برای مثال در سال 2007 بانک مرکزی آمریکا به دنبال بحران وام و سقوط مالی آن با تنظیم عرضه پول مانع سقوط و رکود بازار شد.
با سیستم ارز فیات یا پول بی پشتوانه آشنا شوید
ارز فیات یک نوع ارز یا یک نوع سیستم ارزی می باشد که در قرن ها پیش در کشور چین پایه گذاری شد و از آن موقع تا کنون بسیاری از کشور ها مانند کشور های اروپایی و ایالت متحده آمریکا آن را مورد استفاده قرار دادند ولی بعد از مدتی آن را به صورت کامل کنار گذاشتند.
ارز فیات یا پول بی پشتوانه همانند خیلی از ارزهای واقعی مانند دلار آمریکا یک پول قانونی می باشد ولی بر خلاف پول کالایی ارزش و بهای آن به یک کالای فیزیکی هیچگونه وابستگی ندارد و به موارد دیگر هم وابستگی دارد.
اگر می خواهید در رابطه با ارز فیات یا همان پول بی پشتوانه اطلاعات کاملی به دست آورید می توانید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
چگونگی به وجود آمدن ارز فیات
اگر بخواهیم به صورت دقیق چگونگی پیدایش ارز فیات را مورد بررسی قرار دهیم میتوانیم بگوییم شکل گیری ارز فیات به چند قرن پیش و در کشور چین باز میگردد و در زمانیکه استان سی چوان این تصمیم را گرفت تا پول های کاغذی خود را چاپ نماید.
در ابتدا که این نوع ارز تولید می گردید به صورت ابریشم، طلا و یا نقره تولید میشد. اما پس از اینکه فردی به نام قوبلای خان به قدرت رسید توانست سیستم ارز فیات را در قرن سیزدهم میلادی راه اندازی نماید.
سیستم ارز فیات برای امپراتوری مغول بسیار گران در آمد به طوری که بسیاری از تاریخ شناسان هزینه کردن های بی رویه این ارز و همچنین تورم بسیار بزرگ و قدرتمند این ارز یکی از مهمترین دلایل سقوط امپراتوری مغول می دانند.
در قرن هفدهم میلادی در اروپا و همچنین در بسیاری از کشورها مانند مزایای ارز فیات کشور اسپانیا، هلند و سوئد استفاده گردید. سیستم ارزی فیات در کشور سوئد سقوط نمود و دولت کشور سوئد استاندارد نقره را به جای آن قرار داد.
در دو قرن گذشته فرانسه و همچنین مستعمرات ۱۳ گانه که در آمریکای شمالی می باشند نیز این سیستم ارزی را مورد استفاده قرار دادند و همچنین بعد ها نیز دولت فدرال ایالت متحده امریکا نیز از این سیستم ارزی استفاده نمود.
در قرن بیستم میلادی دولت کشور امریکا مجددا به سیستم پول کالایی یا همان ارز های امروزی تغییر جهت داد و از سال ۱۹۳۳ میلادی دولت امریکا مبادله پول های کاغذی با طلا را به صورت کامل متوقف نمود.
در سال ۱۹۷۲ به دستور رئیسجمهور آن زمان ایالات متحده یعنی ریچارد نیکسون استاندارد طلا را به صورت کامل کنار گذاشت.
ارز فیات یا همان پول های بی پشتوانه و استاندارد طلا
استاندارد طلا استانداردی می باشد که این اجازه را به اسکناس های کاغذی می دهد تا آنها بتوانند به طلا تبدیل شوند. اگر بخواهیم این موضوع را به طور دیگری بیان کنیم میتوانیم بگوییم که پشتوانه تمامی پول های کاغذی یا همان ارز های کالایی منابع محدود طلا بودند که این منابع توسط دولت ها نگهداری می شدند.
با استفاده از سیستم ارزی با پشتوانه طلا دولت ها می توانستند در صورتی که ذخایر طلای بالایی داشته باشند مقدار جدیدی از ارز را به بازار معرفی نمایند. نوع سیستم ارزی نمیگذاشت تا دولتها بتوانند پول تولید بنمایند.
از طرف دیگر در صورت استفاده از سیستم ارز فیات پول دیگر این قابلیت را نداشت تا به دارایی یا کالای بخصوصی تبدیل شود.
همچنین مقام های کشور می توانستند با استفاده از ارز فیات بر روی ارزش ارزها و پول های ملی تأثیر گذاشته و آن را به شرایط اقتصادی کشور متصل نمایند. در این نوع سیستم ارزی، دولت ها و بانک های مرکزی هر کشور مهم ترین نقش را در مقابله با رویدادهای مالی مختلف داشتند.
افرادی که طرفدار استاندارد طلا هستند به این موضوع معتقد می باشند که سیستم ارزی فیات به دلیل اینکه از یک دارایی فیزیکی و با ارزش پشتیبانی میشود از ثبات و پایداری بسیار بیشتری نسبت به سایر سیستم های ارزی برخوردار می باشند.
از سوی دیگر افرادی که طرفدار سیستم ارزی فیات یا همان پول های بی پشتوانه بودند این عقیده را داشتند که قیمت طلا خود به تنهایی از ثبات و پایداری چندانی برخوردار نمی باشد.
