک الگوی نظری و یک الگوی
تجربی مورد بررسی قرار می گیرد. الگوی نظری طراحی شده در این مقاله نشان می دهد که
نرخ ارز با سودآوری بنگاه،و بنابراین با بازده سهام بنگاه اقتصادی در شرایط رقابت ناقص
(وجود قدرت بازار) ارتباط مستقیم دارد. هر چقدر میزان صادرات بنگاه بیشتر باشد با افزایش
نرخ ارز سود بنگاه بیشتر افزایش خواهد یافت. با استفاده از اطلاعات چهل و چهار شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران فرضیات فوق آزمون گردید. نتایج بدست آمده
نشان می دهد که تغییرات نرخ ارز با بازده سهام شرکت در ایران با یک وقفه زمانی (شش
ماهه) ارتباط مستقیم دارد. برای شرکت های صادراتی نسبت به شرکت های غیرصادراتی
ارتباط قوی تر بین نرخ ارز، بازده سهام مشاهده می شود.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.10248153.1382.5.15.1.2

عنوان مقاله [English]

In this article, the linkage between the foreign currenyexchange rate and the stock return in Iran is examined byfocussing on two theoretical and experimental models. The theoretical model proves that the foreign currency exchange rateis directly linked with the profitability and stock return of an economic concern in an imperfect competitive situation (where market is strong and firm). When an economic concern raises the level of exports, its profits will rise along with the increase of foreign currency exchange rate.
Such assumptions have been experimented by using the information gathered from forty four companies being accepted at Tehran Stock Exchange. Experiments show that changes in foreign currency rates have direct relationship with a company's stock return in Iran with an interruption of six months. There is a stronger relationship between foreign currency exchange rates and stock return in exporting companies in contrast to the non-exporting firms.

تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار

بازار بورس ایران را همواره به عنوان یک بازار تورمی می شناسند و اکثر نوسانات و افزایش قیمت ها در آن، ناشی از تاثیر نرخ ارز بر بورس نوسانات نرخ ارز است و به دلیل تحریم های اقتصادی و عدم سرمایه گذاری مناسب در طرح های توسعه شرکت ها، بسیاری از سودسازی ها ناشی از تورم و پایین آمدن ارزش ریال است و ربطی به عملکرد عملیاتی شرکت ندارد. بررسی نمودارهای دلار و شاخص کل بورس، حاکی از این نکته است که شاخص کل بورس کاملا تحت تاثیر افزایش نرخ ارز (دلار) بوده است و در دوره هایی که نرخ ارز بالا رفته و انتظارات تورمی وجود داشته است، شاخص کل نیز صعودی بوده و در دوره هایی که اقتصاد ایران از ثبات نسبی برخوردار بوده و نرخ ارز نوسانات چشمگیری را نداشته است، شاخص کل نیز در یک محدوده مشخص، آرام گرفته است. از طرف دیگر، قیمت دلار در بررسی شرکت ها و عملکرد آن ها کاملا موثر است؛ به همین دلیل در ادامه مقاله به تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار می پردازیم.

تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار به چه شکل است؟

همانطور که در تصویر بالا مشاهده می کنید، نمودار دلار (رنگ آبی) با شاخص کل بورس (رنگ بنفش) کاملا هماهنگ است و همبستگی چشمگیری دارد و در بازه های بلندمدت، شاخص کل بورس خود را به نرخ دلار رسانده است. تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار، ریشه در عوامل بنیادین دارد و دلایل آن را بایستی در عملکرد و سود سازی شرکت های فعال در بازار سرمایه جستجو کرد.

به طور کلی، عوامل متعددی می تواند بر نوسانات نرخ دلار تاثیر بگذارد تاثیر نرخ ارز بر بورس که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش درآمدهای ارزی دولت
• انتظارات تورمی
• کسری بودجه
• رشد نقدینگی
• تحریم های اقتصادی
• و.

همه این عوامل باعث تاثیر نرخ ارز بر بورس می شوند که ارزش ریال در برابر دلار کاهش پیدا کند و این موضوع خود را در بالا رفتن نرخ ارز نشان می دهد. از طرف دیگر، تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار را از چند جهت می توان بررسی کرد که در ادامه به معرفی برخی از آن ها می پردازیم.

