نرخ ارز شناور چیست؟

انواع مختلفی از نرخ های تبدیل وجود دارند که به اختصار عبارتند از: نرخ تبدیل شناور (Free floating) و ارزهای محدودشده (Restricted currencies) و ارزهای قفل‌شده (Currency Peg).

دلار نیوزلند

دلار نیوزلند، پول رسمی و رایج نیوزلند، جزایر کوک، نیو، توکلا و جزایر پیتکرن است. در داخل این کشور، دلار نیوزلند اغلب با علامت $ نشان داده می‌شود. تنها گاهی اوقات برای تشحیص آن از ارزهای رایج دیگر، از علامت NZ$ استفاده می‌شود. در زمینه معاملات ارزی، دلار نیوزلند در برخی مواقع به صورت غیر رسمی «دلار کیوی» نامیده می‌شود. دلیل این امر این است که کشور نیوزلند عموما به واسطه‌ی پرندگان بومی آن شناخته می‌شود و روی سکه‌های 1 دلاری عکس یک پرنده کیوی رسم شده است.

دلار نیوزلند، که در سال 1967 معرفی شد، معادل 100 سنت است. پول رایج نیوزلند شامل 5 سکه و 5 اسکناس است که کوچکترین آن‌ها سکه 10 سنتی می‌باشد. قبلا پول‌های کوچکتری نیز وجود داشت، اما با توجه به تورم و هزینه‌های تولید از رده خارج شدند.

دلار نیوزلند، با رکورد حجم معاملاتی معادل 2 درصد کل معاملات بازار جهانی در سال 2013، چندین سال است که جزو 10 ارز برتر و پرمعامله‌ی جهان به شمار می‌آید.

تاریخچه

معرفی

پیش از معرفی دلار نیوزلند در سال 1967، پول رسمی این کشور پوند نیوزلند بود که از سال 1933 از پوند استرلینگ متمایز شده بود. پوند نیوزلند در سیستم قرار داشت یعنی هر پوند به 20 شیلینگ و هر شیلینگ به 12 پنی تقسیم می‌شد. این سیستم تا دهه 1950 مورد استفاده قرار می‌گرفت اما استفاده از آن پیچیده و دشوار بود.

از دهه 1930 طرح تغییر سیستم ارزی به ارز اعشاری (دهدهی) ارائه شده بود. اما در دهه 1950 این طرح مورد استقبال بیشتری قرار گرفت و به مرور زمینه اجرایی شدن آن مهیا شد. در سال 1957 کمیته‌ای برای بررسی طرح ارز اعشاری توسط دولت به وجود آمد و سرانجام در سال 1963 دولت تصمیم به اجرای این طرح گرفت. قانون ارز اعشاری در سال 1964 تصویب شد و تاریخ اجرای آن 10 جولای 1967 تعیین شد. برای جلوگیری از اشتباهات و تشخیص راحت‌تر پول نیوزلند، به جای کلمه «دلار» کلماتی مانند «فرن» به معنای سرخس، «کیوی» و «زیل» به معنای تعصب، پیشنهاد شده بود. در نهایت باز هم کلمه‌ی دلار انتخاب شد و یک شخصیت کارتونی با نام «آقای دلار» به نماد این تغییر تبدیل شد.

در تاریخ دوشنبه 10جولای 1967 (روز ارز اعشاری) دلار نیوزلند به صورت رسمی جایگزین پوند شد. نرخ تبدیل به صورت هر پوند معادل 2 دلار (هر دلار معادل 10 شیلینگ، هر شیلینگ معادل 10 سنت، و هر پنی معادل سنت)، تعیین گردید. در آن زمان حدود 27 میلیون اسکناس جدید به چاپ رسید و 165 میلیون سکه نیز تولید شد.

نرخ ارز

در ابتدا هر دلار نیوزلند معادل 1.43 دلار ایالات متحده بود. پس از کاهش ارزش پوند انگلیس این نرخ در 21 نوامبر همان سال به 1.12 دلار ایالات متحده تغییر یافت. البته کاهش ارزش دلار نیوزلند بیش از پوند انگلیس بود.

در سال 1971 ارزش دلار آمریکا نسبت به قیمت طلا کاهش پیدا کرد. این موضوع باعث شد تا در تاریخ 23 دسامبر ارزش دلار نیوزلند با افزایشی 4.5 درصدی به 1.216 دلار ایالات متحده برسد. از تاریخ 9 جولای 1973 تا 4 مارچ 1985 ارزش دلار نیوزلند با توجه به سبد ارزهای خارجی تعیین می‌شد.

در تاریخ 4 مارچ 1985 دلار نیوزلند به صورت ارز شناور درآمد و نرخ اولیه‌ی آن 0.4444 دلار ایالات متحده تعیین شد. از آن به بعد، ارزش دلار نیوزلند توسط بازارهای مالی تعیین می‌شد و در بازه‌ی 0.39 تا 0.88 دلار ایالات متحده نوسان داشت.

کمترین میزان نرخ دلار نیوزلند، که در تاریخ 22 نوامبر سال 2000 اتفاق افتاد، به 0.3922 دلار ایالات متحده و بیشترین میزان آن در تاریخ 9 جولای 2014 به 0.8821 دلار ایالات متحده رسید.

ارزش دلار نیوزلند به شدت تحت تاثیر معاملات ارزی قرار دارد و در حال حاضر جزو 10 ارز برتر و پرمعامله‌ی جهان به حساب می‌آید.

در 11 جولای 2007، بانک رزرو مقدار زیادی از دلارهای نیوزلندی را به ارزش 9 میلیارد دلار ایالات متحده به منظور کاهش ارزش آن فروخت. این اولین مداخله‌ی این بانک در بازار از زمان شناوری نرخ دلار نیوزلند بود.

پس از آن دو مداخله‌ی مشکوک دیگر نیز اتفاق افتاد، اما هیچ کدام به اندازه‌ی مداخله اول تاثیرگذار نبود. مداخله‌ی اول باعث شد دلار نیوزلند از نرخ 0.762 به 0.749 دلار ایالات متحده کاهش پیدا کند. با این حال، حدود یک ماه بعد در تاریخ 23 جولای 2007 نرخ دلار نیوزلند دوباره به 0.8103 دلار ایالات متحده افزایش پیدا کرد.

پس از این افزایش، در اثر رکود اقتصاد جهانی در اواخر سال 2008 و اوایل سال 2009، ارزش دلار نیوزلند کاهش یافت تا جایی که در 6 مارچ 2009 نرخ دلار نیوزلند به 0.5 دلار ایالات متحده رسید. اما پس از آن در نوامبر 2009 ارزش این پول به 0.75 دلار ایالات متحده افزایش یافت.

تا اوایل ژوئن سال 2017، هر دلار نیوزلند به قیمت 0.71 دلار ایالات متحده معامله می‌شد.

سکه‌ها

با معرفی دلار نیوزلند، سکه‌های 1، 2، 5، 10، 20 و 50 سنتی نیز تولید شدند. سکه‌های 1 و 2 سنتی از جنس برنز و بقیه سکه‌ها از آلیاژ مس و نیکل ساخته شدند. برای تسهیل این تغییرات، سکه‌های 5، 10 و 20 سنتی در همان اندازه شیلینگ‌ها و فلورین‌ها تولید شدند. بر روی تمام سکه‌ها عکس ملکه الیزابت دوم طراحی شده بود. طرف دیگر سکه‌هایی که در سال 1967 ساخته شدند شامل طرح‌هایی با مضمون‌های مدرن و تصاویر مجسمه‌های معروف بود. این طرح‌ها در یکی از روزنامه‌ها منشر شدند و واکنش‌های عمومی بسیار منفی در پی داشتند. در نسخه‌های نهایی این سکه‌ها از طرح‌هایی استفاده شد که با انتظارات و افکار عمومی مطابقت بیشتری داشتند.

در سال 1986، تصویر جدیدی از ملکه که توسط رافائل مکلوف طراحی شده بود برای سکه‌ها برگزیده شد. سکه‌های 1 و 2 سنتی آخرین بار در سال 1987 تولید شدند. این سکه‌ها در تاریخ 30 آوریل 1990 از رده خارج شدند. با حذف سکه‌های 1 و 2 سنتی، قیمت‌ها در معاملات به نزدیکترین 5 سنتی (از سال 2006 به نزدیکترین 10 سنتی) گرد می‌شد که به این کار گرد کردن سوئدی می‌گفتند.