در حالت کلی هر دو نوع سیستم ارزی دارای نوسانات مختلفی می باشند، اما در سیستم ارز فیات دولت در هنگام مشکلات اقتصادی این قابلیت را دارد که اقدامات بیشتر و بهتری را انجام دهد.
بررسی مزایا و معایب ارز فیات یا همان پول بی پشتوانه
در حالت کلی ارز فیات دارای مزایا و معایب مختلفی می باشد که در ادامه به بررسی برخی از آنها می پردازیم. یکی از مزایای ارز فیات این می باشد که هیچ گونه تاثیری از کسری کالا یا دارایی های مزایای ارز فیات فیزیکی مانند دارایی طلا نمی پذیرد.
یکی دیگر از مزایای ارز فیات این می باشد که برای تولید ارز فیات نسبت به تولید ارز کالایی از نظر اقتصادی هزینه برمیدارد. یکی دیگر از مزایای ارز فیات که در قبل هم به آن اشاره نمودیم این است که به دولت ها و بانک های مرکزی این اجازه را می دهد تا بتوانند در بحران ها و مشکلات اقتصادی انعطاف بیشتری داشته باشند.
یکی دیگر از مزایای ارزشیابی این می باشد که با استفاده از ارزشیابی توسط بسیاری از کشورها مبادلات بین المللی بسیار آسان تر و راحت تر می شود.
از دیگر مزایای ارز فیات میتوان به این موضوع اشاره نمود که ارز فیات برخلاف طلا نیازمند نگهداری و محافظت نمی باشد و همچنین هزینه کمتری را در بر دارد.
یکی از معایب ارز فیات این می باشد که فاقد ارزش ذاتی هستند در واقع این نوع ارز ها به دولت ها این امکان را می دهند تا از هیچ چیز پول تولید نمایند و به همین دلیل باعث میشود تا در کشورها تورم های بسیار زیادی رخ دهد و در نهایت منجر به سقوط و از بین رفتن سیستم اقتصادی یک کشور شود.
در حالت کلی با توجه به نمونه های تاریخی می توان گفت که ارز فیات و به کار گرفتن آن معمولاً باعث میشود تا نظام ها و سیستم های اقتصادی کشورها سقوط نمایند و آن کشور دچار بحران اقتصادی بسیار شدیدی شود.
مقایسه ارز فیات و ارز دیجیتال
ارز فیات و ارز دیجیتال دارای یک نوع تفاوت می باشند و آن این است که ارز فیات تا حدودی توسط دولت ها و بانک های مرکزی هر کشور قابل کنترل و پیگیری می باشد.
ولی ارز های دیجیتال توسط هیچ دولت و یا ارگانی و یا بانکی قابل کنترل و پیگیری نمی باشند.
ارز یا پول فیات Fiat چیست و چه کابردی دارد؟
پول یا ارز فیات، پول صادر شدهای است که توسط دارایی فیزیکی مانند طلا یا نقره پشتیبانی نمیشود، بلکه توسط دولتی که آن را صادر کرده است، پشتیبانی میگردد. ارزش پول فیات به ارتباط بین عرضه و تقاضا و همچنین ثبات دولت صادرکننده، به جای ارزش کالای اساسی، تعیین میشود. اکثر ارزهای کاغذی فعلی، از جمله دلار آمریکا، یورو و سایر ارزهای اصلی جهانی، ارزهای فیات هستند.
- ارز صادر شده توسط دولت که توسط کالایی مانند طلا پشتیبانی نمیشود به عنوان پول فیات شناخته میشود.
- از آنجایی که بانکهای مرکزی میتوانند میزان چاپ پول را با پول فیات تنظیم کنند، قدرت بیشتری بر اقتصاد دارند.
- اکثر ارزهای کاغذی فعلی، از جمله دلار ایالات متحده، ارزهای فیات هستند.
- دولتها میتوانند بیش از حد پول فیات چاپ کنند که در نتیجهی آن تورم افزایش مییابد.
آشنایی با پول فیات fiat
نام فیات از کلمه لاتین fiat گرفته شده است که به معنای آن را باید یا اجازه دهید انجام شود است. ارزهای فیات فقط به این دلیل ارزش دارند که دولت از آنها حمایت میکند. آنها به خودی خود هیچ فایدهای ندارند.
دولتها با ایجاد (Mint) کوینهایی از یک کالای فیزیکی مانند طلا یا نقره و یا چاپ پولهای کاغذی که برای مقدار مشخصی از یک کالای باارزش بازخرید میشوند، پولهای فیات را ایجاد کردند. از سوی دیگر، فیات تبدیلناپذیر است و نمیتوان آن را بازخرید کرد، زیرا هیچ کالایی زیربنایی از آن پشتیبانی نمیکند.
از آنجایی که پول فیات به ذخایر واقعی، مانند ذخیره ملی طلا یا نقره مرتبط نیست، در برابر تورم آسیبپذیر است و در مقابل آن، بیارزش میشود. نرخ تورم در برخی از بدترین شرایط، مانند مجارستان پس از جنگ جهانی دوم، میتواند در یک روز چهار برابر شود.
