مزایای عرضه کامل محصولات زنجیره تولید در بورس کالا چیست؟
عرضه همه جانبه کالاهای پایه و محصولات مهم تولیدی کشور در بورس کالای ایران از جمله محور اقدامات دولت سیزدهم در جهت ایجاد شفافیت و عدالت و افزایش متوازن تولید در بخش های مختلف است که در همین زمینه عباس سلطانی دعوی کارشناس بازار سرمایه، مزایای عرضه کامل کالاها در بورس کالا همزمان با توسعه ابزارهای مالی کالایی برای صنایع را برشمرده است.
سلطانی دعوی در گفت‌وگو با «کالاخبر» به مزیت های رشد و توسعه بورس کالای ایران در اقتصاد ملی اشاره کرد و اظهار داشت: از مهمترین مزایای بورس کالا می‌توان به معافیت مالیاتی اشاره کرد به طوری که معادل ۱۰ درصد از مالیات بر درآمد حاصل از فروش کالاهایی که در بورس‌های کالایی پذیرفته شده و به فروش می‌رسد، از بخشودگی مالیاتی برخوردار می‌شوند.
او گفت: همچنین تأمین مالی بنگاه‌ها با استفاده از ابزارهای مالی مانند معاملات سلف و قراردادهای سلف موازی استاندارد و سازوکار اوراق بهادار مبتنی بر کالا، از دیگر مزیت‌های مهم بورس کالا محسوب می‌شود.
وی با اشاره به ویژگی‌های بورس کالا مانند معاملات متشکل و سازمان‌یافته، قانونمند، قابل نظارت، شفاف، عادلانه، رقابتی و کم‌هزینه، افزود: در کنار این ویژگی ها نظارت بر کیفیت و کمیت کالاهای عرضه‌شده توسط بورس کالا تضمین شده است و همه این مزایا از جمله مواردی است که همواره چالش اصلی فعالان در بازارهای غیررسمی است.
به گفته مدیرعامل کارگزاری گنجینه سپهر پارت، اخذ تضامین قبل از انجام معاملات باعث می شود تا طرفین معامله با خیال آسوده به مبادله در بورس کالا بپردازند اما در صورت بروز اختلاف میان طرفین معامله، بورس کالا دارای مراجع اختصاصی بررسی و رسیدگی به دعاوی بوده که سرعت رسیدگی به دعاوی مطرح‌شده در مقایسه با دادگاه‌های عادی به مراتب بالاتر است.
این کارشناس بازار سرمایه تأکید کرد: علاوه براین، کشف قیمت کالاهای عرضه شده براساس عرضه و تقاضا و از بین رفتن برخی رانت‌های موجود در بازارهای سنتی، مزیت‌های مهم دیگری است که در بورس کالا وجود دارد.
تجارب موفق
سلطانی دعوی همچنین گفت: بازار فیزیکی بورس کالای ایران در طول فعالیت بیش از ۱۸ ساله خود البته از زمان بورس فلزات تهران، شاهد پذیرش محصولات متعدد در گروه‌های کالایی بوده و به فراخور در زمینه مبادلات هر گروه کالایی با نهادهای متعدد در حوزه‌های تولیدی و بازرگانی ارتباط و تعامل داشته است.
وی اضافه کرد: از تجارب موفق بازار فیزیکی بورس کالا عرضه مستمر و منظم محصولات فولادی، فلزی، پلیمری، شیمیایی و فرآورده‌های نفتی توسط بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان کشور است که همین رویه باعث شده تا آمارهای شفاف و مهمی به منظور بهره برداری سیاست گذاران وجود داشته باشد.
این فعال بازار سرمایه گفت: رشد حجم و ارزش معاملات در طول سال‌های فعالیت بورس کالا مؤید اثربخشی و کارکرد مناسب این بازار در تأمین نیاز صنایع پایین‌دستی و تبدیلی بوده که همه مزیت های بزرگ بورس کالا برای اقتصاد کشور در شرایطی است که هنوز از همه ظرفیت های این بورس در رشد صنایع و حمایت از تولید استفاده نشده که با اهتمام بیشتر کلیه دستگاه‌های مرتبط شاهد بهبود فرآیند ها در حوزه تولید و تأمین نیاز کشور به واسطه بورس کالا خواهیم بود.
دستاوردها
مدیرعامل کارگزاری گنجینه سپهر پارت در بخش پایانی این مصاحبه گفت: یکی از مهمترین دستاوردهای بورس کالا در طول سال‌های فعالیت این بورس، ایجاد شفافیت در فضای بازار و ارائه گزارش‌های آماری به‌صورت روزانه و دوره‌ای است که تا پیش از این بازارهای کالایی از فقدان آمارهای موثق رنج می برد. در کنار این شفافیت اطلاعاتی، راه‌اندازی ابزارهای مالی مبتنی بر کالا از جمله اوراق سلف موازی، گواهی سپرده کالایی و صندوق‌های کالایی نیز از دستاوردهایی است که تأثیر عمیقی بر اقتصاد ایران داشته است.