در 11 فوریه 1991، سکه‌های 1 و 2 دلاری از جنس آلیاژ آلومینیوم و برنز جایگزین اسکناس‌های 1 و 2 دلاری شدند.

در 11 نوامبر 2004، بانک رزرو اعلام کرد که می‌خواهد سکه‌ها را کوچکتر کرده و برای کاهش وزن آن‌ها از فولاد در ساختشان استفاده کند. پس از یک دوره بررسی سه ماهه، بانک رزرو در 31 مارچ اعلام کرد که این تغییرات را اجرا خواهد کرد. این تغییرات در 31 جولای 2006 آغاز شد و تا 31 اکتبر 2006 ادامه یافت. سکه‌های 5، 10، 20، و 50 سنتی قدیمی در حال حاضر دیگر ارزش قانونی ندارند، اما به بانک رزرو قابل پرداخت هستند. تا قبل از اجرای این تغییرات، این سکه‌ها مشابه سکه‌های بریتانیایی بودند و این امر باعث می‌شد تا برخی از دستگاه‌های پرداخت و یا خرده‌فروشان آن‌ها را نیز بپذیرند.

در 23 مارچ 2015، بانک رزرو نیوزلند اولین سکه یابود خود را برای صد سالگی نبرد گالیپولی تولید کرد. این سکه همچنین اولین سکه طلایی رنگ نیوزلند بود. تعداد 1 میلیون از این سکه 50 سنتی ساخته شد.

در 1 اکتبر 2018، این بانک دومین سکه یادبود خود را برای صد سالگی روز آرمیستیک (روز جشن پایان جنگ جهانی اول) طراحی کرد. این سکه نیز دومین سکه طلایی رنگ نیوزلند بود و تعداد 2 میلیون عدد از آن ساخته شد.

اسکناس‌ها

در سال 1967، اسکناس‌های 1، 2، 5، 10، 20 و 100 دلاری معرفی شدند. سری اولیه اسکناس‌های دلار نیوزلند دارای تصویری از ملکه الیزابت دوم بود که در آن تصویر ملکه الیزابت تاج ملکه الکساندرا، گردنبند پادشاه جورج ششم و گوشواره‌های ملکه مری را پوشیده بود. در طرف دیگر این اسکناس‌ها تصاویر پرندگان و گیاهان طراحی شده بود. در سال 1981 به دلیل تغییر دستگاه چاپگر تغییراتی جزئی در این اسکناس‌ها به وجود آمد. به دلیل وجود شکاف بین اسکناس‌های 20 و 100 دلاری، در سال 1983 اسکناس‌های 50 دلاری نیز معرفی شدند. همچنین اسکناس‌های 1 و 2 دلاری به دلیل جایگزین شدن با سکه‌ها دیگر تولید نشدند.

در سال 1992 از سری جدید اسکناس‌ها رونمایی شد. بر روی هر کدام از این اسکناس‌ها تصویر پرنده‌ها و همینطور مناظر نیوزلند طراحی شده بود. در 1999، اسکناس‌های پلیمری جایگزین اسکناس‌های کاغذی شدند. در طراحی این اسکناس‌ها تغییر چندانی ایجاد نشد. تنها به منظور تطابق با ویژگی‌های امنیتی جدید، تغییرات کوچکی در آن‌ها اعمال شد.

اسکناس‌های جدید در آن زمان به چاپ رسید. این اسکناس‌ها از نظر اندازه و ابعاد مشابه اسکناس‌های قدیمی هستند و در حال حاضر نیز این اسکناس‌ها از همان جنس پلیمری تولید می‌شوند. طراحی‌ها و تصاویر روی نرخ ارز شناور چیست؟ آن‌ها نیز به همان صورت باقی مانده است. اسکناس‌های 5 و 10 دلاری در اکتبر 2015 و اسکناس‌های 20، 50 و 100 دلاری در آوریل 2016 منتشر شدند.

اسکناس‌هایی که در سال 1999 به چاپ رسیدند، دارای ویژگی‌های امنیتی پیشرفته‌ای بودند و به همین دلیل از آن زمان میزان جعل اسکناس در نیوزلند در مقایسه با نقاط دیگر جهان بسیار کمتر بوده است.

در سال 2015 اسکناس‌های 5 دلاری نیوزلند عنوان اسکناس سال را دریافت کردند. بانک رزرو نیوزلند اسکناس‌های 5 و 10 دلاری جدید را در ماه اکتبر منتشر کرد. در یک طرف این اسکناس‌های 5 دلاری تصویر کوهنورد معروف ادموند هیلاری در کنار جزیره آئوراکی و کوه کوک رسم شده بود و در طرف دیگر آن تصویر یک پنگوئن کمیاب و یک نوع گیاه محلی طراحی شده بود.

نرخ تبدیل دلار نیوزلند در کشورهای خارجی

با حذف سیستم برتون وودز در سال 1971، کشورهای استرالیا و نیوزلند سیستم تبدیل ارز خود را به یک سیستم متحرک در برابر دلار آمریکا تغییر دادند.

در سپتامبر سال 1974، استرالیا با هدف کاهش تورم سیستم ارزی خود را از سبد ارزی به سیستم جدیدی به نام شاخص وزن تجاری (TWI) تغییر داد. این کار باعث شد که ارزش واقعی ارز به طور دوره‌ای تنظیم شود.

از اواخر دهه‌ی 1990 و پایان جنگ سرد، تاثیر دلار ایالات متحده بر دلارهای استرالیا و نیوزلند در مقابل ارزهای دیگر کمتر و کمتر شد.

بازار جهانی ارز

دلار نیوزلند تا حد زیادی به بازار جهانی ارزی، مخصوصا در تولید ناخالص جهانی، کمک می‌کند.

به گفته‌ی بانک بین‌المللی، در سال 2016 سهم دلار نیوزلند در معاملات روزانه‌ی بازار جهانی ارز 2.1 درصد بوده است و این ارز رتبه‌ی 11 را در بین ارزهای دیگر کسب کرده است. این در حالی است که در سال 1998 دلار نیوزلند رتبه‌ی 17 را در اختیار داشت و سهم آن در بازار جهانی تنها 0.2 درصد بود.

واکاوی تصمیمات مهم تاریخی ارزی دولت و مجلس در بودجه/ شورای نگهبان با مصوبه جنجالی حذف ارز ۴۲۰۰ چه می‌کند؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم، تغییرات کاهش یا افزایش (Revaluatian, Devaluation) نرخ ارز از سیاست‌های اصلی و بنیادی دولت‌ها در اقتصاد کشور است. این تغییرات در همه شئونات فعالیت‌های اقتصادی از جمله واردات، صادرات، سرمایه‌گذاری، نقدینگی، نرخ تورم، استقراض داخلی و خارجی، ارزش پول ملی، مزد و حقوق کارگران و کارکنان دولت و بخش خصوصی، کمیت و کیفیت معیشت اقشار ضعیف جامعه، ارتباطات اقتصادی و تجاری با کشورها و شرکای خارجی و به طور کلی بر بسیاری از متغیرهای اقتصادی، پولی و مالی کشور اثر مستقیم دارد. لذا هرگونه تصمیمات درخصوص تغییرات بنیادین در آن، باید به صورت تقدیم لایحه یا طرح جداگانه در دولت و مجلس شورای اسلامی با توجه به ابعاد تأثیرگذاری آن مورد بحث و بررسی قرار گیرد. مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز یکشنبه 15 اسفندماه 1400 در ادامه بررسی تبصره‌های بودجه، به گفته برخی از نمایندگان مجلس، ارز 4200 تومانی در یک اقدام نادر، بدون بررسی بند یک الحاقی تبصره یک بودجه مربوط به بحث 9 میلیارد دلار ارز ترجیحی برای واردات کالاهای اساسی و دارو، و بدون شنیدن نظرات موافقین و مخالفین، نسبت به رأی‌گیری حذف ارز ترجیحی 4200 تومانی، اقدام نمود. ظاهراً این اقدام مجلس در جهت تک نرخی کردن ارز مطابق با قیمت آن در بازار صورت گرفته است.

