بازار سهام Stock چیست؟

انواع بازارهای مالی

بازارهای مالی یا Financial Markets زیر مجموعه‌ای از نظام اقتصادی هستند که در آنها وجوه، اعتبارات و سرمایه در قالب قوانین و مقررات مشخصی، از صاحبان پول و سرمایه به سمت متقاضیان جریان دارد. به بیان ساده‌تر به بازاری که در آن دارایی‌های مالی مانند سهام، سپرده‌های سرمایه‌گذاری، طرح‌های بازنشستگی، انواع بیمه ‌نامه‌ها و اوراق بهادار معامله می‌شود، بازار مالی گفته می‌شود که نقش یک واسطه بین خریداران و فروشندگان را ایفا می‌کند.

در واقع این بازارها شرایطی را فراهم می‌کنند تا افراد بتوانند اوراق بهادار خود را به فروش برسانند و یا در ازای پرداخت پول، صاحب قسمتی از سهام یک شرکت شوند و تیم آسان‌بورس تصمیم دارد تا در راستای آموزش بورس به توضیح جامع مفهوم فوق بپردازد.

کاربرد بازارهای مالی

بازارهای مالی پویا، منافع بسیار زیادی را برای نظام‌های اقتصادی فراهم می‌کنند که مهمترین آنها عبارتند از:

• تجمیع منابع خرد و تخصیص آنها به سرمایه‌گذاران
• کمک به کشف قیمت منابع به صورت غیر دستوری
• تقویت نقدشوندگی در نظام‌های مالی
• ایجاد ارتباط مشخص بین ریسک و بازده
• هدایت نقدینگی به مسیری درست و جلوگیری از رشد بازارهای ناسالم
• بهبود شفافیت در فعالیت‌های اقتصادی
• کمک به اعمال سیاست‌های پولی و مالی بانک مرکزی و دولت

انواع بازارهای مالی

بازارهای مالی بر اساس حق مالی، سررسید ابزار مورد معامله، ساختار سازمانی و زمان واگذاری در چهار دسته‌ی مختلف طبقه‌بندی می‌شوند:

بازارهای مالی بر اساس حق مالی

بازارهای مالی بر اساس حق مالی بازار سهام Stock چیست؟ به دو دسته‌ی بازار بدهی و بازار سهام تقسیم می‌شوند:

بازار بدهی (Debt Market)

به بازاری که در آن ابزارهای بدهی مختلفی مانند اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه دولتی و اوراق مشارکت معامله می‌شود، بازار بدهی می‌گویند. این اوراق ممکن است متعلق به شرکت‌ها، دولت‌ها، بانک‌ها، شهرداری‌ها و سایر سازمان‌ها باشد.

بازار سهام (Stock Market)

به بازاری که در آن سهام از طریق بازارهای منسجم و قانون‌مند مانند بورس؛ توزیع و مبادله می‌شود، بازار سهام یا به اصطلاح بازار بورس گفته می‌شود. این بازار یکی از حساس‌ترین حوزه‌های اقتصاد است، زیرا به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که از طریق توزیع بخشی از مالیکت خود به سرمایه‌گذاران، سرمایه مورد نیاز خود را تامین کنند.

بازارهای مالی بر اساس سررسید ابزار مورد معامله

بازارها بر اساس سررسید ابزار مورد معامله به دو دسته‌ی بازار پول و سرمایه تقسیم می‌شوند:

بازار پول (Money Market)

به بازاری که در آن اوراق بهادار با سررسیدی کمتر از یک سال معامله می‌شوند و نرخ بهره متناسب با مدت زمان نگهداری اوراق تعیین می‌شود، بازار پول می‌گویند. سرعت نقدشوندگی بالا، ریسک عدم پرداخت پایین و کمتر بودن نرخ بهره نسبت به سایر بازارها، از جمله فاکتورهای مثبت در بازار پول می‌باشد.

بازار سرمایه (Capital Market)

به بازاری که خرید و فروش دارایی‌های مالی با سررسید بیش از یک سال یا بدون سررسید در آن انجام می‌شود، بازار سرمایه می‌گویند. بطور کلی این بازار فرایند هدایت و تخصیص منابع اقتصادی را تسهیل می‌کند و خود به دو بازار اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود:

• بازار اولیه: به بازاری که تشکیل سرمایه در آن اتفاق می‌افتد و اوراق بهادار برای اولین بار در آن عرضه و مبادله می‌شوند، بازار اولیه می‌گویند.

• بازار ثانویه: بازار ثانویه این امکان را فراهم می‌کند تا اوراقی که برای اولین بار در بازار سهام Stock چیست؟ بازار اولیه عرضه شدند، دوباره قابلیت معامله داشته باشند و صاحبان این اوراق نگرانی از جهت خرید یا فروش آنها نداشته باشند.

بازارهای مالی از نظر ساختار سازمانی و قانون‌مندی

بازارهای مالی از نظر ساختار سازمانی و قانون‌مندی به چهار دسته‌ی بازارهای رسمی، بازارهای خارج از بورس، بازار سوم و بازار چهارم تقسیم می‌شوند:

بازارهای رسمی

بورس اوراق بهادار یکی از بازارهای رسمی سازمان‌یافته است که قوانین و شرایط سختگیرانه‌ای را برای پذیرش شرکت‌ها اعمال می‌کند؛ در واقع شرکت‌ها ابتدا از لحاظ میزان نقدینگی، شفافیت اطلاعات و ترازهای مالی مورد بررسی قرار می‌گیرند و سپس در این بازار پذیرفته می‌شوند.

بازار خارج از بورس

به بازاری که اوراق بهادار شرکت‌های پذیرفته نشده در بورس در آن معامله می‌شود، بازار خارج از بورس یا بازار مبتنی بر چانه‌زنی می‌گویند. این بازار دارای مکان فیزیکی جهت معامله نیست و شرایط آسان‌تری را برای پذیرش شرکت‌ها در نظر گرفته است.

بازار سوم

معمولاً سازمان‌ها و موسسات بزرگ سرمایه‌گذاری به دلیل حق کمیسیون و کارمزد کمتری که در بازار سوم وجود دارد، مشغول به فعالیت در این بازار هستند.