این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: سوای همه این دستاوردها، راه‌اندازی قراردادهای آتی، اختیار معامله و تابلوی املاک و مستغلات، نیز جزو دستاوردهای بورس کالا محسوب می‌شود که این ابزارها به طور حتم بخش بزرگی از نیاز صنایع و سرمایه گذاران را تامین می کند.
اهداف و مزایای بورس کالا
بی شک از مهمترین اهداف تاسیس بورس کالا ایجاد بازاری قانونمند، شفاف سازی معاملات و قیمتها ، حذف واسطه گریهای غیرضروری و مبادله آزاد کالا بین عرضه کنندگان و تقاضا کنندگان است.
حضور مستمر نهادهای نظارتی ، تولیدکنندگان، مصرف کنندگان و تجار به همراه حضور کارشناسان و ناظران ، بازاری شفاف و عاری از خلل در روند عرضه و تحویل کالا را نوید می دهد. در واقع خریداران و فروشندگان در بورس کالا با خیالی آسوده ازخرید و فروش خود ، از مزایای مترتب بر قوانین و مقررات حاکم بر بورس برخوردار می‌شوند.
مهمترین اهداف بورس کالا را می توان به شرح زیر خلاصه نمود:
• ایجاد بازاری منسجم ، سازمان یافته و قانونمند برای تسهیل داد و ستد نقدی و آتی کالا ، که در آن قیمت ها به صورت شفاف و در اثر تقابل مزیت‌های بورس کالا آزاد عرضه و تقاضا کشف می شود.
• سامان دهی بازار کالاهای خاص نظیر محصولات فلزی کشاورزی ، انرژی و پتروشیمی از طریق مکانیزم اجرائی ناظر بر تعهدات و منافع طرفین معامله.
• کشف قیمت کالاها براساس تعامل و تقابل عرضه و تقاضا و نیاز بازار.
• حذف واسطه گری و واسطه های غیرضروری در معاملات و خرید و فروش مستقیم بین فروشنده و خریدار.
• کاهش نوسانات مخل بازار و امکان انتقال ریسک.
• کاهش ریسک بین فروشنده و خریدار به دلیل اجرای عملیات از طریق اتاق پایاپای.
• امکان انجام معاملات نقدی و آتی کالا با استفاده از ابزارهای مناسب .
• فراهم سازی تسهیلات مالی برای خرید و فروش.
• تحلیل آماری وضعیت بازار و ارائه خدمات مشاوره در پیش‌بینی نوسانات بازار کالاها به منظور کمک به طرفین معاملات در برنامه ریزی و انجام به موقع تعهداتشان.
• حرکت از یک بازار سنتی به سمت بازار مدرن سرمایه و کالا و تعامل بهتر و قوی تر با بازارهای بین المللی.
• استفاده از مکانیزم فروش سلف در جهت کسب نقدینگی برای بنگاه های تولیدی
• استفاده از مکانیزم معاملات آتی در جهت کاهش ریسک بازار و نیز رونق بخشیدن به بازار کالا و حفظ منافع تولید کنندگان و مصرف کنندگان
به طور کلی، مراجعه کنندگان به بورس کالا را می توان در دو دسته بندی جداگانه قرار داد:
• دسته اول کسانی هستند که می‌خواهند از ریسک نوسان کاذب قیمت ها در امان باشند و در واقع بورس‌های کالا، به عنوان خطرپوش شناخته می‌شوند، مانند تولیدکنندگان کالا، مصرف کنندگان عمده.
• دسته دوم، بر خلاف گروه اول کسانی هستند که از نوسانات قیمت استفاده کرده و سود خود را حداکثر می کنند. در بورس‌های کالا، این گروه با نام سوداگران (Speculator) شناخته می‌شوند.
بررسی بورس کالای ایران | انواع قرارداد در بورس کالا و مراحل خرید و فروش
معاملات در بازار بورس ایران در چند سال اخیر رشد بی‌سابقه‌ای داشته است و به رغم عقاید عموم که معمولا بی‌اعتماد به بورس صحبت می‌کنند، افراد بسیاری توانسته‌اند از این راه نه تنها به حفظ قدرت خرید خود بپردازند، بلکه به درآمدهای خوب و بعضا کلان نیز برسند. بازار بورس انواع مختلفی دارد که از محبوب‌ترین انواع آن می‌توان به بازار بورس کالا اشاره کرد. بورس کالای ایران یکی از بازارهای سازمان‌یافته در کشورمان است که درصد زیادی از عرضه‌کنندگان، کالاهای خود را در این بازار عرضه می‌کنند.
در این بازار به‌طور منظم تمامی کالاها توسط کارشناسان مورد بررسی قرار می‌گیرند و برای خریداران قیمت‌گذاری می‌شوند. در بازار بورس کالای ایران اغلب کالاهایی مانند فلزات، برنج، گندم و دیگر کالاهای خام دادوستد می‌شوند. در ادامه این مطلب با مزایای ورود به بورس کالا و نحوه معامله در بورس کالا بیشتر آشنا مزیت‌های بورس کالا خواهیم شد. البته باید خاطر نشان کنیم که مواردی که در این مقاله می‌آیند، جهت فراهم کردن مقدمات ورود به بورس کالا هستند و برای داشتن یک طرح کلی از ۱. ماهیت بورس کالا و ۲. نحوه دقیق خرید از آن و نیز آشنایی با دیگر بازارهای سرمایه (بورس، فرابورس، بورس انرژی) می‌توانید از دوره جامع آموزش بورس ما استفاده نمایید.