علاوه بر این، اگر شهروندان اعتماد خود را به پول یک کشور از دست بدهند، ارز ارزش خود را از دست خواهد داد. این همان ارزی نیست که پشتوانه آن طلاست. آن دسته از ارزها به دلیل تقاضا برای طلا در جواهرات و تزئینات و همچنین در مزایای ارز فیات ساخت وسایل الکترونیکی، کامپیوترها و وسایل نقلیه هوافضا، ارزش ذاتی دارتد.
تاریخچه پول فیات در آمریکا
دلار آمریکا هم پول فیات و هم ارز قانونی است و هم برای بدهیهای خصوصی و هم دولتی پذیرفته میشود. هر سکهای که دولت آن را ارز قانونی تعیین کند، ارز قانونی محسوب میشود. بسیاری از دولتها یک ارز فیات ایجاد میکنند و سپس با تبدیل آن به روش پیش فرض بازپرداخت بدهی، آن را به ارز قانونی تبدیل میکنند.
پیش از این، پول ایالات متحده توسط طلا (یا نقره) پشتیبانی میشد. با تصویب قانون بانکداری اضطراری در سال ۱۹۳۳، دولت فدرال به شهروندان اجازه مبادله پول نقد با طلای دولتی را متوقف کرد. زمانی که ایالات متحده عرضه طلا به سایر کشورها را در ازای پول ایالات متحده متوقف کرد، استاندارد طلا به پایان رسید.
از آن زمان به بعد، دلارهای آمریکا توسط اعتبار کامل دولت، پول قانونی برای همه بدهیها، دولتی و خصوصی حمایت میشوند، اما قابل بازخرید با پول قانونی در خزانه داری ایالات متحده یا هیچ فدرالی نیستند. بنابراین دلار در حال حاضر بهجای مناقصه قانونی که میتواند با طلا، نقره یا هر کالای دیگری مبادله شود به عنوان پول مجاز شناخته میشود.
مزایا و معایب پول فیات (Fiat)
پول فیات اگر بتواند وظایفی مانند حفظ ارزش، ارائه یک حساب عددی و مزایای ارز فیات تسهیل مبادلات را که به عنوان یک واحد پولی در اقتصاد یک کشور انجام دهد، بسیار مفید است. پول فیات دارای اعتبار عالی است، بدین معنا که یک ارز تولید آن از یک ارز مرتبط با کالا مقرون به صرفهتر است.
ارزهای فیات در قرن بیستم بعد از اینکه دولتها و بانکهای مرکزی به دنبال محافظت از اقتصاد خود در برابر شدیدترین تأثیرات رونق و رکود طبیعی چرخه اقتصادی بودند، به محبوبیت رسیدند.
از آنجایی که پول واقعی مانند طلا منبع کمیاب یا پایدار نیست، بانکهای مرکزی کنترل بسیار بیشتری بر عرضه آن دارند و به آنها اجازه میدهد تا عوامل اقتصادی از جمله عرضه اعتبار، نقدینگی، نرخهای بهره و سرعت پول را دستکاری کنند. به عنوان مثال، فدرال رزرو در ایالات متحده وظیفه دوگانهای دارد که نرخ بیکاری و تورم را پایین نگه دارد.
مزایای دیگر
- به بانکهای مرکزی کنترل بیشتری بر اقتصاد میدهد.
- انعطافپذیری بیشتری را فراهم میکند
- درآمد برای دولت (سینیورژ)
از سوی دیگر، بحران وام مسکن در سال ۲۰۰۷ و فاجعه مالی همراه با آن، انتظارات را که بانکهای مرکزی میتوانند از مقررات عرضه پول برای جلوگیری از رکود یا رکودهای مهم استفاده کنند، کاهش داد. به دلیل مقدار محدود طلا، ارز مربوط به طلا اغلب از پول فیات پایدارتر است. بنابراین عرضه نامحدود، پول فیات پتانسیل بیشتری برای تشکیل حبابها فراهم میکند.
معایب دیگر
- هیچ راهی برای محافظت از اقتصاد وجود ندارد.
- امکان به وجود آمدن حباب
- آسیبپذیر در مقابل تورم
ابرتورم؛ اصلیترین مشکل پول فیات
در اوایل دهه ۲۰۰۰، کشور آفریقایی زیمبابوه نمونهای از بدترین ابرتورم را تجربه کرد. بانک مرکزی این کشور در واکنش به مسائل عمده اقتصادی شروع به چاپ پول با نرخ هشداردهندهای کرد که در نتیجه تورم فوقالعاده ایجاد شد.
به گفته کارشناسان، پول آنها در آن مدت ۹۹.۹ درصد از ارزش خود را از دست داد. با افزایش سریع قیمتها، مصرفکنندگان موظف بودند کیسههای پول نقد را فقط برای خرید مایحتاج اولیه حمل کنند. دولت زیمبابوه موظف به ایجاد اسکناس ۱۰۰ تریلیون دلاری زیمبابوه در اوج بحران بود. ارزهای خارجی در نهایت از نظر محبوبیت از دلار زیمبابوه پیشی گرفتند.