«امین دلیری» در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، با بیان اینکه، اقدام مجلس شورای اسلامی به عنوان یکی از تصمیمات مهم در خصوص تغییرات نرخ ارز در تمام طول تاریخ اقتصادی کشور که در قبل و بعد از انقلاب اسلامی کم سابقه بوده، انجام شده است‌، گفت: نمی‌دانیم آیا نمایندگان مجلس شورای اسلامی تبعات تأثیرگذاری نرخ ارز در سقف معاملات ارزی بازار، که بزرگترین شوک ارزی در طول تاریخ اقتصادی ایران است، توجه ویژه دشته‌اند یا خیر؟ اگر با آگاهی به تمام جوانب آن به رأی داده‌اند، باید تأثیرات این تغییر ناگهانی جهش نرخ ارز را بر بسیاری از متغیرهای اقتصادی که به طور اجمالی در مقدمه اشاره شد، بپذیرند. اگر بدون آگاهی از تأثیرات آن در متغیرهای اقتصادی، این تصمیم تاریخی را گرفته‌اند، باید بدانیم یکی از پرخطرترین تصمیمات ارزی و پولی اقتصادی را بدون محاسبه تأثیرات تغییرات نرخ ارز بر هر یک از متغیرهای مورد اشاره را که قاعدتاً باید با روش‌های اقتصادسنجی، شواهد تاریخی و آماری مورد توجه قرار گیرد و تأثیرات آن بر هر یک از متغیرهای اقتصادی، دقیقاً سنجیده شود و سپس نسخه‌های مربوط به آن را برای اجتناب از هرگونه مخاطرات بعدی، تهیه و به موقع اجرا گذاشت.

وی افزود: وقتی در اقتصاد یک کشور، به علت شرایط اقتصادی حاکم بر بازار ارز، دولت‌ها مجبور می‌شوند در مبادلات خارجی و تقاضاهای داخلی از دو یا چند نرخ ارز استفاده کنند، الزاماً یک امر مذموم نیست. این موضوع را اقتصاددانان می‌دانند، وقتی ارز چند نرخی می‌شود، یک نرخ پنهان ارز وجود دارد که به آن قیمت سایه‌ای ارز (Shadow Price) می‌گویند. قیمت سایه‌ای ارز یک نرخ پنهانی، ولی قیمت واقعی ارز است. نرخی است بین کمترین قیمت نرخ ارز و بالاترین نرخ ارز، و باعث کنترل افزایش‌های ناگهانی نرخ ارز در بازار می‌شود. این نرخ ارز با مدل‌های اقتصادسنجی قابل محاسبه است. هنر دولت و بانک مرکزی در توزیع سالم این ارز بین متقاضیان ارزی است. باید با نظارت و کنترل توزیع شود. اقدام درست در توزیع آن، مانند توزیع صحیح منابع در اقتصاد است. اشتباه دولت قبل در اجرای نسخه‌های سیاست‌های ارزی از همین نقطه تک‌نرخی کردن ارز شروع شد. در اجرای سیاست اشتباه و نسنجیده تک‌نرخی کردن نرخ ارز، مصائب زیادی به بار آمد. با اعلام دلار 4200 تومانی، ارز تک‌نرخی گردید. پس از تصویب این نرخ در ستاد اقتصادی دولت دوازدهم، اعلام گردید تنها نرخ رسمی، ارز 4200 تومانی است. هرکس غیر از این نرخ، خرید و فروش ارز کند، قاچاق محسوب می‌شود و تحت تعقیب قانونی قرار خواهد گرفت. بانک مرکزی، بدون برآورد از تقاضای واقعی ارز، نسبت به عرضه ارز برای فرونشاندن عطش تقاضای ارز اقدام نمود. عرضه ارز به قیمت تک‌نرخی مصوب که طیف وسیعی از متقاضیان ارزی را در بر می‌گرفت، به علت عدم تعادل در عرضه و تقاضای ارز و همزمان با خروج آمریکا از برجام، به برآشفتگی و التهاب بازار افزود.

به گفته این کارشناس اقتصادی، روند افزایشی نرخ ارز پس از این اصلاحات پولی و ارزی، نرخ ارز را در سال 99 به مرز 30 هزار تومان رساند. با افزایش بیش از 7 برابری دلار نسبت به مبلغ مصوب تک‌نرخی، افزایش بی‌سابقه‌ای در نرخ دلار نسبت به ریال رخ داد. این اتفاق اصلاحات ارزی دولت گذشته نسبت تک‌نرخی کردن ارز، فاصله چندانی از آن نگذشته است. قاعدتاً باید برای دولتمردان دولت سیزدهم درس عبرت بوده باشد. اما آنچه در 15 اسفند، با مصوبه مجلس شورای اسلامی نسبت به حذف کامل ارز ترجیحی 4200 تومانی برای واردات کالاهای اساسی و دارو، اتفاق افتاد؛ می‌خواهیم ابعاد و اثرات مصوبه مجلس را بر متغیرهای دیگر اقتصادی را بررسی کنیم و تحلیل مختصری داشته باشیم: در مصوبه مجلس، ارز ترجیحی دیگر وجود خارجی ندارد؛ بلکه ارز، تک‌نرخی اعلام شد و نرخ آن مطابق با نرخ ارز در بازار تعیین می‌شود. به این ترتیب نرخ ارز با توجه نرخ فعلی بیش از 8 برابر نسبت به نرخ رسمی قبلی، افزایش داده شده است. ضمناً مجلس دولت را مکلف کرده "چنانچه دولت قصد دارد کالاهایی را از سبد ارز ترجیحی حذف نماید، باید قبلاً ترتیبات قانونی جبران زیان رفاه مصرف‌کننده را از طریق کالابرگ الکترونیکی و در امور پزشکی از طریق بیمه‌ها یا از طرق جایگزین مطمئن به انجام رسانده باشد، به طوری که افراد بتوانند این کالاها و خدمات را به نرخ پایان شهریور 1400 و در سقف سهمیه تعیین شده تهیه کنند".

معاون پیشین وزیر اقتصاد گفت: این مصوبه از جنبه ابعاد مختلف قابل بررسی و تجزیه و تحلیل است: اولاً، دارای مغایرت‌هایی با اهداف، نیت و خواستگاه تصویب‌کنندگان آن است. با این مصوبه عملاً دیگر کالایی در سبد ارز ترجیحی قرار ندارد تا دولت در صورت حذف آن از سبد کالاهای مصرفی خانوارها بخواهد نسبت به جبران زیان رفاه مصرف‌کننده از طریق توزیع کالابرگ اقدام نماید. ثانیاً، با افزایش 6 برابری قیمت کالاهای اساسی، دارو و اقلام ضروری جامعه، با توجه به افزایش شدید قیمت واردات این کالاها با ارز شناور بازار آزاد، شکاف هزینه‌ای زیادی را برای تأمین این کالاها با قیمت مصوب 1400 برای دولت فراهم خواهد کرد، که این هزینه با توجه به شناور شدن ارز در سال‌های آتی، بسیار سنگین خواهد بود. دولت از بار هزینه جبرانی با توجه به افزایش دیگر هزینه‌های جاری و عمرانی در طی سال 1401 و در بودجه‌های سنواتی دیگر، درآمدهای ریالی از بابت فروش ارز، هزینه اضافی را برای دولت تحمیل خواهد کرد، که قادر به جبران آن نخواهد بود. البته افزایش حقوق و مزایای کارکنان، بازنشستگان، کارگران و هزینه جبرانی برای تعدیل فشار معیشتی اقشار آسیب‌پذیر، در این شرایط، اجتناب ناپذیر خواهد بود. ثالثاً، تجارب و شواهد تاریخی نشان داده است یکی از مهم‌ترین عوامل تشدید نرخ تورم در ایران، شوک‌های ارزی بوده است.