سودسازی شرکت های بورسی

بسیاری از شرکت ها تاثیر نرخ ارز بر بورس که در بازار سرمایه فعال هستند، محصولات خود را براساس قیمت های جهانی می فروشند و برای تبدیل کردن نرخ های جهانی، بایستی آن را در قیمت دلار ضرب کنیم؛ بنابراین وقتی که قیمت دلار افزایش پیدا می کند، نرخ های فروش بسیاری از شرکت ها که عمدتا در گروه هایی مانند محصولات شیمیایی، فلزات اساسی، فرآورده های نفتی، استخراج کانه های فلزی و. هستند نیز افزایش پیدا می کند و حاشیه سود آن ها بالا می رود. بنابراین بخشی از تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار ناشی از رشد سودسازی شرکت هاست. لازم به ذکر است که سهام شرکت هایی که سودسازی آن ها مستقیما تحت تاثیر نرخ دلار است را سهم های دلاری می نامند.

به عنوان مثال، یک شرکت تولید کننده فولاد در سال 1391 که قیمت دلار حدود 3000 تومان بوده است، به ازای هر سهم 200 تومان سود ساخته است و اگر مطابق با شرایط بازار، یک نسبت P/E پنج واحدی به آن بدهیم، ارزش این سهم را می توان 1000 تومان در نظر گرفت. حال فرض کنید که نرخ دلار نیما (شرکت ها قیمت های فروش خود را با این نرخ محاسبه می کنند)، 8 برابر شده و به 24000 هزار تومان رسیده است؛ در اینجا قیمت محصولات این شرکت تولید کننده فولاد با فرض ثابت مانده قیمت های جهانی، 8 برابر شده است. بنابراین سودسازی این شرکت نسبت به سال 1391 جهش 8 برابری را تجربه کرده است و به عدد 1600 تومان رسیده است، اگر ما همان نسبت P/E پنج واحدی را در نظر بگیریم، ارزش سهام این شرکت بایستی به عدد 8000 تومان برسد که در اینجا با افزایش قیمت سهام چنین شرکت هایی، شاخص کل بورس نیز افزایش پیدا می کند و تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار آشکار می شود.

شرکت هایی که محصولات صادراتی دارند

برخی از شرکت های فعال در بازار سرمایه، علاوه بر بازار داخلی، محصولات خود را به کشورهای دیگر نیز صادر می کنند و اصطلاحا قیمت محصولات خود را براساس دلار تعیین می کنند و نرخ ارز تاثیر بسیار مهمی بر حاشیه سود آن ها دارد. بنابراین بخشی از تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار را به واسطه تاثیرات آن بر سودآوری شرکت های صادرات محور می توان دانست.

دارایی های دلاری

شرکت هایی که در بازار سرمایه فعالیت می کنند، عمدتا دارایی های مانند تجهیزات و ماشین آلات، خطوط تولید وارداتی، زمین، ساختمان و. را در اختیار دارند و افزایش نرخ ارز، قیمت این دارایی ها را نیز بالا می برد و به دنبال آن، قیمت سهام شرکت ها نیز بالا می رود. برخی از شرکت های بازار سرمایه، نه تنها سودسازی های خوبی ندارند، بلکه هر ساله در صورت های مالی خود، زیان نیز شناسایی می کنند و نوع ارزش گذاری این شرکت ها متفاوت است و به این دلیل که سودآوری خوبی ندارند، نمی توان گفت که سهام آن ها بی ارزش است؛ چراکه که این شرکت ها دارایی های بسیار زیادی دارند و ارزش تاثیر نرخ ارز بر بورس گذاری سهام آن بایستی مطابق با دارایی های در اختیار آن ها باشد که معمولا با استفاده از فرآیند تجدید ارزیابی دارایی ها، بخشی از این زیان جبران می شود.تاثیر نرخ ارز بر بورس

به همین دلیل، تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار شامل دارایی شرکت ها نیز می شود و بالا رفتن نرخ ارز، سهام بنگاه های اقتصادی که زیان ساز هستند را با افزایش مواجه می کند.

روانشناسی بازار

از دیدگاه دیگر نیز می توان تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار را مورد بررسی قرار داد؛ به این معنا که یک قانون به شکل ستنی و تجربی در بازار سرمایه به وجود آمده است که بالا رفتن نرخ ارز می تواند تاثیرات خوبی بر عملکرد شرکت های بورسی داشته باشد. اگرچه این موضوع به دلیل مفاهیم بنیادی است که در بخش های بالاتر به آن اشاره کردیم، اما تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار تبدیل به یک قانون سنتی در میان فعالان بازار سرمایه شده است و با افزایش نرخ ارز در بازار و یا سامانه نیما، تمایل برای خرید در بازار سرمایه افزایش پیدا می کند.