چرا پول فیات ارزشمند است؟
برخلاف پولهای مبتنی بر کالا مانند سکههای طلا یا اسکناسهای کاغذی قابل بازخرید برای فلزات گرانبها، پول فیات کاملاً توسط دولت ایجادکننده آن حمایت میشود. یکی از دلایل این امر این است که دولتها به شما برای پرداخت مالیات با ارزهای فیات صادر شده نیاز دارند. مردم در ازای این پول فیات، مالیت پرداخت میکنند، کسانی هم که از مالیات فرار کنند، با مجازاتهای شدیدی یا زندان مواجه خواهند شد. سایر تئوریهای پول، مانند نظریه اعتبار، استدلال مزایای ارز فیات میکنند که چون همه پول یک رابطه اعتباری و بدهی است، مهم نیست که توسط چیزی پشتیبانی شود تا ارزش خود را حفظ کند.
چرا اقتصادهای جدید از پول فیات حمایت میکنند؟
تا قبل از قرن بیستم، اکثر کشورها به نوعی از استاندارد طلا یا پشتوانه کالایی برخوردار بودند. حجم محدود طلایی که از معادن و انبارهای بانک مرکزی بیرون میریزد نمیتواند با ارزش جدید ایجاد شده همراه باشد زیرا تجارت و مالی بینالمللی در مقیاس و وسعت رشد میکند و اختلالات عمدهای در بازارها و تجارت جهانی ایجاد میکند. دولتها میتوانند ارز خود را مدیریت کنند، سیاستهای پولی انجام دهند و بازارهای جهانی را با استفاده از پول فیات راحتتر تثبیت کنند. همچنین امکان بانکداری ذخایر کسری را فراهم میکند که به بانکهای تجاری امکان میدهد ذخایر نقدی خود را دو برابر کنند تا خواستههای وام گیرندگان را برآورده کنند.
جایگزین پول فیات چیست؟
امروزه تقریباً هر کشوری دارای پول فیات به عنوان پول قانونی است. در حالی که طلا و سکههای طلا را میتوان خرید و فروش کرد، اما آنها به ندرت مبادله میشوند یا برای خریدهای معمولی استفاده میشوند و بیشتر یک دارایی قابل جمعآوری هستند. ارزهای دیجیتال، مانند بیت کوین، در دهه گذشته به عنوان تهدیدی برای ماهیت تورمی ارزهای فیات به وجود آمدهاند. با این حال، علیرغم علاقه و پذیرش، به نظر نمیرسد این داراییهای مجازی نقش پول را بازی کنند.
آیا پول فیات منجر به ابرتورم میشود؟
در دولتهایی که پول خود را ایجاد میکنند، همیشه احتمال بروز ابرتورم وجود دارد. با این حال، بیشتر کشورهای توسعه یافته تنها از تورم متوسط رنج میبرند. در واقع، تورم پایین به عنوان محرک مثبت رشد اقتصادی و سرمایهگذاری در نظر گرفته میشود، زیرا افراد را تشویق میکند که پول خود را به جای بیکار نشستن و از دست دادن قدرت خرید در طول زمان صرف کار کنند.
اکثر بانکهای مرکزی مدرن مسئولیت حفظ یک ارز به طور کلی قوی و باثبات را بر عهده دارند، چرا که کاهش ارزش یک ارز برای تجارت و تأمین مالی مخرب است. اما در پاسخ با سؤال بالا میتوان گفت در حقیقت، ابرتورم در طول تاریخ رخ داده است. حتی زمانی که پول بر پایه فلزات گرانبها بود. همه ابرتورمهای اخیر با یک فروپاشی اساسی در بخش تولید واقعی کشور و یا بیثباتی سیاسی آغاز شده است.
آیا ارزهای دیجیتال میتوانند در آینده باعث توقف استفاده از ارزهای فیات شوند؟
بسیاری از استراتژیست های جامعه ارزهای دیجیتال سال ها تحقیق کرده و پیش بینی کرده اند که ارزهای دیجیتال می توانند در آینده باعث توقف استفاده از ارزهای فیات (پول کاغذی، ارز بی پشتوانه) شوند. با این حال این پیش بینی توسط استراتژیست های دیگری که با ارائه دیدگاه های خود این پیش بینی را رد کرده اند، به چالش کشیده می شود.
“دویچه بانک” آلمان در یکی از گزارش های خود با عنوان “سال ۲۰۳۰ را تصور کنید”، پیش بینی کرده است که اوضاع تا سال ۲۰۳۰ میلادی تغییر خواهد کرد و ارزهای دیجیتال جایگزین پول فیات خواهند شد. جیم رید (Jim Reid)، رئیس استراتژی اعتبار بنیادی جهانی و تحقیقات موضوعی” در دویچه بانک عنوان کرد:
ما پیش بینی می کنیم که عمر کارت های اعتباری پلاستیکی، حاشیه های سود بالا (high-profit margins) و پایان نرخ های پایین مالیات شرکت های بزرگ به پایان برسد.
طبق پیش بینی ها، نیروهای خارجی بسیاری مانند نرخ تورم بالاتر و تصمیم گیری های سیاست های موجود وجود دارند که سعی می کنند ضمن افزایش تقاضا برای ارزهای دیجیتال، ارزهای فیات را از رده خارج کنند.