دلیری ادامه داد: در گذشته بیش از 5 شوک ارزی بر اقتصاد کشور وارد شد و بدون استثنا سبب افزایش نرخ تورم گشت؛ به عبارت دیگر باعث افزایش سطح عمومی قیمت‌ها شد. این شوک‌های ارزی، موجب افزایش نرخ ارز از 7 تومان به 27 هزار تومان در طی چهار دهه گذشته گردید و بیش از 3856 برابر قیمت ارز نسبت به ریال افزایش پیدا کرد. در شرایطی نرخ تک‌نرخی و به عبارتی شناور دنباله‌روی نرخ ارز در بازار شده، که هیچ پیش‌بینی خوش‌بینانه‌ای از ثبات آن در بازار با توجه به وجود نقدینگی 4500 هزار تومانی، متصور نیست. علاوه بر آن، با افزایش نرخ تسعیر نسبت به نرخ شناور بازار، باعث افزایش مستمر پایه پولی و افزایش مجدد رشد نقدینگی خواهد شد. به این ترتیب سیاست اعلامی دولت برای مهار نرخ تورم و کنترل رشد نقدینگی ابتر خواهد ماند. رابعاً، افزایش نرخ تسعیر ارز مطابق با نرخ بازار، ضمن اینکه حجم زیادی از ریال جدید را وارد بازار پولی می‌نماید، نرخ ETS مبنای محاسبه کالاهای وارداتی قرار گرفته و برابر با نرخ ارز بازار افزایش خواهد یافت و کلیه کالاهای وارداتی با نرخ شناور ارز بازار مورد محاسبه قرار گرفته و افزایش چند برابری دیگری در قیمت کالاهای وارداتی و تولید داخلی را فراهم خواهد کرد. تنها مزیت مصوبه مجلس، مربوط به توزیع کالابرگ الکترونیکی برای توزیع کالاهای اساسی به مصرف‌کنندگان نهایی است، که ضمن این که به عدالت نزدیک است، در شرایط اختصاص 9 میلیارد دلار به واردات کالاهای اساسی، توزیع کالاهای مصرفی با ارز 4200 تومانی، بار تورمی نخواهد داشت.

وی با اشاره به مصوبه کمیسیون تلفیق و مصوبه صحن علنی مجلس در رابطه با ارز 4200 تومانی، گفت: کمیسیون تلفیق مجلس در خصوص ابقای ارز 4200 تومانی برای واردات کالاهای اساسی و دارو دارای مصوبه‌ای بود که در مرحله اول در صحن علنی مجلس مورد بحث قرار گرفت و پس از طرح در جلسه علنی، برای انجام برخی از اصلاحات به کمیسیون تلفیق برگردانده شد. براساس این مصوبه، 9 میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی اختصاص داده شد، ولی در کنار آن، معادل ریالی 172 هزار میلیارد تومان نیز برای تسعیر ارز پیش‌بینی شده اختصاص یافت. با محاسبات معادل ریالی ارز تخصص یافته، نرخ تسعیر بالغ بر 19 هزار تومان برای هر دلار می‌شد. فرق این مصوبه با مصوبه صحن علنی مجلس این است که مصوبه کمیسیون تلفیق، بدون حذف ارز ترجیحی مبلغ 9 میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی پیش‌بینی کرده بود، ولی با پایدار کردن معادل ریالی آن به مبلغ 172 هزار میلیارد تومان، عملاً نرخ دلار برای واردات کالاهای اساسی و دارو به 19 هزار تومان افزایش می‌یافت. در واقع این اقدام همان حذف ارز ترجیحی 4200 تومانی بود. به عبارت دیگر قیمت دلار برای واردات کالاهای اساسی و دارو 19 هزار تومان خواهد بود نه 4200 تومان. یک بار این موضوع قبلاً مورد تحلیل قرار گرفته بود، به اندازه مابه‌التفاوت معادل ریالی ارز 4200 تومانی تا 19 هزار تومان با نرخ تسعیر ارز توسط بانک مرکزی، ریال جدید وارد نقدینگی کشور می‌شد، یعنی با افزایش نقدینگی و پایه پولی، باعث تشدید نرخ تورم می‌گردید. اما مصوبه اخیر مجلس، کلاً ارز ترجیحی 4200 تومانی را حذف و نرخ تسعیر ارز را مطابق با قیمت ارز در بازار آزاد سپرده شده است. در واقع اگر با خوش‌بینی به این موضوع نگاه کنیم، نرخ تسعیر ارز در بانک مرکزی بالاتر از 30 هزار تومان برای هر دلار خواهد بود.

وی با طرح این سؤال که راه حل منطقی برای رهایی از این معضل چیست؟ گفت: پیش از این با بررسی دقیق دو مصوبه مورد اشاره، به این نتیجه رسیدیم، شوک ارزی و قیمتی در هر دو مصوبه کمیسیون تلفیق و مصوبه 15 اسفند صحن علنی مجلس شورای اسلامی در خصوص اختصاص ارز برای واردات کالاهای اساسی و دارو و نهادهای دامی وجود دارد. فقط شدت تأثیرات دو مصوبه در خصوص نرخ تسعیر ارز و تبعات بر متغیرهای اقتصادی که در مقدمه این تحلیل اشاره شد، با یکدیگر متفاوت است. حال نماینگان محترم مجلس شورای اسلامی خواستار تغییرات اصولی در اختصاص ارز به واردات کالاهای اساسی و دارو و نیز نهاده‌های دامی و سم، کود، و ادوات کشاورزی هستند، لازم است مصوبه کمیسیون تلفیق و مجلس در خصوص اختصاص ارز ترجیحی به واردات کالاهای مورد اشاره اصلاح شود تا ضمن اینکه اثرگذاری آن بر نرخ تورم کمتر خواهد شد، کالاها از مسیر مطمئن‌تری به دست مصرف‌کننده نهایی خواهد رسید.

معاون پیشین وزیر اقتصاد گفت: یکی از مزیت‌های مصوبه مجلس در خصوص عرضه کالاهای اساسی به مصرف‌کننده نهایی، پیش‌بینی کالابرگ الکترونیکی است که هیچ بار تورمی به اقتصاد کشور تحمیل نمی‌کند. باید در مصوبه جدید به آن تأکید شود. از سوی دیگر در صورت اصرار دولت برای افزایش نرخ تسعیر برای سایر درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت و فرآورده‌های آن، در گام اول، نرخ تسعیر نباید از 10 هزار تومان بیشتر باشد تا شوک ارزی و قیمتی وارده کمتر بوده و قابل کنترل باشد.

به گفته دلیری، تجربه متعدد در دولت‌های گذشته نشان داده است، سیاست تک‌نرخی کردن ارز در شرایط عدم تعادل در عرضه و تقاضای ارز در بازار، موجب شکست سیاست تک‌نرخی ارز شده و پس از مدتی دولت‌ها، با تحمل هزینه به مراتب بیشتر از قبل، از تک‌نرخی کردن ارز، به عقب برگشته‌اند و مجدداً سیاست ارز دو یا چند نرخی را در پیش گرفته‌اند. تک‌نرخی کردن ارز در این شرایط ناپایدار ارزی، یعنی شناور و پرنوسان کردن نرخ ارز که مسلماً فعالان اقتصادی را در سرمایه‌گذاری‌های واحدهای تولیدی موجود و جدید با تردید مواجه خواهد کرد و جز یک سراب پُرزحمت برای فعالان واقعی اقتصاد، باقی نخواهد گذشت و فقط بازار سوداگری و سفته‌بازی را پر رونق خواهد کرد.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: واضح است بین نرخ تورم، مزد و قدرت خرید رابطه وجود دارد. در صورت افزایش نرخ تورم، دولت‌ها به عنوان سیاست‌گذار و مسئول وضع موجود از یک طرف و از سر عدالتخواهی از سوی دیگر، وظیفه دارند، در صورت اعمال هرگونه سیاست تورم‌زا، حداقل باید متناسب با نرخ تورم، مزد و حقوق کارگران، کارکنان و بازنشستگان را افزایش دهند. طبق محاسبات انجام گرفته، شاخص کالاها و خدمات مصرفی در دهه 90، بیش از 6 برابر افزایش یافته است، درحالی که فقط حدود سه برابر به مزد پولی افزوده شده است.