ارز ترجیحی

بازار ارز در سال های اخیر روزهای پر نوسانی را پشت سر گذاشته است و دولت برای حمایت از اقشار ضعیف جامعه، ارز ترجیحی (4200 تومانی) را در نظر گرفت و بسیاری از تاثیر نرخ ارز بر بورس شرکت ها و گروه های فعال در بازار سرمایه مانند گروه مواد و محصولات دارویی و. ، برای تامین مواد اولیه خود از ارز ترجیحی استفاده می کنند و با حذف این ارز و نزدیک کردن قیمت فروش محصولات به نرخ نیما، قطعا سودسازی آن ها بیشتر می شود. بنابراین تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار، ممکن است خود را در زمینه ارز ترجیحی نشان دهد.

جمع بندی

تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار بر کسی پوشیده نیست و بررسی نمودارهای دلار و شاخص کل بورس، این نکته را نشان می دهد که این 2 مولفه کاملا با یکدیگر هماهنگ هستند و بازار بورس ایران همواره به عنوان تابعی از نرخ ارز شناخته می شود. علاوه بر مفاهیم نموداری و تکنیکال، بالا رفتن نرخ ارز تاثیر چشمگیری بر افزایش سودسازی شرکت های بورسی (مخصوصا سهم های دلاری) دارد و حتی شرکت هایی که اصطلاحا سودساز نیستند، افزایش قیمت ارز بر بالا رفتن قیمت ریالی دارایی های آن ها (زمین، ماشین آلات و تجهیزات، ساختمان و. ) تاثیر می گذارد.

تاثیر نرخ ارز بر شاخص کل بورس تهران

علی سامانی‏‏‌فرد دبیر کمیته بورس تاثیر نرخ ارز بر بورس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی ایران نرخ برابری دلار در برابر ریال تابع عوامل متعدد اقتصادی و سیاسی است که در نهایت به حرکت‌های صعودی و نزولی نرخ ارز در ایران منجر می‌شود. این عوامل عمدتا ریسک‌های سیستماتیک برای اقتصاد ایران محسوب می‌شوند و هرگاه اثر این عوامل تهدیدی برای اقتصاد به حساب آید، نرخ ارز واکنش نشان داده و صعودی می‌شود و برعکس، هرگاه عواملی که نشان از بهبود اوضاع اقتصادی دارد ظهور کند، اثر آن بر ارز به‌صورت نزول قیمت آشکار می‌شود. اما سال‌هاست که تحرکات نرخ ارز تاثیر نرخ ارز بر بورس به‌عنوان شاخص تعیین وضعیت تقویت/ تضعیف اقتصاد بر بورس تهران نیز اثرگذار است.

برخی از فعالان بازار معتقدند رشد نرخ ارز همراه با رشد نرخ تورم باعث اثرگذاری مثبت بر بورس می‌شود و این معادله در جهت معکوس هم صدق می‌کند؛ به این معنی که نزول نرخ ارز همراه با کاهش نرخ تورم می‌تواند بر این بازار اثر منفی داشته باشد.

تحلیل این دسته از فعالان می‌تواند ناشی از دو جنبه باشد. اولا افزایش تورم باعث افزایش ارزش جایگزینی شرکت‌ها می‌شود. بنابراین ارزش معاملاتی شرکت نیز به‌صورت طبیعی میل پیدا می‌کند تا فاصله ایجادشده بین خود با ارزش جایگزینی را کاهش دهد؛ بنابراین ارزش معاملاتی شرکت نیز ممکن است گارد صعودی به خود بگیرد. ثانیا افزایش نرخ ارز و تورم باعث افزایش نرخ فروش محصولات و خدمات شرکت‌ها می‌شود که این افزایش اثرات خود را در صورت‌های مالی گزارش‌شده از سوی شرکت‌ها نشان می‌دهد. اگر این اصل را که «بورس آینده را می‌خرد» صحیح بدانیم، بنابراین افزایش نرخ ارز و تورم به‌صورت توامان می‌تواند به خوش‌بینی در بورس و افزایش سمت تقاضا در بازار و به تبع آن صعودی شدن بازار منجر شود. دقیقا در جهت عکس این معادله، کاهش نرخ ارز و تورم باعث تقویت سمت عرضه و نزولی شدن بازار می‌شود و این روند تحلیلی سال‌هاست در میان فعالان بازار سهام وجود داشته است. اما در یک سال و نیم گذشته، وجود دو عامل باعث برهم‌خوردن این نظم در مقاطعی شده است.

این دو عامل از نگاه نگارنده، شامل کاهش اعتماد و افزایش حرکات هیجانی است. اعتماد از دست رفته در این بازار، اثر تحلیل‌های کلان اقتصادی و مالی را کمرنگ ساخته و رفتارهای هیجانی نیز باعث تشدید تصمیم‌گیری‌های لحظه‌ای و گاه اشتباه در بازار شده است.