در اینجا به برخی از عواملی که به نفع ادعای جایگزینی ارزهای فیات توسط ارزهای دیجیتال، مورد بحث قرار گرفته است، اشاره می کنیم:
راحتی
بر خلاف ارزهای فیات، ارزهای دیجیتال از مزیت راحتی برخوردارند و فقط با کلیک روی یک دکمه در دسترس هستند. هر کس در هر نقطه از جهان می تواند تنها در چند ثانیه با ارزهای دیجیتال معامله کند.
تراکنش های فوری
با ارزهای دیجیتال، کاربران نیازی به انتظار برای پردازش طولانی ندارند، همانطور که این ویژگی در مورد سیستم های پرداخت و تسویه الکترونیکی موجود وجود دارد.
بیت کوین
کارمزدهای پایین تراکنش ها
ارزهای دیجیتال به دلیل پایین تر بودن هزینه تراکنش ها بهترین روش پرداخت به نظر می رسند. انتقال پول از طریق بانک ها مستلزم زمان طولانی پردازش و هزینه های گسترده بانکی است که نسل مدرن حاضر به پرداخت آن نیست. بنابراین ، آنها ارزهای دیجیتال را ترجیح می دهند.
حفظ حریم خصوصی
سودمندترین بخش استفاده از ارزهای دیجیتال این است که در هنگام معاملات نیازی به افشای هویت کاربران نیست. می توان به راحتی از یک کیف پول ارز دیجیتال استفاده کرد و برای بازی های رمزنگاری یا سایر امور با ارزهای رمزنگاری تراکنش انجام داد، بدون آن که اطلاعات خصوصی کاربر فاش شود.
ارزهای دیجیتال تحت کنترل هیچ بانک مرکزی نیستند
برخلاف ارزهای فیات که از طرف بانک های مرکزی حمایت می شوند، ارزهای مزایای ارز فیات دیجیتال غیرمتمرکز هستند و تحت کنترل هیچ بانک مرکزی نیستند. بنابراین، سیاست های مربوط به دارایی های دیجیتال در هر زمان که لازم باشد بدون نیاز به تصویب هیچ مرجع مرکزی، قابل تغییر است.
در ادامه به ارائه عواملی می پردازیم که برخی از استراتژیست ها به نفع پول فیات مطرح می کنند:
پایداری و ثبات
برخلاف سایر انواع ارزها، ارزهای فیات نسبتاً پایدار هستند و بنابراین دولت و نهادهای نظارتی می توانند به راحتی اقتصاد را در برابر رکود یا تورم هدایت کنند. از طرف دیگر ارزهای دیجیتال ماهیتی بی ثبات دارند و این ویژگی باعث بر نوسانات قیمت آنها تاثیرگذار است.
بنابراین، با بررسی عوامل به نفع و به ضرر ارزهای دیجیتال، می بینیم که عواملی که از ارز فیات حمایت می کنند در برابر عواملی که از ارزهای دیجیتال پشتیبانی می کنند، بسیار اندک هستند. استراتژیست هایی که از ارزهای دیجیتال حمایت می کردند، توانستند بسایری از جنبه های مثبت بسیاری را در مورد ارزهای دیجیتال مطرح کرده و بر اساس آنها پیش بینی کنند که ارزهای دیجیتال ممکن است سایر روش های پرداخت از جمله ارزهای فیات را مختل کنند.
با توجه به این همه مزایا برای جامعه و اقتصاد، ارزهای دیجیتال باید از دید قانون گذاران و دولت ها وضعیتی قانونی پیدا کنند. اگر ارزهای دیجیتال از پشتیبانی دولت ها بهره مند شوند، در مدت کوتاهی به روش اصلی پرداخت تبدیل خواهند شد. در حقیقت، اکثر کارشناسان بازار این موضوع را به نفع کل اکوسیستم تجاری شامل بازرگانان و مصرف کنندگان می دانند، که بتوانند از یک روش دیجیتال پرداخت استفاده کنند. این امر ثبات قیمت را به ارمغان می آورد، که به نوبه خود به جذب علاقه سهامداران کمک خواهد کرد.
ارز فیات (Fiat Currency)
ارز فیات (Fiat Currency) یا همان پول فیات (Money Fiat) یک ارز قانونی است که ارزش آن توسط دولت صادر کننده حمایت میشود و با پولی که ارزش آن بر اساس استاندارد.
ارز فیات چیست؟
ارز فیات (Fiat Currency) یا همان پول فیات (Money Fiat) یک ارز قانونی است که ارزش آن توسط دولت صادر کننده حمایت میشود و با پولی که ارزش آن بر اساس استاندارد داراییهای فیزیکی مانند طلا تعیین میگردد متفاوت است.
در گذشته پشتوانه ارزها داراییها با ارزشی مانند طلا، نقره و سایر فلزات گرانبها بوده اما ارزفیات هیچ پشتوانهای به جز حمایت دولتها ندارد و ارزش آن به فاکتورهایی مانند عرضه و تقاضا اقتصادی، نرخ بهره و عرضه پول وابسته است.
تاریخچه مدرن ارز
واژه فیات (fiat) از زبان لاتین آمده است و برگردان آن به فارسی بدون پشتوانه یا عدم ارزش ذاتی ترجمه میشود.
