جزئیات خبر
آموزش تحلیل بنیادی و تکنیکال از آموزشهایی هستند که هر سرمایهگذاری در بدو ورود به بازار سرمایه باید آن را بیاموزد و در معاملات خود استفاده کند. تحلیل بنیادی بر مبنای صورتهای مالی شرکتها است. یک تحلیلگر بنیادی با استفاده از متغیرهایی مانند فروش شرکت، بهای تمامشده کالای فروش رفته و … سود تحلیلی هر سهم را برآورد می¬کند و با استفاده از آن اقدام به ارزشگذاری سهم با استفاده از روش P/E و یا دیگر روشها، می¬نماید. پسازآن سرمایهگذار ارزش ذاتی سهم را با ارزش بازاری آن مقایسه میکند. درصورتیکه ارزش ذاتی سهم بالاتر از قیمت بازار باشد، شخص اقدام به خرید سهم و درصورتیکه ارزش ذاتی پایینتر از بازار باشد؛ در صورت داشتن سهم، اقدام به فروش آن میکند.
در این مطلب به محاسبه سود شرکت با روش TTM میپردازیم. با ما همراه باشید.
سود هر سهم یا EPS چیست؟
EPS مخفف عبارت Earning Per Share، به معنی سود به ازای هر سهم است. اگر شرکتها در پایان هرسال مالی، درآمد کل را بر تعداد کل سهام شرکت تقسیم کنند، سود هر سهم یا EPS به دست میآید. بهطور سادهتر، EPS یک شرکت میزان سودی است که شرکت به ازای هر سهم به دست میآورد. EPS یکی از موضوعات بسیار مهمی است که بهصورت مستقیم و غیرمستقیم بر قیمت سهام شرکتها در بازار بورس تأثیر میگذارد. برای مثال فرض کنید که شرکتی در پایان سال مالی خود، ۱.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال درآمد داشته باشد و تعداد سهام شرکت نیز ۱ میلیون باشد. EPS شرکت برابر است با ۱،۰۰۰ ریال: ۱،۰۰۰ = ۱،۰۰۰،۰۰۰ ÷ ۱،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰.
به سودی که شرکت پس از یک سال مالی کسب میکند، EPS محقق شده نیز میگویند.
نسبت P/E چیست؟
بهاحتمال زیاد، نام نسبت P/E را شنیدهاید. زمانی که بحث ارزشگذاری سهام پیش میآید، نسبت قیمت به سود هر سهم (پی بر ای) از قدیمیترین و پراستفادهترین معیارهاست. P/E خلاصهشده نسبت قیمت سهم (P مخفف Price) به سود هرسهم (EPS مخفف Earning Per Share) است. همانطور که از نام آن مشخص است برای محاسبه P/E، قیمت فعلی سهم را بر درآمد هر سهم (EPS) تقسیم میکنیم:
اغلب محاسبه نسبت P/E بر اساس سود محقق شدهای است که در آخرین گزارش سالیانه ذکر میشود. گاهی مقدار EPS موجود در فرمول P/E را EPS تقریبی و پیشبینیشده سال آینده در نظر میگیریم که به “پیشبینی درآمد هرسهم سال مالی” آینده نیز مشهور است. همچنین ممکن است برخی بر اساس EPS دو فصل گذشته (۶ ماه گذشته)، EPS آینده را تخمین بزنند و P/E را با این مقدار محاسبه نمایند. اختلاف چندانی بین این متغیرها وجود ندارد؛ اما مهم است بدانید درصورتیکه در پیشبینی EPS ماههای آینده از EPS ماههای قبل استفاده کنیم، الزاماً تخمینها دقیق و کامل نیست. در شرکتهایی که سود ده نیستند و EPS منفی دارند، وضعیتی چالشبرانگیز برای محاسبه P/E به وجود میآید و نظرات مختلفی در این زمینه وجود دارد.
برخی بر این باورند که باید P/E را منفی حساب کرد و برخی اعتقاد دارند باید P/E صفر به سهم داده شود، درحالیکه بسیاری از افراد دیگر، اینطور محاسبه میکنند که P/E اصلاً برای این سهم وجود ندارد. متوسط P/E کل بازار بورس نیز قابلمحاسبه است که در کشورهایی مانند آمریکا بین ۱۵-۲۵ در نوسان است؛ ولی این مقدار در بورس ایران بسیار کمتر و معمولاً بین ۱۰-۴ است. نوسانات موجود در P/ E بهطور قابلملاحظهای به وضعیت اقتصادی نظیر تورم بستگی دارد. از طرفی نسبت P/E بین صنایع و حتی شرکتها میتواند اختلاف زیادی داشته باشد.
بنابراین نسبت P/E نیز بهعنوان یکی دیگر از متغیرهای اثرگذار در بازار بورس مطرح است.
TTM مخفف عبارت Trailing Twelve Months به معنی دوازده ماه گذشته است. در این روش سهامداران و تحلیلگران میتوانند بر اساس EPS دوازده ماه گذشته (۴ دوره ۳ ماهه) به ارزیابی یک شرکت بپردازند. طبق الزامات سازمان بورس و اوراق بهادار، شرکتها باید صورتهای مالی سهماهه خود را منتشر کنند؛ بنابراین سود هر سهم در دورههای سهماهه، در دسترس سرمایهگذاران خواهد بود.