دلیری در خاتمه گفت: اگر 300 درصد دیگر به مزدهای پولی بیفزاییم، می‌توانیم قدرت خرید قشر حقوق‌بگیر ثابت را به اندازه قدرت خرید سال 90 حفظ کنیم. کمیسیون تلفیق و کلیه نمایندگان مجلس شورای اسلامی با نظر خیرخواهانه خواسته‌اند با تأمین و توزیع کالاهای اساسی بین جامعه آسیب‌دیده، که در دوره‌های گذشته بر اثر افزایش مستمر نرخ تورم و کاهش ارزش پول ملی، به شدت قدرت خرید خود را از دست داده‌اند، آرامشی در جامعه از بعد معیشتی برقرار کنند، ولی باید در راهی گام نهاد که بیشترین نفع و کمترین هزینه را برای مردم و جامعه داشته باشد.

نرخ ریپو و نرخ سود بین بانکی چیست؟

به گزارش نبض بورس، نرخ سود بین بانکی در ایران معادل نرخ ریپو repo در دنیا است. به طور خلاصه نرخ ریپو repo هزینه استقراض یک شبه پول بین نهادهای پولی و مالی است که در سراسر دنیا با سیستم نرخ ارز شناور، به عنوان یکی از متغیرهای موثر در نرخ بهره واقعی اقتصاد شناخته می‌شود و از این نظر حائز اهمیت است. در این گزارش ابتدا به تعریف ریپو repo و اهمیت آن خواهیم پرداخت سپس با نگاهی به بازار ایران، تاثیر این نرخ را بر بورس مورد بررسی قرار می‌دهیم.

ریپو چیست؟

در دنیا به طور کلی، قرارداد بازخرید (ریپو) نوعی استقراض کوتاه مدت برای معامله گران اوراق بهادار دولتی است. در مورد ریپو، یک فروشنده اوراق بهادار دولتی را معمولاً به صورت یک شبه به سرمایه گذاران می‌فروشد و روز بعد آنها را با قیمت کمی بالاتر بازخرید می‌کند. آن تفاوت کوچک در قیمت، نرخ بهره ضمنی یک شبه یا همان نرخ بهره repo است. ریپو معمولا برای افزایش سرمایه کوتاه مدت استفاده می شود. ریپو همچنین ابزار رایج عملیات بازار باز بانک مرکزی هستند.

نرخ سود بین بانکی چیست؟

نرخ سود بین بانکی در ایران تا حد زیادی به نرخ بهره ریپو نزدیک است و می‌توان با اغماض این دو مفهوم را معادل یکدیگر قرار داد.

برای طرفی که اوراق بهادار را می فروشد و با خرید مجدد آن در آینده موافقت می کند، یک قرارداد بازخرید (repo) و برای آن سوی معامله، خرید اوراق بهادار و توافق برای فروش در آینده، یک قرارداد بازخرید معکوس (reverse repo) است.

در ایران معمولاً بانک مرکزی در یک طرف این معامله قرار دارد. به عملی که در آن بانک‌ها برای تامین نقدینگی، اوراق خود را به بانک مرکزی بفروشند و از این طریق تامین مالی کنند (بانک مرکزی نقش قرض دهنده و بانک تجاری نقش قرض گیرنده را داشته باشد) repo یا repurchase agreement می‌گویند زیرا اوراق فروخته شده توسط بانک‌های تجاری دوباره و در فاصله کوتاهی خریداری می‌شود. حال اگر بانک مرکزی اوراق را بفروشد و توافق کند که این اوراق را با نرخ بهره پایین‌تر در فاصله زمانی یک روزه و نهایتا ۴۸ ساعته بازخرید کند (بانک مرکزی در نقش قرض گیرنده و بانک تجاری در نقش قرض دهنده باشد) اصطلاحا سیاست انقباضی را در پیش گرفته و ریپوی معکوس (reverse repo) رخ داده است.

نرخ بهره ضمنی در این قراردادها به عنوان نرخ بازپرداخت شناخته می شود، که نماینده نرخ یک شبه بدون ریسک است.

این نرخ به عنوان یک نرخ مرجع برای تعیین وضعیت فعلی نرخ بهره موجود در بازار عمل می‌کند و از این طریق یک متغیر بسیار با اهمیت در بازار پول به شمار می‌رود.

چرا نرخ بهره repo اهمیت دارد؟

نرخ ریپو توسط مقامات پولی برای کنترل تورم استفاده می‌شود. در صورت تورم، بانک‌های مرکزی نرخ ریپو را افزایش می‌دهند، زیرا این امر به‌عنوان بازدارنده بانک‌ها برای استقراض از بانک مرکزی عمل می‌کند. این در نهایت باعث کاهش عرضه پول در اقتصاد می شود و در نتیجه به مهار تورم کمک می‌کند.

تغییر در نرخ repo چه تاثیری بر مصرف کننده خواهد داشت؟

هر گونه تغییر در نرخ ریپو به طور قابل توجهی بر تورم و قدرت خرید مصرف کننده تأثیر می‌گذارد.

تاثیر بر وام: زمانی که نرخ رپو کاهش می یابد، نرخ سود بانکی شما نیز کاهش می‌یابد و بالعکس. از این رو، می‌توانید وام بالاتری را با نرخ بهره کمتر از بانک خود دریافت کنید. به همین ترتیب، اگر نرخ افزایش یابد، وام شما گران می شود.

تاثیر بر سود سپرده ها: اگر کاهش نرخ ریپو توسط بانک به شما منتقل شود، سود کمتری برای سپرده‌های خود دریافت خواهید کرد و بالعکس.

اگر نرخ بهره افزایش یابد، سپرده گذاران ممکن است وسوسه شوند که بیشتر پس انداز کنند و منجر به هزینه کمتری شود.

این در نهایت باعث کاهش عرضه پول در اقتصاد می شود و در نتیجه به مهار تورم کمک می‌کند. البته باید توجه داشت که این گزاره در خصوص نظام‌های اقتصادی با نرخ بهره شناور مصداق بیشتری دارد و در ایران که نرخ سود بانکی به صورت دستوری اعمال می‌شود، نرخ سود بین بانکی به صورت مستقیم و لحظه‌ای بر نرخ سود رایج تاثیرگذار نیست اما باعث کاهش یا افزایش قدرت وام‌دهی بانک‌های تجاری می‌شود و از این طریق در طول زمان مثلا بالا بودن نرخ سود بین بانکی، فشار زیادی به بانک‌ها برای اعطای وام و تامین نقدینگی خواهد آورد و از این جهت، بر جریان نقدینگی تاثیرگذار خواهد بود.

اهمیت نرخ سود بین بانکی برای بورس

همانطور که در ابتدای گزارش عنوان شد، نرخ سود بین بانکی یک متغیر پیش‌رو و مرجع برای تعیین وضعیت هزینه استقراض پول در اقتصاد یک کشور است. افزایش نرخ سود بین بانکی نشانه‌های کاهش نقدینگی در دسترس و رقابت بانک‌های تجاری برای تامین نقدینگی را نشان می‌دهد. بانک مرکزی اگر قصد اعمال سیاست‌های انقباضی را داشته باشد، نرخ سود بین بانکی را افزایش می‌دهد و بالعکس.

افزایش نرخ سود بین بانکی، هشدار افزایش نرخ بهره رسمی را خواهد داد و افزایش نرخ بهره رسمی در اقتصاد کشور، نرخ تنزیل جریان سود شرکت‌ها را بالا خواهد برد. بنابراین سود آینده شرکت‌ها با نرخ بالاتری تنزیل شده و سودهای پیش‌بینی شده برای سال‌های آتی، ارزش واقعی کمتری خواهند داشت. از این جهت، متوسط P/E ارزندگی سهام در بازار سرمایه باید کاهش یابد و تعداد کمتری از سهم‌ها در محدوده ارزندگی قرار می‌گیرند و مجاب شدن سرمایه‌گذاران برای خرید سهام سخت‌تر خواهد شد.

از سوی دیگر افزایش نرخ بهره هزینه استقراض پول را افزایش می‌دهد و تولیدکنندگان هزینه بیشتری برای بازپرداخت وام‌های خود خواهند داد. این هزینه بالاتر به کاهش سود واقعی شرکت‌های تولیدی منجر می‌شود مگر آنکه در یک دوره خاص موجودی نقد شرکت‌ها در وضعیت قابل قبولی برای تداوم تولید و تامین مواد اولیه قرار داشته باشد که این مهم نیز به طور موقت باعث برتری این شرکت‌ها خواهد شد و در طولانی‌مدت باز هم منجر به بروز مشکلات عنوان شده می‌شود.