بازار چهارم

شرکت‌ها و سازمان‌هایی در این بازار فعال هستند که قصد انجام معاملات عمده و بلوکی را دارند. این شرکت‌ها برای اینکه در معاملات خود کارمزدی پرداخت نکنند، معمولاً به صورت مستقیم و بدون دخالت کارگزار وارد معامله می‌شوند.

بازارهای مالی بر اساس زمان واگذاری

بازارهای مالی بر اساس زمان واگذاری به دو دسته‌ی بازار آتی و بازار نقدی تقسیم می‌شوند:

بازار آتی (Future Market)

به بازاری که در آن اوراق مشتقه معامله می‌شود، بازار آتی یا بازار اوراق مشتقه نام دارد. اوراق مشتقه، قراردادی است که بر اساس آن صاحب اوراق موظف یا مختار است که در تاریخ مشخصی در آینده، یک دارایی را بخرد یا بفروشد.

بازار نقدی (Spot Market)

به بازاری که برای انجام فوری معاملات شامل خرید و فروش کالاها و اوراق بهادار تشکیل شده‌است، بازار نقدی می‌گویند. بازار نقدی در نقطه‌ی مقابل بازار آتی قرار دارد و از آنجا که معاملات این بازار در نقطه‌ای از زمان انجام می‌شود، به آن بازار نقطه‌ای نیز می‌گویند.

چگونه در بازار بورس آمریکا سرمایه‌گذاری کنیم؟

بازار بورس آمریکا از دیرباز تا کنون یکی از بزرگترین بازارهای مالی جهان به‌حساب می‌آید که شاید آرزوی هر شرکت بین‌المللی بزرگی این باشد که روزی بتواند وارد بازار بورس آمریکا شود. این‌طور بگویم که تمام شرکت‌های بزرگ و معروف جهان، همگی در این بازار هستند و سهامشان هر روز، بین سرمایه‌گذاران بزرگ دنیا معامله می‌شود.

خوب ما که شرکت بین المللی نداریم! اما اگر به‌عنوان یک سرمایه‌گذار هم به بازار سهام آمریکا نگاه کنیم، بسیار جذاب است که به‌طور مثال شما سهامدار شرکت بزرگی مثل آمازون، گوگل، مایکروسافت، اپل و. باشید. آیا اصلا این کار ممکن است؟ پس تحریم‌ها چه می‌شود؟ سود سرمایه‌گذاری در بازار سهام آمریکا چگونه است؟ معایب و مزایای آن چیست؟ پاسخ همه این سوالات را در پایان این مقاله خواهید یافت.

سرمایه‌گذاری لایه‌ای در بازار بورس آمریکا

در مقاله استراتژی سرمایه‌گذاری لایه‌ای گفتیم که وقتی ما به‌صورت ریالی سرمایه‌گذاری می‌کنیم، معمولا تورم دلار بخشی از سود سرمایه‌گذاری ما را می‌بلعد. به‌طور مثال اگر ما در بازار بورس ایران، سود 1000% (10 برابر) کنیم و تورم هم‌زمان دوبرابر شود، یعنی نیمی از سود ما را تورم بلعیده است و قدرت خرید ما در این حالت تنها 5 برابر شده است.

اما اگر قیمت سهم‌ها در بازار بورس ایران به دلار بود، بعد از این‌که سود 10 برابری کردیم، همان مقدار سودمان را باید در میزان در تورم دلار هم ضرب می‌شد. یعنی در مثال فوق اگر قیمت دلار 2 برابر شده باشد، اصل سرمایه ما نسبت به حالت اولیه 20 برابر شده است. در این حالت دیگر تورم باعث کاهش قدرت خرید ما نمی‌شد.

سرمایه‌گذاری در بورس آمریکا نیز به همین شکل است. یعنی ما وقتی سهمی را می‌خریم، هم از اختلاف قیمت و ارزش افزوده سهام در آینده سود می‌بریم و هم سود ناشی از افزایش تورم قیمت دلار در داخل ایران. ولی آیا سرمایه‌گذاری در بازار بورس آمریکا به همین راحتی ممکن است؟ در جواب باید بگویم که خیر. اما برای روشن شدن موضوع ابتدا به جزئیات مهم بازار بورس آمریکا اشاره خواهیم کرد و به طرح مشکلات سرمایه‌گذاری و راه‌حل‌های پیش‌رو خواهیم پرداخت.

در بازار بورس آمریکا چه سهم‌هایی حضور دارند؟

همان‌طور که گفتیم بازار بورس آمریکا یکی از پرطرفدارترین و در عین حال مهم‌ترین بازارهای مالی در جهان است. به‌طوری که شاخص بازار بورس در آمریکا به یکی از معیارهای سنجش، برای تحلیل اقتصاد کلان در بین تحلیل‌گران مبدل یا تبدیل شده است. در حال حاضر (سال 2020) ، میانگین روزانه حجمی معادل 6 میلیارد دلار در این بازار معامله می‌شود.

شرکت‌های بزرگی نظیر آمازون، گوگل، امریکن ایرلاین، والت دیزنی، مک‌دونالدز، فروشگاه‌های زنجیره‌ای وال‌مارت، فیسبوک، شرکت خودروسازی تسلا، اوبر، موسسه مالی جی‌پی مورگان، شرکت مایکروسافت، برند نایک، شرکت هواپیمایی بوئینگ و. معامله می‌شوند. لیست برخی از این شرکت‌ها به‌همراه قیمت آن‌ها را در عکس زیر می‌توانید مشاهده کنید.

برای دیدن لیست کامل سهم‌های قابل معامله در بازار بورس آمریکا می‌توانید از سایت barchart.com استفاده کنید. در این سایت ضمن این‌که می‌توانید بازار سهام Stock چیست؟ شرکت‌های حاضر در بازار بورس آمریکا را مشاهده کنید، می‌توانید نماد معاملاتی آن‌ها را نیز یاد بگیرید. همچنین قیمت‌های هر سهم و درصد تغییرات آن نیز نمایش داده شده است. با کلیک روی هر سهم اطلاعات جالبی به شما نمایش داده می‌شود.