مزیت روش TTM این است که قیمت سهم بر اساس قیمت واقعی آن تعیین میشود. درواقع ارزشگذاری سهم توسط سود پیشبینیشده شرکت انجام نمیشود و سرمایهگذاران با استفاده از اطلاعات واقعی میتوانند عملکرد شرکت را ارزیابی کنند و نتایج بهتری به دست آورند.
بنابراین برای درک سادهتر میتوان گفت EPS یک سهم بر اساس سود خالص ۱۲ ماه گذشته محاسبه میشود. درصورتیکه در پایان سال مالی یک شرکت گزارش تفسیری آن را بررسی کنیم، سود (زیان) خالص کل در پایان آن سال تقسیمبر تعداد کل سهام شرکت، EPS سهم میشود؛ اما درصورتیکه در میان سال مالی باشیم با توجه به آخرین گزارش ارائهشده توسط شرکت میتوان EPS را به دست آورد. برای مثال، اکنونکه در نیمه دوم سال ۱۳۹۸ هستیم، EPS یک شرکت برابر با مجموع سود (زیان) خالص ۶ ماهه اول امسال بهاضافه ۶ ماهه سال گذشته تقسیمبر تعداد کل سهام شرکت است.
برای نمونه اطلاعات زیر را درباره سهمی خاص در نظر بگیرید.
سود خالص به ازای هر سهم در پایان سال مالی ۱۳۹۷: ۶،۰۰۰ ریال
سود خالص به ازای هر سهم در ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۷: ۴،۰۰۰ ریال
سود خالص به ازای هر سهم در ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۸: ۳،۰۰۰ ریال
سود خالص به ازای هر سهم در ۶ ماهه دوم سال ۱۳۹۷: ریال ۲،۰۰۰ = ۴،۰۰۰ – ۶،۰۰۰
۵،۰۰۰ = ۳،۰۰۰ + ۲،۰۰۰
سخن آخر
مزیت استفاده از TTM این است که قیمت سهم بر اساس سود واقعی آن تعیین میشود و ارزشگذاری سهم صرفاً بهوسیله سود پیشبینیشده شرکت توسط سرمایهگذاران انجام نمی¬گردد؛ چراکه ممکن است شرکت در گزارشهای پیشبینی سود خود برآورد درستی از سود انجام ندهد و همین امر موجب اشتباه سرمایهگذاران شود. حال با استفاده از روش TTM سرمایهگذاران با استفاده از اطلاعات واقعی در بازار معامله میکنند و به نتایج بهتری در معاملات خود خواهند رسید؛ بنابراین نکته مهم در ارزشگذاری سهم با استفاده از نسبت P/E به دست آوردن سود تحلیلی شرکتها است که سرمایهگذاران قادر هستند با آموزش تحلیل بنیادی، توانایی برآورد سود هر سهم را در بازار به دست آورند.
منظور از EPS و DPS چیست و چه کاربردی دارند؟
سود هر سهم (EPS) یکی از مهم ترین ملاک ها برای تعیین قیمت سهم و در نتیجه انتخاب آن است. در محاسبه نسبت P/E نیز می توان نقش برجسته EPS را مشاهده کرد. P/E نسبتی است که برای ارزش گذاری یک سهم از سود آن کمک گرفته و چشم اندازی برای رشد سهم در آینده بدست می دهد. در واقع P/E بیان می کند که هر سرمایه گذار به ازای یک ریال سودی که دریافت می کند، حاضر است چند ریال هزینه کند یا در تفسیری دیگر P/E تعداد سال هایی است که طول می کشد تا سرمایه فرد از طریق بازدهی هایی که کسب کرده، برگردد. بدین ترتیب با توجه به جایگاهی که EPS و DPS در تحلیل یک سهم دارد، مفهوم، انواع و تفاوت آنها را در این مقاله بررسی می کنیم.
سود هر سهم یا EPS چیست؟
EPS مخفف عبارت Earning Per Share و به معنای سود هر سهم است. هر شرکت ملزم به تهیه لیستی از درآمد ها و هزینه های خود می باشد که به این لیست صورت سود و زیان گفته می شود و باید به صورت فصلی ارائه شود. فرمول EPS به این شکل است که اگر در این لیست، هزینه ها و مالیات را از درآمد شرکت کسر کنیم، سود خالص بدست می آید. حال اگر این سود را بر تعداد کل سهام شرکت تقسیم کنیم، مقدار سود به ازای هر سهم یا همان EPS را خواهیم داشت.
برای درک بهتر مفهوم EPS به مثال زیر توجه کنید.
این تصویر بخشی از صورت سود و زیان یک شرکت است. همانطور که مشاهده می کنید، سود (زیان) خالص این شرکت 29,164,694 ریال است. با توجه به این که این شرکت در مجموع 14,252 سهم دارد، داریم:
بنابراین سود هر سهم یا EPS همانطور که در تصویر آمده است، برابر با 2046 ریال می باشد.
سود یا EPS پیش بینی شده چیست؟
تا چند سال قبل، شرکت ها موظف بودند در گزارشی که در ابتدای سال مالی به سازمان بورس ارائه می کنند، یک پیش بینی برای سود هر سهم بر اساس عملکرد خود در سال گذشته نیز ارائه دهند که به آن EPS پیش بینی شده می گویند.