منبع: پایگاه خبری بازار سرمایه | ترجمه و تألیف: علی صالحی

نرخ تبدیل در صرافی ها چیست؟

نرخ تبدیل، به ارزشِ واحدِ پولیِ یک کشور در مقابلِ ارزشِ واحدِ پولیِ یک کشور دیگر و یا یک منطقهٔ اقتصادیِ دیگر (مثل منطقه اقتصادی یورو) گفته می‌شود.

برای مثال، با استفاده از نرخِ تبدیل می‌توانیم متوجه شویم که چه مقداری از دلار آمریکا مورد نیاز است تا بتوانیم با آن یک یورو را خریداری نماییم.

برای آشنایی کامل با صرافی می‌توانید قبل از مطالعه این مقاله از مطلب «صرافی چیست؟» دیدن نمایید.

در روز سیزدهم ماه دسامبر سال 2019، نرخ تبدیل دلار آمریکا به یورو اتحادیهٔ اروپا برابر با 1/18 بوده است. بدین معنی که به 1.18 دلار آمریکا نیاز داشتیم تا بتوانیم یک یورو را خریداری نماییم.

نکات کلیدی:

• نرخ تبدیل برابر نرخ ارز شناور چیست؟ با ارزش واحد پولی یک کشور در مقابل ارزش پولی یک کشور دیگر و یا ارزش پول یک ناحیه اقتصادی می‌باشد.
• بیشتر نرخ‌های تبدیل، شناور (Free-floating rates) می‌باشند و بسته به سطوح عرضه و تقاضا، بالا و پایین می‌شوند.
• برخی از ارزها شناور نبوده (non free-floating) و دارای محدودیت‌هایی می‌باشد.

انواع نرخ‌های تبدیل

نرخ تبدیل شناور (Free floating)

یک نرخ تبدیل شناور بسته به سطوح عرضه و تقاضا در بازار فارکس، کم و زیاد می‌شوند.

ارزهای محدودشده (Restricted currencies)

برخی از کشورها از ارزهای محدودشده استفاده می‌کنند، و بدین طریق مبادلات ارز مورد نظرشان را در داخل مرزهای خود محدود می‌کنند. بنابراین، ارزش ارزهای محدود شده می‌تواند توسط دولت آن کشور تعیین شود.

انواع مختلفی از نرخ های تبدیل وجود دارند که به اختصار عبارتند از: نرخ تبدیل شناور (Free floating) و ارزهای محدودشده (Restricted currencies) و ارزهای قفل‌شده (Currency Peg).

ارزهای قفل‌شده (Currency Peg)

گاهی اوقات یک کشور ارزاَش را به واحد ارزی یک کشور دیگر قفل (peg) می‌کند. برای مثال، دلار هنگ کنگ به دلار آمریکا در محدوده‌ای با نوسان بین 7.75 و 7.85 قفل شده است. این بدین معنی است که ارزش دلار هنگ کنگ نسبت به ارزش دلار آمریکا در این محدوده می‌ماند و در صورت نوسان، در همین محدوده نوسان خواهد نمود.

ارزهای درون‌مرزی (onshore) در مقابل ارزهای برون‌مرزی (offshore)

نرخ تبدیل می‌تواند برای ارز یک کشور نیز متفاوت باشد. گاهی اوقات، ما با دو نرخ تبدیل داخلی و خارجی مواجه هستیم.

به‌صورت کلی، نرخ‌های تبدیل (مرجع) مطلوب‌تر می‌توانند در داخل مرزهای یک کشور یافت شوند و این نرخ‌ها نسبت به نرخ تبدیل در خارج از آن مرزها، کمتر خواهد بود.

از چین می‌توانیم به‌عنوان مثالی در این زمینه یاد کنیم. کشور چین و ارز آن (Chinese yuan) از این نرخ‌گذاری دو‌گانه استفاده می‌کند. به‌علاوه، یوآن چین ارزی است که توسط دولت کنترل می‌شود. هر روزه، دولت چین یک نقطهٔ میانه‌ای را برای ارزش این ارز در نظر می‌گیرد (mid-point value) و این اجازه را به یوآن می‌دهد تا در محدوده نوسانی دو درصدی مورد معامله قرار بگیرد.

نرخ لحظه‌ای (Spot rate) در برابر نرخ سَلَف (Forward rate)

نرخ‌های تبدیل می‌توانند دارای نرخی به نام نرخ لحظه‌ای و یا ارزش نقدی نیز باشند که برابر با ارزش فعلی بازار می‌باشد. از سویی دیگر، نرخ تبدیل ممکن است ارزشی سَلَفی داشته باشد که بسته به انتظارات بازار از بالا یا پایین رفتن ارز نسبت به نرخ لحظه‌ایش در نظر گرفته می‌شوند.

ارزش نرخ سَلَف ممکن است طی تغییرات رخ داده در نرخ‌های بهرهٔ یک کشور، دچار نوسان شود. برای مثال، بیایید معامله‌گری را در نظر بگیریم که پیش‌بینی کرده است که محدودهٔ اقتصادی یورو، تصمیم به تعدیل سیاست‌های پولی در برابر ایالات متحدهٔ آمریکا گرفته است. در این حالت، معامله‌گر می‌تواند دلار را در برابر یورو خریداری نماید، که این خود باعث افت ارزش یورو می‌شود.

نامگذاری‌ها (Quotation):

به‌طور معمول، نرخ‌های تبدیل با استفاده از حروف مخففی که نشان‌دهندهٔ نام ارزهای ملی کشورها است نام‌گذاری می‌شوند. برای مثال، حرف مخفف USD نشان‌دهندهٔ دلار ایالات متحده آمریکا می‌باشد. در حالی که حروف مخفف EUR نشان‌دهندهٔ ارز یورو می‌باشد.

برای نامگذاری جفت‌ارز یورو در برابر دلار ایالات متحده آمریکا، می‌توانیم از علامت اختصاری «EUR/USD» استفاده نماییم. در این حالت، این نامگذاری معنی یورو به دلار را می‌دهد، و به این شکل ترجمه می‌شود که یک یورو برابر با 1.13 دلار است، اگر که این تبادل در نرخ تبدیل 1.13 انجام شود.

برای ین ژاپن در برابر دلار آمریکا، می‌توان از «USD/JPY» استفاده کرد، که به شکل دلار به ین ژاپن خوانده می‌شود. نرخ تبدیل صد در اینجا بدین معنی است که هر یک دلار برابر با صد ین ژاپن است.

مثال‌هایی واقعی از نحوه کارکرد نرخ‌های تبدیل

فرض کنید که جان (John) قصد مسافرت از نیویورک به آلمان را دارد و می‌خواهد به مبلغ 200 دلار پول به‌همراه خود ببرد. او به یک صرافی محلی می‌رود و در آنجا نرخ تبدیل 1.2 را مشاهده می‌کند. این بدین معنی است که او در صورت پرداخت کردن دویست دلار آمریکا، 166.66 یورو در مقابل دریافت خواهد کرد. در این حالت، معادله تبدیل ارز بدین شکل است:

دلار ÷ نرخ تبدیل = یورو

€166.66 = 1.20 ÷ $200

جان هم‌اکنون از سفر برگشته است، و او می‌خواهد یوروهایش را به دلار تبدیل کند. او در طی سفرش هرگز از 166.66 یوروی خود استفاده نکرد و حال می‌بیند که نرخ تبدیل به عدد 1.15 افت کرده است.