در حال حاضر، ریسک سیستماتیک دیگری نیز بر بازار سهام سایه انداخته است. حصول یا عدم‌حصول توافق هسته‌ای ایران، طبعا می‌تواند بر اقتصاد کشور اثر قابل ملاحظه‌ای داشته باشد. برخی فعالان بازار معتقدند، حصول توافق احتمالا به کاهش نرخ ارز منجر می‌شود و بر اساس تحلیل پیش‌تر اشاره‌شده، این امر اثر منفی بر بورس خواهد گذاشت.

در دوره یک‌ماهه بعد از امضای برجام در تیرماه 1394 واکنش بورس به این خبر منفی بود، اما در دوره یک‌ماهه پس از اجرای برجام در دی‌ماه 1394 شاهد رشد 19درصدی در شاخص کل بودیم.

یقینا برای اقتصاد تحریم‌زده ایران، تحقق توافق و کاهش تحریم‌ها، هرچند ممکن است باعث افت ارزش دلار (در مقطع کوتاه) شود که شوک اولیه‌ای برای بورس محسوب می‌شود؛ اما در میان‌مدت و همزمان با گشایش‌های اقتصادی اتفاق‌افتاده، شرکت‌ها قادر خواهند شد عملکرد خود را بهبود ببخشند و این موضوع یقینا در افزایش بازده شرکت‌ها و به تبع آن در رشد ارزش سهام آنها اثرگذار خواهد بود. بنابراین به نظر می‌رسد امسال نیز انتظار می‌رود حصول توافق هسته‌ای و کاهش (یا برداشته شدن) تحریم‌ها در میان‌مدت اثر مثبت خود را بر بورس داشته باشد.

مضاف بر اینکه اخبار منتشرشده از جلسات تیم اقتصادی دولت سیزدهم از عزم دولتمردان برای حمایت از صنایع صادرات‌محور از طریق کنترل نرخ ارز در محدوده بین 25 تا 26‌هزار تومان حکایت دارد که یقینا اگر سیاست‌های پیش‌بینی‌شده به‌درستی محقق شود، می‌توان انتظار ایجاد اثرات مثبت پایدار در میان‌مدت بر این صنایع را متصور شد. به عنوان جمع‌بندی، به نظر می‌رسد اگر اراده دولتمردان در حصول توافق مطلوب که حافظ منافع سیاسی-اقتصادی کشور باشد با عزم تیم اقتصادی دولت در کنترل نرخ ارز و جلوگیری از فشرده شدن مجدد فنر این نرخ همراه شود و به شرط بازگشت فضای اعتماد فعالان بورس به این بازار ناشی از رعایت اصل شفافیت اقتصادی دولت؛ می‌توان انتظار داشت آهسته‌آهسته روند افزایش تقاضا در بورس تقویت شود و این بازار روند صعودی خود را آغاز کند.

تاثیر کاهش نرخ ارز بر روی بورس

مهدی توانگر با بیان اینکه اگر مذاکرات سیاسی به نتیجه برسد نرخ دلار نسبت به ریال کاهشی خواهد شد، اظهار کرد: این موضوع ممکن است باعث شود بورس هم به همان نسبت کاهش داشته باشد. اما از نگاه اقتصادی اگر مذاکرات به نتیجه برسد و توافقات به صورت درست اجرا شده و گشایش های سیاسی و اقتصادی صورت بگیرد، باعث میشود ارتباطات اقتصادی بین شرکت های داخلی و خارجی افزایش یابد و در تولیدات و خدمات شرکت ها تسهیل صورت بگیرد.

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایسنا، درحالی که زمزمه های به نتیجه رسیدن مذاکرات سیاسی باعث کاهش نرخ ارز شده است، یک کارشناس بازار سرمایه بر این باور است که این موضوع در بلند مدت به نفع شرکت های بورسی و بازار سرمایه است.

مهدی توانگر با بیان اینکه اگر مذاکرات سیاسی به نتیجه برسد نرخ دلار نسبت به ریال کاهشی خواهد شد، اظهار کرد: این موضوع ممکن است باعث شود بورس هم به همان نسبت کاهش داشته باشد. اما از نگاه اقتصادی اگر مذاکرات به نتیجه برسد و توافقات به صورت درست اجرا شده و گشایش های سیاسی و اقتصادی صورت بگیرد، باعث میشود ارتباطات اقتصادی بین شرکت های داخلی و خارجی افزایش یابد و در تولیدات و خدمات شرکت ها تسهیل صورت بگیرد.