همانطور که از کلمه پیش بینی مشخص است، این EPS عددی است که بر اساس روش های شبیه سازی عملکرد شرکت در سال های گذشته بدست آمده است. پس هیچ قطعیتی برای آن وجود ندارد و ممکن است مقدار EPS که در پایان سال مالی بدست می آید بیشتر، برابر و یا کمتر از EPS پیش بینی شده باشد.
به دلیل این که برخی از شرکت ها گاهی EPS پیش بینی شده را غیر واقعی برآورد می کردند و این امر باعث گمراهی تحلیلگران می شد، اکنون چند سالی است که سازمان بورس شرکت ها را از ارائه سود پیش بینی شده برحذر داشته است.
سود یا EPS تعدیل شده چیست؟
همانطور که گفته شد، صورت های مالی شرکت ها باید به صورت دوره ای ارائه شوند. مقدار EPS در یکی از این صورت ها بنام صورت سود و زیان گزارش می شود. در هر دوره با توجه به شرایط اقتصادی، سیاسی و قوانین و مقررات، ممکن است سود محقق شده شرکت ها در فصول مختلف دستخوش تغییراتی شود. به سود هر سهم که در هر دوره از سال مالی بر اساس تغییرات جدید بدست می آید، EPS تعدیل شده می گویند.
در اینجا با توجه به این که شرکت یک یا چند فصل از سال مالی خود را پشت سر گذاشته است، بخشی از داده هایی که برای محاسبه EPS تعدیل شده استفاده می شود، هم اکنون در دسترس هستند. پس می توان از داده های واقعی و داده های برآورد شده در کنار هم استفاده کرد.
هر چه به انتهای سال مالی شرکت نزدیک تر شویم، مقدار EPS تعدیل شده به سود تحقق یافته هر سهم نزدیک تر خواهد شد زیرا داده های واقعی بیشتری از عملکرد شرکت در دسترس است و برآورد EPS آسان تر خواهد بود.
سود یا EPS تحقق یافته چیست؟
اکنون فرض کنید سال مالی شرکت به پایان رسیده است. در این زمان مدیران و حسابداران شرکت به بررسی آنچه در این سال رخ داده، می پردازند و پس از محاسبه درآمد و هزینه های شرکت، مقدار واقعی سود هر سهم را بدست می آورند. این سود همان EPS تحقق یافته است. در نسبت P/E معمولا از EPS تحقق یافته استفاده می شود.
EPS می تواند بر قیمت سهام شرکت تاثیر بگذارد به همین دلیل همیشه مورد توجه سرمایه گذاران بوده است و با بررسی آن می توانند مبنای درستی برای قیمت سهام شرکت بدست آورند. لازم به ذکر است که چون EPS تحقق یافته در پایان سال مالی شرکت بدست می آید، اثر آن قبلا در قیمت سهام لحاظ شده است.
EPS را از کجا پیدا فرمول محاسبه EPS در بورس فرمول محاسبه EPS در بورس کنیم؟
میدانیم خلاصهی عملکرد شرکتها در متغیر EPS بازتاب مییابد و سهامداران برای مشاهده EPS مربوط به شرکتها، ناچار هستند که به سامانه کدال رجوع نموده و چه بسا میان خِیل عظیمی از صفحات و گزارشها سردرگم میشوند. در همینخصوص، شما میتوانید با نصب نسخۀ جدید اپ سیگنال EPS تمامی شرکتها را داشته باشید.
ما EPS تمامی شرکت ها را به شکل جداگانه و برای هر فصل محاسبه نمودهایم و همان را در مقایسه با دورههای مشابه سال گذشته نیز به تصویر کشیدهایم تا امکان مقایسه عملکرد شرکت به نسبت تاریخچه آن نیز مهیا باشد.
همهی این موارد را صرفا در یک نمودار و به طور خلاصه میتوانید از نرمافزار سیگنال به راحتی مشاهده نمائید. برای اینکار، کافی است نماد مورد نظر خود را در سیگنال جستجو نموده و در صفحهی مربوطه روی سربرگ «شاخصها» کلیک نمائید تا نمودار مزبور به نمایش گذاشته شود.
به عنوان مثال نمودار مربوطه به EPS نماد فولاد در نرمافزار به شکل زیر است:
علاوه بر این، EPS هر شرکت فرمول محاسبه EPS در بورس در صورت سود و زیاد آن نیز نمایش داده می شود. صورت های مالی شرکت ها را می توانید در سایت codal.ir پیدا کنید. در تصویر زیر بخشی از صورت مالی یک شرکت که شامل EPS است، نشان داده شده است.
سود هر سهم در مدل TTM
همانطور که گفته شد از دی ماه سال 96 به بعد مصوبهای در سازمان بورس به تصویب رسید که طبق آن شرکتها مجاز به انتشار گزارشهای پیشبینی عملکرد خود نبودند و هرگونه آثار مالی احتمالی در عملیات شرکت را مجبور بودند در گزارش جداگانهای تحت عنوان گزارش تفسیری مدیریت و یا در قالب شفافسازی ارائه کنند.