بازار بورس آمریکا و میزان سوددهی

در بازار بورس ایران ما مولفه‌ای به‌نام سود سهام داریم. این مبلغ از محل سودآوری‌های شرکت سهامی به‌دست می‌آید که به میزان هر سهم محاسبه و هر چندوقت یک‌بار از سوی شرکت به سهامداران پرداخت می‌شود.

بازار بورس آمریکا هم از این قاعده مستثنی نیست. درواقع سود تقسیمی در این بازار با نام Dividend شناخته می‌شود. مقدار این سود هر چندوقت یک‌بار و از سوی شرکت محاسبه و اعلام می‌شود. نمونه‌ای از مقدار سود سهامی هر شرکت را در عکس زیر می‌توانید مشاهده کنید.

همان‌طور که در عکس فوق می‌بینیم، سود سالانه سهام شرکت بوئینگ حدود 4.75% در سال بوده است و یا سود سالانه شرکت بزرگ اپل حدود 1.01% بوده است. برای دیدن تقویم تاریخ محاسبه سود سهام هر شرکت در بازار بورس آمریکا، می‌توانید از طریق سایت nasdaq.com (به vpn نیاز دارید)، به تقویم سود تقسیمی هر شرکت در ماه‌های مختلف و همچنین پیش‌بینی سود تقسیمی دسترسی داشته باشید.

مشکلات سرمایه‌گذاری در بازار بورس آمریکا

همواره و در طول دهه‌های اخیر، تحریم‌ها یکی از بزرگترین مشکلات بر سر راه ایرانیان برای تجارت و سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی بوده است. اما در سرمایه‌گذاری در بازار بورس آمریکا، مشکل به این‌جا هم ختم نمی‌شود. ازطرفی ایرانیان از سوی آمریکا تحریم شده‌اند و اجازه سرمایه‌گذاری در این بازار را ندارند. از طرفی دیگر هم طبق قوانین داخلی ایران، سرمایه‌گذاری در بازار بورس آمریکا به علت سودآوری برای کشور آمریکا، حرام اعلام شده است. به‌این ترتیب مشکلات سرمایه‌گذاری در این بازار جذاب تقریبا به یک عمل غیرممکن تبدیل شده است.

یک نظر شخصی: شاید اگر شیوه سیاست‌های خارجی ما به نحوی بود که اقتصاد ما درگیر با اقتصاد آمریکا بود، دیگر وضع اقتصادمان این نبود و ارزش پول کشورمان در طول سال‌های اخیر، این همه افت نمی‌کرد. اما چگونه؟

مثالی درباره بازار بورس آمریکا

بازرگانان چینی از سال‌های خیلی دور مراودات بازرگانی خود با آمریکا را آغاز کردند. بازرگانان در آن زمان مقداری از سودهای تجارت خود را در بازار بورس آمریکا و اوراق قرضه دولتی سرمایه‌گذاری می‌کردند. مقدار این سرمایه‌گذاری به حدی زیاد شد که ترامپ (رئیس جمهور وقت آمریکا)، به این مسئله اعتراض کرد. زیرا بیش از 10% بدهی دولت آمریکا، تنها به کشور چین بود. این یعنی اگر هر زمان چین تصمیم به فروش این اوراق در بازار بورس آمریکا بگیرد، دولت آمریکا موظف به پرداخت وجه نقد معادل مقدار اوراق قرضه دولتی است. پرداخت چنین وجهی از سوی دولت آمریکا تقریبا غیرممکن است و اگر دولت چین اقدام به فروش این اوراق در بازار بورس کند، بازار بورس آمریکا به مرز ورشکستگی خواهد رسید. اما نکته اینجاست که نه دولت چین قصد نقد کردن این اوراق قرضه دولتی را دارد و نه دولت آمریکا مجبور به پرداخت وجه نقد است، زیرا بزرگترین بخش صادرات چین از طریق فروش محصول به آمریکا تامین می‌شود. اگر دولت چین اقدام به فروش این اوراق کند، ضمن از دست دادن بزرگترین بازار صادرات خود، با سقوط بازار بورس آمریکا باعث ایجاد یک رکود اقتصادی دیگر در دنیا خواهد شد. به‌این ترتیب می‌بینیم که اقتصاد دو کشور باهم گره خورده‌ است .

بورس چیست و چگونه می‌توانیم در این بازار سرمایه‌گذاری کنیم؟

شاید برای شما هم این سوال پیش آمده است که بورس چیست باید بگوییم اندیشه‌ی ایجاد بورس زمانی شکل گرفت که عده‌ای از بازرگانان اروپایی از فعالیت‌های تجاری خود ضرر کردند. بنابراین به فکر راه حلی افتادند تا به وسیله‌ی آن بتوانند جلوی این ضرر را بگیرند و یا آن را به حداقل برسانند.

نتیجه آن شد که تعدادی از بازرگانان عده ای را در فعالیت های خود شریک کردند تا با این روش سود و زیان احتمالی را با آن‌ها تقسیم کنند. این تجربه موفقیت آمیز بود لذا به تدریج هر تاجری سعی می کرد تا فعالیت های تجاری خود را با این روش ادامه دهد. به خصوص که این روش برای افرادی که فعالیت‌های بزرگ اقتصادی انجام می دادند بسیار مطلوب‌تر بود.

رفته‌رفته این تجربه قانونمند شد و به تشکیل شرکت‌های سهامی تبدیل گردید. اولین تجربه مربوط به تشکیل یک شرکت سهامی در کشور روسیه بود که در سال ۱۳۵۳ میادی تصمیم گرفت کالاهایی را بدون این که آفریقا را دور بزند، از شمال اروپا به شرق آسیا و چین ببرد و این کاری بود که احتمال ضرر در آن بیشتر بود. برای انجام این کار عده‌ای از تجار سرمایه‌ی لازم را تأمین کردند و هر کس به نسبت سرمایه‌ی خود در سود و زیان شرکت شریک شد و این کار با موفقیت صورت گرفت.