او 166.66 یورو را تبدیل می‌کند و در مقابل، 191.67 دلار به‌دست می‌آورد. علت اینکه او در طی سفر خود، بدون دست زدن به پول خود، مقدار دلار کمتری را نسبت به حالت اول دریافت کرد، افت ارزش دلار در مقابل یورو بوده است و این افت ارزش در زمانی که او در سفر بوده است رخ داده است. در این حالت، معادله به‌صورت عکس می‌شود:

تعداد یوروها × نرخ تبدیل = دلار

$191.67 = 1.15 * €166.66

هر چند باید در نظر داشته باشیم که همهٔ ارزها بدین صورت کار نمی‌کنند. برای مثال، ین ژاپن به نحوه‌ای متفاوت محاسبه می‌گردد. در این حالت، دلار در برابر ین ژاپن قرار می‌گیرد. معادلهٔ تبدیل در این حالت بدین شکل می‌باشد:

دلار × نرخ تبدیل = ین

حال در نظر بگیرید که شخصی به ژاپن سفر کرده است و می‌خواهد صد دلار خود را به ین ژاپن تبدیل کند، و نرخ تبدیل نیز برابر با عدد 110 می‌باشد. مسافر ما در این حالت 11000 ین ژاپن به‌دست می‌آورد. برای تبدیل کردن ین به دلار، او نیاز دارد تا همین میزان را تقسیم بر نرخ تبدیل کند. پس داریم:

100 دلار × 110 = 11000 ین ژاپن؛

11000 ین ژاپن ÷ 110 = 100 دلار.

به انتهای مقاله آموزشی نرخ تبدیل در صرافی ها رسیده‌ایم. اگر سوال یا ابهامی درباره نحوه نرخ تبدیل ارز ها دارید می‌توانید در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.

تیم تحریریه دیجی کوینر

این مقاله به کوشش هیئت تحریریه دیجی کوینر تولید شده است. تک تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در آگاه سازی فعالان حوزه رمز ارزها و بازارهای مالی داشته باشیم.

واحد پول کانادا چیست؟

یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی که در زمان مهاجرت به کانادا برای یک مهاجر اهمیت ویژه‌ای دارد ارزش پول کانادا و قیمت آن نسبت به پول کشوری است که در آن زندگی می‌کند.

قیمت دلار کانادا در مقایسه با دلار آمریکا تعیین می‌شود. تقریباً همیشه از دلار آمریکا پایین‌تر است اما باز هم بسته به مسائل مختلفی که ارزش پول کشورها را تحت تأثیر قرار می‌دهد کمی بالا یا پایین می‌شود.

در بهترین حالت یک دلار کانادا با یک دلار آمریکا برابر است و در بدترین حالت ممکن ارزش یک دلار کانادا 65 سنت آمریکا شود؛ که تقریباً با وضعیت اقتصادی فعلی کانادا غیر ممکن است.

قیمت پول کانادا را به راحتی می‌شود در صرافی یا سایت‌های آنلاین دید، اما آشنایی با تک تک اسکناس‌ها و سکه‌های کانادا برای کسی که قصد مهاجرت به کانادا را دارد به نوعی آشنایی با سمبل‌ها و افراد معروف و مهم کانادایی است.

برای مثال روی سکه لونی یا همان سکه یک دلاری تصویر لون دیده می‌شود که پرنده ملی کاناداست. پشت و روی هر کدام از اسکناس‌ها و سکه‌های کانادا تصویر خاصی چاپ شده که با کنار هم گذاشتن آن‌ها می‌توانید شخصیت‌های مهم و تأثیر گذار و نمادهای مهم کانادایی‌ها نرخ ارز شناور چیست؟ از 160 سال گذشته تا امروز را ببینید.

علاوه بر این متوجه می‌شوید که از سال 2013 که در کانادا دیگر یک سنتی تولید نمی‌شود، عملاً دیگر کسی از این سکه استفاده نمی‌کند. پس اگر در فروشگاهی رفتید و فروشنده یک سنتی‌های شما را قبول نکرد تعجب نکنید.

در حال حاضر 5 سنتی کمترین پولی است که در کانادا رد و بدل می‌شود.

واحد پول کانادا با چه چیزی اندازه گیری می‌شود؟

دلار کانادا از سال 1858 میلادی، یعنی زمانی که استان کانادا اولین سکه‌های رسمی کانادایی خود را جایگزین پوند کانادا کرد به عنوان پول رسمی رایج شد.

در آن زمان ارزش یک دلار کانادا را با استفاده از سیستم استاندارد طلا معادل 23.22 گرین طلا تعیین کردند.

سال 1871، دولت فدرال کانادا قانون واحد پولی را تصویب کرد و بر اساس آن ارزهای مختلف استان‌ها با یک دلار ملی کانادا جایگزین شد. تا قبل از آن هر استان تقریباً واحد پول مخصوص به خودش را داشت.

پول کانادا در 160 سالی که از تاریخ به وجود آمدن آن می‌گذرد، تاریخ پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است. در قرن نوزدهم با ماجراهایی که پشت سر گذاشت به عنوان واحد پول رسمی جای پوند را گرفت.

بعد از آن تغییرات و تحولات اقتصادی باعث شد تا کانادا از استاندارد طلا برای تعیین ارزش پول خود در دهه 1920 به سیستم برتون وودز تغییر کند.

در دهه 1940 نرخ ارز کانادا ثابت نگه داشته شد و در نهایت در دهه 70 میلادی به این نتیجه رسیدند که نرخ ارز را شناور کنند.

واحد پول کانادا یا دلار کانادا به اختصار با نماد ارزی CAD (Canadian Dollar) نشان داده می‌شود. یک دلار کانادا 100 سنت است و برای اینکه با دلار کانادا اشتباه گرفت نشود از $C برای نشان داد استفاده می‌کنند.

درست مثل بیشتر کشورهای پیشرفته، کانادا یک بانک ملی دارد که به اسم بانک کانادا (BOC) شناخته می‌شود و قدرت چاپ و خرید ارز برای کنترل ارزش پول به عهده این بانک است.

از نظر صندوق بین المللی پول، دلار کانادا به دلیل ثبات و قابلیت اطمینان حتی در مواقعی که به دلایل مختلف وضعیت اقتصادی در کل دنیا به هم می‌ریزد یکی از هفت ارز ذخیره شده در جهان است.

همین ثبات اقتصادی یکی از دلایل اصلی تبدیل شدن کانادا به یکی از اصلی‌ترین کشورهای مورد علاقه مهاجران تبدیل شود.

سیاست پولی کانادا

کانادا در سال 2021 به عنوان دهمین اقتصاد بزرگ دنیا شناخته شد. سیاست پولی این کشور کاملاً مستقل عمل می‌کند و بانک مرکزی کانادا که به بانک کانادا معروف است وظیفه نظارت و پیگیری این سیاست را به عهده دارد.

سیاست اصلی بانک کانادا در مورد پول این کشور حفظ ارزش پول کانادا و جلوگیری از بالا رفتن تورم است. همین سیاست باعث ایجاد ثبات قابل توجهی در اقتصاد کانادا شده و این کشور را به یکی از کشورهای مورد علاقه مهاجران و سرمایه گذاران خارجی تبدیل کرده است.

بانک کانادا (BOC) در سال 1935 تأسیس شد و دفتر مرکزی آن در اتاوا، پایتخت کانادا قرار دارد.

سیاست پولی کانادا و ارزش دلار کانادا به شدت تحت تأثیر قیمت کالاهای جهانی است. منابع طبیعی بخش مهمی از اقتصاد کانادا هستند و همین موضوع باعث شده تا واحد پول کانادا با توجه به قیمت کالاهای جهانی متغیر است.

انواع سکه‌های کانادا

سکه‌های کانادایی را ضرابخانه سلطنتی کانادا تولید می‌کند، که در بین مجموعه داران سکه به عنوان یکی از بهترین و خلاق‌ترین تولیدکنندگان سکه در جهان شناخته می‌شود.

علاوه بر سکه‌های استاندارد رایج که در ادامه تک تک آنها بررسی شده‌اند، این ضرابخانه سکه‌های ویژه هم تولید می‌کند. این سکه‌ها شامل سکه‌های گران قیمت از جنس طلای خالص، نقره و پلاتین و غیره است که بعضی از آنها برای مناسب‌های مختلف به اصطلاح ضرب می‌شود.

لونی (یک دلار)

لونی (Loonie) یک سکه بزرگ از جنس نیکل و طلایی رنگ است. قبلاً اسکناس یک دلاری هم چاپ می‌شد، اما در دهه 1980 کم کم از بین رفت.

روی این سکه عکس یک لون، پرنده ملی کانادا، چاپ شده و به همین دلیل به آن لونی گفته می‌شود.

تونی (دو دلار)

ظاهر سکه تونی (Toonie یا Twoonie) با بقیه سکه‌ها فرق دارد و از دو رنگ مختلف فلز ساخته شده است.