بنابراین برای گزارش EPS در سایت TSETMC از روش دیگری به نام TTM که مخفف کلمه Trailing Twelve Months است، استفاده میشود. اما منظور از EPS به روش TTM چیست؟ بر طبق الزامات سازمان بورس، شرکتهای بورسی ملزم هستند تا در هر دوره سه ماهه صورتهای مالی خود را گزارش نمایند.
برای درک بهتر این روش فرض کنید شرکتی در سال 98، 70 میلیون تومان سود ساخته است و سود سه ماه اول سال 98 این شرکت 20 میلیون تومان بوده است، حالا فرض کنید بعد از گذشت سه ماه از سال 99 این شرکت 30 میلیون تومان سود بسازد این 30 میلیون تومان جایگزین سود برآورده شده در سه ماه اول سال 98 (یعنی همان 20 میلیون تومان میگردد) و مجموع سود سه ماه اول سال 99 (30 میلیون تومان) به اضافه 9 ماه آخر سال 98 (50 میلیون تومان که از کسر کردن سود سه ماه اول 98 از کل سود سال 98 بدست آمده) که میشود عدد 80 میلیون تومان برابر با سود 12 ماهه آن شرکت تا سومین ماه سال 99 است. بعد از تقسیم این عدد بر تعداد سهام شرکت EPS بدست میآید که به این روش محاسبه سود TTM گفته میشود.
EPS منتشر شده در سایت TSETMC، با استفاده از این روش محاسبه میشود.
DPS یا سود نقدی چیست؟
DPS مخفف عبارت Dividend Per Share است و به آن بخشی از EPS گفته می شود که بین سهام داران توزیع می شود. DPS در واقع زیر مجموعه ای از EPS است و معمولا مقدار آن از EPS کمتر است. مقدار دقیق DPS در مجمع عادی سالیانه شرکت مشخص می شود.
با توجه به سیاست های شرکت، مقدار DPS در شرکت های مختلف متفاوت است. ممکن است شرکتی بخش عمده ای از EPS خود را بین سهام داران توزیع کند اما شرکت دیگری DPS کمی به سهامداران تخصیص دهد و عمده EPS خود را در قالب سود انباشته برای پروژه های پیش رو مانند طرح های توسعه یا سرمایه گذاری و غیره صرف کند.
اما وجه مشترک تمام شرکت ها در توزیع DPS این است که معمولا هیچ شرکتی تمام EPS خود را بین سهام داران توزیع نمی کند و مقداری از آن را برای نیاز های پیش بینی نشده خود در آینده نگه می دارد. گاهی اوقات شرکت علاوه بر DPS سال مالی جاری، بخشی از سود انباشته سال گذشته را نیز بین سهامداران توزیع می کند. در اینجا ممکن است مقدار DPS از EPS بیشتر شود. شاید دریافت سود بیشتر برای سهامدار جذاب بنظر برسد اما باید توجه داشت که دریافت DPS بالاتر در این حالت معمولا نشانه خوبی نیست. زیرا سود انباشته ای که از سال گذشته توزیع می شود همان سودی است که برای انجام پروژه ای نزد شرکت باقی مانده است. پس این مورد می تواند نشانه ای از بی نظمی در برنامه های شرکت باشد.
DPS چگونه به دست سهام داران می رسد؟
هر شرکت شرایط و زمان دریافت DPS خود را در اطلاعیه ای منتشر می کند و سهامداران موظفند در مهلت تعیین شده نسبت به دریافت سود نقدی سهام خود اقدام کنند.
این اطلاعیه ها را می توانید در قالب “گزارش پرداخت سود” در سایت codal.ir مشاهده کنید. همچنین تمام اطلاعیه های مربوط به نماد های خود را می توانید در درگاه ذینفعان بازار سرمایه نیز مشاهده کنید. برای آشنایی با این درگاه مقاله «سامانه سجام چیست و ثبت نام در سجام چه مزایایی دارد؟» را در سایت سیگنال مطالعه کنید.
در شکل زیر یک نمونه از گزارش پرداخت سود را مشاهده می کنید.
سوالات متداول
به تمام سهام دارانی که در روز برگزاری مجمع مالک بخشی از سهام شرکت هستند، DPS تعلق می گیرد.
اگر سهامدار پس از برگزاری مجمع سهام را بفروشد اما هنوز DPS را دریافت نکرده باشد، آیا باز هم سود متعلق به اوست؟
بله، تنها ملاک دریافت سود این است که سهامدار در روز مجمع، مالک سهام شرکت باشد. حتی اگر سهام دار مذکور یک روز قبل از برگزاری مجمع سهام را خریده باشد و یک روز پس از برگزاری مجمع سهام را بفروشد.
بر اساس قوانین، شرکت ها موظفند حداکثر تا 8 ماه پس از مشخص شدن مقدار DPS، آن را دراختیار سهامداران قرار دهند. اما باز هم این زمان می تواند بر اساس سیاست های شرکت متغیر باشد. برای آشنایی بیشتر با این زمان بهتر است عملکرد شرکت در گذشته بررسی شود.