بررسی کوتاه تاریخچه بورس کالا در ایران
بورس کالا در تمامی کشورهای دنیا از قرن ۱۹ به دلیل پاسخگویی به نیازهای اجتماعی مردم طرفدار پیدا کرد. بورس کالا در ایران در آذر ماه سال ۱۳۸۵ با ادغام شدن بورس کالای کشاورزی و بورس فلزات تشکیل شد. با این حال پس از بررسی‌های لازم و پذیره‌نویسی مجمع عمومی، بازار بورس کالای ایران از سال ۱۳۸۶ شروع به کار کرد. این بازار بورس در برخی از کشورهای خارجی بیش از یک قرن قدمت دارد. از این موارد می‌توان به بازار بورس کالای نیویورک اشاره کرد که حدود ۱۳۰ سال قدمت دارد.
مزایای معامله در بورس کالا
بورس کالا به دلیل مزایا و قابلیتهای بسیاری که دارد در میان مردم محبوب شده است. همانطور که گفته شد، این بازار بیشتر برای فروش مواد اولیه استفاده می‌شود که نزد تولیدکنندگان طرفدار بسیاری دارد. یکی از مزایای معامله در بورس کالا در ایران وجود بازاری سازمان‌یافته و منسجم برای دادوستد است که در آن تمامی قیمتها شفاف هستند و همچنین مراحل خرید و فروش در بورس کالا چندان سخت نیستند. از دیگر مزایای ورود به بازار بورس کالای ایران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد .
یکی از بهترین مزایای خرید از بورس کالا اعتماد میان خریدار و فروشنده است. این اعتماد و امنیت معامله در بورس کالا به دلایل مختلفی به‌وجود آمده است که از آن‌ها می‌توان به بررسی اصالت کالا طی چندین مرحله اشاره کرد. سازمان‌دهی مناسب بازار بورس کالا نیز سبب شده است تا تمامی مراحل فروش و تسویه حساب بدون نگرانی انجام شود .
انواع قرارداد در بورس کالای ایران
قراردادهای متنوعی در زمینه معامله در بازار بورس کالای ایران وجود دارد. از این قراردادها می‌توان به قرار داد آتی اشاره کرد که شرایط مطلوبی را برای خریداران فراهم می‌سازد. در ادامه این بخش با انواع قرارداد در بورس کالای ایران آشنا می‌شویم:
- قرارداد سلف: خریدار و فروشنده برای دادوستد با قیمت مشخص در آینده توافق می‌کنند.
- قرارداد نقدی: تحویل کالا حداکثر تا ۳ روز کاری صورت می‌گیرد و تمامی مبلغ قرارداد نیز باید به صورت نقدی پرداخت شود.
- قرارداد نسیه: کالا پس از مشخص شدن تاریخ سررسید به خریدار ارائه می‌شود.
- قرارداد اختیار معامله: خریدار می‌تواند مشخصی کند در زمان مشخصی، کالا مورد نظر را با نرخ تعیین شده خریداری کند.
نحوه خرید و فروش در بورس کالای ایران
اکنون که با قراردادهای بورس کالا آشنا شدیم، به بررسی مراحل و نحوه خرید و فروش در بورس کالا می‌پردازیم. نخستین گام برای خرید از بورس کالای ایران ارائه مشخصات کامل توسط خریدار جهت دریافت کد مشتری از سامانه بورس است. این گام را باید تنها یک بار از طریق کارگزاری‌های مربوطه انجام دهید. برای دریافت این کد، باید مدارکی را ارائه کنید. از این مدارک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ارائه فتوکپی شناسنامه و کارت ملی
- فرم درخواست پر شده
پس از دریافت کد مشتری، برای خرید کالای مورد نظر باید فرم درخواست کالا را تکمیل کنید. این فرم شامل نام تولیدکننده و دیگر مشخصات خرید شما می‌شود. کارگزار خریدار باید امکان خرید کالا را بررسی کند. پس از تایید شدن امکان خرید، باید حداقل ۱۰ درصد از هزینه خرید کالا را به‌صورت پیش‌پرداخت به فروشنده ارائه کنید.
خریدار باید باقیمانده هزینه را تا صبح روز سوم به فروشنده پرداخت کند تا کارگزار خرید بتواند با اتاق پایاپای اقدام به تسویه حساب کند. پس از این مرحله باید یک پیمانکار برای حمل بار تعیین کنید تا بتوانید پیگیری‌های لازم مانند پیگیری خریدار برای حمل بار را انجام دهید. افرادی که قصد دارند از ریسک نوسان کاذب قیمت دوری کنند (چطور؟؟ ما در دوره آموزش نوسان گیری به شما یاد می‌دیم چطور) از بازار بورس کالای ایران استفاده می‌کنند.