بورس چیست و چگونه می‌توانیم در این بازار سرمایه‌گذاری کنیم؟

بعدها با گسترش مبادلات در اروپا به سرمایه‌های زیادتر و شرکای بیشتری نیاز شد. برای این کار نیاز به مراکزی بود تا بتوان بین سرمایه‌گذاران و سرمایه پذیران رابطه برقرار کرد. چنین مراکزی تأسیس شدند و بورس نام گرفتند. اولین بورس دنیا در قرن هفدهم میلادی در شهر آمستردام هلند تشکیل شد و امروز اکثر کشورهای جهان دارای بازار بورس هستند. در ایران نیز در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس به تصویب رسید و از ۱۵ بهمن ماه سال ۱۳۴۶ آغاز به کار کرد.

بورس کلمه‌ای فرانسوی است و معنای آن در زبان فرانسه کیف پول می‌باشد. تاریخچه پیدایش واژه بورس هم به قرن پانزدهم میلادی بازمی‌گردد. در آن زمان، بازرگانان و کسبه‌ شهری به نام بورُوژ (Bruges) در شمال غربی بلژیک، در میدانی به نام تِربورس (TerBeurze) در مقابل خانه‌ بزرگ‌زاده‌ای به نام «واندِر بورس» جمع می‌شدند و به خرید و فروش کالاهای خود بر اساس حراج می‌پرداختند. از آن تاریخ به بعد مکان‌هایی که مردم در آنجا به حراج کالا مبادرت می‌کردند و به‌تدریج شکل توسعه‌یافته‌تر و مسقف به خود گرفت، بورس می‌گفتند.

فلسفه کلیدی شکل‌گیری بازار بورس در جهان، تجمیع سرمایه و تأمین مالی شرکت‌ها و پروژه‌های آن‌ها در قالب یک سیستم بازار منسجم، قانونمند، پیوسته و شفاف است. مبنای اساسی تشکیل این بازارها همان مفهوم اولیه و ساده شراکت، تقسیم سود و زیان احتمالی میان شرکا است.

تاریخه بورس در ایران

مطالعات اولیه درباره تأسیس بورس در ایران، به سال ۱۳۱۵ هجری‌ شمسی برمی‌گردد. در این سال، فردی بلژیکی به نام «ران لوترفِلد» پس از انجام مطالعات گسترده درباره‌ تأسیس بورس در ایران، اساسنامه‌ داخلی بورس را تهیه و به مسئولان ایرانی ارائه کرد، اما با توجه به شرایط آن زمان و وقوع جنگ جهانی دوم، عملاً موضوع بررسی و تأسیس بورس در ایران بیش از ۲۵سال به تأخیر افتاد.

در سال ۱۳۴۱، کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه‌ صنعتی و معدنی ایران تشکیل و موافقت‌‌نامه‌ اولیه تأسیس بورس سهام در این کمیسیون، تنظیم شد. در اواخر همان سال یعنی سال ۴۱، هیئتی از بورس بروکسل به سرپرستی دبیر کل این بورس برای مشارکت در راه‌اندازی بورس ایران، به کشورمان دعوت شدند و بالاخره پس از چهار سال، در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد. حدود یک سال بعد از ابلاغ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار، در پانزدهم بهمن‌ماه سال ۱۳۴۶، بورس اوراق بهادار تهران با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه‌‌‌‌‌‌‍ صنعتی و معدنی که بزرگ‌ترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی در آن تاریخ به شمار می‌رفت، به‌طور رسمـی فعالیت خود را آغاز کـرد.

بازار بورس چیست؟

برای شناخت و فهمیدن این موضوع که واقعاً بازار بورس چیست و آشنایی بیشتر با آن بهتر است از “بازار” و تعریف آن شروع کنیم. در یک تعریف ساده، می توان گفت که:

✓بازار مکانی است که در آن خرید و فروش صورت می‌گیرد.

✓ساده‌تر این است که بگوییم هرگاه شرایطی فراهم شود که بین خریدار و فروشنده رابطه برقرار شود و معامله‌ای صورت پذیرد بازار تشکیل شده است.

تفاوت بورس با فرابورس و مزایای فرابورس

آیا میدانید که تفاوت بورس و فرابورس چیست و چگونه میتوان در این بازارها به سرمایه گذاری پرداخت؟ به طور حتم برای بسیاری از فعالان که قصد سرمایه گذاری در بازارهای مالی را دارند این دو بازار دارای اهمیت بالایی هستند.

شاید شما هم تا به حال برای بارها نام بازار بورس و یا فرابورس را شنیده باشید اما تفاوت این دو را نمیدانید. ما در این متن سعی کرده‌ایم تا به معرفی و بررسی تفاوت این دو بازار بپردازیم. به طور حتم برای کسی که به دنبال آگاهی از چشم انداز بورس و فرابورس در ایران است صرف کمی زمان برای آگاهی از این مفاهیم بسیار مفید خواهد بود.

بورس و فرابورس چیست؟

بسیاری از فعالان بازار سرمایه هر روزه از یکدیگر می‌پرسند که وضعیت بورس و فرابورس امروز نسبت به دیروز یا روزهای گذشته چه تفاوتی داشته است؟، اما بسیاری هستند که هنوز حتی با این بازارها آشنایی ندارند.

امروزه بازارهای مالی زیادی هستند که در مقیاس کشوری و بین المللی در حال فعالیت هستند. بازار بورس و بازار فرابورس ایران جزو بازارهای مالی داخلی هستند که سرمایه گذاران متعددی در تهران و سایر بخش‌های کشور در آنها در حال فعالیت می‌باشند.

بورس و فرابورس به طور خاص روی خرید و فروش سهام و قیمت گذاری آن تمرکز دارند. این بازارها قصد بازار سهام Stock چیست؟ دارند تا زمینه مناسب را برای فعالیت شرکت‌های تولیدی و خدماتی در داخل کشور با عرضه سهام و خرید و فروش آن توسط سرمایه گذاران فراهم کنند.