وی ادامه داد: در صورت اجرایی شدن توافقات، فرایند صادرات و بازاریابی به راحتی انجام و بستر تاثیر نرخ ارز بر بورس جذب سرمایه گذار خارجی فراهم می شود. همچنین اگر در کنار توافقات سیاسی ایران به FATF هم بپیوندد، نقل و انتقال پول به راحتی انجام میشود.

این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر لزوم نگاه بلندمدت به توافقات سیاسی اظهار کرد: در کل اگر این بحث را با دید بلندمدت و بنیادی نگاه کنیم، برجام یا هر توافق بین المللی باعث میشود شرکت ها قادر باشند ارتاباطات بین المللی داشته باشند. توجه به این نکته ضروری است که تا زمانی که سرمایه گذار خارجی سرمایه گذاری انجام ندهد و اقتصاد به گردش نیوفتد، بررسی قیمت دلار فایده ای به حال اقتصاد ما ندارد.

توانگر تاکید کرد: اگر بخواهیم سرمایه گذاری صورت بگیرد، باید در صورت به نتیجه رسیدن توافقات به فکر یک ثبات در اقتصاد ایران باشیم. چراکه بالا و پایین شدن نرخ ارز گذرا است و وقتی اقتصاد پویا نباشد، بعد از دوماه تایثر ارز هم از بین خواهد رفت.

تاثیر نرخ ارز بر شاخص بورس اوراق بهادار تهران

اولین همایش بین المللی و سومین همایش ملی پژوهش های مدیریت و علوم انسانی

خرید و دانلود فایل مقاله

با استفاده از پرداخت اینترنتی بسیار سریع و ساده می توانید اصل این مقاله را که دارای 10 صفحه است به صورت فایل PDF در اختیار داشته باشید.

مشخصات نویسندگان مقاله تاثیر نرخ ارز بر شاخص بورس اوراق بهادار تهران

چکیده مقاله :

نرخ ارز و شاخص قیمت سهام دو مفهوم اساسی در مفاهیم مالی هستند. این دو مفهوم نقش کلیدی درصحنه کسب و کار جهانی ایفا میکنند. شناسایی رابطه این دو باعث میشود که سرمایهگذار بتواند ریسک سرمایه گذاری خود را حداقل کند. بورس اوراق بهادار به عنوان یکی از اصلیترین ارکان بازار سرمایه در کشور قادر است ضمن تجهیز و سرازیر کردن پساندازهای راکد در کشور و سوق دادن آنها به سوی تولید، حرکت به سوی رشد و توسعه اقتصادی را سرعت ببخشد. همچنین نرخ ارز از عوامل اثرگذار بر شاخص سهام است که همواره مقادیر آن در دامنههایی متفاوت، در حال تغییر و نوسان است. با در نظر گرفتن تفاوت در زیرساختهای سرمایهگذاری و شرایط اقتصادی کشورها، اثر نرخ ارز و نوسانات آن بر شاخص قیمت سهام در کشورهای مختلف میتواند متفاوت باشد. هدف از این مقاله بررسی سوابق پژوهش در زمینه نرخ ارز و شاخص سهام است. نتایج به تاثیر نرخ ارز بر بورس دست آمده نشان میدهد که بین نرخ ارز و شاخص سهام توافق عمومی وجود ندارد.

کلیدواژه ها:

کد مقاله /لینک ثابت به این مقاله

کد یکتای اختصاصی (COI) این مقاله در پایگاه سیویلیکا IICMO03_236 میباشد و برای لینک دهی به این مقاله می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است و به عنوان سند ثبت مقاله در مرجع سیویلیکا مورد استفاده قرار میگیرد:

نحوه استناد به مقاله :

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:

فرید، داریوش و حسنی خضرآباد، سیدعلی،1396،تاثیر نرخ ارز بر شاخص بورس اوراق بهادار تهران،اولین همایش بین المللی و سومین همایش ملی پژوهش های مدیریت و علوم انسانی،تهران،https://civilica.com/doc/681060

در داخل متن نیز هر جا که به عبارت و یا دستاوردی از این مقاله اشاره شود پس از ذکر مطلب، در داخل پارانتز، مشخصات زیر نوشته می شود.
برای بار اول: ( 1396، فرید، داریوش؛ سیدعلی حسنی خضرآباد )
برای بار دوم به بعد: ( 1396، فرید؛ حسنی خضرآباد )
برای آشنایی کامل با نحوه مرجع نویسی لطفا بخش راهنمای سیویلیکا (مرجع دهی) را ملاحظه نمایید.

مدیریت اطلاعات پژوهشی

اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.