سوالات متداول پیرامون فعالیت در بورس کالای ایران
اکنون که می‌دانید چگونه وارد بورس کالا شوید و با نحوه خرید و فروش و معامله در بورس کالای ایران آشنا شده‌اید، در این بخش از مطلب قصد داریم به چندین سوال متداول شما پیرامون فعالیت در بورس کالای ایران و مزایای آن پاسخ دهیم.
نحوه خرید از بازار بورس کالای ایران چگونه است؟
نحوه خرید از بورس کالای ایران با توجه به کالای مورد نظر، شرایط متفاوتی دارد. برای معامله در بازار بورس کالا باید تمامی مجوزهای لازم را دریافت کنید و سپس از کارگزاران بورس کالای ایران، کد معاملاتی خود را دریافت کنید.
سهمیه بهین یاب چیست؟
سهمیه بهین یاب میزان تناژی از کالاهای پلیمری و شیمیایی است که یک واحد تولیدی می‌تواند در زمان مشخصی از بازار بورس کالای ایران تهیه کند.
انواع قراردادها در بورس کالا چگونه هستند؟
۵ نوع قرارداد در بورس کالای ایران وجود دارد که از آن‌ها می‌توان به قرارداد نقدی، سلف و آتی اشاره کرد.
قرارداد آتی بورس کالا چگونه است؟
قرارداد آتی بورس کالا برای مشتریان امکان خرید یک کالا با سررسید و با قیمت تعیین شده در تاریخ مشخصی را فراهم می‌کند.
سقف نوسان در بازار بورس کالای ایران چقدر است؟
بر اساس دستورالعمل‌های معاملات کالا و اوراق بهادار با توجه به شرایط بازار معاملات بورس کالا دارای سقف و کف نوسان هستند که با توجه به نوع کالا تعیین می‌شوند.
معاملات طلا و محصولات کشاورزی در چه ساعاتی انجام می‌شوند؟
معاملات در بورس کالا در ساعت‌ها و روزهای مختلفی انجام می‌شوند. معاملات طلا در ساعت ۱۲:۳۰ روز شنبه تا چهارشنبه و معاملات محصولات کشاورزی از ساعت ۱۰ صبح شنبه تا چهارشنبه برای خریداران آغاز می‌شود.
جمع بندی: تجربه معاملاتی ایمن با ورود به بورس کالای ایران
همانگونه که گفتیم، امروزه بازارهای سرمایه متنوعی در ایران وجود دارند و یکی از محبوب‌ترین آن‌ها بازار بورس کالا ست. این بازار ویژگی‌های ممتازی را نصیب خریداران و فروشندگان می‌کند که از آن‌ها می‌توان به مورد تایید بودن کالاها و شرایط آسان عقد قرارداد اشاره کرد. نرخ معامله در بورس کالا در بازه محدودی تغییر می‌کند. شما می‌توانید با دریافت کد از سامانه، وارد بازار بورس کالای عالی ایران شوید و تجربه دادوستدی ایمن داشته باشید.
اگر سوالی دارید که در این مقاله پاسخگوی آن نبوده‌ایم، در بخش نظرات پایین صفحه مزیت‌های بورس کالا مطرح کنید تا کارشناسان سایت دکتر رضا درخشی پاسخگوی شما عزیزان باشند.
بورس کالا چیست؟چگونه وارد بورس کالا شویم
بورس کالا چیست و چه مزایایی دارد؟ نحوه انجام معامله در بورس کالای ایران به چه صورت است؟ در این مطلب به معرفی بورس کالا و انواع قرارداد در آن پرداخته ایم.
بورس کالا بازاری است که در آن، کالاهای مختلف خریدوفروش می‌شوند. البته هر کالایی در این بازار قابل معامله نیست و تنها چند کالای اساسی مانند برنج، گندم، پنبه، انواع فلزات و . دادوستد می‌شوند. همچنین عملکرد بازار بورس کالا شباهت زیادی به بازار بورس اوراق بهادار دارد و در این بازار نیز قوانین و مقررات خاصی تدوین‌شده است. در این بخش، قصد آموزش بورس کالا و نحوه معامله در این بازار را داریم. با ما همراه باشید تا به‌صورت تخصصی با نحوه سرمایه‌گذاری در این بازار و قوانین بورس کالا آشنا شوید.
بازار بورس کالا چیست؟
در بازار سنتی کالا، خرید محصول یک ریسک محسوب می‌شود؛ زیرا قیمت محصولات در بازار با نوسانات مختلفی همراه بوده و هر فروشنده‌‌ای می‌تواند محصولش را با یک قیمت خاص عرضه کند و نهادهای نظارتی نیز چندان بر روی قیمت کالا و اصالت آن‌ها حساسیت به خرج نمی‌دهند. این عدم نظارت کافی باعث شده بسیاری از افراد جهت تأمین مواد موردنیاز خود به بازار بورس کالا مراجعه کرده و در این بازار امن اقدام به خرید کالای موردنظر خود کنند.
چه کالاهایی در بورس کالا معامله می شود
در بورس کالا شاهد یک ساختار سازمان‌یافته و حساب‌شده هستیم که تعدادی کالای خاص مورد معامله قرار می‌گیرند. محصولاتی مانند محصولات کشاورزی، کانی‌های فلزی، محصولات شیمیایی و پتروشیمی و همین‌طور محصولات بازار فرعی و بازار مشتقه از مواردی هستند که در بازار بورس کالای ایران مورد دادوستد قرار می‌گیرند.