این دو عبارت هر کدام برای بازارهای مالی مدرنی استفاده میشود که سهام شرکت‌های مختلف داخل کشور در آنها عرضه میشود. در نگاه اول مفهوم این دو اصطلاح بسیار روشن است.

در صورتی که شما کد معاملاتی یا کد بورسی خود را دریافت کرده باشید، این امکان برای شما وجود دارد تا در همه شرکت‌هایی که در این دو بازار عرضه شده‌اند, سرمایه گذاری کنید و به خریدوفروش سهام بپردازید.

برای همین اگر چه برای یک سرمایه گذار یا معامله‌گر تفاوتی بین بورس و فرابورس از نظر سرمایه گذاری وجود ندارد، اما برای کسانی که قصد عرضه سهام شرکت خود در بازارهای مالی را دارند این دو بازار با هم تفاوت زیادی دارند. زیرا که شرایط پذیرش شرکت در هر یک از این دو بازار با هم متفاوت است.

تفاوت بورس و فرابورس به زبان ساده

در این بخش قبل از توضیح و معرفی شرکت‌هایی که می‌توانند سهام خود را در این بازارها عرضه و به فروش برسانند به تعدادی از تفاوت‌های مهم این دو خواهیم پرداخت.

بازار فرابورس بر خلاف بازار بورس که وجود فیزیکی دارد و هر روزه بسیاری از سرمایه گذاران و معامله‌گران برای دادوستد سهام به آن مراجعه می‌کنند، دارای مکان خاصی نیست تا در سطح شهرهایی مانند تهران و یا اصفهان و شیراز سرمایه گذاران برای خرید و فروش سهام حضور پیدا کنند.

بورس و فرابورس چه تفاوتی دارند : فرابورس مانند بورس ساختمان فیزیکی خاصی ندارد. انعطاف پذیری بیشتر بازار فرابورس و امکان توافق راحت‌تر بین دو طرف در بازار را میتوان از جمله تفاوت‌های دیگر فرابورس و بورس دانست.

بر خلاف ریسک بسیار بالایی که در بازار بورس ایران بازار سهام Stock چیست؟ وجود دارد و در سال ۱۳۹۹ ما شاهد این ریسک پذیری بسیار بالا بودیم, در بازار فرابورس با توجه به توافق بین طرفین ریسک کمتری برای حضور وجود دارد و به همین دلیل شفافیت بیشتری در بازار فرابورس دیده میشود که باعث کاهش ریسک حضور در آن میشود.

در حال حاضر با مقایسه بورس و فرابورس ایران میتوان گفت که با توجه به اینکه امکان مبادلات الکترونیکی به طور ۲۴ ساعته در بازار فرابورس وجود دارد, این تفاوت و مزیت بزرگ دیگری برای سرمایه گذاران در این بازار است.

مزایای بازار فرابورس چیست؟

حالا که میدانید بورس و فرابورس چیست, تا حدودی آماده شده‌اید تا با مزایای بازار فرابورس آشنا شوید. در واقع بسیاری از مطالبی که در بخش قبل در مورد تفاوت بورس و فرابورس گفته شد نشان دهنده برتری بازار فرابورس ایران به دلیل کمتر بودن ریسک آن است.

انعطاف پذیری, ریسک کمتر, شفافیت بیشتر و… همه جزو مزیت‌های فرابورس هستند. اما فقط این‌ها نیست و مزایای دیگری هم هست که در ادامه در موردش صحبت خواهیم کرد:

شاید بدانید که هر دو بازار بورس و فرابورس در واقع از سهامدارهایی تشکیل شده که هر یک سرمایه خود را جمع کردند تا بتوانند با تشکیل یک سرمایه بزرگ موفق به تشکیل یک شرکت تولیدی یا خدماتی بزرگ مثل بانک و یا شرکت‌های پتروشیمی و یا شرکت‌های کوچک‌تر شوند.

اگر شما پول خود را در شرکتی که در بازار فرابورس پذیرفته شده سرمایه گذاری کنید موفق به برخورداری از مزایای معافیت مالیاتی در ایران خواهید شد.

بر اساس قانونی که توسط دولت به مجلس رفت و تصویب شد این معافیت مالیاتی تا میزان ۱۰ درصد خواهد بود. کاهش نرخ مالیات خرید و فروش سهام هم یکی دیگر از مزیت‌های سرمایه گذاری در فرابورس است.

علاوه بر این نقل و انتقال سهام در این بازار ساده است و علاوه بر این در عرضه و تقاضا و قیمت سهام در این بازار شفافیت بیشتری وجود دارد. برای مثال شرکت‌های حقوقی که در سال ۹۹ باعث به هم ریختن بازار بورس شدند در این بازار نقش فراوانی نداشتند و سرمایه گذارها در فرابورس اگر سود نکرده باشند، ضرر کمتری کردند.

چگونه از قوانین حاکم بر بازارهای مالی به طور کامل آگاه شویم؟

ما در بخش های قبل در مورد دو بازار بزرگ مالی در ایران صحبت کردیم اما اگر می‌خواهید به طور تخصصی در مورد قوانین حاکم بر هر یک از این بازارها و مواد و تبصره‌های هر یک از آنها بدانید به طور حتم می‌توانید در مورد بورس و فرابورس pdf هایی را پیدا کنید که به طور جامع به بررسی این موارد پرداخته‌اند.

به طور حتم برای آگاهی از تفاوت بورس و فرابورس pdf های موجود که به طور دقیق حاوی قوانین پذیرش شرکت‌ها و نحوه خرید و فروش سهام در هر یک می‌باشد کمک بسیار زیادی برای شما از جنبه‌های حقوقی خواهد کرد.

فرق بورس و فرابورس و سایر بورس‌ها در ایران چقدر است؟

قبل از به وجود امدن فرابورس بسیاری از شرکت‌های سهامی نمی‌توانستند در بازار بورس حاضر و سهام خود را عرضه کنند. در واقع فرابورس مانند بورس است اما دارای ساختار ساده‌تری است که امکان پذیرش این شرکت‌ها را فراهم کرده است.