مدل TTM چیست و چگونه سود شرکت با آن محاسبه میشود؟
معاملهگرانی که از تحلیل بنیادی (فاندامنتال) برای پیشبینی اوضاع بازار استفاده میکنند، در پی یافتن ارزش ذاتی سهام هستند تا براساس آن بتوانند برای خرید یا فروش یک سهام خاص در بورس، تصمیم بگیرند. اما پی بردن به این ارزش ذاتی در آموزش مقدماتی بورس و آموزشهای پیشرفته، با روشهای گوناگونی انجام میشود. یکی از رایجترین مدلهای بررسی سود شرکتها در بورس تهران، مدل TTM است که در اینجا به بررسی این روش خواهیم پرداخت. اما برای درک این مدل، در هر آموزش بورس باید ابتدا با مفاهمی چون EPS و P/E آشنا شویم. اگر شما هم در مورد این مدل کنجکاو هستید و میخواهید عملکرد شرکتهای موردنظر خود را به کمک آن بررسی کنید، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
سود هر سهم یا «EPS» در بورس چیست؟
ایپیاِس یا EPS مخفف عبارت «Earnings Per Share» به معنی «درآمد هر سهم» است. در واقع وقتی سود خالص یک شرکت، پس از کسر مالیات در پایان سال مالی را بررسی کنیم، به EPS آن شرکت دست یافتهایم!
مقدار درآمد هر سهم یا EPS شرکتها براساس فرمول زیر محاسبه میشود:
سود کل ÷ تعداد سهام = سود هر سهم (EPS)
برای مثال، اگر یک شرکت توانسته باشد در انتهای سال، ۵۰۰ میلیون تومان سود ایجاد کند و تعداد کل سهام آن شرکت برابر با ۲۰ میلیون سهم باشد، مقدار EPS آن شرکت برابر با معادلهی زیر خواهد بود:
۲۵ = ۲۰/۰۰۰/۰۰۰ ÷ ۵۰۰/۰۰۰/۰۰۰
یعنی این شرکت در طول یکسال توانسته است در برابر هر یک سهم خود، ۲۵ تومان سود ایجاد کند! البته مقدار سود و تعداد سهام شرکتها میتواند بیشتر یا کمتر از این مقدار باشد. بهرحال برای محاسبه EPS، باید سود سهام بر تعداد سهام تقسیم شود که در محاسبه سود شرکتهای مختلف، اعداد متفاوتی را نیز شاهد خواهیم بود. محاسبه دقیق اعداد بزرگتر در آموزش ۰ تا ۱۰۰ بورس انجام میگیرد.
نبست قیمت به درآمد یا «P/E» در بورس چیست؟
نسبت پی بر ای یا «P/E» مخفف عبارت «Price/Earnings» به معنی «نسبت قیمت به درآمد» سهام در بورس است. معاملهگران از این نسبت برای محاسبه ارزش ذاتی سهام استفاده میکنند. این روش به عنوان یک شیوه رایج برای محاسبه ارزش سهام در جهان قرار گرفته و طبیعتاً تحلیلگران ما در بورس تهران نیز از همین نسبت برای برآورد دقیق ارزش ذاتی سهام، بهره میگیرند.
تقسیم قیمت جاری هر سهم بر سود آن سهم، چنین نسبتی را ایجاد میکند که اصطلاحاً به آن «قیمت تابلوی سهم» نیز گفته میشود.
برای محاسبه ارزش ذاتی سهام به کمک دو مفهوم EPS و P/E فرمول زیر ایجاد میشود:
ارزش ذاتی سهام = «EPS» سود هر سهم × «P/E» قیمت بر درآمد
محاسبه سود شرکتها از طریق مدل TTM
قبلاً شرکتهای بورسی، یک ماه مانده به شروع سال مالی جدید، پیشبینیهای خود برای عملکردشان را بهصورت عمومی منتشر میکردند. در واقع این سازمان بورس و اوراق بهادار کشور بود که چنین الزامی را برای شرکتها ایجاد کرده بود. تحلیلگران به کمک این پیشبینیها، به راحتی میتوانستند سود و زیانها را محاسبه کنند. بنابراین سودهای پیشبینی شدهی هر شرکت، مبنای محاسبه سود هر سهم یا EPS قرار میگرفت. اما به دلیل اینکه گزارشها دچار تغییر شده و نمادهای بورسی هم در پی این تغییرات متوقف و سپس بدون محدودیت نوسان بازگشایی میشدند، تحلیلگران و افراد معاملهکننده در بازار بورس، با سردرگمیهای بسیاری روبهرو بودند.
همین موضوع سبب شد تا از اواخر سال ۱۳۹۶، سازمان بورس و اوراق بهادار کشور، ارائه گزارشات پیشبینی شرکتها را ممنوع اعلام کند. از آن پس چون هیچ مبنایی برای محاسبه EPS یا سود هر سهم در دست تحلیلگران قرار نمیگرفت، برای محاسبه این امر از روش دیگری تحت عنوان «مدل TTM» استفاده میکنند.
مدل TTM چیست؟
مدل تیتیاِم یا TTM مخفف عبارت «Trailing Twelve Months» به معنی «دوازده ماهه گذشته» است. در حال حاضر شرکتهای بورس موظف هستند تا عملکردهای سه ماهه خود را در صورتهای مالی گزارش کنند که در ۴ دوره قابل محاسبه هستند.