همچنین در این بازار، کارگزاران به‌عنوان رابط بین ارائه‌دهندگان و متقاضیان عمل می‌کنند تا معامله بر اساس قیمت روز و واقعی محصول و همین‌طور با تضمین اصالت کالا صورت بگیرد.
بورس کالای ایران
نخستین بورس کالای ایران در شهریور سال 1382 و تحت عنوان بورس فلزات شروع به کار کرد و یک سال بعد نیز بورس کالای کشاورزی راه‌اندازی شد. وظیفه راه‌اندازی بورس کالا بر عهده شورای عالی بورس گذاشته شد و این شورا در جهت محقق کردن اهداف سوم و چهارم توسعه، شروع به راه‌اندازی بورس کالای ایران کرد.
طبق قانون مجلس شورای اسلامی که در تاریخ 1 آذر 1384 تصویب شد دو بازار بورس کالای فلزات و کشاورزی با یکدیگر ادغام شدند و درنهایت، بعد از انجام مراحل قانونی و پذیره‌نویسی‌های لازم در مهر 1386 بازار بورس کالای ایران رسماً فعالیت خود را آغاز کرد. بنابراین این بازار از زیرمجموعه‌های سازمان بورس اوراق بهادار است و فعالیت‌های آن توسط این سازمان موردبررسی قرار می‌گیرد.
انواع بورس کالا
از انواع بورس کالا می‌توان به بازارهای فیزیکی، فرعی، مشتقه و مالی اشاره کرد. این 4 بازار زیرمجموعه بازار بورس کالا هستند که خود آن‌ها نیز چندین زیرمجموعه دارند. در قسمت زیر به انواع بازارهای بورس کالای ایران اشاره‌کرده‌ایم:
بازار فیزیکی بورس کالا
در این بازار، محصولات مهمی مانند انواع محصولات کشاورزی، پتروشیمی، فرآورده‌های نفتی و همین‌طور انواع محصولات صنعتی و معدنی دادوستد می‌شود. این بازار یکی از پررونق‌ترین بازارهای بورس کالا است که قوانین مختص به خود را دارد و ازنظر ارسال محصول مشابه بازار سنتی است. البته این معامله تحت شرایط ویژه‌ای صورت می‌گیرد و حالت مزایده‌ای دارد.
براین‌اساس، فروشنده یک قیمت برای عرضه محصول اعلام می‌کند و متقاضیان آن، قیمت‌های مختلفی را که بالاتر از قیمت پیشنهادی فروشنده است به او پیشنهاد می‌کنند که در مرحله آخر، محصول به بالاترین قیمت پیشنهادی فروخته می‌شود. همچنین محصولات این بازار قابل معامله در بازار هدف داخلی و خارجی است. ازنظر انواع قرارداد نیز در این بازار، 3 نوع قرارداد با نام‌های نقدی، نسیه و سلف منعقد می‌شوند که در ادامه مطلب، هر یک از این قراردادهای بازار فیزیکی را توضیح داده‌ایم.
بازار فرعی بورس کالا
محصولاتی که به دلایل مختلف ازجمله تأیید کیفیت توسط متقاضی به مراجعه حضوری نیاز دارند مزیت‌های بورس کالا یا اینکه عرضه آن‌ها تداوم ندارد یا به هر دلیل دیگری نمی‌توانند در بازار فیزیکی حضورداشته باشند، در بازار دیگری تحت عنوان بازار فرعی دادوستد می‌شوند. محصولات این بازار نیز عبارت‌اند از محصولات پتروشیمی، کشاورزی، معدنی، پلیمر و صنعتی و . که قابل‌عرضه در معاملات داخلی و خارجی هستند. بنابراین در این بازار، عرضه‌کنندگان بیشتری می‌توانند حضور پیدا کنند و محصولات خود را به فروش برسانند.
بازار مالی بورس کالا
این بازار جهت جذب سرمایه‌گذاران بیشتر تأسیس‌شده است و شامل 3 زیرمجموعه با نام‌های گواهی سپرده کالایی، صندوق سرمایه‌گذاری کالایی و قرارداد سلف موازی استاندارد است. در قسمت زیر به توضیح زیرمجموعه‌های بازار مالی بورس کالا پرداخته‌ایم:
گواهی سپرده کالایی
در این نوع بازار مالی، مقداری کالا به بخش انبار سپرده‌شده و انباردار یک قبض برای کالا صادر می‌کند که این قبض پشتوانه آن است. البته این قبض در صورتی صادر می‌شود که مسئول انبار، کیفیت محصولات را تأیید کرده باشد. این قبض از طریق افراد متقاضی حضور در بازار مالی بورس کالا، در اتاق پایاپای سپرده‌شده و افراد از طریق آن می‌توانند گواهی سپرده کالایی را دریافت کرده و دادوستد محصولات خود را آغاز کنند.