نام این بازار در واقع over the counter است که در انگیسی به طور مخفف otc گفته میشود و در ایران نیز گاهی از این نام استفاده و فرابورس با نام بازار otc شناخته می شود.

باید بدانید که در ایران ما بورس دیگری با نام بورس کالا هم داریم که همانطور که از نام آن پیداست در واقع به جای شرکت‌ها در این بازار انواع کالا عرضه میشود و برای همین بورس کالا جایی برای خرید و فروش کالا است. سازمان بورس و اوراق بهادار هم نهادی است که مسئول نظارت بر همه بورس‌های ذکر شده در ایران است.

مقایسه شرایط پذیرش سهام در بازارهای بورس و فرابورس

برای پذیرش در بورس و در تابلوی اصلی بازار اول نیاز به حداقل سرمایه ۱۰۰ میلیارد تومان و یا یک بازار سهام Stock چیست؟ هزار میلیارد ریال می‌باشد.

این در حالی است که برای پذیرش در بازار بورس و در تابلوی فرعی بازار اول نیاز به نیمی از این مبلغ یعنی ۵۰ میلیارد تومان یا ۵۰۰ میلیارد ریال می‌باشد. برای پذیرش در بازار دوم بورس نیز شرکت متقاضی عرضه سهام باید حداقل سرمایه دویست میلیارد ریال یا ۲۰ میلیارد تومان داشته باشد.

اما برای پذیرش در فرابورس میزان سرمایه اولیه شرکت بسیار کمتر است و برای مثال برای پذیرش در بازار اول فرابورس نیاز به ۱ میلیارد تومان یا ۱۰ میلیارد ریال سرمایه و برای پذیرش در بازار دوم فرابورس هم نیاز به ۱۰۰ میلیون تومان یا ۱ میلیارد ریال سرمایه است. البته این اعداد مربوط به چند سال گذشته می‌باشد و شاید در زمان مطالعه این مقاله نیاز به آپدیت اطلاعات خود داشته باشید.

نکته دیگر اینکه در هر یک از موارد بالا حداقل سهام شناور و حداقل تعداد سهامداران شرکت برای پذیرش در بازار بورس و یا پذیرش در فرابورس متفاوت خواهد بود.

سودآوری هر شرکت نیز در سال های منتهی به پذیرش در بازارهای مالی مهم است و علاوه بر این, شرکت مربوطه در اکثر موارد نباید زیان انباشته داشته باشد. حداقل سابقه فعالیت شرکت در صنعت مربوطه نیز باید حداقل ۱ تا ۳ باشد. که در هر بازار این زمان با دیگری تفاوت خواهد داشت.

شرکت بورس تهران

نکته مهمی که باید بدانید این است که در واقع بازار بورس ایران مانند بورس تهران از چند بازار تشکیل شده است.

شرکت بورس تهران از دو بازار اول و بازار دوم تشکیل شده است که بازار اول بورس دارای دو تابلوی اصلی و فرعی می‌باشد که شرایط عرضه سهام شرکت در هر یک از این بازارها و تابلوها همانطور که در بخش قبل ذکر شد متفاوت است.

تفاوت در بازارهای فرابورس و بورس

ما به بازارهای اولیه و ثانویه بورس در ایران در بخش قبل اشاره کردیم. اما بر اساس دستورالعمل‌ها بازار فرابورس متشکل از ۵ بازار مالی است که بازار اول و بازار دوم بورس مهم‌ترین آنها برای پذیرش و عرضه سهام شرکت‌ها هستند که در بالا در مورد شرایط پذیرش در این بازارها صحبت کردیم.

اما فرابورس دارای بازار سوم نیز می‌باشد که برای عرضه و پذیره نویسی اوراق بهادار استفاده میشود. همچنین علاوه بر این سه بازار، ما در فرابورس بازار “ابزارهای نوین مالی” را داریم که برای پذیرش سایر اوراق بهادار (به جز سهام شرکت‌ها که در بازارهای اول و دوم فرابورس عرضه می‌شوند)، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

توجه داشته باشید که بازار سوم فرابورس برای عرضه یکجا و پذیره نویسی اوراق بهادار است، اما بازار “ابزار نوین مالی” برای پذیرش اوراق بهادار (به جز سهام شرکت‌ها) است.

بازار پایه نیز بر اساس قانون پنجم توسعه کشور و با توجه به الزامات بند ب ماده ۹۹ آن برای درج و یا نقل و انتقال سهام شرکت‌های خاصی است که مشمول ثبت در سازمان بورس و اوراق بهادار هستند اما شرایط پذیرش در بازارهای اولیه و ثانویه بورس و یا پذیرش در بازار اول و دوم فرابورس را ندارند.

کلام آخر

امیدواریم با مطالب گفته شده به خوبی به شباهت‌ها و تفاوت‌های فرابورس و بورس آشنا شده باشید و بدانید که فرابورس چه مزایایی دارد.

به طور حتم آشنایی با بازارهای مالی به شما کمک خواهد کرد تا از ضرر در زمان فعالیت و سرمایه گذاری در این بازارها در امان بمانید و برای مثال مانند سال ۱۳۹۹ مانند بسیاری از مردم در بورس ضرر نکنید.

البته در سال گذشته هم تعدادی از افراد حرفه‌ای با بیرون آوردن به موقع پول خود موفق به سودهای کلانی در چند ماه شدند و ضرر آن را بسیاری از مردم غیر حرفه‌ای در بازار کردند.

این مقاله اطلاعات اولیه را در مورد فرابورس و بورس در اختیار شما قرار داد، اما به طور حتم نیاز دارید برای آگاهی از چشم انداز بورس و فرابورس در آینده با مفاهیمی مانند نرخ تورم یا نرخ بهره وری شرکت‌های عرضه شده در بورس و تاثیر افزایش نرخ ارز و … بر این بازارها بیشتر آشنا شوید.

یک معرفی ساده از بازار فارکس

بازار فارکس، عموماً به مجموعه‌ای از مؤسسات بین‌المللی (مانند بانک‌ها) اطلاق می‌شود که به تجارت و با مبادله ارز می‌پردازند و اغلب واژه اختصاری فارکس (Forex) و یا اف ایکس (FX) برای اشاره به این بازار به کار می‌رود.