در نتیجه تحلیلگران و معاملهکنندههای بازار بورس به سود سه ماه گذشته هر سهم دسترسی دارند (این اطلاعات در سایت TSETMC منتشر میشود). بنابراین در مدل TTM، میتوان چهار دوره سه ماهه شرکتها را که جمعاً ۱۲ ماه میشود، مورد بررسی قرار داده و براساس EPS این چهار دوره سه ماهه، سود سالیانه شرکتها را ارزیابی کرد. اطلاعات محاسبه نسبتهای «P/E» نیز در گزارش شرکتها موجود است و میتوان ارزش ذاتی سهام را به کمک فرمولهای نامبرده در قسمت قبل، مورد محاسبه و بررسی قرار داد.
ممکن است ارزیابی با مدل TTM به نسبت روش قبل (گزارشات پیشبینی) کمی زمانبرتر باشد، اما اطلاعات آن واقعی است و تحلیلگران با ارزیابی نتایج حقیقی شرکتها به ارزش ذاتی سهامشان پی میبرند، این در حالی است که در روش قبل، همه چیز براساس پیشبینیها انجام میشد و اطلاعات واقعی در دست نبود!
مدل TTM برای چه نوع شرکتهایی کارایی ندارد؟
مدل TTM برای شرکتهایی که نوسان زیادی را در مسیر سوددهی خود طی میکنند، کاربرد ندارد؛ در واقع این روش برای تمام شرکتهایی که با دگرگونیهای بسیاری در روند ایجاد سود و سایر فعالیتهای خود روبهرو میشوند، بی فایده است!
برای مثال، برخی از نمادهای گروه خودرو در بورس تهران که در برخی از دورههای سه ماهه خود، سود خوبی ایجاد کرده و در سه ماهه بعدی زیان میدهند، با مدل TTM بررسی نمیشود. در واقع در این روش، چهار دوره سه ماهه باید مورد بررسی قرار بگیرد. پس اگر روند رشد شرکتها سلسلهمراتبی نباشد، نمیتوان این مدل را در ارزیابی آنها به کار برد.
سخن نهایی
در روش پیشبینی عملکرد تا سال ۹۶، برخی از شرکتها با اهداف متفاوتی، گزارشات و پیشبینیهای غیرواقعی را ارائه میکردند. آنگاه تحلیلگران نیز همان اطلاعات اشتباه را مورد محاسبه قرار میدادند. اما هماینک تمام اطلاعات حقیقی شرکتها در دسترس قرار دارد و با کمک مدل TTM میتوان سودهای ۱۲ ماهه آنها را حساب کرد.
قطعاً روشها و شگردهای دیگری هم برای پی بردن به ارزش ذاتی سهام و بازدهی معاملات در بورس وجود دارد که در انواع دوره آموزش بورس، میتوان آنها را در سطوح مختلف فراگرفت. پس اگر مایل هستید تا با دانش و اطلاعات بیشتری در بازار به معامله بپردازید و سودهای بیشتری نصیب خود کنید، همین حالا آموزش خود را با دورههای مقدماتی و تکمیلی آموزش بورس دلفین وست شروع کنید.
برای یادگیری “افزایش سرمایه” مسیر زیر را به شما پیشنهاد میکنیم:
تفاوت EPS و DPS
به گزارش بیداربورس « EPS »سود هر سهم (Earnings Per Share)، برابر با نسبت سود یک شرکت به تعداد سهام عادی در دست سهامداران آن است. عدد حاصل از این تقسیم، به عنوان شاخص سودآوری یک شرکت مورد استفاده قرار میگیرد. برای یک شرکت معمول است EPS را که برای اقلام غیرمترقبه و رقیقشوندگی احتمالی نیز تنظیم شده است، گزارش کند. هرچه EPS یک شرکت بالاتر باشد، سودآوری بیشتری خواهد داشت.
فرمول محاسبه EPS
EPS پیشبینی شده
EPSپیشبینی شده یا درآمد پیشبینی شده هر سهم، به مقدار سودی گفته میشود که یک شرکت در ابتدای سال مالی خود پیشبینی میکند که در انتهای همان سال مالی به آن دست یابد. این پیشبینی بر اساس عملکرد گذشته شرکت (با روشهای شبیهسازی عملکرد) و همچنین نظر مدیران و کارشناسان آن صورت میگیرد و در واقع EPS محققنشده شرکت را شامل میشود؛ بنابراین هیچ قطعیتی برای آن وجود ندارد. ممکن است EPS آخر سال مالی شرکت بیشتر یا کمتر از EPS پیشبینی شده باشد یا ممکن است با آن برابر شود.
EPS محقق شده
EPS محقق شده سودی است که یک شرکت توانسته در طول یک سال مالی به دست آورد. بعد از به پایان رسیدن سال مالی، حسابداران و مدیران، عملکرد واقعی شرکت را بررسی و محاسبه میکنند تا بعد از کسر هزینههای شرکت، مبلغی را به عنوان سود خالص و نهایی شرکت اعلام کنند. در محاسبه نسبت p/e، معمولا از EPS تحقق یافته استفاده میشود. گفتنی است از آن جهت که EPS تحقق یافته در پایان سال مالی شرکت به دست میآید، بنابراین اثر آن از قبل در قیمت سهام لحاظ میشود.