صندوق سرمایه‌گذاری کالایی
در این نوع بازار مالی، هزینه‌های اضافی مربوط به انبارداری و حمل‌ونقل حذف‌شده و سرمایه‌گذاران می‌توانند به‌جای خرید محصول، اوراق آن را خریداری کنند. درواقع، صندوق سرمایه‌گذاری کالایی بر روی کالای خاصی سرمایه‌گذاری کرده و سایر افراد متقاضی جهت سرمایه‌گذاری بر روی این کالا می‌توانند واحدهای صندوق را خریداری کنند.
قرارداد سلف موازی استاندارد
در این نوع قرارداد، عرضه‌کننده محصول می‌تواند مبلغ کالایی را که فروخته است پیش از تحویل آن دریافت کند. این قرارداد شبیه قرارداد سلف است که در قسمت انواع قرارداد بورس توضیح داده‌ایم. البته ازنظر داشتن بازار ثانویه، شباهتی به قرارداد سلف ندارد و تنها کلیات آن شبیه این قرارداد است.
بازار مشتقه بورس کالا
هدف از تأسیس بازار مشتقه بورس کالا، مدیریت ریسک قیمت و تضمین معاملات است. نحوه فعالیت این بازار این‌گونه است که یک دارایی خاص عرضه‌شده و بر روی آن، قراردادهایی تنظیم می‌شود. منظور از دارایی خاص نیز هر محصولی می‌تواند باشد.
از محصولات غذایی مانند زعفران و پسته گرفته تا انواع محصولات پتروشیمی و فلزات گران‌بها قابل معرفی به‌عنوان دارایی پایه هستند. بنابراین در این بازار، سرمایه‌گذاران بی‌شماری حضور یافته و حتی سرمایه‌گذاران خرد نیز امکان فعالیت دارند. همچنین در این بازار بورس کالا، 2 مدل قرارداد با نام‌های قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله منعقد می‌شود که این قراردادهای معاملاتی را در ادامه توضیح داده‌ایم.
مزایای بورس کالا
بین دو طرف قرارداد از مزایای بورس کالا است. درواقع، هر کالایی که در این بازار عرضه می‌شود از تمام جوانب موردبررسی قرارگرفته و تا زمانی که اصل بودن آن ثابت نشود در بازار بورس کالا ارائه نمی‌شود که خود این موضوع باعث جذب اعتماد متقاضیان و خریداران شده است. در طرف مقابل نیز فروشنده دغدغه دریافت وجه را ندارد؛ زیرا پرداخت وجه توسط اتاق پایاپای صورت گرفته و تسویه طبق قرارداد انجام می‌گیرد. بنابراین سرمایه‌گذاری در بورس کالا درنهایت اعتماد صورت گرفته و در این محل، افراد سودجو نمی‌توانند ورود کنند.
از دیگر مزایای حضور و فعالیت در بورس کالا می‌توان به معرفی محصول تولیدی خود به سایر متقاضیان داخلی و خارجی اشاره کرد. همچنین از طریق این بورس می‌توان امتیازاتی مانند تسهیلات بانکی دریافت کرد و در صورت هرگونه خسارت، اتاق پایاپای به موضوع شما ورود کرده و بدون نیاز به مراجع قضایی آن را حل می‌کند. بنابراین عرضه محصول از طریق بورس کالا باعث کاهش ریسک معامله‌شده و یک تبلیغ بزرگ برای عرضه‌کنندگان محسوب می‌شود.
بیشتر بخوانید: انواع روش های سرمایه گذاری در بورس
اهداف بورس کالای ایران چیست
یکی از اهداف بورس کالای ایران این است که مشکلات رایج در بازار سنتی را رفع کند و تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بتوانند در یک محیط امن و تحت نظارت کارشناسان حرفه‌ای با یکدیگر همکاری داشته باشند. بنابراین هدف اصلی این بازار، ایجاد یک فضای امن و کنار زدن محدودیت‌ها و نقاط ضعف بازار سنتی است که به‌خوبی موفق شده است این مشکلات را برطرف کند. در این بازار، هر دو طرف معامله موظف به انجام تعهدات خود هستند که این پایبند بودن به معامله و شفاف‌سازی قیمت کالاهای اساسی باعث کنار زدن واسطه‌ها شده است. همه این موارد به کنترل بازار و کاهش ریسک خرید محصول در بازار سنتی کمک کرده است که این موارد و انجام معاملات سالم از اهداف بورس کالای ایران به‌حساب می‌آیند.
مهمترین اثرات بورس کالا
اثرات بورس کالا بسیار گسترده است که در قسمت زیر به مهمترین آن‌ها اشاره‌کرده‌ایم:
ساماندهی بازار و نظارت بیشتر بر عملکرد معامله‌گران
افزایش آگاهی معامله‌گران و بررسی دقیق‌تر بازار توسط آن‌ها
انجام معاملات قانونمند و بدون ریسک
دادوستد محصولات اساسی باقیمت واقعی
رونق در بخش سرمایه‌گذاری کشور
اعطاء تسهیلات مالی به فعالان بازار
شرکت‌کنندگان در بورس کالا ایران
افراد مختلفی مشغول به فعالیت و خرید و فروش در بورس کالا ایران هستند که در قسمت زیر به تمام افراد حاضر در بازار و سایر ارگان‌های مربوطه اشاره‌کرده‌ایم:
تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان کالا
متقاضیان و خریداران کالا
کارشناسان و تحلیل‌گران بازار
ارائه‌دهندگان خدمات مختلف بورسی
چه کسانی از بورس کالا بهره‌مند می‌شوند؟
تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، افرادی هستند که از بورس کالا بهره‌مند می‌شوند. درواقع، تولیدکنندگان پس از طی کردن مراحل قانونی می‌توانند محصولات خود را در این بازار بزرگ عرضه کنند و از مزایای سرمایه گزاری در بورس کالا بهره‌مند شوند. مصرف‌کنندگان نیز می‌توانند در بستر بورس کالا اقدام به خرید مواد پایه‌ای موردنیاز خود کنند و این مواد را باقیمت واقعی خریداری کرده و با اطمینان از صحت و سلامت محصول، آن را مورد استفاده قرار دهند.