در صد سال گذشته ارزها از دارایی فیزیکی مانند طلا، نقره، مس و برنز با ارزش مشخص ساخته میشدند. برای مثال پوند اسرلینگ بریتانیا یک سکه نقره با وزن برابر با یک پوند تروی بود. کمی بعد دولتها اسکناس یا همان ارزهای کاغذی را منتشر کردند و به اندازه استاندارد پشتوانه قابل باز خرید بودند. پوند استرالینگ بریتانیا و دلار آمریکا برای طلا قابل بازخرید بودند.
در طول قرن گذشته، دولتها از استاندارد طلا فاصله گرفتهاند. در حال حاضر به طور جهانی ارزها توسط دولتهای صادر کننده آن حمایت میشوند. ایالات متحده آمریکا در سال 1976 رسماً به رابطه طلا و دلار خاتمه داد.
بیشتر بخوانید: اتریوم کلاسیک چیست؟
ارز فیات مشهور
ممکن است نام واحد پولی در کشورهای مختلف مشابه باشد اما ارزش یکسانی ندارند مثلاً دلار آمریکا و دلار کانادا، به همین جهت برای هر ارز نماد متفاوتی وجود دارد.
- دلار آمریکا (USD)
- پوند (GBP)
- ین (JPY)
- یوان (CNY)
- ریال ایران (IRR)
- یورو (EUR)
- دینار کویت (KWD)
- دلار کانادا (CAD)
- ریال عمان (OMR)
- فرانک سوئیس (CHF)
- درهم امارات (AED)
- روپیه هند (INR)
- کرون نروژ (NOK)
- روبل روسیه (RUB)
- لیره ترکیه (TRY)
مزایای ارز فیات
1. پاسخگویی دولت به رویدادهای اقتصادی
مهمترین دلیلی که کشورها استفاده از استاندارد طلا را متوقف کردند این بود که توانایی دولت را در مواجه با بحرانهای مالی و اقتصادی محدود میکرد، به عنوان مثال اگر ارز بر اساس استاندارد طلا باشد عرضه پول به عرضه طلای موجود گره میخورد در حالی که تقاضای پول یک کشور بسته به رشد جمعیت و اقتصاد آن کشور تغییر میکند.
در ایالت متحده پس از زمانی که دلار و طلا جدا شدند جمعیت و اقتصاد آن رشد قابل توجهی داشته است. اگر آمریکا و سایر کشورها بر روی استاندارد طلا باقی مانده بودند؛ عرضه پول جهان به طلای موجود در خزانه محدود میشد در حالی که مقدار طلای موجود روی کره زمین در طی میلیاردها سال افزایش چندانی نداشته است اما جمعیت انسانها و در نتیجه آن، بازده اقتصادی و تقاضا برای پول افزایش یافته است.
بیشتر بخوانید: آلتکوین ALTCOIN چیست؟
2. پاسخگویی به عرضه و تقاضا
ارز فیات جوابگو افزایش تقاضا و عرضه پول است و به تثبیت قدرت خرید و جلوگیری از کاهش تورم یا کاهش قیمت کالاها کمک میکند.
شاید در نگاه اول کاهش قیمتها خوب به نظر برسد اما طرف دیگر هر خرید یک تولید کننده است و کاهش قیمتها برای تولید کنندگان مسئلهای فاجعه بار است و اگر موجی از کاهش قیمتها به راه بیافتد به شوک اقتصادی منجر میشود و شرکتها را وادار میکند تا برای کاهش هزینهها دست به اخراج کارگران و سایر اقدامات بزنند و در اثر پدیده دومینو کسب و کارهای زیادی آسیب میرساند.
3. مدیریت نوسانات اقتصادی
همان طور که گفته شد ارز فیات منبع محدودی همچون طلا ندارند همین امر موجب شده دولتها کنترل بیشتری بر روی آن داشته باشند و متغییرهای مهم اقتصادی مانند عرضه اعتبار، نرخ بهره و نقدینگی را مدیریت کنند. این ابزاری است که فدرال رزرو آمریکا به کمک آن نرخ تورم و بیکاری را پایین نگه میدارد.
برای مثال در سال 2007 بانک مرکزی آمریکا به دنبال بحران وام و سقوط مالی آن با تنظیم عرضه پول مانع سقوط و رکود بازار شد.
معایب ارز فیات
دوخطر عمده ارز فیات را تهدید میکند.
1. بیثباتی سیاسی
پول فیات و پول با پشتوانه طلا، ارزش دارند زیرا همه ما به توافق رسیدهایم که ارزشمند است و اساس این ارزشمندی بر پایهی اعتمادی است که ما به دولت صادر کننده ارز داریم. اگر دولت در قدرت باشد و پایدار بماند پول ارزش خود را حفظ میکند در غیر این صورت قدرت مصرف خود را از دست میدهد و تورم شدیدی به همراه خواهد داشت.
بیشتر بخوانید: پرمیوم ووچر
2. سوء مدیریت عرضه
مدیریت نادرست عرضه پول خطر بزرگی است که مردم را از ارز فیات میترساند. این مسئله پس از تلاش دولتها در طول همهگیری COVID-19 در سالهای 2020 و 2021 نگران کننده شده است. در ایالت متحده از ابتدا سال 2020 تا دسامبر 2021 عرضه پول تقریباً 40 درصد افزایش یافته است.