تونی در اواسط دهه 90 جایگزین اسکناس دو دلاری قدیمی شد. تصویر روی سکه تونی یک خرس قطبی است.

کوآرتر (25 سنت)

به سکه نقره‌ای رنگ 25 سنتی به دلیل اینکه یک چهارم دلار است کوآرتر (Quarter) گفته می‌شود.

روی این سکه تصویر کاریبو، همان گوزن شمالی معروف که سورتمه بابا نوئول به آن بسته می‌شود حک شده است.

دائم (10 سنت)

به سکه 10 سنتی در کانادا دائم (Dime) می گویند. دائم کوچکترین سکه کانادایی است. روی آن نقش یک قایق بادبانی مشهور کانادایی به اسم Bluenose حک شده که تقریباً 20 سال سریع‌ترین کشتی مسابقه‌ای در جهان بود.

نیکل (پنج سنت)

نیکل (Nickel) همان سکه 5 سنتی است و از لحاظ اندازه بزرگترین سکه در کاناداست. قبلاً از پنج قطعه نیکل برای ساختن آن استفاده می‌شد و به همین دلیل به آن پنج سنتی می‌گفتند. جنس این سکه امروز از فولاد ساخته می‌شود.

پنی (یک سنت)

پنی از فولاد با روکش مس ساخته می‌شود و روی آن یک برگ افرا، نماد رایج کانادا، حک شده است.

سال 2013 دولت کانادا رسماً ساخت سکه‌های پنی را متوقف کرد و در حال حاضر در حال حذف همه آنها است. شرکت‌های بزرگ و شرکت‌های زنجیره‌ای ر کانادا دیگر از شما یک سنتی نمی‌گیرند و به جای آن باید از پنج سنتی استفاده کنید.

پس زمانی که در کانادا خرید می‌کنید حواستان باشد مابقی پولتان را سکه یک سنتی ندهند چون عملاً هیچ جا آن را از شما بر نمی‌دارند.

سمبل‌های اسکناس‌های کانادا

پول‌های کاغذی کانادا یا همان اسکناس یا دلار کانادا، برای اسکناس‌هایی که از لحاظ قیمتی ارزش بیشتری دارند استفاده می‌شود.

در حال حاضر جنس دلار کانادا با استفاده از پلیمر چاپ می‌شود که نوعی پلاستیک نازک است و به راحتی می‌شود آن را تا کرد.

البته هنوز از اسکناس‌های قدیمی که سال 2001 تا 2011 تولید می‌شد و به سری صفر معروف هستند در کانادا استفاده می‌شود، اما کمک کم در حال از بین رفتن است.

طرح اسکناس‌های کانادایی معمولاً هر 10 سال یکبار تغییر می‌کند.

اسکناس 5 دلاری

کوچک‌ترین اسکناس کانادا، 5 دلاری و آبی رنگ است و چهره ویلفرد لورییر، یکی از نخست وزیران سابق (1919-1941) و اولین فرانسوی – کانادایی که کانادا را رهبری کرد روی آن چاپ شده است.

در پشت اسکناس 5 دلاری (همانطور که در تصویر می‌بینید) تصویر Canadarm، بازوی رباتیک که در کانادا طراحی و در مأموریت‌های ناسا بین سالهای 1981 تا 2011 مورد استفاده قرار گرفت را چاپ کرده‌اند.

اسکناس 10 دلاری

روی اسکناس بنفش 10 دلاری چهره جان مکدونالد (1815-1891)، اولین نخست وزیر کانادا و بنیانگذار این کشور چاپ شده است.

در پشت اسکناس برای ادای احترام به راه آهن بین المللی کانادا که از شاخص‌ترین دستاوردهای مکدونالد است و تصویری از The Canadian، که سرویس قطار ونکوور به تورنتو است چاپ شده است.

اسکناس 20 دلاری

اسکناس 20 دلاری کانادا یک پرتره سبز رنگ و قدیمی از پادشاه کانادا، ملکه الیزابت دوم (متولد 1926) است. تصویر ملکه قبلاً روی اسکناس‌های 1 و 2 دلاری هم چاپ می‌شد.

البته این به زمانی مربوط می‌شود که 1 و 2 دلاری کانادا به شکل اسکناس چاپ می‌شد و هنوز سکه‌ای نبود.

پشت اسکناس 20 دلاری یادبود ملی نبرد ویمی‌ریج چاپ شده که در واقع عکس بنای یادبود در فرانسه است که به افتخار بیش از 3000 کانادایی که در نبرد ویمی ریج (1917) کشته شدند و باعث پیروزی قاطع متحدان در جنگ جهانی اول (1914-1918) شدند ساخته شده است.

اسکناس 50 دلاری

روی اسکناس قرمز 50 دلاری کانادا، عکس ویلیام لیون مکنزی کینگ (1874-1950)، نخست وزیر کانادا در طول جنگ جهانی دوم است.

تصویر پشت اسکناس 50 دلاری کانادا، یک کشتی یخ شکن مدرن است که برای کمک به گارد ساحلی کانادا برای انجام کارهای تحقیقاتی و اکتشافی در قطب شمال کانادا استفاده می‌شود.

اسکناس 100 دلاری

اسکناس 100 دلاری کانادا را با چهره روبرت بوردن (1937-1854) می‌شناسند که در جنگ جهانی اول (1914-1918) نخست وزیر کانادا بود.

در قسمت پشت اسکناس 100 دلاری، برای ادای احترام به تحقیقات علمی کانادایی‌ها تصویر چند کشف علمی از جمله انسولین دیده می‌شود.

این روزها بیشتر مغازه‌های کانادا اسکناس 100 دلاری را از شما قبول نمی‌کنند. علت این کار حعل اسکانس های درشت در کاناداست.

جعل اسکناس‌های به اصطلاح درشت در کانادا چند سالی است که به یک معضل تبدیل شده تا جایی که سال 2000 چاپ اسکناس 1000 دلاری متوقف شد.

بانک مرکزی کانادا برای مبارزه با جعل اسکناس، سری جدیدی از اسکناس‌ها را با جنس پلیمر منتشر و چاپ اسکناس کاغذی را متوقف کرد.

اسکناس‌های با جنس پلیمر، هفتمین سری تغییر در جنس دلار کانادا است.

همانطور که در بالا اشاره شد، اسکناس‌های جدید کاملاً از پلیمر ساخته می‌شود که در واقع یک ماده پلاستیکی با ویژگی‌های امنیتی خاص است و کار جعل آن را بسیار مشکل می‌کند.

این سری برای اولین بار در ژوئن 2011 معرفی شد و اسکناس 100 دلاری اولین اسکناس از این جنس بود که در همان سال به گردش درآمد.

از جمله ویژگی‌های امنیتی این جنس اسکناس جوهر خاص، تصاویر مخفی، تصاویر فلزی و غیره است که هر کسی نمی‌تواند آن را به راحتی جعل کند.

حرف آخر

واحد پول کانادا به عنوان دهمین اقتصاد قدرتمند دنیا تاریخ 160 ساله دارد. از سال 1858 که دلار کانادا رسماً جایگزین پوند شد تا امروز انواع مختلفی سکه و اسکانس در کانادا چاپ شده است.

پشت و روی هر کدام از این سکه‌ها و اسکناس‌ها تصویری از شخصیت‌ها یا سمبل‌های معروف کانادا چاپ شده است که با کنار هم قرار دادن آنها بخشی از تاریخ کشور کانادا را مرور می‌کنید.

از نظر صندوق بین المللی پول، دلار کانادا به دلیل ثبات حتی در مواقعی که به دلایل مختلف وضعیت اقتصادی در کل دنیا به هم می‌ریزد یکی از هفت ارز ذخیره شده در جهان است.

ثبات اقتصادی کشور کانادا به دلیل سیاست‌های پولی این کشور، اقتصاد کانادا را به یکی از با ثبات‌ترین اقتصادهای دنیا تبدیل کرده است.

از طرفی ثبات اقتصادی باعث بالا رفتن کیفیت زندگی و سایر جنبه‌های زندگی در کانادا شده و این کشور را به یکی از بهترین کشورها برای مهاجرت، سرمایه گذاری، تحصیل و زندگی تبدیل کرده است.