انواع قراردادها در بورس کالای ایران
انواع قراردادهای بورس کالای ایران به شرح زیر است:
قرارداد نقدی (spot)
در این نوع قرارداد، خریدار تمام مبلغ توافق شده را به همراه کارمزد کارگزار پرداخت کرده و عرضه‌کننده محصول نیز آن را در مدت حداقل 3 روز به خریدار تحویل می‌دهد. به همین خاطر از این قرارداد با نام قرارداد تحویل فوری هم یاد می‌کنند. البته هزینه محصول نیز باید در عرضه 3 روز پرداخت شود.
قرارداد سلف (forward)
در قرارداد سلف، مبلغ توسط خریدار پرداخت‌شده اما زمان تحویل آن در روزی است که در قرارداد منعقدشده و مورد تأیید طرفین قرارگرفته است. بنابراین تحویل محصول در آینده انجام می‌گیرد و تسویه آن در همان ابتدای انعقاد قرارداد صورت می‌گیرد که این نوع توافق در بازار فیزیکی بورس کالا مرسوم است.
قرارداد نسیه (credit)
همانطور که از نام این قرارداد معلوم است امکان نسیه وجود داشته و خریداران می‌توانند مبلغ توافق شده را به‌صورت نسیه و در زمان‌بندی‌های معین‌شده پرداخت کنند. تحویل کالا نیز در مدت 3 روز بعد از انعقاد قرارداد صورت می‌گیرد.
در قرارداد آتی که به معنای آینده است کلیه امور معامله از پرداخت وجه گرفته تا تحویل کالا در زمان آینده و طبق قیمت توافق شده انجام می‌گیرد. بنابراین هنگام رسیدن زمان معامله، وجه موردنظر پرداخت‌شده و کالا در اختیار خریدار قرار می‌گیرد.
قرارداد اختیار معامله (option)
قرارداد اختیار معامله، قراردادی است که یک نفر اختیار یا حق معامله فرد دیگری را خریداری کرده و به دست می‌آورد. این قرارداد در دو مدل مختلف تحت عناوین اختیار خرید و اختیار فروش منعقد می‌شود و در هر یک از آن‌ها، خریداران و عرضه‌کنندگان شروع به معامله با یکدیگر می‌کنند.
این قرارداد به‌منظور برطرف کردن اختلافات موجود یا پیشگیری از اختلافاتی که ممکن است در آینده پیش آید منعقد می‌شود.
قرارداد معاوضه (swat)
در این قرارداد جهت تمدید یا کاستن از سررسید از تبادل دارایی استفاده می‌شود و به‌نوعی معاوضه تعهد صورت می‌گیرد.
شرایط قراردادهای قابل معامله در بورس
در حین انعقاد هر قراردادی باید به مواردی مانند ویژگی‌های کالا و نوع قرارداد، زمان دقیق معامله حتی ازنظر ساعت انجام آن، تاریخ تحویل محصول، مزیت‌های بورس کالا مقدار کالای توافق شده، واحد اندازه‌گیری توافق شده در قرارداد، ابعاد محصول و استاندارد آن، نوع بسته‌بندی، واحد توافق شده پولی و محل تحویل محصول توجه شود.
نحوه ثبت‌نام در بورس کالا
یکی از پرسش‌های پرتکرار مطرح‌شده این است که چگونه وارد بورس کالا شویم و برای ثبت‌نام در بورس کالا باید چه‌کارهایی انجام داد؟ در این قسمت، نحوه ثبت‌نام و ورود به این بازار را به شما عزیزان آموزش می‌دهیم. برای ثبت‌نام در بورس کالا ابتدا باید در سامانه سجام عضو شوید و مراحل ثبت‌نام خود را تکمیل کنید و سپس نسبت به احراز هویت خود اقدام کنید. بعد از احراز هویت، باید به یکی از دفاتر کارگزاری کشور رجوع کرده و یک حساب بازکنید. با انجام این 3 مرحله، فرآیند ثبت‌نام شما در بورس کالا تکمیل‌شده و می‌توانید در این بازار به دادوستد بپردازید.
نحوه انجام معامله در بورس کالا
بعد از تمام شدن 3 مرحله لازم جهت ثبت‌نام در بورس کالا برای شما یک کد معاملاتی صادر می‌شود که از طریق آن می‌توانید به معامله بپردازید. بعد از دریافت این کد باید فرم مربوط به ثبت سفارش را با دقت پرکرده و قیمت مدنظر خود را اعلام کنید.