از آنجایی که این بازار فاقد سازمان مرکزی برای تنظیم سفارشات است، بازار خارج از بورس (Over The Counter) خوانده می‌شود.

معامله گران و بازار سازان در بازار فارکس از سراسر جهان با استفاده از تلفن، کامپیوتر و فکس، یک بازار منسجم ۲۴ ساعته را به وجود آورده‌اند. از آنجایی که مبادلات متمرکز نیستند، رقابت بین بازار سازان، مانع ایجاد سیاست‌های انحصاری برای نرخ گذاری می‌شود. اگر یک بازار ساز، نرخ را شدیداً تحریف کند، معامله گران این حق را دارند که بازار ساز دیگری را بیابند و معاملات خود را با وی انجام دهند.

اما معاملات در بازارهای متمرکز (بازار متمرکز به بازاری اطلاق می‌شود که مکان فیزیکی خاصی برای انجام معاملات وجود دارد) مانند بازار سهام به شکل کاملاً متفاوتی صورت می‌پذیرد. به عنوان مثال در بازار سهام نیویورک تنها می‌توان سهام شرکت‌هایی که در این بورس پذیرفته شده‌اند را معامله نمود. بازارهای متمرکز اصطلاحاً توسط کارشناسان (Specialists) اداره می‌شوند. و در مقابل، بازار ساز اصطلاحی است که در بازارهای غیرمتمرکز رواج دارد.

از آنجایی که بازار سهام یک بازار متمرکز است، یک سهام معاملاتی در این بازار، در یک لحظه تنها می‌تواند یک نرخ مشخص برای خرید و فروش داشته باشد. اما در بازارهای غیرمتمرکز مانند بازار فارکس، بازار سازان متعددی وجود دارند که هر کدام نرخ خرید و فروش خود را ارائه می‌کنند که ممکن است نرخ آن‌ها باهم متفاوت باشد.

بازارهای متمرکز طبیعتاً تمایل به انحصار گری دارند. اگر یک متخصص بازار را کنترل کند ممکن است نرخ‌ها را بر حسب تمایل خود در جهت کسب منافع خود تغییر دهد.

سلسله مراتب شرکت کنندگان در بازار فارکس

بازار فارکس یک بازار غیرمتمرکز است و به جای یک متخصص، بازارسازان متعددی در آن دخیل هستند، با این وجود می‌توان شرکت کنندگان در این بازار را به طبقات متفاوتی تقسیم نمود. حق تقدم با آن‌هایی است که اعتبار، حجم معاملات و تجربه بیشتری دارند.

در رأس این طبقه بندی، بازار بین بانکی (Interbank) قرار دارد که روزانه بالاترین حجم معاملات در آن رخ می‌دهد که البته بیشتر این معاملات بر روی ارزهای محدودی همچون دلار آمریکا، یورو، پوند، ین ژاپن و… صورت می‌گیرد.

در بازار بین بانکی، بزرگ‌ترین بانک‌ها می‌توانند از طریق کارگزاران بین بانکی و یا سیستم‌های واسطه الکترونیکی مانند EBS و رویترز، به‌طور مستقیم باهم در ارتباط باشند.

در این بازار، معامله بانک‌ها تنها بر اساس ارتباطات اعتباری آن‌ها با یکدیگر صورت می‌گیرد و حجم عظیمی از این معاملات به جای نقل و انتقال واقعی ارز، از طریق بدهکار و بستانکار کردن حساب‌های بانکی انجام می‌شود. همه بانک‌ها از نرخ یکدیگر آگاهند و با این وجود هر بانکی برای معامله در نرخ پیشنهادی، باید ارتباط اعتباری خاصی با بانک دیگر داشته باشد. مؤسسات دیگر مثل بازارسازان آنلاین (Brokers)، شرکت‌های سهامی و صندوق‌های تأمین سرمایه گذاری باید از طریق بانک‌های تجاری به معامله بپردازند.

از آنجایی که بیشتر بانک‌ها (بانک‌های کوچک)، صندوق‌های سرمایه گذاری و سرمایه گذاران نهادی، با بانک‌های بزرگ خطوط اعتباری ثبت شده است ندارند، هیچ گونه دسترسی به نرخ‌ها پیدا نمی‌کنند. بنابراین معامله گران کوچک مجبور می‌شوند که تنها از طریق یک بانک، برای احتیاجات تبادلات ارزی خود اقدام کنند و به این ترتیب سرمایه گذاران طبقات پایین‌تر، نمی‌توانند به نرخ‌های رقابتی دسترسی داشته باشند.

اخیراً تکنولوژی موانع بین مصرف کنندگان بازار ارز و بازار بین بانکی را از بین برده است. تجارت آنلاین، با ایجاد ارتباط مؤثر و کم هزینه بین بازار سازان و سایر شرکت کنندگان، راه را برای مشتریان خرده پا هموار کرده و امکان دسترسی آن‌ها را به بازار بین بانکی فراهم ساخته است. امروزه معامله گران شخصی هم قادرند دوشادوش بزرگ‌ترین بانک‌های جهان، با عملکرد و نرخ مشابهی به معامله بپردازند. به بیان دیگر معامله گران و سرمایه گذاران خصوصی هم قادرند از همان فرصت‌هایی استفاده کنند که قبلاً در اختیار بانک‌های بزرگ بوده است. امروزه فارکس یک فرصت نامحدود برای معامله گران آنلاین ارز است.

در ۲۵ سال اخیر پیشرفت‌های ناشی از جهانی سازی تأثیر عمیقی بر بازار ارز داشته و باعث رشد شگفت انگیز این بازار و افزایش چشمگیر تعداد و تنوع معامله گران شده است. این بازار از معاملات درون یک بانک تا معاملات بین مؤسسات بزرگ مالی و تجاری مختلف، گستردگی دارد.