با این حال، اقتصاد و جمعیت ایالات متحده در این دوره دو ساله 38 درصد رشد نکرد. بیشتر پول جدید عرضه شده، بدهی بود که دولت ایالات متحده برای پرداخت محرکهای اقتصادی صادر کرد. در اقتصاد سایر کشورهای جهان اتفاق مشابهی افتاد.
بروز این اتفاق خطر بزرگی به همراه دارد زیرا افزایش گسترده عرضه پول میتواند منجر به تورم شدید شود.
خطر این است که افزایش گسترده در عرضه پول میتواند منجر به تورم شدید شود.
ارزدیجیتال و ارز فیات
نگرانیهای موجود دربارهی تورم و کنترل دولت بر پول و سیاستهای اقتصادی بسیاری از مردم را به سمت ارزهای دیجیتال کشیده است. ارزهای دیجیتال برای کسانی که به دستکاری پول توسط دولت مشکوک هستند جذاب است و در چند سال اخیر بسیاری از رمزارزها ارزش قابل توجهی پیدا کردهاند و قادر هستند ثروت شما را در برابر تورم محافظت کنند.
ما در آینده شاهد تبدیل پول فیات به ارزدیجیتال خواهیم بود. امروزه ارزهای رمزنگاری شده وجود دارند که با ارزش ارزهای فیات مرتبط هستند مانند استیبل کوین تتر که به دلار آمریکا پیوند خورده است.
بیشتر بخوانید: ارزدیجیتال سبز چیست؟
سخن پایانی
با گذر زمان پول به تکامل خود ادامه داده است و از شکل سکه طلا و نقره و سایر فلزات گرانبها به شکل اسکناس رایج کاغذی درآمده است و ممکن است در ادامه راه به شکل انواع ارزدیجیتالی در بیاید. انواع ارزهای رمزنگاری شده مانند بیتکوین با هدف ساخت یک سیستم مالی جدید با حذف واسطهها به صورت همتا به همتا و کاملاً شفاف برای انتقال پول ایجاد شدهاند. پول دیجیتال در حال شکوفایی هستند و هنوز راه درازی در پیش دارند و با چالشهای بسیاری رو به رو خواهند شد اما ممکن است پتانسیل ایجاد سیستم مالی جدید را داشته باشند.
پول فیات چیست و تاریخچهی آن از کجاست؟
در معنای لغوی، فیات پولی است که ارزش ذاتی ندارد. اما با دستور دولت و به صورت قانونی، به عنوان وجه نقدی تعیین و ارزشگذاری شده است. به طور سنتی، ارزها توسط کالاهای فیزیکی مانند نقره و طلا پشتیبانی میشوند، اما پول فیات بر اساس اعتبارِ دولتِ صادرکننده است.
به زبان سادهتر، ارزهای فیات، کالاهایی هستند که ارزش خود را از سایر کالاهای فیزیکی نمیگیرند. بلکه ارزششان توسط دولت صادر کننده آن تعیین میشود. در گذشته، ارزش پول به طلا و نقره ذخیره شده در خزانههای یک کشور وابسته بود؛ اما در مورد پول فیات، ارزش آنها به ارتباط میان عرضه و تقاضا و ثبات اقتصادی کشورِ صادرکننده، وابسته است.
فیات چیست؟
پول فیات ارزی است که فاقد ارزش ذاتی است و طبق مقررات دولتی به عنوان ارز قانونی تعیین شده است. ارزش پول فیات به عرضه و تقاضا بستگی دارد و به عنوان جایگزینی برای پولِ کالایی معرفی شد.
پول کالایی، پولی ست که پشتوانهی آن فلزات گرانبها مانند طلا و نقره میباشند. این پول که به آن در زبان انگلیسی Commodity Money نیز میگویند، در نقطه مقابل پول فیات قرار دارد. یورو، دلار، پوند و بسیاری دیگر از ارزهای مطرح در جهان، ارز فیات یا پول بدون پشتوانه به شمار میآیند.
تاریخچه پول فیات
پول فیات در قرن دهم از کشور چین سرچشمه گرفت. (عمدتاً در سلسلههای یوان، تانگ، سونگ و مینگ). در سلسله تانگ (618-907)، تقاضای زیادی برای پول فلزی وجود داشت که بیش از عرضه فلزات گرانبها بود. مردم با استفاده از اسکناسهای اعتباری آشنا بودند و به راحتی تکههای کاغذ یا پیش نویس کاغذی را میپذیرفتند.
کمبود سکه مردم را مجبور به تغییر از سکه به اسکناس کرد. در زمان سلسله سونگ (960-1276)، تجارت پررونقی در منطقه سیچوان وجود داشت که منجر به کمبود پول مسی شد. معاملهگران شروع به انتشار اسکناسهای خصوصی تحت پوشش اندوخته پولی کردند و این اولین ارز قانونی محسوب میشد. پول کاغذی تنها ارز قانونی در سلسله یوان (1276-1367) شد و صدور اسکناس در طول سلسله مینگ (1368-1644) به وزارت دارایی واگذار گردید.