EPS تعدیل شده
معمولا به خاطر شرایط اقتصادی، سیاسی و قوانین و مقررات در فصول مختلف تغییراتی در سود رخ میدهد. EPS تعدیل شده، سود هر سهم است که در هر دوره از سال مالی و بر اساس تغییرات جدید به دست میآید. هر چه به انتهای سال مالی شرکت نزدیکتر میشویم، مقدار EPS تعدیل شده به EPS تحقق یافته هر سهم نزدیکتر میشود؛ چرا که در آن زمان دادههای واقعی بیشتری از عملکرد شرکت در دست داریم. EPS محقق شده هر شرکت را در صورتهای مالی آن و در قسمت صورت سود و زیان میتوانید مشاهده کنید.
سود نقدی سهام یا DPS چیست؟
سود نقدی سهام که آن را با DPS نشان میدهند، بیانگر مبلغی است که شرکت از محل سود محققشده به سرمایهگذاران خود در پایان هر سال مالی پرداخت میکند. البته این نکته به معنای آن نیست که همه شرکتها باید در پایان سال مالی سودی را تحت عنوان سود هرسهم بین سهامداران خود تقسیم کنند، زیرا ممکن است شرکتی در یک سال مالی زیانده باشد و یا اینکه تصمیم مجمع عمومی سالیانه بر این باشد که سودی بین سهامداران تقسیم نشود، چرا که به هرمیزان سود نقدی که به سهامدار پرداخت میشود، ارزش قیمتی هرسهم به همان میزان کاهش مییابد.
فرمول محاسبه DPS
سود نقدی یا DPS به چه سهامدارانی پرداخت میشود؟
سود نقدی و یا DPS به سهامدارانی تعلق میگیرد که در زمان برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه، سهام شرکت را خریداری کرده باشند. و این امر به معنی این است که تفاوتی ندارد سهامدار، چند روز پیش از تشکیل مجمع سهام شرکت را خریداری کرده و یا چند روز پس از تخصیص سود، سهام خود را به فروش میرساند.
تفاوت EPS و DPS چیست؟
اگرچه EPS و DPSهر دو بیانگر سود هستند، تفاوت این دو فاکتور اصلی بازار سرمایه در این است که آنها در بیشتر مواقع با هم برابر نیستند. به این علت که شرکتها علاقه دارند مقداری از سود را نزد خود نگه دارند. معمولا مقدار DPS از EPS شرکت کمتر است. البته بنا به دلایلی در بعضی مواقع نیز ممکن است DPS از EPS بیشتر شود. به عنوان مثال زمانی که شرکت علاوه بر سود سال جاری، مقداری از سود انباشته سال گذشته را نیز تقسیم کند.
مقدمه
جواب این سوال را در پایان این نوشتار کاربردی با هم مرور خواهیم کرد.
سود ناخالص:
اگر درآمد حاصل از کل فروش یک شرکت را برای یک دوره خاص (مثلا 1 ساله) داشته باشیم و بهای تمام شده کالا و خدمات به فروش رفته را از آن کسر کنیم، باقیمانده را سود ناخالص می نامند.
سود عملیاتی:
سود ناخالص فعلا اختلاف بین کل فروش و بهای تمام شده را نشان می دهد،حال اگر از سود ناخالص هزینه های مربوط به فروش، هزینه های عملیاتی، واحد تجاری از جمله اجاره و بیمه،حمل و نقل و کرایه، حقوق و دستمزد و استهلاک و . را کسر کنیم حاصل آن سود عملیاتی خواهد بود.
سود خالص:
برخی دیگر از هزینه ها از جمله بهره، مالیات و همچنین کلیه جریانات وجوه ورودی و خروجی را باید در سود عملیاتی اثر داد. حاصل این تغییرات در سود عملیاتی و عددی که پس از محاسبه کل کسورات به دست می آید را سود خالص می نامیم.
حاشیه سود چیست؟
به طور ساده اگر هر کدام از سودهای محقق شده شامل سود ناخالص، عملیاتی و یا خالص را بر کل درآمد شرکت در آن دوره تقسیم و حاصل را در 100 ضرب کنیم، حاشیه سود شرکت به واحد درصد به دست می آید.
برای مثال در شرکت هجرت با فروش 2250 میلیارد تومانی، 70 میلیارد سود خالص محقق شده است، در نتیجه حاشیه سود خالص 3.1 می باشد.
منظور از EPS چیست ؟
سود خالص را اگر در بازه یک ساله در نظر بگیریم و بر تعداد سهام شرکت تقسیم کنیم به آن EPS ( Earning Per Share ) یا سود هر سهم که اصطلاحی رایج به حساب می آید اطلاق می شود.
منظور از DPS چیست ؟
بخشی یا کل سودی که برای هر سهم در یک سال مالی محقق شده را می توان بین سهامداران بصورت نقدی توزیع کرد که به آن DPS (Dividend Per Share) می گویند.
نسبت پی بر ای ( P/E ) :
یکی از نسبت های موثر و کاربردی در تحلیل سهام نسبت قیمت سهم به سود یا درآمد آن می باشد. برای مثال اگر قیمت سهم 100 تومان و سود هر سهم 20 تومان باشد، نسبت پی به ای آن 5 مرتبه خواهد بود که با مقایسه این نسبت در گروه های مالی میتوان رشد قیمت نسبت به درآمد سهم را سنجید.
نکات مهم:
در تعریف سود و محاسبه حاشیه سود باید هر گروه را بصورت مستقل در نظر داشت. برای مثال نمی توان حاشیه سود یک شرکت پخش دارویی را با یک شرکت خودروساز مقایسه کرد.