عوامل زیادی در رشد بازار فارکس مؤثر هستند اما مهم‌ترین آن‌ها پیشرفت تکنولوژی و رشد فزاینده سرمایه گذاری‌های بین‌المللی و برون مرزی هستند. به عنوان مثال تا همین چند سال پیش، بیشتر فعالیت‌های تبادلات خارجی آمریکا منحصر به تبادلات بین‌المللی کالا و خدمات در جهت اهداف صادراتی و وارداتی بود. حال آن که امروز این محیط در حال تغییر است.

سرمایه گذاری بین‌المللی بسیار سریع‌تر از تجارت در حال پیشرفت است. سرمایه گذاران نهادی، شرکت‌های بیمه و صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک در کنار بازیگران قدیمی بازار، مانند بانک‌ها و بانک‌های تجاری/سرمایه‌ای، به شرکت کنندگان اصلی بازار فارکس تبدیل شده‌اند. بازار تبادلات ارز به دلیل پیشرفت‌های تکنولوژی، مشمول دموکراسی بیشتری شده است و از معاملات درون بانکی بسیار فرارتر رفته و شرکت کنندگان مختلفی را در بر گرفته است که اهداف متنوعی دارند،

• کسب سودهای کوتاه مدت از نوسانات نرخ‌های معاملات
• جلوگیری از زیان ناشی از تغییرات نرخ‌های معاملاتی
• تهیه ارزهای خارجی مورد نیاز برای خرید کالا و خدمات از کشورهای دیگر

از طرف دیگر این شرکت کنندگان بر روی عرضه و تقاضا تأثیر می‌گذارند و نقش مهمی در تعیین نرخ معاملاتی ایفا می‌کنند. بنابراین شناخت شرکت کنندگان کلیدی بازار بسیار مهم است. این شرکت کنندگان عبارت‌اند از بانک‌های تجاری/سرمایه گذاری، بانک‌های مرکزی، شرکت‌های اقتصادی، صندوق‌های سرمایه گذاری و مشتریان شخصی و خرده پا.

آشنایی مقدماتی با شرکت کنندگان در بازار فارکس

بانک‌های مرکزی Central Banks

بانک‌های مرکزی بازیگران مهمی در بازار ارز محسوب می‌شوند و می‌توانند نقش مهمی در نوسانات نرخ معاملات ایفا کنند. این بانک‌ها، بورس باز نیستند و به دو هدف وارد بازار می‌شوند:

دولت‌ها و بانک‌های مرکزی بازار سهام Stock چیست؟ بازار سهام Stock چیست؟ بازار سهام Stock چیست؟ فعالیت‌های اقتصادی را به‌طور جدی و مداوم پی گیری می‌کنند تا عرضه پول را در سطوح متناسب با اهداف اقتصادی خود نگه دارند.

شرکت کنندگان تجاری Commercial Participants

با رشد روز افزون جهانی شدن، مؤسسات سرمایه گذاری بیشتر به مبادلات خارجی پرداخته‌اند و امروزه نقش مهمی در این بازار ایفا می‌کنند. این مؤسسات از گروه‌های متنوعی تشکیل شده‌اند و شامل مؤسسات سرمایه گذاری کوچک و بزرگ، صادرات و واردات و شرکت‌های خدمات مالی هستند. تمایل این مؤسسات برای معاملات خارجی دلایل متعددی دارد. مثلاً مؤسسات چند ملیتی ممکن است برای پرداخت حقوق، هزینه مواد، هزینه‌های بازیابی، تبلیغات و یا توزیع و فروش کالا در سایر کشورها، احتیاج به مبادله ارز داشته باشند و یا مؤسسات چند ملیتی، بازار سهام Stock چیست؟ از کاهش نرخ ارز که ممکن است در پرداخت‌های آینده آن‌ها تأثیر گذار باشد، جلوگیری می‌کنند تا ریسک‌ها را متعادل سازند.

مؤسسات مالی و سرمایه گذاری Fx Funds

عموماً این گروه دارای سرمایه‌های عظیمی هستند و بسته به میزان سرمایه‌ای که در اختیار دارند به طرق مختلفی در این بازار فعالیت می‌کنند.

به عنوان مثال ممکن است که این سرمایه‌ها با توجه به اختلاف نرخ بهره‌های بانکی در کشورهای مختلف، صرف انجام معاملاتی که اصطلاحاً Carry Trade نامیده می‌شوند گردند.

گروهی هم رویدادهای جهانی را برآورد کرده و دیدگاه بلند مدت تری در مورد تقویت و یا تضعیف ارز در طی شش ماه آینده می‌یابند و بر اساس آن اقدام به انجام معاملات بلند مدت می‌نمایند.

در سال‌های اخیر، سهم این گونه سرمایه گذاری در بازار فارکس بسیار افزایش یافته و امروزه سهم معاملات کلی آن در بازار، حدود ۲۰ درصد است. هر چند این گروه به نسبت سایر شرکت کنندگان که تا به حال ذکر شده، تقریباً کوچک هستند ولی می‌توانند در نوسانات نرخ ارز تأثیر گذار باشند.

اشخاص Individuals

معاملات خرده فروشی ارز، زمینه تازه‌ای در دنیای تجارت است. تا سال ۱۹۹۶ معاملات ارزهای خارجی فقط در بانک‌ها، مؤسسات و شبکه‌های شخصی قدرتمند انجام می‌شد. تا قبل از این زمان، مشتریان خرده پا تنها می‌توانستند از طریق بازارهای Futures و Option به معاملات ارزی بپردازند.

اما امروزه به پیدایش بازار آنلاین، مشتریان کوچک و خرده پا می‌توانند به‌طوری معامله کنند که کاملاً مشابه بازار بین بانکی است. در تجارت آنلاین تفاوت بین قیمت خرید و فروش نسبت به بازار بین بانکی کمی بیشتر است اما عملکرد این سیستم بی‌نظیر است. شرکت‌ها در فضای رقابتی نرخ‌های پیشنهادی و سفارشات وارد شده را دقیقاً با نرخ مشخص به انجام می‌رسانند. امروزه مشتریان خرده پا همانند مؤسسات چند ملیتی می‌توانند در بازار فارکس شرکت کنند.