غرب استفاده از پول کاغذی را از چه زمانی شروع کرد؟
غرب در قرن 18 شروع به استفاده از پول کاغذی کرد. مستعمرات آمریکا، فرانسه و کنگره قارهای، شروع به صدور اسناد اعتباری کردند که برای پرداخت استفاده میشد. دولتهای استانی یادداشتهایی صادر کردند که دارندگان آن برای پرداخت مالیات به مقامات استفاده میکردند. دراین زمان، صدور بیش از حد اسناد اعتباری به دلیل خطرات تورم، جنجالی ایجاد کرد.
در برخی مناطق، مانند نیوانگلند و کارولینای آمریکا، اسکناسها به میزان قابل توجهی کاهش و قیمت کالاها افزایش یافت. زیرا اسکناسها ارزش خود را از دست دادند. در طول جنگها، کشورها برای حفظ ارزش فلزات گرانبها مانند طلا و نقره به ارزهای فیات روی میآوردند.
به عنوان مثال، دولت فدرال ایالات متحده در طول جنگ داخلی آمریکا به نوعی از ارز فیات که به آن “Greenbacks” گفته میشود، روی آورد. در این جنگ، دولت، تبدیل پول کاغذیِ خود به طلا یا نقره را متوقف کرد.
در اوایل قرن بیستم، دولت و بانکها قول داده بودند که امکان تبدیل اسکناس و سکه به کالای اسمی خود را در صورت تقاضا فراهم کنند. با این حال، هزینههای بالای جنگ داخلی آمریکا و نیاز به بازسازی اقتصاد، دولت را مجبور به لغوِ این موضوع کرد.
قرارداد برتون وودز، ارزش یک اونس طلا را به 35 دلار آمریکا تعیین کرد. با این حال، در سال 1971، رئیس جمهور ایالات متحده، ریچارد نیکسون، یک سری اقدامات اقتصادی از جمله لغو تبدیل مستقیم دلار به طلا به دلیل کاهش ذخایر طلا ارائه مزایای ارز فیات کرد. از آن زمان، اکثر کشورها پولهای فیات را که بین ارزهای اصلی قابل مبادله است، پذیرفتهاند.
پول فیات چگونه کار میکند؟
ارز فیات توسط هیچ کالای فیزیکی پشتیبانی نمیشود، پول کاغذی به عنوان یک وسیله ذخیره سازی برای قدرت خرید و جایگزینی برای سیستم مبادله ای عمل میکند. این به مردم اجازه می دهد تا محصولات و خدمات را آنطوری که نیاز دارند، بدون نیاز به مبادله محصول در مقابل محصول، خریداری کنند. همانطور که در مورد مبادلهی کالا با کالا وجود داشت.
با توجه به قابلیت ذخیره سازیِ این ارز، افراد میتوانند با خیالی آسوده برنامهریزی کنند و فعالیتهای اقتصادی تخصصی ایجاد نمایند. به عنوان مثال، یک کسب و کار که با مونتاژ تلفن همراه سر و کار دارد، میتواند تجهیزات جدید بخرد، کارمندان را استخدام کند و حقوق بدهد، و در مناطق دیگر کارش را گسترش دهد.
ارزش پول فیات بستگی به نحوه عملکرد اقتصاد یک کشور و تأثیر این عوامل بر نرخ بهره دارد. کشوری که بیثباتی سیاسی را تجربه میکند، احتمالاً دارای یک ارز ضعیف و کالاهایی با قیمتهای تورمی است، که خرید محصولاتی را که ممکن است نیاز داشته باشند برای مردم دشوار میکند.
یک ارز فیات زمانی به خوبی کار میکند که عموم مردم به توانایی آن ارز برای عمل به عنوان یک منبع ذخیره سازی، مزایای ارز فیات اعتماد کافی داشته باشند. همچنین باید با اعتبار کامل دولتی و به عنوان ارز قانونی برای معاملات مالی باشد.
مزایا و معایب ارز فیات:
مهمترین ویژگی پول فیات ، بر خلاف پول کالایی مانند طلا، مس و نقره، ثبات ارزش آن است. استفاده از پول فیات در قرن بیستم رایج شد، زیرا دولتها و بانکها برای محافظت از اقتصاد خود در برابر رکودهای مکرر چرخه تجاری وارد عمل شدند.
ارزهای مبتنی بر کالا به دلیل چرخه تجاری منظم و رکودهای دوره ای نوسان داشتند. بانکهای مرکزی میتوانند در صورت نیاز پول کاغذی را چاپ یا نگهداری کنند و به آنها کنترل بیشتری بر عرضه پول، نرخ بهره و نقدینگی بدهند. به عنوان مثال، کنترل فدرال رزرو بر عرضه و تقاضای پول، آن را قادر ساخت تا بحران مالی جهانی سال 2008 را از آسیب رساندن بیشتر به سیستم مالی ایالات متحده و اقتصاد جهانی مدیریت کند.
اگرچه پول فیات بهعنوان ارز باثباتتری در نظر گرفته میشود که میتواند در مزایای ارز فیات برابر رکودها مقاومت کند. اما بحران مالی جهانی خلاف آن را ثابت کرد. با اینکه فدرال رزرو عرضه پول را کنترل میکند، اما نتوانست از وقوع بحران جلوگیری نماید. منتقدان پول فیات استدلال میکنند که عرضه محدود طلا آن را به ارز ثابتتری نسبت به پول فیات که عرضه نامحدودی دارد تبدیل میکند.
دیدگاه شما