همچنین باید حداقل مبلغی که برای انجام معامله نیاز است، به‌حساب کارگزار اتاق پایاپای منتقل شود. سپس کارگزار، سفارش شما را به تالار معاملات برده تا در جریان معامله مربوطه قرار بگیرد. در صورت موفقیت در انجام معامله باید باقیمانده مبلغ را هم بعد از کسر مبلغ اولیه به‌حساب کارگزار منتقل کنید. در مراحل پایانی نیز اسناد معاملاتی صادرشده و مبالغ توافق شده به‌حساب فروشنده منتقل می‌شود که البته هزینه‌های جانبی مانند دستمزد کارگزار از آن کسر شده و مابقی به‌حساب عرضه‌کننده واریز می‌شود.
محدودیت‌های معاملات در بورس کالا
در بورس کالا شاهد محدودیت‌هایی هستیم که این محدودیت‌های اعمال‌شده در جهت کنترل بیشتر بازار و رونق آن صورت گرفته است. برای مثال، میزان خرید سرمایه‌گذار نباید از یک حد مشخص‌شده کم‌تر باشد. محدودیت دیگر مربوط به نحوه فعالیت عرضه‌کننده است و این افراد باید به‌صورت مداوم و پیوسته در بازار بورس کالای ایران فعالیت داشته باشند و عدم فعالیت آن‌ها باعث اخراج از بازار می‌شود.
مجوزهای فعالیت کارگزاری سرمایه و دانش در بورس کالای ایران
مجوزهای فعالیت کارگزاری سرمایه و دانش در بورس کالای ایران به شرح زیر است. با دریافت این مجوزهای معاملاتی می‌توان در بخش‌های مختلف بازار سرمایه بورس کالا حضور یافت. این مجوزها عبارت‌اند از:
۶ مزیت عرضه خودرو در بورس کالا
کارگزار عرضه کننده خودروی کارا در بورس کالا معتقد است که نتیجه رشد عرضه خودروها در بورس کالا، «شفافیت معاملات»، «کشف قیمت های تعادلی»، «کنار رفتن تقاضای کاذب»، «تسهیل دسترسی مصرف کنندگان به خودرو»، «ضمانت اجرایی عمل به تعهدات طرفین معامله» و «حمایت از بخش تولید» است.
غلامحسن آرمات، کارشناس بازار سرمایه با اشاره به معاملات روز چهارشنبه (۲۸ اردیبهشت) کارا تک کابین و دو کابین خودروسازی بهمن موتور در بورس کالا به کالاخبر گفت: بررسی قیمت های معاملاتی نشان می دهد قیمت به مراتب از بازار آزاد پایین تر است و چنانچه عرضه ها از سوی تولیدکنندگان در بورس تداوم یافته و افزایش یابد به دلیل قرار گیری خودروها در مکانیسم عرضه و تقاضا و کشف واقعی قیمت ها، شاهد روند تعادلی قیمت در بازار خودرو خواهیم بود.
کارگزار عرضه کننده کارا با بیان اینکه بورس کالا مکانی برای شکل گیری عرضه و تقاضای شفاف است، ادامه داد: ضمانت اجرایی معاملات در بورس کالا بالاست و این موضوع کمک خواهد کرد تولیدکنندگان به موقع مبلغ معاملات را دریافت و خریداران نیز در موقع سررسید محصول خریداری شده خود را بدون دغدغه دریافت کنند؛ این موضوع مزیت معاملات کالاها در بستری قانونی و شفاف به نام بورس کالاست که این ضمانت معاملات در بازارهای غیرسمی و غیرشفاف وجود ندارد.
آرمات اظهار کرد: به مرور شاهد عرضه محصول‌های سایر تولیدکنندگان و خودروسازان کشور در بورس کالا خواهیم بود تا از این طریق قیمت ها در بازار خودرو متعادل شود که با افزایش عرضه ها، روند تخصیص خودرو به مصرف کنندگان نیز بهبود می یابد.
وی از جمله مهم ترین مزیت عرضه خودرو در بورس کالا را شفافیت عنوان کرد و گفت: زمانی که شفافیت به معاملات بر می گردد وزارت امور اقتصادی و دارایی دسترسی آسان تری به همه اطلاعات و مالیات معاملات خودرو خواهد داشت. از سوی دیگر خودرو به مصرف کننده واقعی می رسد و شاهد انباشت خودرو در دست عده ای دلال نخواهیم بود و در پایان نیز از بخش تولید به دلیل کشف قیمت های تعادلی حمایت می شود.
به گزارش کالاخبر، پس از معامله خودروی کارا تک کابین و دو کابین بهمن موتور در بورس کالا، مدیریت پذیرش بورس کالای ایران نیز با صدور ۵ اطلاعیه از پذیرش خودرو سواری جکJ۴ ، خودرو سواری جک S۵ و خودرو وانت KMC-T۸ تولید شرکت کرمان موتور و همچنین خودرو فیدلیتی و دیگنیتی تولید شرکت بهمن موتور خبر داد.
دیدگاه شما