لزوما کل سود محقق شده بصورت سود نقدی یا DPS بین سهامداران توزیع نمی شود و ممکن است برای اموری همچون سود انباشته استفاده گردد.
نسبت پی به ای به تنهایی معیار کاملی برای تحلیل ارزندگی شرکت ها نیست.برای بسیاری از شرکت ها که سود قابل تحقق یا تحقق یافته ندارند و اتفاقا هر دوره در حال شناسایی زیان هستند و همچنین در شرایطی که تورم بر ارزش گذاری شرکت ها حاکم است، باید از روش های دیگری برای سنجش استفاده کرد.
در این مقاله سعی شده است تا شما را با دو روش محاسبه سود آشنا کنیم
سود به روش لایفو بهتر محاسبه می شود یا فایفو؟
fifo / فایفو
روشی است كه موجودی ها همواره به طور منظم گردش داشته و همواره كالاهای جديد وتازه در دسترسی باشد.
مثلا در يك كارخانه رنگ سازی ممكن است ابتدا قوطی های رنگ قديمی به فروش برسد واز ماندن زياد وفساد آن جلوگيری گردد به اين روش كه از اولين موجودی های اول استفاده شود روش اولين وارده يا فايفو گويند.
اما در مورد برخی از اقلام ديگر موجودی روش اولين صادره آن معمولا از آخرين محموله كه در سطح بالا قرار گرفته است صورت ميگيرد اما داروها ويا سبزيجات يا كالاهای زود فاسد شدنی بايد ابتدا به مصرف برسد يعنی كالاهای اول وارده اول صادر شود به روش اولين صادره از آخرين وارده لايفو گويند.
كاربرد اين روش كه متداولترين روش ارزيابی موجودی هاست بسيار آسان است گردش اقلام بهای تمام شده در اين روش معمولا با گردش فيزيكی اقلام موجودی ها مطابقت ميكند.
ضمنا اجرای اين روش در دوره هايی كه قيمت ها در حال افزايش است موجب ايجاد سود ناخالص بيشتر ميشود عليرغم مزايای فوق سود بيشتر موجبات ماليات بر درآمد بيشتر را فراهم می آورد ودرآمدهای جاری با اقلام بهای تمام شده نسبتا قديمی مقايسه می شود ودر نتيجه كارايی و سودآوری بيش از واقع نشان داده می شود ضمن اينكه برای جايگزينی اقلام موجودی ها بهای بيشتري نيز بايد پرداخت كرد.
تطابق (مقابله) اقلام بهای تمام شده قديمی با درآمدهای جاری موجب ايجاد سوء ناشی از نگهداری موجودی ها ميشود كه بنوبه خود باعث نشان دادن قدرت سود آوری بيش از واقع واحتمالا گمراهی گروههای ذینفع می شود.
lifo / لایفو
مزيت عمده اين روش اين است كه در دوره افزايش قيمتها سود ناخالص به ميزاني كمتر محاسبه و ماليات بر درآمد كمتری پ رداخت گردد. كه موجب بهبود وضعيت نقدينگی وگردش وجوه نقد می شود ضمنا درآمد جاري با اقلام بهای تمام شده نزديك به قيمت های جاری مقايسه و مقابله و در نتيجه سود ناخالص نيز سود آوری تجاری را بهتر نشان می دهد.
اگر اين روش در چند دوره مالی متوالی به كار برده شود اقلام موجودی های منعكس در ترازنامه با ارزش به مراتب كمتر از قيمتهاي جاری در موقع افزايش قيمت ها نشان داده ميشود زيرا مبنای اقلام بهای تمام شده قديمی ونسبتا ارزان (كه موجب پايين آمدن غير عادی بهای تمام شده كالای فروش رفته است) محاسبه و ارزيابی شده است وافزايش سود غير معقولی را موجب خواهد شد.
در دورهايی كه قيمت ها در حال افزايش باشد اجرای لايفو موجب محاسبه سود ناخالص كمتر در مقايسه با روش فايفو می شود اگرچه سود كمتر موجب پرداخت ماليات كمتری می گردد اما سود هر سهم ارائه تصويری نادرست از قدرت سودآوری شركت يا واحد تجاری را موجب می شود لذا اين است كه مسئولين كشورهاي صنعتی شركتها را مقيد كرده اند تا جهت مقاصد مالياتی در صورت استفاده از لايفو آن را در محاسبه سود ناخالص به منظور گزارشگری مالی نيز بكار برند.
حساب جم با بیش از ۲۳ سال سابقه در ارائه گزارش حسابرسی شرکتها، موسسات و اشخاص در حداقل زمان ، دفاعیه مالیاتی، همچنین کاهش قطعی مالیات مشاغل و اشخاص حقیقی و رسیدگی به جرائم مالیات تراکنشهای بانکی توانسته است رضایت کامل شما عزیزان را جلب نماید. حساب جم با تهیه و تنظیم اظهارنامه های مالیاتی در اسرع وقت و استقرار بهینه حسابداری منطبق با استانداردهای حسابداری در بین برترین های حرفه خود در کشور قرار دارد. تخصصی ترین خدمات حسابرسی و حسابداری را از متخصصین و مشاوران مالیاتی حساب جم بخواهید
دیدگاه شما